1890. N°. 5. Zaterdag 11 Januari. 7?le jaargang. De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, "Woensdag en TrljdagaTond, uitgezonderd op feestdagen. Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75, Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad ,^2b( aangenomen bij de heeren NIJGH VAN DITMAR te Rotterdam en vorder bij alle Boekverkoopors en Postdirecteuren. De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent. Bi\ directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,— berekend. Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 ct. Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel. GOES, 10 Januari 1890. Het moat nu gebleken zijn, dat het varkeD, dat in 't begin van November te Biezelinge geslacht werd en waarvan hier een gedeelte rondgevent werd, ten gevolgd waarvan hier en elders eenige personen aan trichinose hebben geleden, uit Goes afkomstig was van een mestput, waarop veel afval van geslachte dieren wordt geworpen. Het varken heeft \ójr het naar B.ezelinge ging, hier nog jongen geworpen en de houders dier jonge var kens, dia niet in Goes maar op de dorpen wonen, zijn opgespoord en han is aangezegd dat zij die dieren bij de slachting moeten laten keuren. Uit dit alles blijkt dus weder, dat de trichinen alleen uit Go«s afkomstig zijn. Door de strengere bepalingen van uit en invoer zijn, in verhouding tot den prijs der biggen, de loopvarkens hier goedkoop. Aan J. W. Van Kogelenberg, postbode van Goes op Wolfertsdijk, is met ingaDg van 1 April a.s. eervol ontslag verleend met recht op pensioen. Bij kon. besluit van 9 Dec. 1889 is, krachtens art. 37 der wet van 17 Augustus 1878 St.blno. 127), persioen verleend aan A. C e n s e onderwijzer aan eene openbare lagere school te Middelburg, ten bedrage van 534. Bij de joDgste veranderingen in het personeel der rijks veld wacht is verplaatst met 7 Januari jl. de rijksveldwachter 3de klasse J. Van der Meere van Kapelle naar Zevenbergschen Hoek. Rilland Bath. Woensdagavond hield do landbouw- vereeniging «Reijgersbergh" hare gewone maandelijk- sche wintervergadering. Twee nieuwe leden traden tot de vereeniging toe, waardoor deze thans 32 leden telt, waaronder 3 uit eene andere gemeente. Da rekening, dia in deze vergaderiog werd over gelegd, had in ontvangst 126 55 en in uitgaaf 116.52'/j, zoodat er een goed slot aanwezig was van ÏO.OS1/^ Onder de uitgaven was een post van 59,66, noodig voor de betaling van de 10126 musschen en eieren die ingeleverd waren. Er werd besloten, ook dit jaar weder, op gelijke wijze, met de verdelging der musschen voort te gaan, terwijl het salaris van den secret.-penningm. voor zijne meerdere werkzaam heden op 20 werd gebracht. Verder werd besloten eene bas te plaatsen, waarin ieder, die iets wilde vragen of wenschte te weten, de schriftelijk opgestelde vraag daarin zoude kunnen werpen. Het bestuurslid J. J. Van Gorsel en de secret.-pen ningm. M. W. V. Van Bijlevelt werden aan het einde der vergadering met op éen na algemeene stemmen herbenoemd. Het aangekondigde vlugschrift, waarin jhr. mr, A. F. De Savornin Lohman de beginselen uiteenzet, waarop de nieuwe onderwijswet steunt, heeft onder den titel «De Pacificatie" het licht gezien (Am sterdam, J. A. Wormsar). Wat met deze wet ver kregen is, vat de heer Lohman aldns samen «Eene openbare school behouden, voor wie zich in de bijzondere niet thuis gevoeltals veiligheidsklep, waar particulier initiatief ontbreekt, als wijkplaats voor kerkelijke tyrannie die school niet meer de nationale, de bevoorrechtedoch slechts, zoo althans de liefde voor de vrije school toensemt, aanvulling in plaats van regel; «die school niet meer het symbool van verdraag zaamheid en volkseenheid en volkskrachtomdat zij, ter wille van hare bestemming, ten dienste van allen, neutraal, kleurloos, tot zekere mate onvrij en belemmerd moet