1890. N°. 2.
Zaterdag 4 Januari.
77sle jaargang.
Hendrik Windhorst
«OME
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75,
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH VAN DITMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derselfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
De agent van politie
ia met den 1 Januari 1899 bevorderd van de tweede
naar de eerste klasse.
Goes, 3 Januari 1890
De Burgemeester, Hoofd van
politie, te Goes,
J. G. d. VV. HAMER
GOES, 8 Januari 1890.
De lijst van mannen van beteekenis, die ons
in het afgelooptn jaar ontvielen, bevat weder vqle
namen. Door den dood werden van ons weggenomen
J. A. A Fransen van de Putte, oud-lid van Ged. Staten
van Zeeland. Mr. R. Van GoeDf, proc.-generaal bij het
Hooggerechtshof van Ned.-Indië. Jbr. H. O. Wichers,
oud-Minister van Marine. J F. R. S Van den Bossche,
oud-lid van den Raad van Ned.-Indië. Mr. A. J. H.
Van Baar, lid van de Tweede Kamer. Dr. L. W. E.
Rauwentn ff, hoogleeraar in de godgeleerdheid aan de
universiteit te Leiden. Mr. J. B. Van Osenbruggen,
lid der Tweede Kamer. L. Mulock Houwer, oud
resident in Indië. Dr J. P. Van Braam Houckgeest,
hoogleeraar bij de geneeskundige faculteit te Groningen.
J. A. Alberdiogk Thijm. hoogleeraar aan de Rijks
academie van Beeldende Kunsten. J J. A. Gouverneur,
letterkundige. Dr. F. C. Donders, oud-hoogleeraar.
Dr. T. T. H. Jorissen, hoogleeraar aan de universiteit
te Amsterdam. Jhr. mr. H. C. Van der Wijk, oud-lid
van den Raad van Ned.-Indië Mr. F. G. R. H. Van
Lilaar, oud-Minister van Justitie. G. C. C Peis RijckeD,
gepens. vica-admiraal. oud-Minister van Marine. P. F.
Brunings, letterkundige. A. J. Brevet, hoofding. van
den waterstaat. Dr. J. G. Van Eijken, inspecteur der
gymnasiën. Mr. W. M. d'Ablaiüg, hoogleeraar bij de
rechtsgeleerde faculteit aan de universiteit te Leiden.
J. B. Tetar van Elven, schilder. Mr. W. A. A. J.
baron Schimmelpenninck van der Oye, voorzitter van
de Eerste Kamer. Mr. F. baron Van Hogendorp (Damas),
hoofdredacteur van het Dagblad van s-Gravenhage
Joost Van Vollenhoven, oud burgemeester van Rot,
terdam, oud-lid van de Eerste Kamer. Mr. L. G. Greeve,
lid van de Tweede Kamer. H. M. Andréa Wiltens-
oud-vice-president van den Raad van Ned.-Indië. Dr.
C. G. Cobet, oud-hooglearaar aan de universiteit te
Leiden. J. J. L. ten Kate, letterkundige en predikant
te Amsterdam.
Tot inspecteur van politie te Culemborg is be
noemd dhr. H. N. W ij n n e vroeger geëmployeerde
ten bureele van politie alhier.
Men schrijft ons uit Ierseke:
Dat de oesterhandelaars hier gaarne het gevaar,
dat geleden is in het deponeeren van Fransche
o e s t e r 8 in Zeeland, afgewend zagen, is waarlijk
geen wonder. De oesterteelt heeft toch al met zooveel
tegenheden te kampen, dat de vraag niet misplaatst
is, of zij op den duur het leven er af zal brengen.
En als daar nu nog nieuwe concurrentie bijkomt met
een soort, die het Zeeuwsche product in het buitenland
allergemakkelijkst in een kwaden naam kan brengen,
dan wordt de toestand nog al critieker.
Die verwarring van Zeeuwsche met Fransche oesters
zal in dit geval te gemakkelijker vallen, omdat de Bel
gische ondernemer het oog heeft op oesters van de
kust van Bretagne, die uiterlijk nog al overeenkomst
hebben met Zeeuwsche, maar inwendig van veel minder
qualiteit zijn.
Als hem zijn toeleg gelukt, dan ligt het voor de
hand, dat het voorbeeld navolging zal vinden, want
er zal ongetwijfeld aardig wat bij geprofiteerd worden.
