1890. N". 7.
Donderdag 16 Januari.
GOESCHE
De u tgave deier Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75,
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bijdeheeren NIJGH "VAN D1TMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet moor dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
GOES, 15 Januari 1890.
Aangezien ons gebleken is, dat verscheidene
belanghebbenden, vooral van elders, het kanton
gerecht nog meenen te vinden op het stadhuis
alhier, meenen wij het publiek eenen dienst te doen
met de mededeeling, dat bet kantongerecht sinds
1 Januari jl. gehouden wordt in lokalen van de cel
lulaire of strafgevangenis. Terecht werd geklaagd, dat
vao deze verandering niet openbaar kennis is ge
geven.
Zooals uit achterstaande annonce blijkt, zal het
toooeelgezelscbap van de Nieuwe Rotterdamscheschouw-
burgmaatschappij, onder directie van Alex. Faassen en
Co, in de groote zaal van «de Prins van Oranje",
alhier op 30 Januari a.s. eene tooneelvoor-
stelling geven, bij welke gelegenheid zal worden
opgevoerd het blijspel van L'Arronge «de familie Lonei".
Met dit stuk opende bovengenoemd gezelschap dezen
winter da reeks zijner voorstallingen en de Rotter-
damsche bladen prijzen als om 6trijd bet stuk en de
leden van het gezelschap, die tot de opvoering mede
werken. Onder dezen vinden we enkelen vermeld, die
eerst onlaDgs tot de Nieuwe Rotterdamsche Schouw
burgmaatschappij zijn toegetreden, zooals dhr. Moor,
te Goes genoeg bekend om zijn uitnemend spel (hij
trad hier o. a. op in »'t Is maar een smid" van Van
Zuijlen), dhrn. Van den Heuvel en Erfmann, waarvan
vooral de eerste, hoewel jong artist, bij het Rotter-
damsch publiek warmen bijval inoogstte, en mejuffrouw
Schepers, die reeds langer aan het tooneel is verbonden.
Van de leden, die reeds vroeger tot dit gezelschap
behoorden, noemen wij in de eerste plaats den direc
teur, den heer Alex. Faassenvoorts de heeren Van
Nieuwland eu Wagemans en eindelijk de dames Bruijn,
Van der LugtMeltzer en Heijblom, waaruit blijkt,
dat over bet algemeen de rollen in goede handen zijn.
Het stuk wordt een der beste producten genoemd
van L'Arronge, schrijver o. a. van «De dochters van
Hasemann", «Dokter Klaus", «Liefdadige Dames" e. a.
Wij meenen èi op grond van het bovenstaande èn
omdat tooneel voorstellingen hier boe langer boe zeld
zamer worden te mogen verwachten, dat de opvoering
van »De familie Lonei" een talrijk publiek zal trekken.
Bij K. B. is benoemd bij de dd. schutterij te
Zieriksee tot 2e luit. a la suite A. H. W. Van der
V e g tthans schutter.
Middelburg. Uit het door dames bestuurderessen
van het «Tehuis voor dienstboden" alhier
uitgebracht eerste jaarverslag blijkt, dat die instelling
in eene wezenlijke behoefte heeft voorzien. Zij werd
ia het afgeloopeo jaar het eerste der opricht'iDg
toch door niet minder dan 200 verschillende meisjes
bezocht; bet grootste bezoek was in Februari 425
en het kleinste in Juni 129. Van de gelegenheid tot
logies werd slechts door enkelen gebruik gemaakt;
het tarief hiervoor bedraagt voor de le kl. 50 cent,
voor de 2e klasse 25 cent.
De giften voor eenmaal bedroegen 503 30de
uitgaven, met inbegrip van die voor een orgel, 408,99
bet bedrag der jaarlijksche contributie beliep 329,50,
waarvan hnisbunr, salaris der directrice en van den
concierge, benevens vuur, licht enz. zijn betaald.
Aan een in de N. R. Ct. voorkomende statis
tiek van oesters ov^s1888 ontleenen wij bet
volgende
Uit Zeeland zijn verzonden 2,581,844 K.G., tegen
in 1887 2,487,239 KG.; in 1886 2.063,378 K.G.
in 1885 2,434,096 K.G.in 1884 2,142,449 K.G.
in 1883 1,597,868 K.G.in 1882 1,107,299 K.G.
in 1881 1,547,331 K.G.in 1880 1,172 215 K.G.
in 1879 787.390 KG.; in 1878 569.447 KG.; in
1877 766,277 K.G.in 1876 2,895,979 K.G.
