1890. N°. 9.
Dinsdag 21 Januari.
77sle jaargang.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Yrlj dagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bijdeheeren NIJGH VAN DITMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
Dö prijs der feewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
OPENBARE VERGADERING
van den
Baad der gemeente Goes,
op DONDERDAG den 23 JANUARI 1890,
des namiddags te 2 uren.
Goes, den 20 Januari 1890.
De Secretaris,
HARTMAN.
Punten van behandeling:
I. Notulen.
II. Mededeelingen.
III. Ingekomen stukken.
IV. Wijziging der Verordening voor de Openbare
gezondheidscommissie.
V. Benoeming van een geneeskundige der gemeente.
VI. Voorstel van B. en W. omtrent eene te ver-
leenen bijdrage in de kosten van het 430 Land-
huishoudkundig congres.
VII. Idem omtrent eene toelage aan de kweekeÜDge
C. E. Linse.
GOES, 20 Januari 1890.
Baarland. In de vergadering van Woensdag jl. is
in beginsel besloten op of bij de haven alhier een
weegbrug te plaatsen. De commissie van onder
zoek naar plaats, samenstelling enz. bestaat uit de
heeren J. De Jager, J. Steketee en A. Bruggeman
deze commissie wordt bijgestaan door den heer G.
Moerdijk als deskundige. In eene vergadering, die
nader zal worden uitgeschreven, zal de commissie den
uitslag van haar onderzoek bekend maken.
Voortaan zullen met de stoomschepen van de
»Castle-line," welke van V 1 i s s i n g e n naar Zuid-
Afrika vertrekken en waarmede des Donderdags
om de 14 dagen een verzending plaats vindt naar
Kaapland, den OraDje-Vrijstaat, de Transvaal, Natal,
Bechnanaland, Delagoabaai en de havenplaatsen aan
da Oostkust van Afrika, alleen verzonden worden de
brieven en andere stukken, op welker adres de aan
wijzing tot verzending langs den weg van Vlissingen
voorkomt.
Het port via Vlissingen bedraagt 25 ct. voor de
gefrankeerde en 15 ct. per 15 gram voor de onge-
frankeerde brieven, en 5 ct. per 50 gram voor de
gedrukte stukken en monsters, met een minimumport
van 71 2 ct. voor de monsters.
Voor aargeteekende brieven is boven 't gewore
port een vast recht van 10 ct. verschuldigd.
De gemeenterad v*n Vlissingen heeft in koop
aan het parochiaal R K. arm- en weesbestuur aldaar
overgedragen 1000 M1. gemeentegrond om daarop een
gesticht van liefdadigheid te bouwen.
De commissie, door de Maatschappij van genees
kunde benoemd om een onderzoek in te stellen
naar den vaccinatietoestand in Neder
land, in verband met mogelijke wijziging der epide-
miewet, heeft haar eerste rapport uitgebracht.
Door 29 van de 36 afdeeliogen der Maatschappij, ver
tegenwoordigende 1076 geneeskundigen, is daartoe
medewerking verleend.
Da antwoorden bevatten een rijkdom van leerzame
mededeelingen en practische wenken, waaruit onge
twijfeld, ook in de toekomst, veel nut kan getrokken
worden.
Daaruit blijkt dat er tusschen de geneeskundigen
bijna volkomen eenstemmigheid heerscht omtrent de
toepassing der algemeen verplichte vaccinatieen dat
een wetsvoorstel tot invoering van algemeene verplichte
vaccinatie met ingenomenheid door hen zou begroet
worden, ware het niet, dat zij vreesden, dat een ont
werp in dien geest niet tot het beoogde doel zoude
leiden, maar misschien afbreuk zou doen aan de thans
voorgeschreven indirecte verplichting.
Aanstelling van staats-vaccinateurs wer^nagenoeg
algemeen ontraden, o. a. omdat de ouders meer ge
neigd zijn de enting hunner kinderen toe te laten,
wanneer deze geschiedt door den huisdokter dan door
een veelal onbekenden ambtenaar, en omdat de plaatse-
lijke geneesheer ook meer invloed tot bevordering der
vaccinatie kan doen gelden.
