1890. N°. 19. Donderdag 13 Februari. 77sle jaargang.
de Directie eo het Kader der Brandweer
GOES®
1 De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
mfr uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bijdeheeren NIJGH VAN D1TMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directs opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slecht*
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- «n doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
OPENBARE VERGADERING
van den
Raad der gemeente Goes,
op VRIJDAG den 14 FEBRUARI 1890,
des namiddags te 2 uren.
Goes, den 12 Februari 1890.
De Secretaris,
HARTMAN.
Ponten van behandeling:
I. Notulen.
II.
III.
IV.
V.
VI.
VII.
VIII.
IX.
X.
Ingekomen stukken.
Voorstel van Burg. en Weth. omtrent het ver
zoek van A. Sterk tot afkoop van cijnsen en
erfpachten.
Rekening dor bank van leening over 1889.
Voorstel van Burg. en Weth. tot onderhandsche
verpachting van grond aan M. Labeur.
Kohier der belasting op, de honden voor 1890.
Benoeming van een leeraar in het Fransch aan
de Hoogere Burgerschool.
Idem van een lid van het Burgerlijk Armbestuur.
Voorstel van Burg. en Weth. betreffende het
verbouwen van het Sas.
Tengevolge van het aan den heer M. D. Ramondt
onder dankbetuiging voor de bewezen diensten, ver
leend eervol ontslag als Brandmeester, en de gedane
benoemingen, bestaan
thans nit de navolgende functionarissen
Generale Brandmeester.
W. De Beste.
Adjunct Generale Brandmeeter.
E. Van den Bosch.
Brandmeesters.
M. D. Dekker, Spuit I..S Van der Peijl, Spuit III.
J. F. De Jonge, II.. J. Snoep, IV.
Onder-brandmeesters.
J. D. Ramondt, Spuit 1. J.W.v.d.Weert Az Spuit III.
J. Linse, idem P. Van der Meulen, idem.
1. G. J. Kakebeeke, SpuitlL.C. J. Koomao, SpnitlV.
A. Hufkena, idem. ;J.W,v,d WeertW.Jz., idem.
Tellers.
Joh. De Jonge Az., Spnit I.
C P. Qaadekker, idem.
J. C De Beste Wz., idem.
J. F. Palsenbarg, idem
J. Adriaanse, Spuit II.
W. A De Laat De
Kantor,
M. De Jonge Jz.,
L. De Beste Wz
P. Verburg. Spuit III.
D. Th. v. d. Vijver, idem.
W. Teraperman Wz., idem.
Ant. Feij, idem.
M. Labeur, Spuit IV.
Gust. Van der Hoek, idem.
Jan Brouwer, idem.
Ad. Lindhout, idem.
J. M. Leen poel.
C. Knieriem.
idem.
idem.
idem.
Boden.
jj. Van der Does.
IA. M. Sampen.
Goes, 12 Februari 1890.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G d. W. HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
GOES, 12 Februari 1890.
Het Dagbl. v. Zuid-Holland en s-Gravenhage
komt in een artikel met het opschriftEen protest"
op tegen de agitatie, die de Standaard-partij in de
pers onder de anti-revolutionairen tracht te verwekken.
Het anti-liberale orgaan betreurt den val van den
Minister Keuchenius, doch het keurt ten sterkste af,
dit m n het wil doen voorkomen alsof de liberalen
in de Eerste Kamer tegen het Christendom en voor
het Mohammedanisme zouden hebben partij getrokken.
Aangezien dit artikel in hoofdzaak ook onze meening
vertolkt, meenen wij, dat tot juist begrip van de zaak
een uittreksel daarvan hier op zijne plaats is. Het
blad schrijft dan o. a.:
Men maakt zich aan jammerlijke overdrijving schul
dig, als men mr. Keuchenius als den Minister van
Koloniën verheerlijkt. Het zou er wel treurig met
Nederland en Indië uitzien, als van hem het wel of
wee onzer nationale toekomst afhing. Kon geen anti
liberaal Bewind zonder mr. Keuchenius bestaaD, dan
zouden wij oordeelen dat het geen raison dyêtre had.