Stelt men het gewicht van 1200 oesters op ge
middeld 85 K.G., dan omvat het vervoer van 1888
36.145,816 oesters tegen in 1887 35,354,400; in
1886 28.887,492; in 1885 34,077,344; in 1884
30,246,339; in 188322,558,136; in 1882 15,632,450;
in 1881 21,844,672; in 1880 16,548,918; in 1879
11,116 095; in 1878 7,193,200; in 1877 9,679 200;
in 1876 36,580,000.
Tegen den middenprijs van/40 per 1000, vertegen
woordigt deze uitvoer uit Zeeland in 1888 eene waarde
van ongeveer 1,500,000.
Men boude bij deze cijfers in het oog, dat niet al
het uitgevoerde langs de spoorwegen wordt verzonden,
De geheele hoeveelheid oesters, ia 1888 afgeleverd,
wordt geiaamd op 40,000,000 stuks.
Met een woord van dank aan de verschillende
commissiën, welke in iedere gemeente van de eilanden
Schouwan-Duiveland werkzaam waren om het werk
der land bouwknechts te controleeren, werden Donderdag
te Z eriksee door den voorzitter, den heer B. G. Van
der Have, van de afd. Zieriksee der Maatschappij tot
bevordering van landbouw en veeteelt in Zeeland de
prijzen aan de ploegers uitgereikt, met de mededeeling,
dat aan diegenen welke het vorig jaar een eersten prijs
behaalden en daarvoor nu weder in aanmerking zouden
komen, in plaats van een diploma eene tabaksdoos als
vernieuwde ondeischeiding zou worden geschonken, en i
dat het diploma, het vorig jaar behaald bij den secre
taris, den heer M. C. Kulock Houwer, kan worden
aangeboden om deze onderscheiding daarop te doen
aanteekenen. Na de uitreiking wenschte de voorzitter
den prijswinners geluk met hunne behaalde onderschei
dingen, drukte den wensch uit dat deze als prikkel
zouden dienen ora hen aan te sporen op den goeden
weg voort te gaan, te meer daar het bestuur der af-
deeliag op dit oogenblik geen zekerheid kan geven dat
de wedstrijd de eerste 2 jaar herhaald zal worden.
Voor de behandeling van brieven met eene aan
gegeven waarde boven 600 zijn o. a. aangewezen
de hulpkantoren der posterijen te Borsele, Kamperland,
Koudekerke, Stoppeldijk, Westkapelle en Zuiddorpe.
De Kamer van koophandel te Middelburg heeft
besloten zich tot de Tweede Kamer te wenden om
aao te dringen op verwerping van het wets-
voorstel-Bahlmann.
De afdeelingen van de Eerste Kamer der Staten-
Generaal hebben gisteren het onderzoek aangevangen
van de staafsbegrooting voor 1890. Het voornemen is
om na afloop daarvan en na afdoening van hetgeen
voor de openbare vergadering ter behandeling is aan
gewezen, de Kamer te doen uiteengaan tot Maandag
27 Januari, als wanneer de staatsbegrooting aan de
orde zal gesteld worden.
Met belangstelling wordt het advies tegemoet
gezien van Minister Mackay op een adres door den
gemeenteraad van Hasselt tot den Koning gericht.
Bij de vaststelling van verplichte schoolgeld-
heffing gold als motief, dat de kosten van onder
wijs te drukkend voor de gemeenten waren, terwijl de
tegenpartij beweerde, dat in de verplichte schoolgeld-
heffing de hefboom der tegenstanders van de neutrale
school bestond om deze te ontvolken. De raad der
gemeente Hasselt vraagt nu Z. M. den Koning vrij
stelling van verplichte schoolgeldheffing, op grond van
de beslist gunstige financiën der gemeente.
Uit Londen wordt aan het handelsblad, geseind,
dat volgens geloofwaardige berichten binnenkort waar
schijnlijk de intrekking is te verwachten van de be
perkende maatregelen omtrent den invoer van
vee uit ons land, en zulks als gevolg van de tusschen-
komst van den Nederlaodschen gezant en de bevredi
gende maatregelen der Nederlandsche regeering,
Omtrent den overleden heer mr. S. J, H i n g s t,
raadsheer in den Hoogen Raad der Nederlanden, zegt
de N. R. Cl.