Maar zal het hem gelukken Er staan hem slechts
twee wegen opeD. Vooreerst kan hij een reeds be-
staanden put trachten machtig te worden, waarop het
verbod van oesters, afkomstig uit wateren bezuiden
de lijn DuinkerkenDover, niet van toepassing is
(zoodanige zijn er enkele), en ten anderen kan hij een
put aanhggen op grond, die niet aan den staat behoort.
Daar het eerste tot heden misgeloopen is, heeft hij
zich op den tweeden weg begeven en zal hij aan het
Bestuur van den Wilhelminapolder een stuk van de
■likken vragen, die het, krachtens vonnis van den
Hoogen Raad, toebehooren. Daar het hier particu
lier terrein betreft, kan de Minister het verbod van
overbrenging van vreemde oesters niet toepasselijk
maken, want dit zou met algeheel verbod van invoer
gelijkstaan.
Maar voor den aanleg van een put op dezen grond
is toch altijd nog goedkeuring van Ged. Staten noodig,
die in de eerste plaats voor de Waterstaatsbelangen
te waken hebben. De eenigo hoop is nog maar, dat
Ged. Staten hunne toestemming ook weigeren kunnen
op grond van het algemeen belang.
De bedoeling van de voorgenomen meeting is, belang
hebbenden tot waakzaamheid aan te manen en eene
zending naar God. Staten uit te lokken om, voor zoover
noodig, die heeren te wijzen op het groote nadoel, dat
de Zeeuwsche oesterteelt staat toegebracht te worden.
Door Gedeputeerde Staten van Zeeland is het
tijdstip, waarop de h e r ij k der maten en ge
wichten in 1890 zal plaats hebben, voor onder
staande gemeenten bepaald als volgt
Kortgene, 25 MaartWissekerke, 26 en 27 Maart
Kolijnsplaat, ook voor Kats, 28 en 29 Maart.
Goes, ook voor Kloetinge en Kattendijke, benevens
's-Heer Hendrikskinderen en Wisseberke (gemeente
's-Heer Arendskerke) 14, 15, 16, 17, 48,19, 21,22,
23, 24 en 25 AprilWolfertsdijk, 26 AprilHein-
kenszand, ook voor 's-Heer Arendskerke, 28 April en
29 April, des voormiddags's-Heerenhoek, ook voor
Borsele en Nieuwdorp (gemeente's-Heer Arendskerke),
29 April des namiddags en 30 April; Ovezand, ook
voor Nigse, 1 MeiEllewoudsdijk, ook voor Driewegen,
2 MeiBaarland, ook voor Oudelande, 3 MeiHoede-
kenskerke, 5 Mei des voormiddaga; 's Gravenpolder,
ook voor 's-Heer Abtskerke, 5 Mei des namiddags
Kapelle, ook voor Schore, 6 en 7 MeiWemeldinge,
8 Mei; Ierseke, 9 en 10 Mei; Hansweerd (gemeente
Kruiniügrn), 12 Mei; Kruiningen, met uitzondering
van Hansweerd, 13Mei; Krabbendijke,ook voor Waarde
14 en 16 Mei; Rilland-Bath, 17 Mei.
's-Heerenlioek. In een Maandagavond jl. gehouden
vergadering van de toegetreden leden tot het nieuw
opgerichte Harmoniegezelschap alhier werden tot be
stuursleden gekozen de hh. A. Van den Bulck, presi
dent; J. Smolders, secretaris, en H. v. 't Westende,
penningmeester. Aan den directeur A. Engelbert is
eene raadgevende stem in het bestuur toegekend.
Denkelijk zal met medewerking van eenige leden
van het vroeger bestaande muziekgezelschap, (die nu
ook werkende leden geworden zijn) in het a. s. voor
jaar een soirée gegeven worden.
Ierseke* Gisteravond werd eene openbare vergadering
gehouden om de oprichting van een tweeden kolen-
bond te bespreken. Er zijn namelijk ingezetenen, die
meenen, dat de bestaande bond weinig voordeelen op
levert, omdat hij de kolen aan de leden voor niet of
wemig minder dan gewone handelaren verkoopt.
In de vergadering, die door ruim 100 personen
werd bijgewoond, werden inderdaad cijfers uit andere
gemeenten genoemd, die voor gezegde meening pleiten.
Om echter door vergelijking een billijk en gegrond
oordeel te kunnen vellen, zullen van andere bonden
inlichtingen worden gevraagd, om daarna opnieuw
bijeen te komen.
