1890. N°. 8.
Dinsdag 7 Januari.
77sle jaargang.
vervoer van vrachten op de wegen,
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,76*
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiön voor dit blad
aangenomen bijdeheeren NIJGH VAN DITMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren,
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent#
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 et.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Ingevolge bevel van den heer Commissaris des Ko-
niuga iu deze provincie is het
overeenkomstig het reglement beperkt, aanvangende te
middernacht tmschen den 5 en ti Januari 1890.
De uitvoerige aankondigingen zijn ter gewone plaatsen
aangeplakt.
Goes, den 6 Januari 1890
Burgemeester van Goes,
J. G. d. W. HAMER
GOES, 0 Januari 1890.
Het adres aan de Tweede Kamer, adhaesie be
tuigende aan het voorstel-Bahlmann tot het heffen van
invoerrecht op granen, is, door p m. 300 landbouwers
uit West. Zuid-Beveland onderteekend, aan de Kamer
toegezonden.
Driewegen. Naar wij vernemen bestaat bij de Zang-
vereeniging »Nut en Genoegen" het voornemen bare
gewone vergadering niet in het schoollokaal alhier,
maar in de gemeente-herberg te Ovezand te houden,
tot welker bijwoning de Weled. Zeergel. Heer L.
Boogaert, die den 8sten dezer zijn tachtigsten jaardag
herdenkt, benevens familie, zal worden uitgenoodigd.
't Zanggezelscbap heeft gemeend deze kleine atten
tie te moeten bewijzen uit respect voor den eerbiedwaar-
digen ouderdom van den Jubilaris en uit erkentelijk
heid voor den materiëelen steun, door zijn zoon in
den laatsten tijd aau de vereeniging betoond.
Driewegen. Na een proefneming van 2 maanden
werd in een vergadering van ingezetenen den 30 Dec.
jl. besloten tot het oprichten van een kolenfonds
onder den naam vanWerkmansvereeniging Eigen
Hulp" te Driewegen. Het getal deelnemers bedraagt
ruim 40. Voorzeker zou dit getal veel grooter zijn,
wanneer niet pl.m. 50 ingezetenen zich reeds vroeger
bij het kolenfonds te Ovezand hadden doen inschrijven.
Dat niet eerder eeu dusdanige vereeniging hier ter
plaatse tot stand werd gebracht, heeft zijn grond in
da omstandigheid, dat men den ouden kolenhandelaar
W. Nijsse 't verdriet van een dergelijke ingrijpende
verandering wilde besparen. Al mogen het tijdstip en
de omstandigheden der oprichting verre van gunstig
genoemd worden, toch meenden 40 deelhebbers een
eigen fonds boven een indeeling bij't naburige Ovezand
te moeten verkiezen. De heeren J. De Dreu, P. Steü-
voer, W. Nieuwenhuijse en J. Van Oosten werden als
het bestuur der vereeniging gekozen.
Kolijnspl&at. De heer L. N i e u w d o r p van hier,
thans klerk bij den provincialen waterstaat te Ter-
Neuzen, is tot opzichter van den waterstaat io Oost-
Iadië benoemd.
jp
Vrijdag jl. werd te Baarland eene vergadering
belegd van landbouwers en belangstellenden uit de ge
msenten Iloedekenskerke, Baarland en Oadelande, met
het doel eene vereeniging op te richten voor den aan
koop van kunstmeststoffen. Het verloop dezer vergade
ring te schetsen is onmogelijk, daar men tot geene
eenstemmigheid kon komen. Van wia de oproeping
tot deze bijeenkomst was uitgegaan werd niet bekend,
hetgeen van dien invloed was, dat niemand zich in
de gegeven omstan iigheden aan het hoofd wenschte
te plaatsen. Zeker minder aangenaam voor hen, die
uit belangstelling in de zaak waren opgekomen.
De conclusie van de commissie, belast met het
onderzoek der voorstellen van het waterschap Schouwen,
in zake de oeverafschuiving bij het Westhavenhoofd,
te Zieriksee was: aan het waterschap Schouwen te
berichten, dat vooralsnog de gemeente niet erkennen
kan, dat zij verplicht is 7» in de kosten te dragen,
en zij zich dus onthoudt van nadere beoordeeling der
voorgestelde werkendat zij het echter wenschelijk
acbt aan het oordeel vau Gedeputeerde Staten de
quaestie te onderwerp ra en bereid is de stappen, die
daartoe door het waterschap Schouwen mochten worden
gedaan, te ondersteunen. Deze conclusie is door den
gemeenteraad met algemeene stemmen aangenomen.