Of kan men in hem den drager begroeten van de
gemeene som der anti-liberale overtuigingen in ons
vaderland
De beantwoording van die vraag moet ontkennend
luiden. Veeleer zou men kunnen zeggen dat mr. Keu
chenius, als Kamerlid, een geheel bijzonder standpunt
aan de rechterzijde innam. Bij de ingrijpende quaestie
der Grondwetsherziening scheidde hij zich zelfs van
zijne staatkundige vrienden af. Ook in zijn heftige
oppositie tegen opvolgende Ministers van Koloniën
stond bij, wel beschouwd, eigenlijk alleen.
Als staatkundig man beheerschte hij dan ook aller
minst de geheele groep der anti-revolutionairen. Haar
leider is mr. De Savornin Lohman, wiens advies trou
wens nog niet eenmaal steeds door geheel da rechter
zijde van de fractie wordt gevolgd.
De rechterzijde der Kamer wordt dus niet in haar
hartader getroffen door het treden van mr. Keuche
nius uit het Bewind.
Trouwens in de Eerste Kamer bewaarde de geheele
rechterzijde bij de behandelir-g van hoofdstuk X het
stilzwijgen. Alleen baron Van Zuijlen koos op een be
paald punt krachtig partij voor den Minister van Kolo
niën.
En de Minister-President, die bij de algemeens be
raadslagingen het woord nam, ook in 't belang van
zijn ambtgenoot van Koloniën, zweeg, toen diens be
grooting aan de orde was. Zoo handelde hij zeker
niet nit geringschatting van de beteekenis, welke aan
mr. Keuchenius in 't Kabinet moest worden topgekend,
doch, naar 'tons althans voorkomt, wilde hij de ge
volgen van een mogelijke verwerping van 't Budget
niet door zijn persoonlijk optreden als 't ware bepalen
de Kabineti quaestie werdzooals wij van te voren
reeds hadden vermoed, niet gesteld.
Zulk een verklaring zou na de voor het Kabinet
vleiende wijse, waarop de Senaat tegenover zeven der
acht Ministe.s een votum van vertrouwen of welwil
lendheid had uitgebracht, moeielijk zijn te verdedigen
geweest.
Elk element voor een Kabinetscrisis ontbreekt dus.
Reden tot het uitlokken eener nationale beweging
ter handhaving van de bedreigde rechten of vrijheden
van Kroon, Regeering of Natie, bestaat niet. En toch,
alleen waar zulk een aanleiding kan worden gecon
stateerd, mag een Kabinet de verantwoordelijkheid
voor een zoo gewicht'gen maatregel, als een beroep
op de kiezers moet heeten, met vertrouwen op zich
nemen.
De Standaard-fractie der antirevolutionairen denkt
daar geheel anders over. Haar advies luidde: Met mr.
Keuchenius moeten alle Ministers terugtreden.
Om steun aan dien eisch te verleenen organiseerde
de Standaard een agitatie onder de anti-revolutionaireD.
Misschien reeds met het oog op de mogelijkheid
eener Kamerontbinding, deed de Standaard de tegen
stelling als strijdleus hoorenVóór het Krais of de
Halve Maau.
Tegen dien wapenkreet teekeneu wij met al de
kracht, welke in oos is, protest aan. Wij noemen dat
spelen met vuur en een onvaderlandslievend bedrijf.
De Standaard-antithese zou toch ddn alleen zijn
te rechtvaardigenals het Senaatsvotum een getuigenis
voor het Mohammedanisme was geweest.
Wie zal dat echter durven beweren? Geen vijand
schap jegens het Kruis w^rd getoond, geen uiting
van sympathie voor 't Mohammedanisme bedoeld.
Slechts de eenzijdigheid of de bekrompenheid kunnen
aan die stemming over Koloniën den Standaard-
uitleg geven.
Da beweging, welke men in den lande onder de
anti-revolutionairen in het leven roept, moet dus ernstig
worden gewraakt, alleen reeds omdat zij niet op de
waarheid berust, en elke onwaarheid is Gode een grnwel.