Alvorens in het hoogste rechtscollege op 31 Maart
1883 de plaats van wijion mr. Jolles in te nemen, had
de overledene reeds meer dan 20 jaar de loopbaan van
rechterlijk ambtenaar vervuld, het laatst als rechter
in de rechtbank te Amsterdam.
Reeds in zijne studiejaren gaf de heer Hingst blijk
van buitengewone begaafdheden. Als student werd een
door hem vervaardigd Latijnsch geschrift met good
bekroond. Tal van geschriften en tijdschriftartikelen
getuigen van zijne grondige geleerdheid en zijn scherpen
juridischen blik.
Het stoffelijk overschot zal naar Amsterdam, de ge
boorteplaats van den overledene, worden overgebracht
ten einde in het familiegraf te worden bijgezet.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
- Bedankt voor het beroep naar Den Haag door
ds. P. J. W. Klaarhamer te Middelhurgvoor dat
naar Veen door ds. J. W. F. Gobius du Sart te Nieuw
en St. Jooslandvoor het beroep bij de Ned. Geref.
kerk te Tolen door A. Middelkoop, te Nijkerk op
de Veluwe.
Tot onderwijzeres te Molenaarsgraaf is benoemd
mej. Baggerman, te Middelburg.
Kolljnsplaat. Hoezeer men in plattelandsgemeenten
als deze met schoolverzuim te kampen heeft, kan weder
uit de volgende cijfers blijken. Op de openbare lagere
school alhier werden in 't verloopen jaar van de 165518
gehouden schooltijden niet minder dan 43832 verzuimd
of bijna 26 */2 percent. Gespecificeerd waren deze
absentiën4915 door ziekte, 140 wegens godsdienst
plichten, 205 door weer en wind, 25114 wegens veld
en 10435 wegens anderen arbeid en 3023 om andeie
dan de genoemde redenen.
Hoe afwisselend de feitelijke bevolking dezer school
was, blijkt uit da volgende maxima der werkelijk
aanwezige leerlingen in de verschillende maanden van
1889: in Januari 362, Februari 357, Maart 344,
April 310, Mei 272, Juni 260, Juli 273, Augustus
233, September 234, October 242, November 295 en
December 314.
Het herhaürgsonderwijs werd in den verloopen winter
door 12 leerlingen gevolgd, dezen winter door 10.
De Bond tot verbetering van de wijze der be
naming van hoofden aan openbare scholen heeft tot
den minister van binnenlandsche zaken een adres ge
richt, omtrent do toepassing van art. 28 alinea 7, der
gewijzigde wet tot regeling van het lager onderwijs,
Inidende: «Al wat verder het in dit artikel bedoeld
onderzoek betreft, wordt door Ons bij algemeenen
maatregel van bestuur geregeld".
Is door de nu aangenomen wet het vergelijkend
examen als regel bij het benoemen van hoofden van
openbare lagere scholen afgeschaft en daarmee de hoofd
grieve van den Bond opgeheven, zeer vee), zegt het
adres, zal afhangen van de wijze, waarop het verge
lijkend onderzoek, dat aan de voordracht tot benoe
ming moet voorafgegaan, wordt ingericht. Nu het woord
examen niet zonder bedoeling in de wet vervangen is
door onderzoek en daarmpe te kennen is gegeven, dat
vóóral bij de bedoelde benoeming, de practische ge
schiktheid van den sollicitant en de resultaten van
zijn werk op de school op den voorgrond gesteld zullen
worden, koestert de Bond den wensch, dat ook in dit
opzicht in den te wachten algemeenen maatregel van
bestuur, de heilzame werking der afschaffing van het
vergelijken! examen nader bevestigd zal worden.
Met het oog hierop herinnert het bestuur van den
Boad aan zijn eerste adres, inzonderheid aan deze
twee punten
lo. dat de voordracht, bij de wet bedoeld, worde
gedaan door eene commissie, bestaande uit den dis-
tricts-schoolopziener en twee deskundigen, door den
gemeenteraad gekozen uit een dubbeltal, voor ieder der
deskundigen, door B. en W. aanbevolen, en
2o. dat het opmaken van deze voordracht voor een
hoofd der school worde gegrond op een nauwkeurig
onderzoek naar de praktische resultaten van de paeda-
gogische bekwaamheid der sollicitanten, inzonderheid
blijkbaar uit de vruchten van hun onderwijs en den
geest in hunne scholen.
