OOESCHË
(MRANT.
1890. N°. 14.
Zaterdag 1 Februari.
77s,e jaargang.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bijdeheeren NIJGH VAN DITMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfdo advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
GOES, 31 Januari 1890.
De Familie Lonei% blijspel van L'Arrongp, op
gevoerd door het tocneelgezelscbap van de Nieuwe
Rotterdamsche schouwburgmaatschappij onder directie
van Alex. Faassen Co., verschafte gisteravond
aan het niet talrijk opgekomen publiek in de groote
zaal van het koffiehuis »de Prins van Oranje" alhier
een aangenam n avon
Het stuk zeil trekt niet bijzonder de aandacht of
het moest zijn door enkele allerzonderlingste passages,
zooals b.v. een hardvochtig vader, die de gewoonte
bezit over alles en nog wat 2ich boos te maken, en
die zich met de meest mogelijke kalmte door een
tooneelspeler, dien hij nog nooit heeft gezien, maar
op wien hij min of meer verbeten is, omdat zijne
dochter op dien kunstenaar verliefd is, de les laat
lezen over het opvoedingssysteem, dat hij ten opzichte
van zijn zoon in practijk brengt.
Dit eene staaltje is zeker voldoende om te doen
zien, dat de familie Lonei wat inhoud en strekking
betreft weinig staat boven de blijspelen, die heden ten
dage vooral van Duitschland tot ons overwaaien. Alleen
goed gespeeld kunnen zij bij het publiek de vereischte
aandacht wekkeo.
En goed gespeeld werd er gisteravond. Dat de oude
garde van bet gezelschap als altijd voldeed behoeft
nauwelijks verzekerd te worden. Het zijn voor het
Goegche publiek oude bekenden en zelfs de heer Van
Nieuwland was nog altijd dezelfde, d. w. z. nog altijd
happende, snuivende, blazende, schreeuwende en
amu8eerende des ondanks of wellicht daarom.
Maar ook de nieuwe leden van het gezelschap toonden
op het toonaai op hun plaats te zijn en mogen een
aanwinst voor de vereeniging genoemd worden.
Dat dhr. Moorondanks zijne rollende oogen en de
wonderlijke gezichten, die hij te pas en te onpas trekt,
van hen het eerst genoemd wordt, zal wel niemand
verwonderen. Zijn naam heeft op het gebied van
tooneelspel een goeden klank en ongetwijfeld moet
hij onder de beste tooneelspelers van ons land gerekend
worden. Hij heeft eene groote gemakkelijkheid om zich
op het tooneel te bewpgen en hij weet aan elke scène
waarin hij optreedt een bijzonder relief te geven.
Maar na hem dient ongetwijfeld in de eerste plaats
genoemd te worden de heer Van den Heuvel. Deze
jonge tooneelspeler vervulde gisteravond de niet ge
makkelijke rol van den 21jarigen zoon, die niet hard
werkt en die daarom door zijn streDgen vader met
hardheid wordt behandeld, wat hij maar noode ver
draagt en waartegen zijn trots meermalen in verzet
komt, hoewel hij toch beseft, dat hij niet zonder
schuld is. Vooral de scèae in het 3j bedrijf, waarin
de vader hem het ouderlijk huis ontzegt, werd voor
treffelijk door hem gespeeld. Zijne toetreding tot het
gezelschap van den heer Faassen is daarvoor een
groote aanwinst.
Ook de heer Erfmann voldeed zeer goed en wekte
sympathie door de wijze, waarop hij de rol van dr.
Bruno Von Seewald vervulde. Ook hem hoopt het
Goesche publiek ongetwijfeld nog meermalen te zien
optreden.
Mevr. Schepers had in de rol van freule Von
Seewald geene gelegenheid om in alle opzichten van
haar talent als actrice te doen blijken. Iq het eerste
bedrijf, in het gesprek met haar neef, was zij echter
zeer voldoende.
Wij hopen, dat de heer Faassen met de leden van
zijn gezelschap, die gisteravond hier zijn opgetreden,
onze stad dezeu winter nogmaals een bezoek zal
willen brengen.
Prinses Wilhelmina is geheel van hare ongesteld
heid hersteld en in staat weder al hare lessen te
hervatten.
Ook Z. M. is van zijne onlangs gemelde lichte on
gesteldheid genezen.