zijn «die school dan ook niet meer dan onvermijdelijk boven de vrije school bevoordeeld. «De bijzondere school gelijkgesteld met de open bare, in zoover zij, ten behoeve zoowel van de oplei ding als van de iadienststelliDg van het onderwijzend personeel, dezelfde bijdragen als de openbare ontvangt; «financiëel achtergesteld bij de openbare, om redenen die geenszins aan voorkeur boven het openbaar onder wijs zijn ontleend; «daarentegen gesteld boven de openbare, in zoover de wetgever, vertrouwende op de volharding en de energie barer begunstigers, geheel hare inrichting vrij laat, en den bijzonderen onderwijzer geenerlei belem mering in den weg legt. «De ouders bij de keuze eener school voor hunne kinderen krachtig in hunne vrijheid beschermd, doch nist ontslagen van de op hen rustende taakonder die ouders, zoo al niet uitsluitend, dan toch in de eerste plaats, de min- of ouvermogendeu financieel gesteund de deugdzaamheid van het onderwijs in het algemeen, en vooral die van het bijzonder onderwijs, krachtig bevorderd, en diensvolgens zooveel doenlijk gezorgd, dat 's lands penningen ten bate van het onder wijs zullen worden aangewend. «De Christelijke bijzondere school, althans voor- loopig, begunstigd, doordat voor de bijzondere scholen de vrijg vi'heid nog steeds hoofdbron van inkomsten moet blijven, en die bron bij de tegenstanders van de Christelijke scholen nog niet mildelijk schijnt te vloeien; alhoewel door deze feitelijke begunstiging der Christe lijke school de staatsrechtelijke gelijkheid niet in het minst wordt geschonden. «Aan de door de vroegere wet zelve uitgelokte opdrijving van de gemeentelijke schooluitgaven perk gesteldd9 rijksbijdrage geschoeid op een billijkheids beginsel, en niet meer op het verkeerde beginsel, dat goed onderwijs, enkel omdat het in aller belang is, door den Staat moet worden gegeven. «Eindelijk: eene wet, die niet meer ten bate van een deel des volks, maar ten bate van allen komt die door de verschillende partijsn is aangenomen die de deugdelijkheid niet enkel van het openbaar, maar van alle onderwijs bevordert; en die zelve zal zijn wat de openbare school te vergeefs gepoogd heeft te wezen: het symbool van nationale verdraagzaam heid en samenwerking"het «cement onzer volks eenheid." «Dit alles moge nu een «eerste stap" heetenmaar dan toch zeker een zevenmijlen-laarzen stap «Is hiermede nu gezegd dat de tegenwoordige regeling onverbeterlijk is of nooit wijziging zal behoeven Ia geenen deele. O. a. zal misschien op den duur de financiëile bevoordeeling der openbare school uit de kas der gemeente nadere regeling behoeven. «Beseffen schrijft hij volk en onderwijzers, schoolbesturen en kerken hunne roeping, dan opent deze wet voor de bijzondere Christelijke scholen eene 8choone toekomst. J «Maar verspilt men zijne kracht, door steeds naar nog gunstiger wettelijke bepalingen te streven, in plaats van het aangebodene aan te grijpen en te verwerken; praat men eikanderen na, dat met deze wet in beginsel eigenlijk niets is veranderd, in plaats van mede te werken om volk en gemeentebesturen juist van het tegendeel te overtuigen ziet men liever eene christelijke school ten gronde gaan, dan dan invloed op haar te dalden van personen, die zich wel aan de belijdenis der kerk houden, maar niet zich onderwerpen willen aan haar opgedrongen kerkelijke besturenis men van oordeel dat, waar kerkelijk samenwonen niet gaat, nu ook samenwerking op schoolgebied gevaarlijk of verderfelijk is, zelfs daar waar genoegzame kracht voor het bestaan van meerdere scholen ontbreekt; zoakt men in het uitpluizen van geschilpunten en het elkander scherpelijk veroordeelen meer dan in samen werking, in het «liefelijk samenwonen" heil, dku o jaza! deze wet voor onze christelijke scholen niets geven dfcn valt hare vrucht, wat God verhoede enkel in den schoot van de Roomsch-Katholieko