1888. N°. 146.
Zaterdag 8 December.
75sle jaargang.
De Nieuwjaars-Commissie
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH VAN DITMAR te Rotterdam en verder
alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
coiRwr.
Dö prijs der gewone ad verten tiën is van 45 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekeDd.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 et»
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
De heer COMMISSARIS des KONINGS in Zeeland
heeft het voornemen op
Woensdag den 12 December a. s.
deze gemeente te bezoeken, en zal aan ieder, die hem.
over het een of ander wenscht te spreken, daartoe de
gelegenheid aanbieden ten raadhuize, des namiddags
half drie ure.
De lijst tot aangifte voor deze audiëntie ligt ter
secretarie.
Goei, den 3 December 1888.
De Burgemeester van Goes,
J. G. d. W HAMER.
is weder in het leven geroepen, en de heer dr. J.
KOOMAN Az heeft zich volgaarne bereid verklaard,
ook nu de leiding op zich te nemen.
Voorts bestaat de commissie voor 1 Januari 1889 uit
de heeren
M. STERK lid van het Burgerlijk Armbestuur,
P. VERBURG t de Diaconie der Herv. Gem.,
E. F. KALMTHOUT het R. K Par. Armbestuur
A. DEKKER Jz. lid van de Commissie voor de (Eco
nomische S pijs uitdeel in g,
en is de heer A. A VAN DELLEN, commies ter se
cretarie, aan de commicsie toegevoegd om het schrijf
werk te verrichten.
Deze commissie zal op DONDERDAG DEN I3den
DECEMBER a. s. hare gewone collecte houden
Iedere aanbeveling tot het schenken van ruime bij
dragen tal wel overbodig zijn, als men bedenkt dat
de Nieuwjaarsbedeeling is ingesteld, om het wenschen
aan de hnizen der gegoeden op den eersten dag des
jaars te voorkomen, en tevens te zorgen dat er in de
woi ingen der armen op dien dag geen gebrek heerscht-
Goes, den 7 December 1888.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d W HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN
GOES, 7 December 1888.
Uit de Memorie van Antwoord betrpffonde de
begrooting van den Minister van Waterstaat, Handel
en Nijverheid blijkt dat het bericht in de dagbladen,
dat de Minister van Koloniën aan eerstgenoemde kennis
heeft moeten geven van het feit, dat gewichtige tele
grammen, uit en naar Indië, deels van particulieren
deels van officiëelen aard, door gedienstige geesten van
de eerste of tweede hand in kennis zijn gebracht van
onbescheiden perscorrespondenten, ongegrond is.
Zonderling genoeg maakt de Standaarddie heden
meer dan een kolom wijdt aan deze memorie van ant
woord, van deze uitspraak van den Minister van Wa
terstaat geen gewag.
Men herinnert zich, dat genoemd blad de stilzwij
gendheid van het personeel der telegraphie nog niet
zoo heel lang geleden niet boven twijfel verheven achtte.
Men schrijft ons:
Naar men uit goede bron verneemt zijn van z?er
geachte en volkomen betrouwbare zijde nog vóór het
vertrek der emigranten uit lerseke, langs tele-
grafischen weg informatiën bij den Ned. Consul te
Buenos-Ayres ingewonnen, die zeer gunstig luidden.
Waar deze inlichtingen misschien met andere in
strijd mochten zijn, daar moet in het oog gehouden
worden, dat volkomen eenstemmigheid in deze moeie-
lijk te verwachten is. Daarvoor bestaan verschillende
oorzaken, waarvan ieder bij eenig nadenken wel enkele
zal kunnen vinden.
Ongetwijfeld kunnen de consuls beter dan vele
anderen op de hoogte zijn, terwijl hunne waardigheid
en onpartijdigheid hunne vertrouwbaarheid waarbor
gen. Doch nog meer lacht ons een ernstig, uitgebreid
en alzijdig onderzoek in loco toe. Waar het welzijn
van duizenden op het spel staat, zouden de nitgaven
voor zulk een zending waarlijk van weinig beteekenis
te achten zijn.
Hoedekeii8kerke. Spoediger dan verwacht werd,
kwam de toestemming der RegeeriDg op de aanvrage
tot het aanleggen van een t e 1 e p h o o n, en reeds
Dinsdag kwamen opzichter, aannemer en werklieden
om aan het werk uitvoering te geven.