Thans is echter volgens het TV. v. d. D. H. M. de
Koningin door een lichte verkoudheid aangegrepen,
zoodat de gewone rijtoeren niet meer gemaakt kunnen
worden en H. M. hare vertrekken niet mag verlaten.
Naar aanleiding van dit bericht deelt men nader
mede, dat H. K. H. prinses Wilhelmina reeds sedert
ruim drie weken hare gewone lessen hervatte en bij
gunstig weder uitging. De ongesteldheid, waaraan
H. K. H. gedurende de laatste dagen der Kerstvacantie
leed, was dan ook gelukkig slechts van lichten aard
en korten duur. H. M, de Koningin heeft zich ten
gevolge eener zware verkoudheid sedert eenige dagen
moetenontzien, doch het is onjuist dat H. M. hare
vertrekken niet zou hebben mogen verlaten.
Ierseke. Uit 5 sollicitanten is benoemd tot klerk
ter secretarie alhier (salaris/200) de heer R. Lau
rence van Fijnaart.
Scliore. Tegen Woensdag jl. waren de aandeelhou
ders der weegbrug ^Eendracht maakt macht"
opgeroepen om rekeniag en verantwoording te hooren
doen over die brug in 1889. Uit dat vei slag bleek,
dat gewogen warenaan granen 9,631 kilo, uien
9,038 kilo, hooi en stroo 296,522 kilo, aardappels
74,600 kilo, steenkolen 11,080 kilo, pulp 12,162 kilo,
suikerbieten 2,197,365 kilo, totaal 2,610,400 kilo,,
benevens 7 stuks vee.
Bewijst dit de goede diensten dier brug, niet minder
waren de aandeelhouders tevreden over de ontvangst,
aangezien aan elk hunner 20 pet. kon worden uit
gekeerd. Niets ongewoons was het dus, dat men de
campagne van 1889 met een keurigen maaltijd, waarbij
het niet aan toosten en nog wat ontbrak, aan de
vergetelheid ontrukken wilde.
Tot lid der Provinciale Staten is te Amsterdam
gekozen de heer J. H. A. A. K a 1 ff (liberaal) met
2517 stemmen. De heer Aug. Hendrichs (ultramontaan)
had er 1474, de heer W. Hovy (anti-rev.) 716.
Naar men aan de Zw. Ct. meldt, zal de heer
Verniers Van der LoefT, van wiens ernstige
ziekte reeds melding werd gemaakt, naar alle waar
schijnlijkheid dit jaar de zittingen van de Tweede
Kamer niet kunnen bijwonen.
Omtrent den heer mr. H. M. A. baron Van
der Goes van Dirxland, lid van de Eerste
Kamer, die Woensdag na een wekenlang lijden op
48jarigen leeftijd overleden is, schrijft do iV. R. Ct.
Hagenaar van geboorte en opvoeding (hij was de
zoon van den kamerheer van wijlen Z. K. H. Prins
Frederik, later korten tijd minister van buitenlandsche
zaken, mr. L. N. baron Van der Goes van Dirkxland),
trad Van der Goes na zijne academische studiën vol
tooid te hebben, in dienst bij de Exploitatie-maatschappij,
om zijne practische vorming te voltooien.
Als spoorwegindustriëel heeft hij, zoowel in het
moederland als in Indië, waar hij geruimen tijd door
bracht, de resultaten zijner grondige staathuishoud
kundige studiën dienstbaar gemaakt aan de bevorde
ring van de materiëeie belangen van handel en nijver
heid, en krachtig steeds voorgestaan eene goede
inrichting van het vervoerwezen en lage spoorweg
tarieven.
Vervulde hij met grooten ijver de betrekking van
directeur der Samarang-Joana stoomtrammaatschappij,
in velerlei opzichten trachtte hij xich nattig te maken
voor de maatschappij.
Da parlementaire loopbaan van den heer Van der
Goes was van korten duur, maar ook in die loopbaan
maakte hij zich zeer verdienstelijk. Ia 1886 vaardigde
de residentie hem met nu wijlen mr. Greeve naar de
Tweede Kamer af, en daardoor behaaldeD, najareolangen
strijd, de liberalen weder de overwinning in de hof
stad. Na medegewerkt te hebben om aan de Grondwets
herziening haar regelmatigen gang te verzekeren, werd
hij opnieuw afgevaardigd om aan de tweede lezing deel
te nemen.