In de groote meerderheid der afdeelingen werden
z. g. gemoedsbezwaren waargenomen, vooral bij per
sonen van de streng confessioneels richting, bij de
christelijk gereformeerden, bij orthodoxe predikanten
en bij minder ontwikkeldenmeer op het platteland
dan in de stedenniet bij Israëlieten, nóch bij katho
lieken.
Echter bestaan die bezwaren in sommige streken
niet onder de christelijk afgescheidenen zoo in een
gedeelte van Drente. Een geneeskundige verklaart,
dat wel gemoedsbezwaren bestaan bij christelijk ge
reformeerden maar bij dezen is de tegenzin meer een
gehoorzamen aan een van boven gegeven wachtwoord,
dan wel het gevolg van eigen overtuiging.
Aan het slot der beantwoording van de verschil
lende gestelde vragen gekomen, geeft de commissie
een overzicht van de uitkomsten der enquête. Hare
conclusiën komen in hoofdzaak op het volgende neer:
lo. dat het zeer groote nut der koepokinenting door
alle geneeskundigen, zonder eenige terughouding, wordt
erkend, en dat het op den weg ligt van de genees
kundigen, om deze kunstbewerking, in elk opzicht,
zooveel mogelijk te bevorderen 2o. dat de vaccinatie
in het le levensjaar een onafwijsbare eisch is, wil men
pokken-epidemieën in Nederland voorkomen, daar thans
de kinderen vaak veel te laat worden ingeënt, 3o. dat
de aanstelling van staats vaccinateurs moet worden ont
raden 4o. dat het aantal van hen die ernstige bezwaren
van godsdienstigen aard tegen de vaccinatie hebben
gering is, en dat, indien zij de ingeving van hun eigen
gemoed volgden, zonder rekenschap te houden met den
drang van buiten, hun bezwaren spoedig tot het ver
ledens zouden behooren en evenmin gehoord worden
als zulks vroeger het geval was5o. dat genoegzaam
overal in hoofdzaak aan de wettelijke bepalingen be
treffende de vaccinatie, wordt voldaan6o. dat de
regeling van tijd en plaats van inenting nog te wenschen
overlaat7o. dat het verzet tegen de uitenting van
kinderen bij de ouders toeneemt naarmate de gelegen
heid tot animale vaccinatie zich uitbreidt. Nadeelige
gevolgen van de inenting en van het gebruik van ge
humaniseerde stof worden niet vermeld8o. dat de
animale vaccine in de meeste opzichten de voorkeur ver
dient boven de gehumaniseerde 9o. dat de onmiddellijke
enting van arm op arm of van het rund op arm de
meeste kansen van welslagen oplevert; lOo. dat om
trent de wijze van bewaring der vaccine (glaasjes of
buisjes) nog geen voldoende eenstemmigheid is ver
kregen, en bet zich niet laat aanzien dat daaromtrent
spoedig bij de deskundigen zich eene overtuiging zal
vestigen; llo. dat eene herenting vóór den aanvang
der ontwikkelingsjaren en bij bet dreigen en heerschen
van pokken-epidemieën is aangewezen, en dat wel des
te eerder, naarmate eene grootere tijdruimte sedert
de laatste enting verloopen is; 12o. dat de bezwaren
tegen het model der verklaringen van vaccinatie niet
zoo overwegend zijn, om thans op wijziging aan te
dringen en 13o. dat prikjes boven inkervingen verre
de voorkeur verdienen. (N. R. Ct.)
Kort na het gunstige bericht omtrent den ge
zondheidstoestand van het Kon. gezin, meldt nu Het
Yad., dat Z. M. de Koning zich in de laatste
dagen minder wel gevoelt.
Wij vestigen de aandacht op de behoefte aan
ingenieurs bij de Nederlandscbe Zuid-AfrikaaDsche
Spoorwegmaatschappijnu met de uitvoering der
spoorwegwerken in Zuid-Afrika met kracht is
begonnen. Naar wij vernemen, zijn daarbij nog vele
ingenieurs noodig, zoodat de directie er zelfs tot haar
groote spijt over moet denken buitenlanders aan te
nemen. Wij hopen van harte, dat dit niet noodig zal
zijn. (De Ingenieur.)