Tegelijkertijd werd de winter-vischcam-
p a g n e geopend, die aanvankelijk niet ongunstig blijkt
te zijn.
Voor beide ondernemingen zij in het belang van
meer- en mingegoeden eene goede toekomst gewenscht.
Het stoomschip Zaandam" der Nederl. Ameri-
kaansche stoomvaart-maatschappij vertrok Woensdag
middag te 42 uren van Amsterdam met eene volle
lading, 4 passagiers eerste klasse en 445 passagiers
derde klasse, meerendeels Nederlandsche emigran
ten naar de Plata-Rivier. Ook voert het stoomschip
prachtig Noord-Hollandsch vee mede, bestemd tot ver
edeling van den Zuid-Amerikaanschen veestapel.
Honderden familieleden deden de passagiers uitge
leide, wat aandoenlijke tafereelen opleverde.
Het stoomschip zal het eiland St. Vincent aandoen
om steenkolen in te nomen. Het kan 2 januari de
bestemming, Buenos-Ayres, bereiken.
Met ingang van 7 dez^r wordt te Zuidzande ean
Rijkstelegraafkantoor, ingericht met telephoondjenst,
voor het publiek geoprad.
De diensturen lijn geregeld als volgtop werkdagen,
van 9 tot 44 uren voor- en van 4 tot 3 en 6
tot 7 uren namiddags; op Zon-en feestdagen, van 8%
tot 9 en 41 tot 14% uur voormiddsgs.
Er heeft zich uit officieren der zeemacht eene
commissie gevormd, om op het graf van den bekenden
Jacob Hobein een waardig gedenkteeken te plaat
sen op het kerkhof te Vlissingen, alwaar hij dit jaar
werd ter aarde besteld.
De St.-Crt. van gisteren bevat een staat betref
fende den oogst van 4888 voor zooveel onze provincie
betreft.
De toelichting bij de cijfers gevoegd bevat o. a. de
volgende beschouwingen
»De wintergewassen zijn, bijna zonder uitzondering,
onder vrij goede omstandigheden uitgezaaid. De bodem
kon goed bewerkt worden, vooreerst omdat er in
Augustus en September weinig regen viel.
De winter was in het algemeen niet nadeelig, maar
het vroege droge vooi jaar, vergezeld van sterke winden
en vorft, heeft vetl kwaad gedaan. De nog jonge
wortels werden door den wir d te veel ontbloot en
konden zoodoende aan de soms strenge vorst geen
weerstand bioden, waardoor vele tarwe, gerst, rogge
6D ook koohaadplanten ten gronde zijn gegaan en
tegen den groaitijd dun te velde stonden.
De zomergewassendie wel laat doch overigens e >n
goed bewerkten bodem t'offen, groeiden aanvankelijk
flink en deden de hoop ontstaan, dat zij zouden ver
goeder, waarin de wintergewassen ten achteren bleven,
Wat de gerst aangaat, is dit dan ook gedeeltelijk het
geval. Terwijl uit onderscheiden gemeenten van 40 tot
60 voor de opbrengst van wintergerst aan graan en
stroo wordt vermeld, vindt men uit diezelfde streken
60 en 70 voor zomergerst opgegeven.
De haver beloofde een best gewas te zullen worden;
men rekende echter niet op den regen, die io buiten
gewone hoeveelheden in Juni, Juli en Augustus neer-
plaste, terwijl dit gewas ook tijdens het oogsten zeer
veel geleden heeft.
De boonen en erwten, die rijk hebben gebloeid, zijn
zeer tegengevallen. De oorzaak daarvan zal zijn, dat
de bevruchting onvolkomen was. Zij troffen bovendien
een slechten oogsttijd, inzonderheid de paardenboonen,
waarvan do oogst zelfs in het begin van November
nog niet was afgeloopen, dus ongeveer een maand
Jat^r dan gewoonlijk. De vroeggeoogste erwten zijn
goed van qualiteit.
Het kanariezaad heeft mede gedurende den oogst
geleden en gesneden zijnde veel te lang te velde gestaan
zoo ook de karwij, die bovendien zich slecht ontwikkeld
heeft èn in den winter èa het voorjaar reeds den knak
had gekregen. Het koolzaad gaf een slechte opbrengst,
ook al een gevolg van den slechten stand na den
winter, vele perc>elen waren bovendien reeds om
geploegd.