Hat was te verwachten dat, nu de influenza
of griep als 't ware een reis over de wereld maakt,
ook ons land niet gespaard zon blijven en naar we
vernemen deden en doen zich ook hier ter stede en in
den omtrek verscheidene gevallen voor.
Gelukkig heeft zij tot dusver over het algemeen een
goedaardig karakter.
»Wie bij het opkomen der ziekte zegt het U.
D. onmiddellijk te huis in een verwarmd vertrek
blijft en de hulp van zijn gewonen geneesheer inroept,
kan nagenoeg verzekerd wezeD, na verloop van 5 of
hoogstens 8 dagen weder hersteld te zijn en zijne
bezigheden te kunnen hervatten.
Maatregelen, waardoor de ziekte kan worden voor
komen of binnen engere grenzen beperkt, zijn tot heden
(voor zoover wij hebben kunnen nagaan) niet bekend.
Alleen kleede men zich warm, en hoede zich voor
koude vatten, vooral door in de open lucht den mond
zoovoel mogelijk gesloten te houden en door den neus
adem te halen".
Het Handelsbl. meldt, dat te Amsterdam een 40tal
telegraafbeambten en ongeveer 20 telegrambestellers
door da griep zijn aangetast.
De Holl. IJzeren Spoorwegm. heeft bekend gemaakt,
dat zij, ^tengevolge van het groot aantal zieken onder
het spoorwegpersoneel te beginnen heden den
dienst voor het aannemen van goederen enz. moet be
perken uitsluitend tot de bestelkantoren. Aan het cen
traalstation worden voorloopig geen bestelgoederen
aangenomen".
Op de scholen te Amsterdam is na de Kerstvacantie
het getal afwezige leerlingen aanmerkelijk toegenomen.
Aan een der bankinstellingen aldaar zijn van de 50
bedienden 17 ongesteld, op een zetterij moesten 22
werklieden wegblijven, in een groot manufacturenma-
gazijn zijn 12 van de 23 bedienden bedlegerig.
Met ingang van he len worden er ook wegens de
vele ziektegevallen onder het personeel, drie bijkantoren
van de rijkstelegraaf tijdelijk gesloten.
Te 's-ffage wordt, met het oog op het groot aantal
zieke militairen van het garnizoen, het barakkenkamp
op het proefveld aan het Kanaal in orde gebracht voor
120 bedden.
Te Rotterdam schat men het getal influenzalijders
op minstens een paar duizend. Donderdagavond was
een der grootste winkeliers aan de Hoogstraat te
Rotterdam verplicht, zijn magazijnen te 7 uur te
sluiten, daar het gansche personeel door influenza
was aangetast; 18 ambtenaren van 't postkantoor en
62 politie-beambten zijn ziek.
Ook in het garnizoen te Zwolle heeft de influenza haar
intocht gehouden. 45 militairen zijn onder genees
kundige behandeling genomen. Een lokaal in de kazerne
IJzendoorn is in gereedheid gebracht om de zieken te
verplegen.
Te Utrecht heerscht de influenza thans ook onder
het spoorwegpersoneel. Tal van bureau-ambtenaren,
conducteurs, machinisten, stokers en arbeiders zijn
aan die ziekte lijdende.
Minder gunstige berichten komen uit het buitenland.
Althans te Munchen, waar de influenza op Kerstmis
eensklaps is uitgebroken, liggen 70,000 personen ziek,
waaronder velen niet slechts zwaar ziek, maar zelfs
levensgevaarlijk.
De negentigjarige beroemde geleerde op kerkelijk
gebied, prof. Dóllinger, ligt ook ziek.
Te Gottingen is de bekende germanist prof. Wilhelm
Müller overleden.