Te 's-Gravenhage is in de kracht des levens
overleden dr. F. A. I n g e n h o u s ztweede genees
heer aan 't Geneeskundig Gesticht voor Krankzinnigen
aldaar. In dezen moeilijken tijd druk werkzaam in
het belang der influenza-lijders, werd de ijverige ge
neesheer zelf het slachtoffer der ziekte.
Te Amsterdam is de bekende rechtsgeleerde mr.
S. K a 11 aan longontsteking overleden.
Blijkens een telegram uit Atjeh is de luitenant
ter zee 2e klasse jhr. W. F. Van Spengler door
een schot van den wal belangrijk verwond. Een tele
gram, Zaterdag bij de familie ontvangen, meldt, dat
de toestand van den gewonde bevredigend is.
Naar aanleiding van het ook door ons overge
nomen schrijven van den Amsterdamschen correspon
dent aan het U. D.. heeft de heer C. W. v. d. Hoogt
aan dat blad meegedeeld, dat de heer Du To i t niet
het land zal verlaten, vóór hij is geslaagd in de op-
richtirg van een emigratiemaatschappij ter
bevordering van de vestiging van Nederlandsche ge
zinnen in Zuid-Afrika.
Het Bestuur der R. K. Kiesvereeniging »Recht
en Orde" te Amsterdam heeft aan den Koning een
gemotiveerd adres gezonden, waarin het Z. M. ver
zoekt de indiening van een wetsvoorstel te willen
bevorderen, er toe strekkende om voor de gemeente
raadsverkiezingen een kiesstelsel in te voeren, waardoor
iedere groep der burgerij in den gemeenteraad even
redig, d. i. naar verhouding van haar sterkte, vertegen
woordigd zij.
De Nederlandsche Zendingsvereeniging heeft een
prachtig cadeau gekregen. Het huis »Schooneberg",
halfverwege Rotterdam en Delftshaven gelegen, vóór
enkele jaren grootendeels nieuw gebouwd en eenigen
tijd tot een zieken inrichting gediend hebbende, is
met omliggenden tuin door den tegenwoordige» eigenaar
onbezwaard aan de Vereeniging ten geschenke gegeven.
Te Rubrort hebben de groothandelaars in steen
kolen den verkoopprijs der kolen naar Neder
land een gulden per kar verhoogd. Vele papier
fabrikanten, die 79 stoommachines in werking hebbeD,
zijn besloten tot verhooging van de prijzen van het
papier waarop de meeste dagbladen gedrukt worden.
Het Chr. Volksbl. maakt melding van het voor
nemen om het Zuider Zendingsfeest dit jaar
te houden op Woensdag 9 Juli te Oisterwijk aan den
Hondsberg (Noord-Brabant).
Het orgaan van het Leger des Heils, de Heils-
soldaaty is zooals men weet vervangen door het
blad Oorlogskreet. Uit het jongste nommer, waarin
een gedrukte toon heerscht, blijkt, dat het leger hier
te lande achteruitgaat, hetgeen aldus uitgedrukt wordt
»We dalen, daalen, daaalenn 1
Wanneer dit dalen nog lang kan duren, dan zal
merkte een zetter op de Oorlogskreet het arse
naal van het Leger" (i. c. de letterkast) nog van
nieuwe a's, n's en uitroepteekens dienen te voorzien
om den toenemenden achteruitgang te doen kennen.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Beroepen te Kats dhr. R. W. F. Kijftenbelt,
cand. te Hoevelaken te Borsele ds. J. Willemse,
te VHeerenhoek.
Naar wij vernemen heeft de algemeene synodale
commissie het verzoek van het classicaal bestuur van
Dordrecht, om vernietiging van de beide laatste be
slissingen van het provinciaal kerkbestuur van Zuid-
Holland, in zake de beroeping van dr. J. W. Lieftinck,
te Sliedrtcht, niet ontvankelijk verklaard, omdat zij
beide moeten beschouwd worden als eindbeslissingen,
waarvan geene vernietiging kon gevraagd of gegeven
worden. (D. Ct.)