Het vlas, dat aanvankelijk veel beloofde, oadervond
èa door droogte èa door de daarna schier onophoudelijk
gevallen regen en koude zooveel tegenspoeden, dat de
opbrengst aan lint en zaad beneden het middelmatige
bleef. Daar de vlasteelt weder toeneemt, zal in het
aanstaande voorjaar zonder twijfel véél vraag bestaan
naar goed zaaizaad, omdat bet inlandsche zaad daar
voor veelal or geschikt zal zijn.
De graslanden hebben veel van droogte geieden,
zoodat er hier en daar bepaald gebrek aan weide ont
stond. De eerste grassnede voor hooi was niet ongunstig,
doch het regenachtige weder heeft veel hooi zoodanig
bedorven, dat het ais verloren beschouwd mag worden.
Da naweiden waren ruim en de 2e hooisnede me le
gunstig, doch ook dit hooi is niet overal goed gewonnen.
Klaverhooi is er veel minder geoogst, daar de strenge
vorst en de droogte in den winter en het voor jaar aan
de roode klaver een niet te schatten nadeel hebben
gedaan. Opmerking verdient het zeker, dat de lucerne
over het geheel een goede uitkomst heeft gegeveD,
Door de meeste besturen van gemeenten, waar nevens
roode klaver ook lucerne verbouwd wordt, wordt het
verschil in opbrengst van 30 tot 60 pet. geschat.
De aardappelen, die tot in Juli nog een goed gewas
beloofden, zijn uitermate slecht uitgevallen. Niet alleen
is dit toe te schrijven aan den regen, die den grond
als het ware dichtslempte, maar ook de bekende ziekte
trad op de meeste perceelen in al haar hevigheid op.
In niet minder dan 64 van de 408 gemeenten, van
waar opgaven omtrent deze aardvrucht ontvangen
werden, was de opbrengst bepaald slecht en voorname
lijk een gevolg van de ziekte. Op de doorlatende en
lichtere grondon was de ziekte minder erg en de op
brengst dooreen ongeveer 30 pet. beter dan op de
zware kleigronden, terwijl de smaak van den aardappel,
van laatstgenoemde gronden geoogst, mede veel te
wenschen overlaat.
De suikerbieten waren van het begin af slecht, ook
de her zaaiden mislukten dikwijls.
B jïondere teelten, voor deze provincie van meerder
of minder belang, zijn vooreerst de bruine en witte
stamboonenwaarvan de opbrengst respectievelijk op
60 en 53 pet. geschat wordt. Bij de witte boontjes
zijn velen vlekkig, waardoor hare waarde zeer is ver
minderd.
Uien, die op sommige plaatsen nog al verbouwd
wordeD, geven vrij wel een middelmatig beschot (52
pet.); de meekrap geeft iets minder en wordt op 50
pet. geschat.
De knol voedergewassen als hoofdvruchten zijn
tegengevallen en gaven ni^t meer dan middelmatig,
alleen de gele wortels gaven iets meer.
Ook aan De lijd is van geloofwaardige zijde
ve-zekerd, dat de geneeskundige inrichting te Wiesba
den, waaraan d r. M e z g e r zich had verbonden, niet
tot stand zal komen wegens te geringe deelneming.
Op de leening, in handen van de firma Jas, Van Beren-
steyn Co., was door verschillende particulieren voor
500,000 Mark ingeschreven, doch de inschrijvers werden
reeds van hun verbintenis ontslagen, en ook bovenbe
doelde firma heeft zich na overleg met haar lastgevers,
van de zaak t-ruggetrokken. Volgens sommigen zou
dr. Mezger bfsloteo hebben te Amsterdam te blijven;
volgens anderen moet hij voornemens zijn zich in Den
Haag te vestigen. Het laatste is het waarschijnlijkste,
te meer omdat dr. Me/ger, naar aanleiding van de be
kende gaspijp-qnaestie, reeds eenmaal gedreigd he>*ft,
zijn woonplaats naar de residentie te zullen overbrengen.
Volgens de heeren Zaaijer en den Minister van
Koloniën zou do heer Van Baar in zijn parlementair
advies het Nederlandsche volk een «armzalig volkje"
hebben genoemd. Het stenografisch verslag van dat
advies, in het Bijblad opgenomen, bevat echter de
woorden niet, wel de antwoordon van genoemde heeren.