kerk, de Staatschool en het ongeloof 1" Men schrijft aan de 2V. R. Ct. nit Ierseke' Gelukkig is er in de laatste dagen wat meer rust gekomen in de verzending van oesters naar het buitenlandin de laatste 2 wek*n van December was het ongehoord druk: 4 a 500 duizend oesters van de verschillende stations te zamen was regelhet station Kruiningen verzond het meest, daarna Bergen- op-Zoom en dan Vlake. Ook van Bruinisse is tamelijk goed verzonden, maar blijven deze buiten de hierboven opgegeven getallen. Het op 1 Januari 1890 totaal verzondene getal oesters in dit seizoen van September af is stellig 25 millioen, en hiermede is zeker de grootste helft van den voorraad weg. Da prijzen bleven laag door al te sterke aanbiedingen voor beste le soorten ƒ42, gewone le ƒ39 a 40, 2e soorten al naar qualiteit van 22 tot 28 a 30. Voor dezen laatst genoteerden prijs ziin het eigenlijk kleine la soort welke weggaan. Wanneer de oesterkweekers nu maar willen, is het oogenblik daar om met de prijzen naar boven te gaan. Zullen zij zich verstaan Dit is nog onzeker, te meer omdat vele kweekers toch reeds tevreden zijn, daar de leverbare voorraad dit jaar grooter is en dus toch wat meer in de kassen vloeit. Jammer blijft het echter, zulke mooie oesters voor zulke betrekkelijk lage prijzen af te geven. Mijn bericht vangt aan met de woorden «gelukkig in de laatste dagen wat meer rust", en dit komt goed te pas, want de influenza verschoonde de oestorplaat- sen nietdirecteuren, opzichters, schippers en werk lieden zijn aangetast, terwijl de spoorwegbeambten ook op verscheidene stations ziek zijnwat rust komt dus goed te pas voor allen. Voor het eerst zoolang het oesterbedrijf bestaat, moest men in laatste dagen speciale treinen voor het vervoer naar Duitschland en België bestemmen, ten einde door het tijdroovende inladen het personenver keer en de aansluiting te Rozendaal niet te verstoren. Die gewone nieuwjaarsrust duurt gewoonlijk tot medio Januari, dan begint eigenlijk de regelmatig drukste verzending; of de voorraad groot genoeg zal zijn om dit tot m8dio Maart vol te houden, zal te bezien zijn, maar dit wordt nu reeds ernstig in twijfel getrokken. De schippers-vereeniging «Schuttevaer" te Mid- d lburg hield Woensdagavond eene vergadering onder presidium van mr. G. N. De Stoppelaar. Van den inspecteur was bericht ontvangen, dat hij niet geneigd was aan het eind der Zandkreek eene tonnenboei te Vggen, maar hij was wel bereid om de daar liggende rood te schilderen; er zal evenwel nog eene poging aangewend worden ter verkrijging van de gewenschte boei. Er werd gesproken over de bezwaren bij het varen door de houten sluis te Sas van Gent; niet tegenstaande het jaagpad daar breed genoeg is, mag er langs genoemd pad geen paard worden gebruikt, maar moeten de schepen door menschen getrokken worden men zal evenwel trachten daarin verbetering te brengen. Het bestuur is diligent verklaard, om bij de regeering de belangen der schipperij te bevorderen. Er werd veel gesproken over den slechten toestand in het kanaal te Veare en de ondiepten in het Veersche Gat. Nog werd besloten aan den inspecteur te ver zoeken, dat de rijkstonnenleggor te Veere gemachtigd worde, om naar omstandigheden tonnen en bakens te leggen en te verleggen, alsmede om tusschen ton 7 en 8, voor den Camperlandschen wal (Spieringpolder) nog eene ton te leggen. Van een homerische dankbaarheid voor de aan neming van de onderwijswet is het gemoed van den heer L. Haffmans vervuld. De aanneming van die wet, zegt hij, kwam op een tijd, dat men geen gelegenheid had er zoolang over te denken en te spreken, maar «waarlijk, zij verdiende, dat men zich tenminste veertien dagen onledig hield met de wijsheid der beschreven vaderen te prijzen en met zich onder ling geluk te wenschen." Men stelle zich voor den heer Leopold Hafl'mans met zijne