Tot tijdelijk hoofd dar school te Zuidzande is
benoemd de heer Van Aartsen en tot tijdelijk onder
wijzer de heer J. Verhage, beiden aldaar.
Het salaris van het nieuw te benoemen hoofd is
bepaald op 850. (M. Ct.)
STATISTIEK
Uomité tot wering van Schoolverzuim te Goes,
over December 1889.
Op de School A waren gedurende deze maand
119 kinderen Onder dezen waren:
37 kinderen, die geen enkelen schooltijd verzuimden,
63 van 110 verzuimen, en
19 d meer dan 10 verzuimen hadden.
Het gemiddeld verzuim was 0.6 percent op het
geheele aantal scholieren en schooltijden, tegen 0.4
percent over dezelfde maand in 1888
Op de School B waren 264 kinderen, waaronder
250 zonder eenig verzuim,
11 die van 110 verzuimen hadden, en
3 met meer dan 10 verzuimen.
Het gemiddeld verzuim was 1 percent, tegen
0.4 percent over dezelfde maand in 1888.
Op de School C waren 206 kinderen, waaronder
172 zonder verzuim,
27 met 110 verzuimen,
7 met meer dan 10 verzuimen.
Het gemiddeld verzuim was 3 5 percent, tegen 4.5
percent over dezelfde maand in 1888.
Op de School D waren 63 kinderen, waaronder
56 zonder eenig verzuim,
6 met 110 verzuimen,
1 boven de 10 verzuimen.
Het gemiddeld verzuim was 2.2 percent, tegen 0.7
percent over dezelfde maand in 1888.
Het verzuim op de openbare scholen te zamen van
1 Januari af tot uit. Dec. 1889 bedroeg 2.4 percent,
tegen 2 8 percent over 't zelfde tijdvak in 1888.
Rechtszaken.
Ter openbare terechtzitting der Arrondissements-
R°chtbark te Middelburg van Vrijdag 31 Januari 1890
zal worden behandeld de zaak tegen P. D., oud 18
jaar, zonder beroep, te Westkapelle, thans gedetineerd
te Middelburg, ter zake van verduistering van gelden
en gepleegde valschheden tijdens hij ais geagreëerd
klerk in dienst was van den rijkeontvanger te Domburg.
In deze zaak zullen vanwege het openbaar Ministerie
53 getuigen worden voorgehracht.
Tegen het vonnis der rechtbank te Leeuwarden,
waarbij F. O. W. wegens moedwillige brandstichting
tot 4 jaren gevangenisstraf is veroordeeld, zijn de
veroordeelde en het O. M. beiden in hooger beroep
gekomen.
Mej. P. B., huishoudster te Nijmegen, die een
valsch getuigschrift had overgelegd om eene dienst
betrekking te verkrijgen, is deswege door de rechtbank
te Arnhem, ingevolge art. 230 van het strafwetbor k,
veroordeeld tot 14 dag*n gevaDger.iss'raf.
Landbouw en Veeteelt.
Het programma is verschenen voor de tentoon
stelling van zaaigranen enz., te houden op Donderdag
20 Februari te Zieriksee, door de centrale tentoon-
stellings-vereeniging »Landbouwbelang".
In sommige streken van Friesland voeren de
veehouders hun melkvee met tarwe-zemelen. Dit voedsel
werkt zeer gunstig op het melkgeven, terwijl het vee
de zemelen gaarne lust.
Volgens veeattsen| komen in Friesland onder het
rnndveo gevallen van influenza voor.
Brieven uit Amsterdam.
XLIX.
Hoewel het nieuwe jaar reeds een halve maand oud
is en bijna niemand meer zich verschrijft bij de ver
melding van het nieuwste jaartal, toch heeft de in
fluenza ons nog niet gein el verlaten. Op straat, in
den schouwburg en bij vergaderingen is de invloed
der mode-ziekte zooals men ze eerst noemde, toen
men ze nog alleen kende uit buitenlandsche berichten
nog altijd duidelijk merkbaar. Alleen in de apotheken
is het ongekend druk, zoodat de arme bedienden geen
handen genoeg hebben om aan al de bestellingen te
kunnen voldoen; de doktoren zitten den geheelen dag
tusschen de wielen, en vinden thuis komende in den
laten avond reeksen van boodschappen, die hen den
volgenden dag weer bij nieuwe patiënten bescheiden.