Op zijne kennis en zijne werkkracht werd, ofschoon
hij jong lid was, herhaaldelijk een beroep gedaan
door zijne benoeming tot rapporteur over hoogst be
langrijke wetsontwerpen, het spoorwegwezen, de spoor
wegtarieven en de groote belangen van handel, scheep
vaart en industrie in Indië rakende, en de schrijver
van de onder den indruk van de suikercrisis in Sep
tember 4886 opgestelde en door deskundigen zeer
geroemde brochure: *De suikercultuur en de spoor-
wegtarieveri1kweet zich steeds met voorbeeldige
toewijding van de taak die hem werd toebedeeld.
Toen in 1888 bij de algemeene verkiezingen de
anti-liberale beweging ook dezen hoogst verdienste
lijken Haagscheo afgevaardigde bad getroffen, werd
hij aanstonds een zeldzaam bewijs van erkenning
van verdiensten door de Zuidhollandsche Staten
r.aar de Eerste Kamer afgevaardigd, en ook daar had
hij herhaalde malen gelegenheid blijk te geven van
zijne ervaring en kennis.
Bescheiden en eenvoudig in zijn optreden, was hij
een man van karakter. Voorstander der liberale be
ginselen, behoorde bij tot de ijverigste leden van het
bestuur der nieuwe vrijzinnige kies vereeniging f's-Gra-
venhage."
Veel had men van Van dar Goes nog kunnen en
mogen verwachten. Zijn dood is niet alleen voor zijne
betrekkingen, maar ook voor land en volk een groot
verlies."
j>Hoe zooveel venijn in de ziel van een god
vruchtige vraagt men zich af bij het lezen der
volgende karakterschets, die De Hoop van de Ned.
Herv. Kerk geeft:
»Het Genootschap is een vreemd, onkerksch, anti
christelijk gedrocht, uit den afgrond opgekomen, waar
aan heerschappij is gegeven over de kerken en onder
welks roede de kerken zich jarenlang gekromd hebben.
Het heeft den naam van Hervormde Kerk zich aan
gematigd, zich de stoffelijke goederen der kerken toege-
eigend, over de bediening in de kerken willekeurig
beschikt en bepaald, wie al of niet leden zullen zijn
dar kerke Ghristihet heeft de ware belijders van
den Heiland slechts benauwd, verdrukt, vervolgd, uit
geworpenhet heeft nimmer iets gedaan tot uitbreiding
van 's Heeren koninkrijk, maar alleen gestreefd] naar
en jgearbeid tot bevestiging en uitbreiding van zijn
eigen macht en heerschappij."
Dat klinkt anders dan het: x>Kinderkens, hebt
elkander lief." ArnhCt.)
Thans is de vierde nota verschenen van den
ingenieur C. LpJy, betreffende het technisch onderzoek,
naar de droogmaking der Zuiderzee.
De volgende conclusiëD, omtrent den invloed van de
afsluiting der Zuiderzeeprovinciën, zijn daaraan ontleend
x»l. dat na afsluiting der Zuiderzee volgens eene
lijn Noord-HollandWieringenFriesland, of meer
algemeen na elke afsluiting, waarbij de IJsel binnen
de afsluiting valt, in ruime mate in de behoefte tot
waterverversching van Friesland en Noord-Holland
voorzien kan worden
»2. dat na gedeeltelijke droogmaking binnen de
afsluiting volgens het schetsontwerp, dat in de vorige
nota is medegedeeld, in ruime mate zoowel in de
behoefte tot waterverversching van Friesland en Noord-
Holland als in die der drooggemaakte gronden voor
zien kan worden
»3. dat voor dc waterverversching het voordeel eener
noordelijke afsluiting der Zuiderzeo boven eene afslui
ting met vrijlating van den IJsel voornamelijk Fries
land betrtft, welke provincie bij eerstgenoemde afsluiting
in ruime mate, doch bij laatstgenoemde iu het geheel
niet van versch zoetwater voorzien kan worden."
Wat de scheepvaart op de Zuiderzee betreft, meent
de heer Lely te kunnen verklaren
»i. dat de Zuiderzee van overwegend belaDg is
voor de binnenlandsche scheepvaart, doch van weinig
belang voor de buitenlandsche scheepvaart;
»2. dat eene afsluiting der Zuiderzee volgens eene
lijn Noord-HollandWieriDgenFriesland tot stand
gebracht kan worden zonder benadeeling der scheep-
vaartbelangen
>3. dat eene gedeeltelijke droogmaking binnen de
ontworpen afsluiting volgens het vroeger medegedeelde
schetsontwerp over het algemeen geenszins nadeelig,
maar veeleer voordeelig voor de scheepvaart zal zijn."