Waar moet het heen vragen wij als men in
ons vaderland den kreet doet schallen: Christus of
Mohammed
Tot welke gevolgen voor ladië moet dat leiden
Zou men meenen, dat de inlandsche bevolking onkundig
zou blijven van den strijd, welke hier werd gevoerd
Heeft men ooit in Engeland, welks bevolking in
Christelijken zin zeker niet voor de onze behooft onder
te doen, van de tegenstelling gehoord met welke de
Standaard thans de geloovigen ontrust?
In welken geest de strijd, zoo die op practisch terrein
bij de stembus ware gevoerd geworden, zou zijn be
slist, steeds zou de worsteling een ramp voor ons
vaderland zijn gebleken.
Had de Standaard-fractie getriumfeerd, dan zou
het fanatisme der Mohammedanen door zulk een natio
naal getuigenis zijn aangevuurd en wave de Standaard-
richting in de minderheid gebleven 't g^en te ver
wachten ware geweest dan zou, naar buiten, zulk
een stembusvotum, uit onbekendheid met de wezenlijke
toedracht der zaak, een vreemden indruk met betrek
king tot de gezindheid ontes volks hebben verwekt.
Daarenboven zou ook die uitkomst bare werking onder
de Mohammedaansche bevolking in Indië niet hebben
gemist. De zending onder de Mohammedanen ware
van dat oogenblik met onvruchtbaarheid geslagen ge
weest. De aanleggers van de agitatie zouden hun
doel zijn voorbijgestreefd.
Gevaarlijker vermenging van godsdienst en politiek
kunnen wij ons dan ook wel niet denken.
Moest het in ons land dien weg op, dan gingen wij
het nationaal verderf te gemoet.
De zending onder de heidenen wij zijn dit eens
met den minister Mackay kan met alle kracht
geschieden. Die onder de Mohammedanen eischt, juist
in belang van wel slagengroote behoedzaamheid.
Met betrekking tot de Evangelisatie onder de Moham
medanen geldt zeer zeker met grooten nadruk de uit
spraak »Niet door geweld, maar door Mijnen geest
zal het geschieden."
Wat daarvan zij, zooveel staat echter vast, dat in
mr. Keuchenius niet het beginsel der zending ge
troffen werd.
Zonder stemming heeft zelfs de Eerste Kamer de
Bsgrooting van Nederl.-Indië voor 1890, waarin gelden
voor religieuse doeleinden zijn uitgetrokken, goedge
keurd. Verzet tegen die gelden werd niet geopenbaard.
Nu dit alles zoo is, achten wij het 't toppunt eener
gevaarlijke taktiek aan politiek mag zelfs niet
worden gedacht om over het Senaatsvotum te
schrijven wat in de Standaard van j). Zaterdag te
lezen staatde Hadjis jubelen de zendeling zucht.
Zulke woorden kunnen invloed oefenen op eenvoud'ge
Christenen, die van de zaken niets weten en hen in
den waan brengen dat voor de Hadjis, alzoo voor de
Mohammedaansche priester-agitateurs, partij werd ge
kozen en da zending belaagd. Voor den nadenkende
is de onhoudbaarheid van die opvattirg aan geen
twijfel onderhevig.
Niet vóór de Hadjis of tpgen de zendirg verklaarde
zich de Kamer. Alleen tegen mr. Keuchenius was de
stemming gericht. Hoe betreurenswaardig dit zij, draagt
toch dat votum geen regilieus of anti-regilieus karakter.
Men verwekke dus geen religiehaat in ons vaderland
ter wille van één Staatsman.
Wil men hem sympathie betuigen voor zijn zendings
ijver en protesteeren tegen het votum van den Senaat:
daartegen bestaat zeke»' geen bezwaardoch men ont-
houde zich van alle schadelijke overdrijving en brenge
de eenvoudige Calvinistische luiden niet in den waan
alsof de Halve Maan over Nederland gaat rijzen.
De Staatscourant van heden bevat de goedge
keurde statuten van de Vereeniging tot ontwikkeling
van militieplichtigenafdeeling Goes van den dienst-
plichtbond, te Goes, benevens de gewijzigde statuten
van de liberale kiesvereeniging Eendracht
maakt Macht" te Middelburg.
Op grond van de goede resultaten, op de naburige
dorpen daarmede verkregen, zal men ook te Goes
trachten een m u s s c h e n g i 1 d e in 't leven te roepen.