Gelukkig echter is er thans vermindering waar te
nemen; het personeel van post- en telegraafkantoor
is langzam°rhand weer hersteld tot den dienst terug
gekeerd, en de drukkerijen, die enkele dagen bijna
geheel ontvolkt waren, zijn nu weer bijna voorzien
van de gewone werkkrachten.
Wat echter betere bewijzen zijn voor verbetering:
de bakkers en slagers hebben weer hun gewone leve-
rantiëo teruggekregen en in de stadsapotheek worden
de recepten thans weer, al is het ook bij honderd
tallen, geteld; gedurende de drukste dagen had men
daarvoor zelfs geen tijd en werden ze gewogen om
tot een ramiDg van het aantal te komen. In som
mige andere streken waar de influenza zich ook deed
geldeD, heeft men gevallen van longontsteking gehad
als gevolg van langdurige aanvallen of verwaarloosing;
hier ter stede heeft men daarvan niet gehoord. Wel was
het sterftecijfer hooger dan gewoonlijk maar niet recht
streeks tengevolge van de griep.
Bewoners van de wijken in de nabijheid der groote
kerkhoven beweerden dat er in de laatste weken veel
meer lijkkoetssn voorbij kwamen dan andersaltemaal
slachtoffers der influenza, maar de overheid, beweerden
ze, hield het expres stil om de bevolking niet onge
rust te maken. Zóo erg was het nu niet, maar man
weet hoe de geruchten ontstaan die in tijden van
nood voedsel geven aan de ongerustheid juist omdat
ze kans hebben door velen geloofd te worden. Onder
de sterfgevallen der laatste dagen behooren die van
Joan Muller, een koopman, die in zijn tijd veel voor
Amsterdam heeft gedaan en voor velen een vraagbaak
was, en nu ook van den nog jeugdigen baron Da
Salis, door het geheele land bekend als een bevorde
raar van alle mogelijke soorten van sport, de onver
moeide ontwerper van wieier-, roei-, zeil- en schaatsen-
wedstrijden, harddraverijen, wedrennen en wedloopen.
Op dat gebied was de heer De Salis ongeëvenaard
en zal hij zeer bezwaarlijk kunnen worden vervangen.
In het Paleis voor Volksvlijt is tegenwoordig eea
tentoonstelling. In den tuin nl. is een houten gebouw
opgericht waarop de Transvaalsche vierkleur is geplant.
Dat bescheiden houten gebouw maakte deel uit van
de groote tentoonstelling te Parijs en werd, door de
loffelijke bemoeiingen van eenige Amsterdammers, ginds
uit elkaar genomen en hier weder opgebouwd. Het
bevat een zeer fraaie verzameling van alle voortbreng
selen van Transvaal en geeft een zeer goed beeld van
de hulpbronnen, de producten en de nijverheid van het
land. Zoo ziet men er o. a. een fraaie collectie tabaks
soorten, verschillende granen, houtsoorten, voorts een
verzameling opgezette dieren, vogeleieren, insecten en
kruipende dieren op sterk watereen volledig stel
huisraad der inboorlingen. Eindelijk een volledige col
lectie ertsen en andere mineralen, waaronder een klomp
gouderts en een weinig gedegen goud Ten slotte, het
meest practische van alles, ook een oveig oot aar tal
photograpbiën, waardoor men het land zelf kan zien.
Eenige jaren geleden was de belargste'lt^g voor
Transvaal algemeen, men denke maar eens aan de
geestdrift waarmee het drietal Peul Kruger, du Toit
en generaal Smit werd ingehaald. Toen was de Trans
vaal zeer populair, maar later werd de aandacht afge
leid naar andere landen en bekoelde de geestdrift voor
Zuid-Afrika. Daarom trok de krmst van den heer
du Toit, die tlnns nog in Europa vertoeft, maar w i ig
de aandacht, ook al ontving de ^superintendent voor
het onderwijs in Transvaal" een menigte bezoeken van
sollic tanten voor allerlei mogelijke en onmoge ijka
baauljes. Deze tentoonstelling echter zal do ver-