geestverwanten en bondgenooten, elkander veertien dagen lang als de Chineezen met hun Nieuwjaar de handen drukkende en den lof ver kondigende van de Eerste Kamer(Arnh. Ct.) Het Hof zal, ingevolge de bevelen dos Konings, voor den tijd van vier weken, ingaande 9 Januari, den rouw aannemen, waarvan twee weken halven en twee weken lichten rouw, wegens het overlijden van II. M. Keizerin Augusta, weduwe van Z. M. Wilhelm I, Keizer van Duitschland, Koning van Pruisen. In haar antwoord op het verslag der E rste Kamer omtrent het wetsontwerp tot voortzetting der arbeids-enquête door eene staatscommissie, verzekert de regeering, dat geen vrees behoeft te be staan voor overijlde wetsvoordrachten. Alleen als het onderzoek van zeker onderwerp geheel zou zijn afge- loopen en regeling noodzakelijk bleek, zou niet behoeven gewacht te worden tot den afloop der geheele enquête. Ten aanzien van de werkstakingen is vooralsnog niet gebleken van het onvoldoende der bestaande wets bepalingen tot waarborging der vrijheid van hen, die niet daaraan deelnemenoptreden der politie met overleg, en zoo noodig krachtig, is de beste waarborg. De Minister van Justitie tracht steeds die vrijheid door de autoriteiten te doen beschermen. De bedoeling is, om de commissie op te dragen een onderzoek, behalve van fabrieksnijverheid, ook van de handwerksnijverheid, de verveningen, de zeevisscherij, het vervoerwezen en daarmede verwante beroepen, het verzekeringswezen en de pensioenfondsen in meer of minder wijden omvang. Voorstellen tot aanvulling der enquête-wet zullen eerst ingediend worden, als men den loop der werkzaamheden vau de staatscommissie heeft kunnen gadeslaan. De overeenkomsten betreffende de overname van spoorwegen door hetrijk zijn thans bij den Raad van State in overweging. Men schrijft aan de N. R. Cl. «Het blijkt, dat het zoogenaamd uiteengaan van den Bond van suikerfabrikanteo, waarvan indertijd melding werd gemaakt, ten slotte misschien niet veel meer geweest is dan eene behendige manoeuvre om de t gen- werking der landbouwers af te leiden. Nu de tijd van contracteeren is aangebroken, slaan dezelfde fabrikanten toch evenals vroeger de handen ineen om de markt der suikerbieten te dwiDgen. Nadat vijf-en-twintig hunner (in het geheel zijn er slechts dertig) reeds enkele weken geloden bij adver tentie hebben bekend gemaakt, dat zij «in de streken aan de bovenrivieren" slechts tegen de gewone voor waarden zullen contracteeren, en tegen een prijs van 11 per 1000 kilo's peeën, hebben zij thans een tweede advertentie de wereld ingezonden, waarbij nader wordt medegedeeld, dat deze prijs «aan Mark en Steen- bergsche vliet" zal zijn 12 per 1000 kilo's. Van verschil van prijs naar mate van het suiker gehalte, van mededeeling van de soort van zaad of keuze door den landbouwer in andore geschilpunter, die aanleiding hebben gegeven tot van alle zijden als grondig erkende klachten der verbouwers, is dus geen sprake. De fabrikanten doen precies alsof er niets is voor gevallen, niets is besproken en geschrevensterk als zij zich gevoelen door hunne aaneensluiting. En de landbouwers het kan niet ontkend worden dat reeds velen hunner, lettende op de bevredigende resul taten van het vorige jaar, zich laten overhalen de oude voorwaarden te aanvaarden. Met volkomen zekerheid kunnen wij mededeelen, dat een der beste bietenverbouwers onlangs aan een fabri kant aanbood om te contracteeren op de gewone voor waarden, mits hem het zaad werd verstrekt, dat hij het vorige jaar van hem had ontvangen en hetwelk afkomstig was van eene goed gekarakteriseerde suiker biet. Het antwoord echter luidde ontkennendomtrent de soort van zaad kon hij zich tot niets verbinden. Is er meer noodig om nogmaals te doen zien, dat de boer altijd een kat in den zak koopt, als hij de tegen woordige voorwaarden der fabrikanten aanneemt Evenmin als een