De landbouwers J. Zandoe en A. Hendrikse namen
het initiatief tot de zaak, die de goedkeuring van
vele anderen wegdraagt. De volgende week zal eene
vergadering bijeen geroepen worden.
De staat der kinderen in deze gemeente,
geboren in de jaren 1878 tot en met 1883, die niet
voorkomen op de staten van* ben, welke op 1 Januari
1890 lager onderwijs genieten, bevat 63 namen.
Hiervan zijn er 27 nog op verschillende bewaar
scholen12 zijn door de ouders om verschillende
redenen reeds van de school genomen 3 genieten
onderricht van hunnen vader; 3 zijn met 2 Januari
1890 op een der scholen toegelaten 4 zijn wegens
geb-ekm niet in staat de school te bezoekpn 2 zijn
schipperskinderen, die bestendig aan boord verblijven
2 zijn met hunne oulers eerst in het midden van
December uit België gekomen2 geDieten Middelbaar
onderwijs; 2 zullen met de eerstvolgende gelegenheid
ter inschrijving worden aangegeven1 is nog niet
gevaccineerd; 1 wordt wegens armoede te huis ge
houden en 1 is wegens wangedrag van de school ge
zonden, zoodat het getal onwilligen slechts 3 bedraagt,
zijnde alle 3 kinderen van Jacobus Johannes Brusket
en Maria Dirkse, wonende in de Bocht van Guinea.
Ondanks alle pogingen, door het hoofd der school en
vanwege het armbestuur aangewend, bezoeken deze
kinderen zoo ongeregeld de school, dat het hoofd ze
niet tot de schoolgaande leerlingen rekent te behooren.
Gisteravond werd te Amsterdam de tweede jaar-
lijksche vergadering gehouden van den »Nederlandschen
Dien8tplichtbond", onder voorzitting van den rector
van het gymnasium, dr. Van der Nes.
Door den secretaris, jhr. A. T. De Savornin Lohman,
werd verslag uitgebracht omtrent den toestand van
den bond.
Amsterdam is de bloeiendste van alle afdeelingen;
te Hoorn zijn 10 leden te Haarlem, waar eene afdeelin?
was opgericht, is zij opgegeven moeten worden bij
gebrek aan deelneming, waarschijnlijk ten gevolge van
eene daar ter stede gehouden lezing tegen den bond
en zijn strevenllellevoets'uis is eene bloeiende af
deeling Middelburg, eerst onlangs opgericht, telt 12
leden en zal pogen van geheel Walcheren eene afdee
ling te maken te Goes wordt eene afdeeling opgericht
ook te Utrecht en te Leidente Rotterdam is dit
onlangs geschiedte 's-llage is men, door gebrek aan
belangstelling, genoopt geweest van verdere propaganda
af te zien; te Zwolle, Groningen en Leeuwarden is men
bezig afdeelingen op te richtente Harlingen is een
lid dat hetzelfde doel beoogtte Enkhuizen schijnt de
oprichting van eene afdeeling met veel bezwaren ge
paard te gaante 's-Hertogenbosch zijn 5 leden en
bestaat er weinig uitzicht op toename, wijl zeide
jhr. De Savornin Lohman ©gelijk bekend is, de
invloed der geestelijkheid aldaar groot is, en deze den
persoonlijken dienstplicht tegenwerkt."
Het aantal leden van den bond, wiens toestand noch
treurig, noch rooskleurig is, bedraagt thans 360maar
vergeten mag niet worden, dat de bond slechts een
groot jaar bestaat.
Eene hernieuwde poging tot het wekken van be
langstelling zal gedaan worden, en wel in den vorm
van een circulaire aan de leerlingen te zenden van
burgerscholen en gymnasia.
Op de reclame van de bezoldigde jachtop
zieners op Zuid-Beveland in dienst van particulieren
ter bekoming van vrijstelling wegens patentrecht, ver
meld in ons nommer van 19 September, is door Ged.
Staten afwijzend beschikt, zoodat is uitgemaakt dat
bedoelde personen terecht zijn aangeslagen en niet
vallen in de termen van vrijdom van patentbelasting.