De heer Van Baar schijnt zich dus zelf over zijne
woorden geschaamd te hebbenmaar zijn berouw
kwam te lait: ieder lezer van bet Bijblad weet nu
toch, dat hij ze gesproken heeft en bovendien den moed
miste, om ze voor zijne rekening te nemen.
Maar welke waarde heeft het Bijbladals de leden
er naderhand uitschrappen of inzetten, wat zij goed
vinden? ArnhCt)
Het Weekblad van het Recht wijst er op, dat
wij weder eene staatscommissie rijker zijn,
eene commissie van officieren der zee- en landmacht
onder presidium van den advocaat-fiscaal mr. Verloren
van Themaat, tot onderzoek van het ontwerp van een
militair wetboek van strafrecht. Het gevolg daarvan
is, dat omtrent de spoedige indiening der door prof.
Van der Hoeven ontworpen wetsvoordrachten niet eenige
belofte kan worden afgelegd. Dus alweder nieuwe ver
traging in de voldoening aan wat men, vooral na de
invoering van het nieuwe wetboek voor het gemeene
strafrecht, mag noemen een dringenden eisch des tijds.
Was die vertraging onvermijdelijk? Was, nadat de
zaak was bewerkt buiten de departementen van algemeen
bestuur om, door een deskundig commissaris, daarmede
ten volle vertrouwd, nu ook nog eene commissie noodig?
Kon, na ingewonnen advies van het hoog militair ge
rechtshof, da revisie der ontwerpen uit een technisch
militair oogpunt, zoo daaraan nog behoefte bestond,
niet plaatshebben aan de militaire departementen, in
overleg met den ontwerper? Is het dan nu eene uit
gemaakte zaak, dat elk wetgevend werk van eenigen
omvang, ook dan wanneer daarvoor, gelijk hier, reeds
door een uitnemend deskundige een avant-proj ?ct is
geleverd, moet worden uitbesteed aan eene staats
commissie
Ook van eene zoo gewenschte spoedige indiening
van het reeds voor geruimen tijd door den druk open
baar gemaakte, algemeen met ten volle gerechtvaardigde
sympathie ontvangen ontwerp eener wet op bet faillis
sement en de surséance van betaling moet men zich
vooral geen illusies maken.
De staatscommissie had wegens het groote tijdver
lies, dat daarvan" bij andere ontwerpen »het
gevolg was", er van afgezien om ook over dit ontwerp
het advies van de Kamers van koophandel in te winnen.
De Minister heeft dit echter, ook nadat van verschil
lende zijden over dit ontwerp door uitnemend deskundi
gen ongevraagde adviezen waren uitgebracht, nog noodig
geacht. En hoe is het nu met het reeds voor meer dan
twee jaren den Koning aangeboden ontwerp van wet
op het handelspapier, waarover reeds door de commis
sie zelve het advies van de voornaamste Kamers van
koophandel en van de Nederlandsche Bank was inge
wonnen Dit zou nu bij het departement van justitie
wel eindelijk in zoodanigen staat kunnen zijn gebracht,
dat het, om eene geliefkoosde parlementaire uitdruk
king te bezigen, binnen een niet te lang tijdsverloop
de Kamer zoude kunnen bereiken. Toch vernèemt men
er nader niets van.
Bij de jongste Kamerverkiezingen wörden de land
bouwers door de clericale partijen gepiaid met het
vooruitzicht op beschermende rechten. Nu de tijden
voor de tabaksindustrie slecht zijn hebben de planters
in Rhenen en omstreken zich tot den Minister van
Financiën gewend met verzoek om verhoogiDg der
invoerrechten op tabak. Io eene vergadering van plan
ters deden de heeren, die den Minister het adres hadden
overhandigd, verslag van de audiëntie en volgens de
N. R. Ct. rapporteerden deze het volgende
«De Minister was oprecht geweest en had te
kennen gegeven, dat er van een verhoogd invoerrecht
op de buitenlandsche tabakkeu geen sprake kan zijn,
dewijl de belangen van de tabaksplanters, die door
invoerrechten gebaat zouden worden, niet genoegzaam
opwegen tegen de belangen van zoovele anderen, voor
namelijk in de groote steden, die er geheel of gedeel
telijk door te gronde gericht zouden worden."