Rechtszaken.
De zaak teg6n J. W. W. (moord te Hulst),
welke a. 8. Vrijdag voor de arroudissements-rechtbank
te Middelburg zou worden behandeld, is voor onbe-
paalden tijd uitgesteld.
Landbouw en Veeteelt.
Ia het groothertogdom Baden hebben de vee
artsen eene nieuwe ziekte van het rundvee geconstateerd
«Schnitzelkrankheit", geheeten m. a. w. natte- of
diffusiepulpeziekte, zich in hoofdzaak voordoende als
eene ontsteking van het buikvlies, met gebrek aan
eetlust, versnelde ademhaling en polsslag, koortsige
rillingen, verhoogde lichaamstemperatuur (40.5 tot
41.83 C eu zeer vertraagde bewegingen van de maag,
die af en toe zelfs 10 minuten lang geheel ophouden.
De dood volgt na 8 of 10 dagen; niet zelden ook zoo
spoedig, dat er geen tijd overblijft om het beest te
nood slachten. Men was vooreerst in hot onzekere en
vermoedde vooral de aanleidende oorzaak dezer onge
steldheid niet. Later is gebleken, dat zij in verband
stond met het voederen van diffasiepulpe in groote
hoeveelheid, waaneer die pulpe geënsileerd of inge
kuild was. De hevigheid der ziekte regelt zich naar
de consumtie van dat voeder, en zij werd niet waar
genomen waar men óf slechts versche pulpe voederde
óf alvorens ze in te kuilen de pulpe gestoomd bad.
(iV. R. Ct.)
Bui'enlaralsch Qvarzlclsl
Omtrent het conflict tusschon Portugal en Engeland
vinden wij nog het volgende vermeld:
Ia Eageland's ultimatum, waarin de terugroeping
van Portugal's troepen en autoriteiten en alle expedi-
tiën aan de Shire en aan gene zijde der samenvloeiing
met de Zuid-Zambesi werd geëischt, werd aan Por
tugal 24 uren tijd gegeven om te antwoorden. Zoodra
die termijn verstreken was, zonder dat er een antwoord
was gevolgd, zou de Engel6cbe gezant op het advies-
vaartuig «Enchantress" vertrekken, dat met dit doel
te Vigo gestationeerd was.
H^t schijnt dat Engeland eene aanzienlijke zeemacht
bijeengetrokken had, om tegen Portugal te riemon-
streeren te Quilimane, In de Delagoabaai, te St.-Vincent
en Kaap Verd.
Dat Portugal is gezwicht vo^r het macht g r
Engeland, heeft te Lissabon eene sterke ontroering en
ernstige ontevredenheid verwekt.
Terwijl de Riad van Stale bijeen was om te beroad-
Blagen over het antwoord op Engeland's ultimatum
was een hoop volks bijeen voor het gebouw van de
Engelsche aardrijkskundige veresniging. De Raad van
State heeft de beraadslaging te 1 ure geëindigd.
Een groep studenten, die saamgeschoold was, werd
zonder opschudding uiteengedreven.
Zeker aantal manifesteerende personen verbrijzelde
de vensterruiten in de huizen der Ministers, roepende
«Weg met de Ministers 1"
Het hotel van het Engelsche gezantschap en vit
het consulaat worden door de politie bewaakt. De
vensterruiten van het Engelsche consulaat zijn stuk
geslagen en het wapenbord op den grond geworpen.
Eenige perzonen zijn gevangengenomen.
De Minister Barros Gomez heeft natuurlijk terstond
den Engelschen gezant zijn leedwezen betuigd; maar
inmiddels heeft het Ministerie zijn ontslag genomen,
waarna de Koning den heer Sarpa Pimentel met de
vorming van een nieuw Kabinet belast heeft.
Serpa Pjmentel is de leider der liberaal conserva
tieven in den Raad van State. Hij moet in den Raad
geadviseerd hebben wel toe te stemmen in het terug
trekken der troepen uit Shireland, maar aan de andere
eischen slechts toe te geven onder voorwaarde, dat
Engeland zou toestemmen in de onmiddellijke benoeming
van een scheidsgerecht.