Als bowijs dat de ingenomenheid met den bestaanden
bond niet groot is, mag wel dienen, dat ongeveer 90
der aanwezigen zich voorloopig bereid verklaarden tot
een nieuwen bond toe te treden.
Bij besluit van Ged. Staten van Zeeland is aan
W. P. A. Van den Hurck, hoofd der openbare lagere
school te Sas van Gent, vergunning verleend tot het
bekleeden der betrekking van 1 i d van het burger-
1 ij k armbestuur te Sas van Gent.
(T. IV. Cf.)
Bij beschikking van den Minister van Binnenl.
Zaken is voor het jaar 1890 benoemd tot secretaris
bij den geneeskundigen raad voor Zeeland d r. J. P.
Berdenis van Berlekom, te Middelburg.
Het voorloopig comité der Vereeniging
Kindervoeding te Middelburg hield Maandag
avond de eerste algemeene vergadering. De statuten
werden goedgekeurd, waarvoor de koninklijke goed
keuring zal worden gevraagd. Het voorloopig comité
werd bij acclamatie tot bestuur gekozeD, alsmede 11
andere leden. Het getal leden en begunstigers bedraagt
reeds 128, Het middageten zal verstrekt worden in
een lokaal der Werkmans-vereeniging, en geleverd
worden door den heer Born. De kosten daarvoor be
dragen 15 cent per hoofd.
Da gemeenteraad van Zieriksee heeft eene com
missie benoemd tot onderzoek, naar de al of niet
verplichting der gemeente om V» in de kosten, ten
bedrage van 106,000, der jongste oeverafschui-
v i n g bij te dragen.
In 1890 of later zullen, naar gelang van bet
ontstaan van vacaturen, tien commiezen, na af
gelegd examen, kunnen worden aangesteld als com
mies-verificateur voor den actieven dienst
der directe belastingen, invoerrechten en accijnzen.
Met het opschrift ïDe Koepokinenting"
komt in de N. R. Ct. van Woensdag het volgende
ingezonden stuk voor:
•Over deze zaak lazen wij in den laatsten tijd ge
durig iets. Het verplichte daarvan werd bestredeD. En
terwijl wij dingen zien gebeuren, die wij voor eenige
jaren misschien onmogelijk hebben geacht, is het ook
volstrekt niet meer onmogelijk dat in onzen beschaafden
tijd inderdaad een groot offer wordt gebracht aan de
onwetendheid en hare zoogenaamde bezwaren, door de
verplichting der koepokinenting op te heffeD. Deze
dingen ziende en bedenkende, las ik nog eens wat ik
omtrent deze zaak voor een paar jaren las in een
boekjeSchetsen uit de- Minahassat door M. H.
Schippers, en thans kan ik niet nalaten dat hier even
mede te deelen.
Om de vruchten van de zending te bewijzeD, geleidt
ons de schrijver in het huis van zekeren blinden Bastiaan.
Laat mij woordelijk hier afschrijven wat Schippers daar
van schrijft:
Vertel ons eeDS Bastiaan zijt gij altijd blind ge
weest, of hebt gij vroeger kunnen zien
•Ja, ik heb wel kunnen zien in mijn leven, maar
dat is heel lang geleden, ik kan het mij niet meer
herinneren. Ik was misschien twee of drie jaar oud,
toen heerschten hier erg de pokken. Ik werd er ook
door aangetast, en wel e»ger dan anderen, zoodat mijne
beide oogen uitzwoeren. Weet u hoe het kwam, dat
het zoo erg was?"
•Neen, dat weten wijniet. Weet gij dat, Bastiaan
Zeker weet ik dat. Het kwam, omdat er toen nog
geen vaccinateui s in het land waren. Sinds die er zijü,
en alle kindoren ingeënt worden, is er nooit meer
zoo'n hevige ziekte geweest. Het mag eens een enkel
geval zijn, maar daar blijft het bij, en het is ook niet
hevig".
»Zoudt ge werkelijk denken, Bastiaan, dat dit de
oorzaak is? Hebt gij zooveel vertrouwen in het inënten
Of ik dat deök Neen, dat weet ik zeker. Wij
zien het immers. Als vroeger één mensch pokken had,
dan ging het als een loopend vuur van den een op
den ander, en in korten tijd was eene geheele negorij
in rouw; maar sinds alle kinderen worden ingeënt
blijft het steeds bij een enkel geval. Wat kan nu duide
lijker zijn? Ik heb wat dikwijls in mij zei ven gezucht:
och, och, was ik ook maar ingeënt als kind, dan was
ik nu zeker niet blind".