vijandig gesteld artikel in eenig Duitsch blad bewijst, dat Nederland inderdaad van die zijde bedreigd wordt, evenmin is de bezadigde meening van de redactie eener courant voldoende om ons volkomen gerust te stellen. Maar men leest toch met genoegen wat een invloedrijk orgaan in Duitsch land, de National Zeitungschrijft naar aanleiding van het bekende geschrift van den Nederlandschen gewezen officier Tindal«Onze naburen in Holland winden zich weer geheel noodeloos op. Gelijk steeds heet het «Duitschland's leger staat voor de poort", en dit beneemt onzen gindscben vrienden den slaaphoewel Duitschlands vriendschappelijke en loyale houding der gelijke dwaze bekommering onmogelijk moest maken. (Arnh. Ct.) In de gisteren gehouden vergadering van den gemeenteraad van Amslerdam zou eindelijk worden behandeld het voorstel-Heineken betreffende de ophef fing der theologische faculteit als v e r p 1 i c h t e fa culteit bij het H. O. Wegens de slechte opkomst der raadsleden ook de voorzitter was wegens onge steldheid afwezig stelde mr. Heineken voor, de behandeling te verdagen, welk voorstel werd aange nomen. Men schrijft uit Amsterdam aan het U. D. Van de bij zijne aankomst hier te lande zoo hoog opgevijzelde plannen van den heer Dn T o i tten behoeve van het hooger onderwijs in de Transvaal en tot oprichting eener emigratiemaatschappij, hoort men in de laatste maanden niets meer. De belangen van de maatschappij «Transvalia", tot onginning van goud- en andere mijnen in de Zuid- Afrikaansche republiek, waarvoor onlangs een leening werd geopend en volteekend, schijnen al zijn tijd in beslag te nemen. Nu is het op zich zelf niet af te keuren, dat men hier en elders gelden tracht te verzamelen, om d© waavden aan ertsen, die in de ingewanden der aarde nog verscholen liggen, te kunnen opdelven, maar vau een man, met het verleden van den heer Du Toit, had men recht andere, hoogere dingen te verwachten. Het maakt een ontmoedigenden indruk een man, wiens leven men gewijd achtte aan de geestelijke en zedelijke ontwikkeling en verheffing van een broe dervolk, die eenmaal op den kansel het Evangelie verkondigde en later aan het hoofd stond van het onderwijs, van zijn hoogte te zien afdalen, om als gewoon mijnexploitant slechts stoffelijke voordeelen na te jagen. Had men dit indertijd hier kunnen vermoeden, on getwijfeld zouden de toespraken en de muziek zijn achterwege gebleven, waarmede de heer Du Toit nu bij zijn aankomst werd begroet. Men hoopt wel is waar nog immer, dat de super intendent van het onderwijs, als eenmaal de uitsluitend stoffdlijke belangen der Transvalia zijn geregeld, nog tijd zal vinden voor de behartiging van de hoogere belangen, die hij bij zijn aankomst verklaarde, dat hem hier hadden gebracht, maar die hoop slinkt met iederen dag en buitendien heeft hij bij de meest in vloedhebbenden thans het gezag verloren, dat hij behoeft om met vrucht daarvoor te kunnen werk zaam zijn. Ook hier geldt het spreekwoord, dat men geen twee heeren tegelijk kan dieneD. Wil men eene emigratiemaatschappij tot stand brengen, wil men iets doen voor het onderwijs in de Transvaal, dan moet men zich losmaken van den exploitant van goudmijnen en zich met andere mannen hier eu io de Transvaal trachten te verstaan en te vereenigeD. Er zijn in Nederland honderden gezinnen van ambachts lieden en boerenarbeiders, die zich gaarne in de Trans vaal zouden vestigen en daar het Neder'andsch element krachtig zouden versterken, indien zij slechts op bil lijke voorwaarden de middelen konden verkrijgen voor den overtocht en de eerste vestiging en eenigen waar borg hadden zich in het nieuwe vaderland een eerlijk middel vau bestaan te kunnen veroveren. Mocht men voor die gezinnen iets kunnen doen, men zou een zegenrijken arbeid vorrichten.

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1890 | | pagina 1