De Duitsche Keizer heeft onlangs eeniga dagen aan
de influenza geleden, die te Berlijn op onbeschrijfelijke
wijze woedt, zoodat er nauwelijks een huisgezin te
vinden is, alwaar niet minstens één persoon er door
is aangetest. In den laatsten tijd heeft zij in hare
gevolgen een vrij hevig karakter verkregen. De sterf
gevallen aan ziekte der ademhalingsorganen tengevolge
der influenza zijn, tegen anders gerekend, 35 a 40
pet. gestegen. Buitendien zijn er vele personen recht
streeks aan de iDfluenza bezweken. Niet alleen te Berlijn,
maar even sterk en zelfs hier en daar nog sterker
openbaart zij zich in de provinciën. Blijkens de waar
nemingen van geneeskundige zijde is er in sommige
gevallen ook eens ontsteking van het gehoororgaan als
gevolg der influenza geconstateerd.
H. K. H. Prinses Wilhelmina heeft
bij het schaatsenrijden op de vijvers van 't Loo, met
H. M. de Koningin, eene lichte koude gevat en moet
nu eeu paar dagen haar kamer houdeD.
De heer mr. Verniers Van der Loeff,
lid van de Tweede Kamer voor Rotterdam, lijdt aan
een ernstige ongesteldheid.
Vrijdag zijn de wedstrijden op het ijs
begonnen, door de Amsterdamsche Sportclub georga
niseerd, die zooals men zich herinneren zal, in No
vember twee onzer beste rijders, Pander en Venema,
naar St. Moritz in Zwitserland gezonden heeft om
zich te oefenen.
In den mij Is-wedstrijd werd bij den beslissenden
kamprit de gouden medaille behaald door den Neder
lander Pander, die de baan aflegde in 1 min. 242/»
sec., de zilveren medaille door A. Norseng (Helsing-
fors) 1 min. 243/s sec., 1 bronzen medaille door
Alex von Panschin (Petersburg) 1 m. 26 sec., de 2e
bronzen medaille door E. Godager (Helsingfors) 1 ra.
27 sec.
Zaterdag was de uitslag van den schaatsenrijders-
wedstrijd op een baanlengte van een mijl. Eerste prijs,
Pander in 3 min. 6 sec., tweede prijs Norseng in 3
min. 7 sec., derde prijs Jurrjens in 3 min. 15 sec.,
vierde prijs Houtman in 3 min. 20 sec.
Slechts 6 mededingers kwamen op, namelijk Teb-
butt, Ahrendt, Norseng, Pander, Houtman en Jurrjens.
De tweemijlsbaan legde Norseng af in 6 min. 25
sec., Pander in 6 min. 332/s sec., Jurrjens in 6 min.
53 sec., Houtman in 7 min. 9 sec.
Dr. Vitus Biuinsma, van Leeuwarden, sprak
Donderdagavond in den Haag overonwillekeu
rige bewegingen in verband met de spiri
tistische verschijnselen.
Sinds een lOtal jaren had Spr. zich met eenige
vrienden beziggehouden om, langs den io spiritistische
werken aangfgeven weg, de daarin genoemde verschijn
selen te verkrijgen.
Van wonderen nu had hij niet bemerkt noch ooit
geestverschijningen gezien; wel was verkregen als re
sultaat der proeven datgene, wat de spiritisten als de
allereerste manifestatie aanmerken, n. 1. de tafeldans.
Daarin had Spr. echter niets bovennatuurlijks ge
zocht. Al spoedig kwam hij tot de conclusie, dat en
kele eigenschappen van het menschelijk lichaam ter
verklaring van die verschijnselen konden dienen.
Die eigenschappen nu zijn de ^onwillekeurige bewe
gingen", dat zijn die bewegingen, waarbij de wil van
den mensch ten eenenmale of gedeeltelijk geen werking
verricht en die ontstaan door den bloedsomloop, de
ademhaling of de onstandvastige beweging der zich
tegenwerkende spierkrachten.
Door alleraardigste proeven werd aangetoond hoe
niemand in staat is vingertoppen, hand, arm of hoofd
volkomen bewegingloos te houden, ondanks zijn uit-
drukkelijken wil.
Bij den tafeldans nu, verkregen doordien een aantal
personen de handen op een tafel plaatsen, oefenen de
handen tweeërlei beweging uit, drukkracht en duw-
of trekkracht, d. i. eene verticale en een horizontale
kracht.
Door kunstig uitgedachte toestellen toonde Spr.
nu aan hoe men van een aantal personen met groote
juistheid kon aangavon 1. de gemiddelde drukkracht,
2. de gemiddelde duw- of trekkracht door hunne
handen op de tafel uitgeoefend.