Zeer terecht noemt de correspondent der N. R. Ct.
dit »eene mededeeling, waarop zeer nadrukkelijk ge
wezen moet worden, omdat zij verder reikt dan tot
den kleinen kring van tabaksplanters, en den geheelen
Nederlandschen landbouw aangaat, die van het op
treden der tegenwoordige meerderheid in de Tweede
Kamer en van het daaruit voortgekomen ministerie
invoering van beschermende rechten verwachtte en,
naar het zich laat aanzien uit de mededeeling waarop
wij het oog hebben, bedrogen zal uitkomen."
In de zitting der Tweede Kamer van Dinsdag
deelde de heer Dcmela Nieuwenhuijs mede,
dat hij bij de wet op de middelen een motie zal voor
stellen van deze strekking
»De Kamer,
overwegende dat de indirecte belastingen te zwaar
op dat deel der burgerij drukken, dat het minst in
staat is die lasten te dragen
«overwegende dat Vs gedeelte van de rijksinkomsten
wordt verkregen door indirecte belastingen
«gelet op den algemeen heerscheoden wensch om de
accijnzen op de eerste levensbehoeften te doen ver
vangen
«besluit
tden Min. van Fin. uit te noodigm onmiddellijk
over te gaan tot de voorbereiding eener algemeene
herziening van het belastingstelsel, met dien verstande,
dat de heffingen op de eerste behoeften des levens
worden vervangen door directe belastingen, meer in
evenredigheid tot de draagkracht des volks."
In de Tijd levert de kapitein M. Da Ras een
nieuwe proeve van leger-organisatie met
behoud der plaatsvervanging. Om tot
een praktische oplossing van het vraagstuk der levende
strijdkrachten met de minst mogelijke lasten en kos
ten te komen, zouden, z. i., de volgende eischea kun
nen gesteld worden
4. Behoud van den vijfjarigen diensttijd, zooals die
thans bestaat, met een minimum-oefeningstermijo van
éen jaar;
2. Uitbreiding van het jaarlijksch contingent van
44,000 op 45,000 man;
3. Instelling van een tweejarige reserve, met eau
afzonderlijke wet, regelende de kaders dier reserve;
4. Opheffing der schutterijen.
De meerdere kosten van de door hem voorgestelde
regeling worden door den heer De Ras begroot op
3 770,000, waarvan 3,040,000 als jaarlijksche uit
gave zal terugkeeren.
Ia een inleidend woord, dat aan dit artikel vooraf
gaat, verklaart de Tijddat de Nederlandsche roomsch-
katholieken den persoonlijken dienstplicht zullen blij
ven bestrijden met alle hun ten dienste staande wettige
middelen.
Aan de katholieken in Nederland is een ma
nifest gericht van den volgenden inhoud
Twee feiten staan op dit oogenblik voor de geheele
wereld, openbaar en onweersprekelijk.
De Paus is in zijne stad Rome van zijne volle
«ouvereine vrijheid ontdaan.
De katholieke wereld spreekt luide eQ krachtig haar
protest tegen dezen toestand uit.
Deze feiten trekken aller aandacht en steeds met
meerder kracht.
Aan het laatste feit hebben de katholieke Neder
landers op waardige wijze medegewerkt. Uit de hoofd
stad des rijks en uit 's lands tweede koopstad hebben
welsprekende stemmen weerklonken, stemmen, die
overal een luide echo hebben gewekt.
Het blijkt evenwel, dat de geestdrift en de trouw
o ^zer katholieke landgenooten nog luider taal verwacht.
Om alles wat tot hiertoe geschiedde waardig te be
kronen, om het geheele katholieke Nederland in één
woord zijn gevoelen to do*n uitspreken, te doen ge
tuigen van zijn geloof, hebben de ondorgeteekenden
gemeend hun geloofsgenooten te mosten uitnoodigen
tot het houden eener algemeene vergadering.
Die algemeene vorgadering zal gehouden warden te
Utrecht, op Maandag 47 December, des namiddags ten
half twee ure, in het gebouw «Tivoli".
(Volgen de handteekeaingen.)
Het bestuur der Vereenigiug voor C h r i s t e -
lijk Natiouaal schoolonderwijs ra lakt