Aan dit gesprek vorgt Schippers deze opmerking
toe: sliet is merkwaardig: of Bastiaan eens of tien
maal vertelt, hoe hij blind is geworden, die lof der
vaccine moet er altijd bij. En die eenvoudige man,
die niets weet van ^gemoedsbezwaren", maar alleen
zijn gezond verstand laat spreken, zou zeker al heel
vreemd opzien, als hij hoorde, dat er in Nederland
beschaafde mannen gevonden worden, die, en nog wel
in naam van godsdienst en christendom, hemel en aarde
bewegen om te bestrijden, wat hij als eene dar grootste
zegeniDgen beschouwt. Maar, het is wel meer gebeurd,
dat iets aan kinderkens en eenvoudigen zoo klaar was
als de dag, terwijl wijzen en verstandigen het niet
zagen
Ik voeg geen woord bij dit alles. Het medegedeelde
spreekt zoo sterk, dat elke redeneering hierna de
werking van deze woorden slechts zou verzwakken.
Daar in de Minabassa een volk dat voor groot vijftig
jaar nog uit de wildste en woeste heidenen bestond,
en hier in Nederland11 D."
Een belangwekkend staatje, voorkomende in het
jongste nommer van de blaadjes, die de Algemeene
maatschappij van levensverzekering en lijfrente we
kelijks uitgeeit, geeft eene vergelijking van den stand
der levensverzekeringen op 34 December
4888 en van den vooruitgang in dat jaar per 4000 in
woners en in het geheel tusschen 14 landen in Europa.
Wat het verzekerde bediag met betrekking tot het
aantal inwoners betreft, is Nederland de 6a in de rij
dier landen.
Verzek. kapitaal Vooruitgang
op 31 Dec. 4888
in
per 4000 inwoners.
4888.
452,629
5 059
Duitschland
46,869
2,522
Frankrijk
44,227
916
Denemarken
41.356
4,431
37,654
4.348
Nederland
33,427
2,557
Zweden
30,607
3,468
Oostenrijk HoDgarije
14,585
903
40,579
744
2,063
491
4,808
200
De derde plaats
neemt ons land dus
in
met be-
trekking tot den vooruitgang in 4888, de belangrijkste
maatstaf tot vergelijking, de zevende plaats ten op
zichte van het totaal verzfkerd bedrag. Daarbij gaat
Eugeland weder vooraan met 5,340,000,000 dan
volgen Duilschland, Frankrijk, Oostenrijk-Hongarije,
Zw* den, Rusland en daarna Nederland met 4 33,708,000,
Zwitserland, Denemarken, Italië en No> rwegen.
Uit de mededeeliDgen blijkt dat in 1888 voor Ne
derland het bedrag der levensverzekeringen een som
van bijna 23 millioeD, of ƒ5743 op de 4000 inwo
ners bedroegj
Het hoofdbestuur der Nederlandsche Maat
schappij tot bevordering der geneeskunst
heeft zich tot de Regeering gewend met twee adressen.
In het eerste adres, aan den Minister van Justitie
gericht, wordt gewezen op de wenschelijkheid dat aan
de gerechtshoven en rechtbanken de verplichting
worde opgelegd, uit de geneeskundigen, die zich
daartoe beschikbaar stellen, twee aan te wijzen, dio,
met uitsluiting van andereD, worden belast met het
doen van gerechtelijke geneeskundige onderzoekingen.
In het tweede adres, gericht tot de Ministers van
Binnenlandsche Zaken en Justitie, worden genoemde
Ministers uitgenoodigd in overweging te willen nemen,
welke maatregelen van Rijkswege genomen kunnen
worden tot beteugeling der syphilis.
Het hoofdbestuur der Twentsche Landbouw-
maatschappij heeft een gemotiveerd adres aan de
Tweede Kamer gericht, waarin het uitvoering gevende
aan het aan dat Bestuur op 8 December ll. door de
algemeene vergadering met eenparige stemmen ver
strekte opdracht zich tot de Vertegenwoordigers van
het Nederlandsche volk wendt, met het verzoek het door
den heer mr. B. M. Bahlmann ingediend wets
voorstel tot het h e f f e n van invoerrechten
op eenige landbouwproducten, niet aan te nemen.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Beroepen bij de Chr. Ger. Gemeente te Ierseke,
d8. II. J. Kouwenhoven, te Zaamslag. N. R. Ct.