Hij was tot de conclusie gekomen, dat enkel 'door
drukkracht de verschijnselen van den tafeldans niet
dan in zeer enkele gevallen te verkrijgen waren, ter
wijl daarentegen do duw- of trekkracht al zeer spoe
dig voldoende bleek.
Zoo was verklaard, dat wanneer niet toevallig
de door eenige personen uitgeoefende krachten elkaar
centraliseerden de tafeldans door de onwillekeurige
bewegingen ontstond.
De heer Bruck, redacteur der Psychologische bladen
(op zijn verzoek tot debat toegelaten) betoogde al
lereerst, dat de spiritistische verschijnselen feiten zijn,
die niet of nog niet langs natuurwetenschappelijken
weg konden worden verklaard, doch veegde er aan
toe, dat de resultaten door dr. B. verkregen, gsen
spiritistische verschijnselen waren, waarop dr. Bruisma,
tot groote hilariteit van het publiek, constateerde, dat
hetgeen door alle spiritistische werken als de eerste
verschijnselen werd aangemerkt, thans door een spi
ritist werd gewraakt, waaruit hij concludeerde, dat,
nu een dier verschijnselen langs wetenschappelijker!
weg was verklaard, de aardigheid er voor de spiri
tisten af was.
Wij vernemen, dat door den directeur der
Staatsspoor weg-maatschappij met ingang van 1 Ja
nuari 1890 een geheel nieuw premiestelsel
is ingevoerd, ten behoeve vau sommige ambtenaren.
Hierdoor worden echter alleen de inkomsten van de
hoofd-ambtenaren en van eenige chafs-de-hureau ver
meerderd. (A. v, p.)
Uit Cannes wordt het overlijden gemeld van den
heer jhr. J. W. E DeSturler, den eigenaar van
het welbekende landgoed Tjiomas op Java.
De heer De Sturler was kort geleden uit Indië
gekomen tot herstel van gezondheid.
Te rekenen van 1 Januari jl. is het brand
reglement voor da Koninklijke Palrizen en de
Landsgabouwen van 28 November 1839 ingetrokken.
Nieuwe voorzieniag in deze aangelegenheid is ia over
weging genomen. Iutusschen is elke admioistratie van
bedoelde gebouwen vrijgelaten die maatregelen te nemen,
welVe de locale toestanden en eischen der gebouwen
noodig maken.
Tevens wordt gemeld, dat de Minister van Water
staat een commissie zal benoemen tot hat ontwerpen
van algemeene beginselen betreffende het verleunen
van hulp bij brand in de landsgebouwen in verband
met de gemeentelijke brandweer.
Naar man verneemt is de Luxemburgsche diplo
maat graaf De V i 11 e r s benoemd tot zaakgelastigde
van Luxemburg te Berlijn, en zal hij zich aldaar ves
tigen. Voorloopig echter blijft hij ook secretaris van
Z. M. den koning-groothertog voor de zaken van het
groothertogdom.
Blijkens te Dordrecht ontvangen bericht van
Ternate, dd. 6 November, is Zr. Ms. stoomschip »Java",
met 1000 man hulptroepen van den sultan van Tidor,
van daar vertrokken naar Nieuw Guinea, ten einde de
P a p o e a 's te bestrijden, diden oorlog ver
klaard hebben aan ons gouvernement. DCt.)
KerksüjffQ Zaken en Onderwijs.
Bedankt voor het beroep naar de hersteld Evang.
Luth. gemeente te Harlingen door ds. D. Fregeres te
Groede.
Tot kerkvoogd te Heinkenszand is benoemd de
heer J. Uijterschout, in plaats van dhr. G. Steijns.
Wegens de bestaande predikantsvacature te
Borsele is door het kerkbestuur der Herv. gemeente
besloten den tuin bij de pastorie tijdelijk te verpachten.
Zaterdag werden de daarvoor ingeleverde inschrijvings
biljetten geopend, waarbij bleek dat de hoogste som
bedroeg 20,25 waarvoor de huur weid gegund.
Boekaankondiging.
De 12e aflevering van den jaargang 1889 van het
Tijdschrift ter beoefening van het administratief
rechthoofdredacteur H. G. Hartman Jz., Goes, F.
