1888. N°. 154.
Zaterdag 29 December.
Beriolit.
Nieuwjaarswenschen,
1 8 8 it.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH VAN DITMAR te Rotterdam en verder
alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 48 regels a 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 «t.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Het no. van a. s. Maandagavond zal
op den gewonen tijd naar buiten de
gemeente verzonden, doch binnen de
gemeente op Dinsdagmorgen bezorgd
worden.
tot 8 regels groot, kunnen in dat no,
als voorheen tegen 35 ets. worden ge
plaatst. Na Maandagnamiddag 3 uren
kunnen voor dat no. geene advertentiën
meer worden aangenomen.
De Administratie.
Uithoofde van den Nieuwjaarsdag zal de
van 1 Januari 1889 gehouden worden op
WOEVSMG DEX2JAN1JAR11889,
Goes, den 18 December 1888. i
Burgemeester en Wethouders van Gues,
J. G. d W. HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
I.
Nog enkele dagen en wij staan weder aan het
einde van een jaarkring. Zij, die daarin meer zien
dan enkel een middel om den tijd te meten, die
werkelijk ieder jaar beschouwen als een afgesloten
tijdperk des levens, overpeinzen dan gaarne, wat het
afgeloopen jaar hun heeft ontnomen en gegeven, en
zoo ook is het eene gewoonte geworden, dat de meeste
dag- en weekbladen in de eerste dagen na Kerstmis
het debet en credit opmaken niet voor elk individu
afzonderlijk, maar voor rijk, provincie en gemeente.
Waar ook wij die gewoonte tot de onze hebben
gemaakt, daar wenschen wij te beginnen met de her
innering aan het behoud van onzen Koning, wiens
lichaamslijden, vooral in de laatste maanden des
jaars, in verband met zijn hoogen leeftijd alom in
den lande de vrees deed ontstaan, dat Nederland
weldra zijn vorst zou moeten missen. Gelukkig is het
gevaar daarvoor, althans voorloopig, weder geweken
en al zijn ook de berichten van het Loo nog niet in
allendeeïe gunstig, toch houden zij de hoop levendig,
dat onze Koning het 40jarig jubilé van de aanvaar
ding zijner regeering zal mogen beleveD, een jnbilé,
dat ongetwijfeld door geheel Nederland dankbaar zal
worden gevierd.
Op politiek gebied zou men kunneo zeggen, dat
tot nogtos de berg een muis heeft gebaard. Waoneer
we ons herinneren hoe, nu een jaar geleden, door
anti-revolutionairen en katholieken de nieuwe ver
kiezingen voor de kamer van honderd werden voor
bereid wat al verwachtingen door hen werden ge
koesterd of althans aan de kiezers werden voorge
spiegeld hoe alle krachten werden ingespannen om
de liberalen ten onder te brengenhoa programma's
van actie werden saamgesteld, en wij vergelijken dat
alles met wat in den loop van het jaar 1888 door
hen is verricht, dan, inderdaai, moet aan vole goed-
geloovigen, die meendm van een nieuwe regeering de
eene zegening na de andere te zullen ontvangen, het
afgeloopen jaar menige illusie hebben ontnomen.
Alles liet zich dan toch ook zoo schoon aanzien.
De anti-revolutionairen vooral, zij organiseerden zich
xoo flmk en zoo krachtig. De verkiezingen van 6 Maart,
waren hun en hunnen politieken bondgenooten zoo gun
stig. 't Is waar, de herstemmingen op 22 Maart d. a. v
versterkten hen wel niet veel en toonden bovendien, dat
vele anti-revolutionairen liever geholpen worden door
de Katholieken, dan dezen hulp te verleenen, maar
toch had men rechts door de combinatie van twee
clericale partijen eene genoegzame meerderheid in de
Kamer om aan den arbeid te gaan. En nu het jaar
bijkans ten einde is, wat is er nu geschied? Nage
noeg niets.