Voor het waarborgfonds voor de inzending van
Nederland8ch vee (rundvee, paarden en scha
pen) op de internationale landbouwten
toonstelling, in April 1890 te houden te Buenos-
Ayres (hoofdstad van de Argentijnsche R°publiek in
Zuid-Amerika), is deelgenomen door het rijk voor
hoogstens 12,000; door een vijftal provinciën voor
8500 door een 35tal maatschappijen en afdeelingen
voor 6673,73door een groot aantal particulieren
voor 5775, totaal 32,948,70. Er moet echter
meer geld zijn, om aanvankelijk alles te kunnen betalen.
Hiervoor is een syadicaat gevormd, d. w. z. een
vereeniging van (thans reeds 27) personen, die het
comité een bankiers-crediet hebben geopend en die zich
pond-ponds-gewijze aansprakelijk gesteld hebben voor
het denkbare geval, dat het verlies, op de onderneming
te lijden, de totaal-waarborgstelling mocht overtreffen.
Op 45 Januari zijn nu uit Rotterdam met het
stoomschip »Schiedam" van de Amerikaansche Stoom
vaart-maatschappij de eerste aangekochte runderen
ver tonden (6 stieren en 30 kalfgevende koeien), grooten-
deels afkomstig uit Friesland en Noord-Holland.
Alles is in de uitstekende hokken van de N. A.
S. M. zoo goed mogelijk geborgen en voorts verzekerd
tegen alle gevaftr (66k van ziekte en sterfte daar
ginder).
Een deskundig lid der commissie is mede aan boord,
opdat het vee in elk opzicht naar behooren worde
verzorgd, ook bij het kalveren.
Het verder in te zenden vee zal per stoomschip
sZaandam", ook van de N. A. S. M., in Februari
vertrekken.
De zorg voor het tentoonstellen en verdere bemoeie
nissen te Buenos-Ayres is welwillend aanvaard door
den heer L. Van Riet, Nederl. consul aldaar, die, in
1889 in Nederland zijnde, een en ander mede beeft
besproken en voorbereid.
Wat de technische zorgen aangaat voor het ten
toongestelde vee, deze worden, onder 's heeren Van
Riets leiding, opgedragen aan da heeren de Beukelaer,
veehandelaars op Argentinië, terwijl ook hier te lande
het comité met raad en daad wordt bijgestaan door
den heer CV. de Beukelaer, die, zoowel bij den aankoop
als bij de voorbereiding van al het benoodigde krachtig
meewerkt om de zaak te doen slagen, welke in dat
geval voor onze veefokkers en veehandelaars een schoone
toekomst opent.
Staten-Generaal.
Iq de zitting der Eerste Kamer van gisteren sprak
de voorzitter bij den aanvang een zeer waardeerend
woord ter nagedachtenis van het medelid baron Van
der Goes, die aller achting en genegenheid vei wierf
wegens zijn bekwaamheid, goed karakter en omgang,
en wiens heengaan voor de famii'e en hst vaderland
een groot verlies is.
Bij de oorlogsbegrooting herhaalde de heer Van
Royen de grieven van den heer Tindal tegen onze
onvoldoende legerorganisatie en mobilisatiebij hoopte,
dat de heer Tindal zou voortgaan met zijn betoogen
om eindelijk zijn overtuiging in de vertegenwoordiging
te doen doordringen. Hij en de heer Alberda bestreden
de oprichting eener dynamietfabriek te Groningen. De
heeren Alberda en Viruly zouden in afwachting der
defensiewetten voorstemmen. De Minister van Oorlog
verzekerde, dat hij wel advies inwint van, maar zich
niet laat leiden door de inspecteurs der verschillende
wapens; hij is overtuigd, dat de mobilisatie snel en
ongestoord mogelijk is bij is bereid in comité-generaal
de vragen van den heer Van Royen te beantwoorden.
Beslist is niet, dat de dynamietfabriek te Groningen
zal komen, in elk geval zou alle gevaar vermeden
kunnen worden, men zal den uitslag der proeven met
brisante middelen moeten afwachten. De heeren Van
Royen en Werlheim meenden, dat een comité hier
niet gewenscht is, maar veeleer bij de andere Kamer
thuis behoort en de aanneming geen vertrouwen in
den Minister uitspreekt. Het hoofdstuk is daarop
aangenomen met 33 tegen 3 stemmen.