Kleeuwens Zn., bevat: Art. 1195 van het Burg,
Wetboek, door E. A. Daniëls. Rapport omtrent de
oprichting eener bewaarschool, door W. J. Berghuis.
Jaarwedden der Wethouders, door F. Niemantsverdriet.
Beantwoording der door de Radactie gestelde vra
gen. Onze leestafel. Bericht. Vragen ter
beantwoording.
Brieven uit Amerika.
Vereenigde Staten, Dec. '89,
Waarde Redacteur!
Het was mijn plan niet verder over de arbeiders
beweging in de Vereenigde Staten uit te weiden. Het
bericht, onlangs in uw blad verschenen, dat voortaan
weinig of geen vermelding zal worden gemaakt van
werkstakingen, om reden van hare veelvuldigheid, is
geen aanmoediging voor mij om langer bij dit onder
werp stil te staan. Waar de belangrijkheid dier
verschijnselen in Europa gering wordt geacht, moet
het zelfbedrog zijn, wanneer ik mij verbeeld, dat een
verslag van dezelfde verschijnselen in Amerika aan u
en uw lezers aangenaam zou kunnen zijn.
Evenwel, nu ik het eenmaal begonnen ben, moet u
mij vergunnen mededeeling te doen van eene belang
rijke gebeurtenis, die in de eerste helft van deze maand
heeft plaats gegrepen. In mijn vorig schrijven heb ik
mij voor de eenvoudigheid bepaald tot het noemen en
beschrijven der Knights of Labor alleenmaarzooals
bekend is, is dit niet de eenige machtige organisatie
van arbeiders. Ik zal u niet vermoeien met namen te
noemen. Genoeg zij het, dat drie der meest talrijke
en invloedrijke »Unions" te St. Louis zijn samenge
komen en een gecombineerde orde hebben gevormd. De
naam isNational FarmersAlliance and Indus
trial Union". Hoofdkwartier is Washington. Wat de
beteekenis van deze nieuwe vereeniging is, zal u het
duidelijkst zijn, wanneer ik hier een beknopte verta
ling geef van wat de JSew-York Herald daarvan zegt:
Hoewel de leiders van deze nieuwe organisatie van
meening zijn, dat de feitelijke samensmelting van de
Farmers' Alliance en de Knights of Labor geen directe
aanleiding zal geven tot de vorming van een nieuwe
politieke partij, valt er niet aan te twijfelen dat ia
deze nieuwe orde een bepaalde politieke richling be
staat. Er is voor haar geen andere manier om haar
wenschen verwezenlijkt te zien, dan door een werk
zaam aandeel te nemen in de politieken wanneer
de hoofdmannen er in slagen hun leger onder discipline
te houden en als één geheel te doen optreden, dan
zullen de eerste jaren getuige zijn van eenige op zien-
wekkende veranderingen in politieke partijen en hunne
programma's.
Voorloopig is de aandacht der orde gewijd aan het
veroveren van zetels in de wetgevende lichamen. Wan
neer «pen vereenigde veldtocht tot dat doel wordt
geofjjihd, wat waarschijnlijk is, mag men veilig voor
spellen, dat de grondbeginselen van de nieuwe organi
satie in het volgend congres (1891) op den voorgrond
zullen worden gebracht in ieder geval door een
sterke minderheid en hoogst waarschijnlijk door een
meerderheid.
Intusschen hopen de meest opgewonden mannen van
deze beweging niet reeds het volgend Congres te zullen
beheerschén maar zij verwachten zooveel kracht te
kunnen toonen, dat de groote vraagstukken der her
vorming aan het publiek ter bespreking zullen worden
opgedrongen. Is dit eenmaal bereikt, dan vertrouwen
zij dat slechts een kort tijdsverloop noodig zal zijn
om die hervormingen aangenomen te,zien.
Voor het tegenwoordige is de verkiezingsstrijd dus
de voornaamste zaak. Het is in het geheel niet onmoge
lijk dat bij de volgende Presidents- of algemeene ver-
De geachte schrijver veroorlove ons de opmer
king, dat dit alleen zag op de kleine, plaatselijke, on
geordende werkstakingen hier te lande, die op elkander
gelijken als twee droppels water en die vaak reeds
geëindigd zijn, vóór wij onzen lezers ets ervan kunnen
mededeelen. (Red