Dit behoeft niet zooveel verwondering te bareD,
want het is slechts een bewijs te meer voor wat
onzerzijds steeds is beweerd, dat men op het beleid
der liberalen gemakkelijker kan afdingen dan verbete
ren wat door die partij is tot stand gebracht. Boven
dien is van het tegenwoordige ministerie zaer zeker
geene overijling te wachtendaarvoor zijn zijne leden
te bezadigd. Maar wanneer men bedenkt, dat het
anti-revolutionair program van actie in zijn tweede
gedeelte aangeeft, dat in de tegenwoordige vierjarige
zittingsperiode moeten worden behandeldhet kies
recht, de regeling van de vaststelling van het budget,
de verhouding van kerk en staat en de onierwijs-
quaestie, en men bedenkt daarbij dat het eerste van
de vier zittingsjaren reeds geheel voorbij is en van
het tweede reeds vier maanden zonder dat éen dezer
punten zelfs maar aan de orde is gesteld om niet
te spreken van de punten, die in het andere deel van
het program zijn aangegeven dan inderdaad moet
menig kiezer, die zijn heil zocht in het steunen der
anti-revolutionaire partij, diep teleurgesteld een terug
blik werpen op het jaar 1888, dat is henengespoed
zonder ook maar een enkele zijner illusiën te hebben
vervuld.
Nituurlijk kan ook de liberale partij slechts met
een gemengd gevoel het scheidende jaar nastaren. In
1888 toch kwam zij, na lange jaren meerderheid te
zijn geweest, in de minderheid en zij wordt daardoor
in zekeren zin tot werkloosheid gedwongen. Toch
heeft dit éene goede zijde, nl. dezedat zij daardoor
in staat wordt gesteld zichzelf te herzien en te reorga-
niseeren, opdat zij in innerlijke kracht winne. Had zij
in de laatste jaren meer gelet op de teekenen des
tijds, misschien ware zij niet zoo licht overwonnen
geworden. Intusschen bezit zij, niet het minst onder
hare jongere leden in de Kamer, degelijke mannen,
die de hoop wettigen, dat, wordt zij eenmaal weder
regeeringspartij, er meer kracht van haar zal uitgaan
dan in de laatste jaren het geval was. Voorshands
evenwel heeft zij slechts een wakend oog te houden
op de handelingen harer tegenpartij en door hare getal
sterkte blijft zij toch in staat al te ingrijpende maar
regelen tegen te houden.
Eéoe gebeurtenis evenwel werpt een donkere schaduw
op het jaar 1888 en dat is het feit, dat de eerste
socialist het Neierlandsche parlement is binnengetreden.
Was dit het gevolg van eene kentering in de volks
opinie, men zou het kunnen betreuren, maar uit een
constitutioneel oogpunt zou men de zaak moeten eer
biedigen. Maar waar allem het spel der antirevolutio
nairen in Schoterland en Wolvega den weg baande
voor een Domela Nieuwenhuijs om een zetel in de
Tweede Kamer machtig te worden, daar erlangt dit
feit eene bijzond jre beteekenis, die getuigt van politiek
verval en juist bij de partij, die thans regeeringspartij
is geworden. Veel moge den liberalen kunnen worden
ten laste gelegd, zeer zeker niet een zoo immoreele
daad, dat zij hare kracht zocht te versterken door
den steun van een troep ontevredenen, die in hunne
eischen en hunne beginselen lijnrecht tegenover hen
stonden en die heil verwachten van de omverwerping
van de bestaande tosstanden, ja zelfs van het koning
schap. Dit is een teeken des tijds, dat door niemand
mag worden uit het oog verloren, omdat het meer
dan eenig ander het bewijs levert, dat het onze tegen
partij meer te doen is om macht dan om het welzijn
des lands.
Wat in de toekomst de gevolgen zullen zijn van
wat in 1888 op politiek gebied in Nederland voorviel,
is moeielijk vooraf te zeggen. Zeer zeker zal echter
de liberale partij voorloopig de gemakkelijkste taak
hebbenzij kan eene afwachtende houdiDg aannemeü.
De anti-liberalen daarentegen hebben thans blijken te
geven van hunne regeerkunst en hunne regeerkracht.
Zij hebben daarbij twee zaken wel in het oog te houden.
In de eerste plaats hebben zij te overwegen dat hunner
zijds weliswaar kundige mannen het roer van den
staat in handen hebbeD, maar dat er rechtmatige
twijfel bestaat of de leden van het tegenwoordige
ministerie in alles eensdenkend zullen zijn en blijven.