Ook de begrooting van Waterstaat is aangenomen.
Bij de behandeling van hoofdstuk Koloniëo bracht
de heer Wertheim de Surinaamsche quaestie ter sprake.
De Minister vergoelijkte de daad van den gouverneur,
hoewel hij den vorm, waarin deze zijne verwijten tot
de Koloniale Staten heeft garicht, afkeurde.
Daar juist de vorm het hoofdpunt van het geschil
uitmaakt, stelde dus eigenlijk de Minister de Staten
vrijwel in het gelijk.
Heden worden de discussiën over deze zaak voort
gezet.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Bedankt voor het beroep naar Borsele door ds.
J. Willemse, predikant te 's-Heerenhoek.
Rechtszaken.
Kantongerecht te Goes.
In de zitting van heden, Vrijdag 31 Januari 4890,
zijn de navolgende personen veroordeeld: wegens open
bare dronkenschapII. F. te 's-Heerenhoek, A. H. te
Wemeldinge, W. v. S. te Wolfertsdijk, J. V. te Hein-
kenszand, J. M. te Baarland, ieder tot 2 b. s. 2
d. h., II. S. te Wolfertsdijk, tot 3 b. s. 3 d. b.,
K. K. te Kamp rland en A. B. te's-Heer Arendskerke,
ieder tot 1 b. s. 1 d. h.- het zonder vergun
ning bevisschen van een aan een ander in uitsluitend
gebruik gegeven perceel in de Oester-ScheldeD. Z.
te Ierseke, tot 1 b. s. 1 d. h., M. P. en G. v. d, B.
te Ierseke, ieder tot 2 b. s. 2 d. h.het zich
als gezagvoerder van een vaartuig in een sluis van
een rijkskanaal niet gedragen naar de bevelen van een
kanaalbeambte: B, v. O. te Rotterdam, tot 15 b.
s. 5 d. h.het als gezagvoerder van een vaartuig
hiermede niet tijdig stoppen voor een brug in een
rijksknaal, hoewel daartoe het sein gegeven was
M. v. O. te Rotterdam, tot 15 b. s. 5 d. h.
het loopen over eens anders grond, waartoe de toe
gang op eene blijkbare wijze was verbodenJ. V., J.
P., A. Da DJ. De K., J. De J., M. v. S., T. G.,
allen te Ierseke, en W. V. te Borsele, ieder tot 0,50
b. s. 1 d. h.het in een voor het publiek toe
gankelijke lokaliteit toedienen van sterkedrank in
bet klein zonder vergunning: C. Lte Ovezand, tot
8 b. s. 4 d. b.lo. het aanwenden van pogin
gen om wild te bemachtigen door middel van eene
wildstrik, 2o. het zich met wildstrikken in het veil
bevinden buiten openbare wegen en voetpaden: J. H.,
te Baarland, tot 5 b. s. 3 d. h.het zich met
wildstrikken in het veld bevinden bu.ten openbare wegen
en voetpaden: A. G., te 's-H. Arendskerke, tot 3 b. s. 3
d. h.het bejagen van eens anders jachtveld zonder
acte of vergunningA. de M. te Ovezand, tot 2 maal 3
b. s. 3 d. h. voor iedere boeteP. K., M. v. d. II.
te Kortgene, ieder tot 2 maal 5 b. s. 4 d. b. voor
iedere boetehet jagen op een ZondagE. d' H.
te Doel (Bdgië) tot 3 b, 3 d. h. het zich
met geladen schietgeweer in het veld bevinden zonder
acteA. B. te Kamperland, tot 5 b. s. 3 d. h.
het bevisschen der Schelde zonder het vereischte con
sent te kunnen vertoonenP. F. N. R. te Bouchante
(België) en F. R. te Sas van Gen*, ieder tot /2 b.
s. 2 d. h.het in het openbaar houden van een
voor de eerbaarheid aanstootelijke toespraak: J. L. D.,
te Ierseke tot 15 b. s. 3 d. h.
Allen tevens in de kosten.
Vrijgesproken werdM. v. S. t9 I :rseke, beklaagd
van het loopen over eens anders grond, waartoe de
toegang op een blijkbare wijze verboden was.
Arrondissements-Rechlbank te Middelburg.
Heden zijn veroordeeld: M. Z, 21 j., teNieuwdorp,
thans in hechtenis, wegens diefstal tot twee jra" ge-