Bedankt voor het beroep naar Serooskerke
(Schouwen) door ds. Kuipéri, te Obdam.
Bedankt voor het beroep naar Zuidzande door
ds. J. H. Tijl, te Terheijden (N.-Br.).
Voor de meer dan 350 vacan*e predikantsplaatsen
bij de herv. kerk is thans geen enkele candidaat meer
beroepbaar, daar alle candidaten, die in dit jaar tot
de evangeliebediening zijn toegelaten, reeds een beroep
hebben aangenomen. Da heeren H. Pos, te Utrecht,
H. W. ter Haar, te Nijmegen, R. Kijftenbelt, te Hoe
velaken en R. Offerhau8, te Ulmm. hebben zich nog
niet boeroepbaar gesteld.
Op school B te Goas werd bij de Rijkspost
spaarbank iDgebracht gedurende December afgeloopen
jaar 46 op form, van 4 centspostzegels en 4 op
form, van postzegels van 5 cent, samen ƒ47. In 4888
bedroeg het totaal in die maand 27 en in 1887 ƒ25.
Gedurende het geheele jaar 4889 werd door de
leerlingen gespaard 288 op form, van 4 cent en
77 aan blauwe posezegels, totaal 365 tegen 359
in 4888. De beste maand in het afgeloopen jaar was
Januari met 77, de slechtste Augustus met 44.
's-Heerenlioek. Tot den 2dén onderwijzer aan de
de bijzondere Katholieke school voor jongens alhier is
met ingang van 4 Februari a. s. benoemd dhr. B.
Vau den Berg, thans onderwijzer aan de o. 1. school
te Standaarbuiten.
Op de 24ste of laatste lijst van de 44 de jaar
collecte voor de scholen met den Bijbel komt nog
voor een uniegift van A. de Muijnck te Driewegen, 3,50.
Het totaal der collecte bedraagt 9l,805,13l/2.
De Sl.-Ct. bevat de verslagen van de in 4889
gehouden examens ter verkrijging der akte van be
kwaamheid als hoofdonderwijzer en hoofdonderwijzeres,
met een overzicht van den uitslag der examens. Van
de 4297 mannelijke candidaten trokken zich 449 terug,
werden 779 afgewezen en 369 toegelatenvan de 93
vrouwelijke werden 37 afgewezen en 56 toegelaten.
Van de 4390 adspiranten zijn dus 846 afgewezen en
425 toegelaten, terwijl zich 449 terugtrokken. In 4888
slaagden van 4280 adspiranten 363.
Landbouw en Veeteelt.
In de omstreken van Mark en Dintel, Rozen-
daalsche en Steenbergsche vliet wordt door de suiker-
fabrikanten gecontracteerd tegen 42 per 4000 kg.
beetwortelen, met 70 voorschot per hectare. De prijs
der pulp is voor het volgende seizoen bepaald op 4
per 4000 kg.
-In Engeland en Schotland wordt de strijd tegen
de besmettelijke longziekte door afmaking voortgezet.
Toch brak in het tijdperk van 45 September tot 49
October jl. wederom op 42 plaatsen de longziekte uit,
waarvan op 49 plaatsen in Engeland en op 23 plaatsen
in Schotland. Het aantal runderen in dit tijdperk in
Engeland door de ziekte aangetast, bedroeg slechts 50
en dat in Schotland 420. Als verdacht van besmetting
werden afgemaakt 563 runderen, welk® met ziek vea
in aanraking waren geweest. NR. Ct.)
Rechtszaken.
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg.
Heden zijn veroordeeldC. S., 44 jte Ierseke,
wegens mishandeling, tot 7 dagen gevangenisstraf
J. J., 2b jvrouw van G. D., te Batb, wegens mis
handeling, tot 5 of 3 dagenP. K., 24 j., te
Kapelle, wegens mishandeling van een ambtenaar, tot
7 dagen gevangenisstraf; M. K., 44 j., en B. T.,
44 j., beiden te Hoedekenskerke, wegens vernieling,
ieder tot 3 dagen gevangenisstraf; J. S., 30 j.,
te Heinkenszand, wegens het dooden van een dier, tot
5 of 3 dagen; A. M., 16 j, te Kamperland,
wegens diefstal, tot 44 dagen gevangenisstraf.