En dit is noodig niet alleen voor een krachtige re-
geering, maar vooral ook, omdat de rechterzijde volgens
de eigen verklaring van dhr. Lohman niet genoeg
bekwame mannen in haar midden telt om aanstonds
een nieuw ministerie te vormeD, wanneer het huidige
kwam te vallen.'In de tweede plaats, dat zij bestaan
uit twee partijen, die nu nog trouw elkander steunen,
maar die, behalve haren gemeenschappelijken haat tegen
de liberalen, weinig punten van overeenstemming heb
ben, waardoor het moeielijk zal blijken te allen tijde
de vereischte eenheid te bewaren.
Nog is het jaar niet ten einde en reeds spreekt de
Standaard het onverholen uit, dat, wanneer de ka
tholieken bij de regeering aandringen op steun voor
het opperhoofd hunner kerk bij het pogen naar herstel
zijner wereldlijke macht, de anti-revolutionairen niet
als in 1870 zich aan de zijde der katholieken mogen
scharen. Wij willen in dit overzicht die zaak niet
verder bespreken, maar, waar in deze dagen, nu de
katholieken meer en meer dat herstel van 's Pausen
wereldlijke macht beginnen te eischen, het hoofdorgaan
der anti-revolutionairen zich aldus uit, daar wordt
het bewijs geleverd, hoe weinig er noodig is om een
onherstelbare breuk ia de anti-liberale partij te weeg
te brengen.
Wij stappen hiermede van het politi 'k terrein af,
om in een volgend nommer nog een oogenblik stil te
staan bij wat er op sociaal gebied in Nederland is
voorgevallen sedert wij ons vorig jaaroverzicht schreven.
GOES, 28 December 1888.
Dooi mr. C. De Witt Hamer is, tengevolge
van zijne benoeming tot districtschoolopziener, aan Z.
M. den Koning eervol ontslag gevraagd uit zijne be
trekkingen van auditeur militair bij de dd. schutterij
alhier en bij het 3e bataljon rustende schutterij iu
Zeeland.
Wolfertsdijk. Woensdagnamiddag werd het school
lokaal alhier voor een groot gedeelte gevuld door de
talrijk opgekomen leden van het kolenfonis »Een-
dracht", ten einde rekening en verslag te hooren doen
van hetgeen door het bestuur voor het gemeenschap
pelijk belang der leden was verricht. De toenemende
bloei en de nuttige werking van het fonds bleken op
nieuw, bij het vernemen, dat het getal leden was ge
slegen tot 396, die allen op eene voordeeligo en hoogst
geschikte wijze van de noodiga brandstoffen waren
voorzien. N et minder dan 11370% II.L kachelkolen
zijn in 7 ladingen aangebracht, waarvan de kosten
hebben beloopen 5990.69, zoodat de H.L. vrij te
huis op 53 cents te staan komt. Verdei zijn 3300
KG. Bchaalkolen geleverd, tegen 1.47 per 100K.G.,
mitsgaders 91 H.L. nootjes, ad 74 cents per H L.
Van de laatste lading is nu nog een voldoende voor
raad in 2 bergplaatsen voorhanden, ten gerieve van
de leden, die in 't voorjaar nog behoefte mochten heb
ben aan brandstof en veikrijgbaar ad 63 cent.
Van hetgeen door de leden, hetzij in eens of bij
gedeelten, en wat den arbeidersstand betreft, bij weke-
hjksche contributiën gedurende de zomermaanden was
gestort, kon nu weer een bedrag van circa 850 gld.
terug betaald worden, naar gelang van ieders aan-
deelen, wat in dezen wintertijd voor menig mingegoede
natuurlijk welkom was. Wat intusschen de tevreden
stemming niet weinig verhoogde, en de volijverige
bemoeiingen, welke inzonderheid de heer Adr. Van
da Linde tot de heilzame werking van het fonds
steeds bereidvaardig aanwendt, meer en meer doet
w»ardeeren, bleek ten slotte, toen deze 150 portiën
varkensworst, reuzel en spek bij uitloting ten offer
bracht, als blijk zijner erkentelijkheid voor de stof
felijke hulde, hem bij het tienjarig bestaan vaG het
fonds betoond, zoodat de beweldadigden, met de dank
baarste gevoelens bezield, huiswaarts keerden.