Het nieuwe Ministerie bestaat uit: Sarpa Pimentel^
president, minister van binnenlandsche zaken en van
oorlog ad interimjustitie Lebovazfinanciën Cartello
Brancos; marine Arroys; buitenlandsche zaken Riberro
openbare werken Frederico Aronco.
Intosschen blijft te Lissabon nog steeds groote agitatie
beerschen. In particuliere telegrammen van daar wordt
gemeld, dat de Engelsche ambassade, het Engelsch
consulaat en de Eogelscbe Bank door politie worden
bewaakt. Te Oporto heeft de gouverneur eene open
bare vergadering van studenten verboden, die gisteren
moest worden gehouden. Troepen volks loopen door
de stad, roependeWeg met EngelandLeve de on
afhankelijkheid van Portugal en de onschendbaarheid
vau het grondgebied 1 Eene hagelbui van steenen werd
naar het huis vau deu Eagelscheu consul geworpen,
dat door de politie bewaakt werd. Het vo'k werd
uiteengedreven.
De berichten omtrent het overlijden van den jeug
digen Koning van Spanje zijn gelukkig niet bevestigd.
Integendeel, er is eena wending ten goede in de ziekte
gekomen en de patient neemt merkbaar in beterschap
toe. De zwakte en neerslagtigheid zijn geweken en er
doen zich teekeoen voor van toenemende kracht. De
Koning gaf herhaaldelijk zijn verlangen naar voedsel
te kennende geneesheeren voldoen hieraan op voor
zichtige wijze.
Nadat de Koningin-regentes haar verlangen had te
kennen gegeven om den heer Sagasta te spreken, ver
scheen deze bij haar en sprak haar woorden toe van
troost en bemoediging. Hij zeide, dat het geheele land
het herstel van den Koning wenschte. Intusschen blijft
da toestand nog zorgelijk, daar er bij een zwak kind
weinig bijkomende omstandigheden noodig zijn, om
den zieke te doen instorten.
Niet alleen de politieke gavolgen van den mogelijken
dood van Alfonso XIII boezemen belangstelling in
met deelneming wordt ook gedacht aan zijne moeder,
de Koningin-regentes Christina. Slechts 6 jaren duurde
haar huwelijk en toen haar gemaal was overleden,
stond zij, de vreemdelinge, alleen in een vreemd land,
terwijl op hare schouders de last der Regeering werd
gelegd, die nergens zwaarder dan ia Spanje drukt.
Zij is niet te kort geschoten in haar taak en het is
te hopen, dat er in Spanje niet velen worden gevonden,
die tegen eene Koningin complotteeren, die aan het
ziekbed van haren eenigen zoon is gekluisterd.
De Carlisten denken daar echter anders over. Don
Carlos heeft reeds een onderhoud met zijn broeder
Alfonso gehad, om over den toestand te beraadslagen.
De h69r Floquet is gekozen tot voorzitter der
Franscho Kamer van afgevaardigden.
De berichten uit de Belgische mijndistrieten luiden
gunstiger.
De eigenaren der kolenmijnen hebben Zondag op
nieuw vergaderd, waarbij de heer Sabatier, lid der
Kamer vau Vertegenwoordigers, als tus6chenpersoon
optrad. Na langdurige beraadslaging warden de voor
waarden der werkstakers (vermindering van den werk
tijd met één uur en trapsgewijze verhoogiog van loon)
aangenomen.
Da werkstaking is dus geëindigd. Heden zon de
arbeid hervat worden.
In de Patriote heeft een economist het volgende
denkbeeld den mijnwerkers aan de hand gedaiu:
«Gedurende meer dan twintig dagen staat hrt work
sti*. De eenige uitslag dien g j b^kom1, is dat gij
1,600,000 fr. dagloon verloren h^bt. G.j hebt dus
bewezen dat gij twintig dog'n kunt leven zonder wc ken.
Maar wilt gij een me »r practi-jchm uits'ag bekom m,
zonder den handel, uw- n werkgezellen, kortom in het
algemeen iemand nadeel te doen en tevens uw doel
te b reiken, brengt dan twintig dagen uw c^zamon-
lijk werkloon bijeen en koopt voor de 1 600 000 Ir,
die gij verzameld hebt, 3000 acties; dan zult gij ia
de vergaderingen der actionarissen uw woord te zeggeu
hebben en tevens dividenden opstrijken.