(M. Ct.)
Tot gemeente-bouwmeester te Ter-Neuzen is
benoemd de heer J. B e 11 e 1 te Delft.
Het militaire cordon, dat de oostelijke grens
der provincie Limburg bezette, om invoer van
vee uit Dnitschland te verhinderen, wordt op last
der regeering heden ingetrokken. De troepen keeren
naar hun garnizoen, Maastricht, terug.
De heer G. A. Vorsterman van Oyen te
Aardenburg is benoemd tot gewoon lid van het >His-
torisch Genootschap" te Utrecht.
Bij kon. besluit is benoemd, met ingang van
24 Febr., tot burg. van Ouwerkerk B. G. van der
Have.
In een particulier schrijven uit Suriname wordt
bericht, dat aldaar het gerucht gaat, dat jhr. m r.
M. A. de Savornin Lohman m9t de laatste
maai zijn ontslag zou hebben aangevraagd als gouver
neur vaa de kolonie. Nv. d. D.)
De opbrengst van 'sRijks middelen ge
durende de maand Januari II. bedroeg 6,995,952 30,
tegen 7,359,997,85 ij2 in dezelfde maand van 1889.
De raming voor éan maand bedraagt 9,390,691,59.
Bij de viering van han dies is door Leidsche
studenten ook een naamversje op Keuchenius verspreid,
dat, men kan het niet ontkennen, vrij »dun" is uit
gevallen. De Standaard stelt daarvoor hft geheele
korps aansprakelijk en roept: »Die dit rijm de wereld
inzonden zijn uw toekomstige rechters en staatsdienaars
en burgemeesters en leeraren."
Maar de Standaard vergeet, dat dit niet deeenige
uiting van dien aard is, welke in de laatste halve eeuw
voorkwam en toch leverden onze universiteiten met
den ^geestelijken dampkring", waartegen de Standaard
ieder waarschuwt, ook de fioe flaur van de orthodoxie
en het behoud en tal van steunpilaren der Kerk. Dr.
Kuyper, mr. Keuchenius en al de bekende antirevolu
tionaire namen met mr. of dr. er voor, ontvingen aan
Nederlandsche hoogescholen hunne opleiding en niemand
zal beweren, dat ook in de dagen hunner jongeling
schap geen enkele dwaasheid in woord of daad werd
uitgehaald. ArnhCt.)
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Beroepen te Brouwershaven ds. S. H. A. Bege-
mann IMIzte Hemelum.
Bedankt voor het beroep naar Deventer door
dr. W. Haverkamp, te Bergen-op-Zoomnaar
Wierden door ds. C. Plug, te Oostkapelle; naar
Oost- en West-Souburg door ds. H. J. De Zwart, te
Leersum.
Naar men verneemt, zullen [de examens voor
de akte van onderwijzer en onderwijzeres den 9en
April e. k. aanvangen.
Op de voordracht voor onderwijzer te Dreischor
staat de heer Snouck te Goes no. 1.
Gistermiddag waren in de feestelijk versierde
zaal van het Schuttershof te Middelburg de leeraren,
leerlingen en oud-leerlingen bijeen ter herdenking vaa
het 25jarig bestaan der Rijks II. B school. Mede
waren tegenwoordig de Commissaris des Konings en
de griffier, B. en W., vele raadsleden enz. De directeur,
de heer Vermeulen, sprak de feestrede uit, waarin hij
de geschiedenis van het Middelbaar Onderwijs en van
de feestvierende inrichting schetste. Verschillende toe
spraken volgden daarop. De heer De Liefde sprak
namens de leeraren, de heer Snijders namens de reü
nisten, de heer Koning als een der drie leeraren, de
heeren Vermeulen, Keyzer en Koning, die allen 25
jaren leeraar aan deze inrichting waren. Da Burge
meester sprak daarna zijne beste wenschen uit voor
den bloei der school. De heer Couvée sprak als presi
dent der Vereeniging van Leeraren M. O. en de heer
Fokker, die eerst leerling, later leeraar was en thans
lid der commissie van toezicht, uitte ook zijne beste
wenschen voor leeraren en leerlingen. Des avonds
volgde een soiréa, gegeven door de leerlingen»