Iloedekenslterke* Zaterdag jl. bracht de heer Lears,
inspecteur der telegrafie te Rozendaal, die belast was
met den aanleg der telefoongeleiding van
hier naar Goes, via 's Gravenpolder, een bezoek aan
den predikant onzer gemeente, met uitnoodiging eene
proef met dit nieuwe middel van verkeer te komen
nemen op het bureau daarvan ter secretarie. Toen
aan die uitnoodiging gevolg was gegeven, verlieten de
heeren elkander met de afspraak, dat zij op een bepaald
oogenblik, als de heer Leurs op zijn terugtocht te
'8 Gravenpolder zou zijn aangekomen, van elkander per
telefoon afscheid zouden nemen. Dat deze groet uit
de verte nog iets meer beteekende, dan een gewoon
saluut zou de 2e Kerstdag bewijzen.
't Kon nog niet met juistheid bepaald worden, wan
neer de telefoondienst zou worden opengesteld, maar
de predikant meende daarop niet te moeten wachten,
om zijne officiëele hulde aan die groote macht der
beschaving te moeten brengen. Nog kort geleden her
innerde »Bavo" in de Goescheevenals een andere
schrijver, jaren geleden, in de N. R. Couranteraan,
dat Hoodekenskerke de aloude residentie was van
Wodan of Odin, aan wien de plaats haar naam ont
leent, en dat aan dien god met Thor en Freya de
winterfeesten der Germanen, de Joelfeesten, gewijd
waren, die bij de invoeriDg van het Christendom met
het Kerstfeest werden vereenigd, om daarvan later
geheel te verdwijnen. De Joelfeesten waren gewijd
aan de toeneming van het licht en de kracht der zon
in het rijk der Natuur, het Kerstfeest geld den Op
gang van de »Zon der Gerechtigheid", den Koning
van het Godsrijk op aarde.
Zoo redeneerde de predikant en daarom stak hij op
den 2ien Kerstdag twee vlaggen uit de pastorie, de
ééne met het woord »L i c h t" de andere met het
woord vKracht" op de witte baan. Aan den top
van eiken vlaggestok hing een krans van koperd aad
met een telefoon in het midden en onderling verbon
den. Wat later verscheen boven de deur eene schil
derij, voorstellende een altaar, waarop het vuur door
een bliksemstraal uit een onweerswolk wordt ontsto
ken. Op de voorzijde van het altaar stond: Aan den
vooruitgang", gedekt door de koninklijke kroon als
hulde aan de Regeering, en met hot onvertaalbare
omschrift: Seit umschlungen Millionen, Diesen Kusz
Oavertaalbaar Ja, zeker zonder schade te doen
aan de woorden van den dichter. Maar toch waag ik
eene bescheidene poging, mits ik het woord t>kus"
vervangen mag door »groat", want de Hollander kust
niet zoo gemakkelijk als de Duitscher, tenzij
Dus
Ik omarm u millioenenDezen groet aan 'f wereld
rond. De zetter.
der ganzen Welt (Schiller). Immers door de telefoon
trad ons nederig Wodansdorpje, het tegenwoordige
Hoedekenskerk°, in rechtstreeksche gemeenschap met
de geheele beschaafde wereld.
Bij het vallen van den avond werd opeens de ge
schilderde bliksemstraal door een blinkenden metalen
en het vuur des altaars door electrisch licht vervangen.
»Nu begrijp ik er alles van", riep iemand uit het
publiek: vooruitgang door licht en krachtl"
's-Gravenpolder. Aan den met 1 Januari op zijn
verzoek eervol ontslagen veldwachter dezer gemeente
A. Van der Have is een pensioen verleend van
130 's jaars.
Tot gemeentebode is benoemd de met i Januari
in functie tredende veldwachter A. De Kraker.
Kapelle. Maandagavond hield de dorpsvereonigiog
Vooruitgang zij ons streven" alhier eene vergadering,
waarin als spreker optrad de heer H. G. Hartman
uit Goes. De spreker wenschte eenige algemeene denk
beelden te ontwikkelen in verband met den land
bouw, de hoofdbron van ons volksbestaan. Werken,
denken en laereD, ziedaar de 3 factoren welke volgens
hem onmisbaar zijn bij de vorming van ieder kind,
ook van den toekomstigen landbouwer. Het mderwijs
is het fondament, en het is daarom van het hoogste
belang voor de ontwikkeling van het kind dat èa
landbouwer èn onderwijzer samenwerken. Wel is waar
is het voor den onderwijzer geen gemakkel/fke taak
kinderen uit verschillende standen te onderwijzen, toch
zal deze taak veel verlicht worden wanneer ieder in
zijn stand den onderwijzer in zijn goede bedoelingen
steunt. Dan zullen vanzelf ontwikkeling en weten
schap bevorderd worden.
Spreker toonde vervolgens nog aan het nut van
vereenigingen als deze waar men eikaars belangen
nagaaten hij spoorde de vereeniging aan om op den
ingeslagen weg voort te gaan, dan zal de naam der
vereeniging Vooruitgang zij ons streven" geen ijdeb
klank wezen maar vruchten afwerpen voor de toekomst.
Hierna werden door den begaafden spreker nog een
5tal zoo luimige als ernstige stukjes voorgedragen,
welke niet weinig tot veraangenaming van den avond
toebrachten. Aan het slot dankte de voorzitter den
spreker voor zijn rede, en verzocht hem zich nog
eens beschikbaar te willen stellen voor het houden
eener lezing, waartoe de heer Hartman zich bereid
verklaarde.
Benoemd tot ontvanger der directe belastingen
enz. te Gramsbergen H. M. Van Maaren, thans te
Bath, en te Well (gemeente Bergen) J. Van Hee,
surnumerair te Middelburg.
Het kantoor der invoerrechten en accijnzen te Bath
is met ingang van 1 Februari 1889, gerangschikt in
de eerste categorie der kleine ontvangkantoren, waar
te nemen door een commies-ontvanger.
Men verzoekt ons het volgende schrijven op te
nemen.
In Vlissingen is thans eane nieuwe Export-
slachterij opgericht voor varkens en schapen,
hetgeen onzen landbouwers vooral niet ontgaan mag,
daar deze slachterij voor onze provincie eene nieuwe
bron van welvaart opent.
Het is toch gebleken, dat juist daar waar granen
en aardappelen hoofdproducten van den bodem zijn,
zooals b.v. in Gelderland, Drente, Friesland, Gronin
gen en Noord-Brabant, de varkensteelt niet alleen is
toegenomen en toeneemt, maar veel tot bloei en wel
vaart van den landbouw aldaar bijdraagt. Zoo zou
ook in onze provincie, waar dezelfde voortbrengselen
ook hoofdproducten zijn, die varkensteelt met goed
gevolg kunnen aangewend worden en ook veel tot
opbeuring en bloei van den landbouw in onze provin
cie bijdragen.
Naar men ons verder meldt, zal binnenkort eene
algemeene landbouw-vergadering te Middelburg gehou
den worden met het doel die zaken nader toe te lichten.
Het was gisteren vijftig jaar geleden dat de heer
J. P. Van Visvliet secretaris werd van het college
van regenten over de godshuizen te Middelburg, eene
betrekking die hij twintig jaren lang vervulde, waarna
hij lid werd van genoemd college, dat later verdoopt
is met den naan van Bsstuur der godshuizen.
Met buitengewonen ijver en toewijding hoeft hij zich
steeds van die taak gekweten, en als gecommitteerde
voor het gasthuis vonden de belangen van dat gesticht
vooral in hem ean warm behartiger. (M. Ct.)
Z. M. heeft benoemd: tot burgemeester der ge
meente Ellemeet, A. Van der Weyde;tot burge
meester der gemeente Eikerzee, J. Van den Bout.
Zondag werd te 's-Hage de algemeene vergade
ring van de verschillende afgevaardigden, leden der
vereenigingen van het gewest Zuid-Holland en Zee
land, onderdeel van het Nedorlandsch Gym
nastiek verbond gehouden, waarop 24 verreii-
gingen, waaronder 3 uit Zeeland, waren vertegenwoos-
