1888. N°. 137.
Zaterdag 17 November.
75ste jaargang.
Mi
1813—1888.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Tr\jdagaTondt
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH VAN D1TMAR te Rotterdam en verder
alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 et.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Nedeiiand, het land dat sedert eeuwen in Europa
bekend is om den vrijheidszin zijner bewoners, h;r-
denkt morgen een der merkwaardigste dagen uit zijne
geschiedenis: den dag, waarop het zichzelf verloste
van den druk der Frausche o*erheersching. Weliswaar
valt niet overal in den lande op 17 November het
feest der verlossing van elke plaats te herdenken n
niet overal worden de feestelijkheden juist morgen
gevierd, maar toch wordt vrij algemeen genoemde
datum als die van het vrijheidsfeest aangemerkt.
Wanneer men ouden van dagen hoort verhalen van
den toestand hiertelande tijdens de Fransche over-
heersching, van den dwang, die het vrijheidlievend
Nederlandsche Vulk toen was opgelegd, dan kan men
begrijpen, welk eene verademing het voor Nederland
was, toen na de nederlaag van Napoleon ons volk
zich vrijmaakte van de knellende banden, die het waren
aang-legd er, voorgelicht door mannen als Van Ho-
gendorp, Van L mburg Stirum en Van dtr Duin van
Maasdam, besloot weder zichzelf te zijp.
Wij kunnen het ons nauwelijks voorsteilen een
Nederland, beheerscht door vreemden, geregeerd naar
de willekeur van een alleenheerscher, en wij kunnen
daarom misschien ook niet in volle mate het gewicht
best-ffcn van den feestdag, die morgen voor ons va
derland aanbreekt. Maar toch, wanneer men aan de
hand van den geschiedschrijver nagaat, wat Nederland
in 1813 was en wat het geweest is vóór de revolutie
en de Fransche overheersching, dan wordt het dui
delijk, dat een land, dat tachtig jaren heeft gestreden
om van het Spaansche juk bevrijd te worden en dat
daarna steeds in grootheid en kracht is toegenomen, her
ademde toen het zich ten tweeden male had vrijgemaakt
en dat zich de zucht openbaarde om met de verloren
vrijheid ook de verloren grootheid te herwinnen.
Of dit na 1813 ten volle is gelukt behoeven wij
thans niet nategaan. Maar de vergelijking tusschen de
bevrijding van het Spaansche en die van het Fransche
juk dwingt ons tot de erkenning, dat het feest van
morgen ook is een f» est van hulde en van dankbaar
heid tevens aan het Oranjehuis.
Waar reeds prins Willem I goed en bloed heeft
veil gehad voor de vrijheid van ons va Ierland, en zijne
opvolgers steeds aan de spits streden wanneer die
vrijheid werd bedreigd, daar had Nederland zich op
h«t eind der 18a eeuw dankbaarder moeten toonen
tegenover den toenmaligen prins uit het O anjahuis
en het had, in stede van zich te verdeelen en in partij
schap zijne kracht te do-n te loor gaan, zich juist
hechter aaneen moeten sluiten om den vreemden in
dringer te weren en met Oranje zijne vrijheid te
handhaven.
Ia stede daarvan dreef het piins Willem V buiten
de palen des lands en wierp het zich in de armen der
revolutie en het zag zijne dwaling niet in vó)r het
den lij lensbeker tot den bodem had geledigd. E^rst
toen kwamen onze voorvaderen tot het besef, dat Ne
derland zonder Oranje ciet wel kon varen en verdreef
het den vreemdeling om weldra den zoon van Willem
V in triomf intehalen, hem op den troon te plaatsen
en hem te maken tot het hoofd van den Staat, waar
de prinsen van Oranje tot nogtoe slechts de eerste
dienaren van d<*n Staat waren geweest.
Zoo trachtte Nederland aan den zoon goed te maken,
wat het aan d'n vader had misdreven en zoo moet
ook, voor wie werkelijk li-fde voor Oranje gevoelt,
het 75jarig feest van Norland's onafhankelijkheid ïd
de eerste pl -ats een Oranj 'feest zijn.
De meesten onzer hebben den druk der Fransche
overheersching niet gevorid en van hen, die hun ge-
heele leven in bet vrije Nederland hebben gewoond,
kan kwalijk worden geëiscbt, dat zij met vol enthousi
asme den vrijheidsdag van 17 November als zoodanig
herdenken. Maar het feit, dat, wanneer de nood het
hoog9t was gestegen, de Oranje-vorsten altijd daar
waren om Nedeiland te bevrijden en te verlossen,
dwingt tot dankbaarheid en tot de erkentenis dat
Nederland's nationaliteit ten nauwste samenhangt met
het huis van OraDj\
En al zal Got s morgen ook niet door groote feesten
den dag van Nêerland's bevrijding herdenken, hopen
•n verwachten we toch, dat van veler woningen de
nationale driekleur met den Oranjewimpel zal wappe
ren als een bewijs van dankbare hnlde aan de nage
dachtenis van den vorst, die ook in 1813 bereid werd
gevonlen, na de miskenning zijnen vader aangedaan,
cm de belaogen van ons vadeiland tot de zijne te
maken.
De feestdag, zoo waatd om ook op die wijze her
dacht te worden, zal den band tusscben vorst en volk
weder nauwer toehalen en ons opnieuw de overiuigiDg
schenken, dat 2oolang het Orarje zich in onze vanen
paart aan het rood, wit en blauw, Nóeihnd's vrijheid
gewaarborgd is.
Telefoondienst tusschen verschillende gemeenten.
De Kamer van Koophandel te Haarlem heeft een
onderwerp aan de orde gesteld, dat vooral voor de
kleine gemeenten van boog belang is, en waarop wij
dus meeni-n ook de aandacht onzer lezers te moeten
vestigen, daar het ous niet onwenschelijk voorkomt,
dat juist uit bun midden, uit de meest belangheb
benden, stemmen opgaan tot ondersteuning der ver
zoeken van de Kamers van Koophandel, die met de
Haarlemsche kamer er op aandringen, dat de Staat
die zaak in handen neme, en dit te meer nu uit
Enschedé eens beweging daartegen in het leven ge-
ioepen wordt.
Al weer uitbreiding van Staatsbemoeiingis een
der eerste bezwareD. Ja, wat zullen we daarvan zeg
gen 1 Wij zijn meer dan iemand gekant tegen uit
breiding der bemoeiingen van den Staat buiten den
kring, waartoe zijne werkzaamheden zich behooren te
bepalen maar men moet toch in ieder geval op zich
zelf nagaan, of en zoo ja in hoever de Staat buiten
zijn eigen gebied treedt. En nu behoeven wij daarover
in deze zaak geen zeer diepzinnige beschouwingen te
houden. M-n eikent algemeen, dat bet goed is, den
Staat de b diening tan de post en de telegraphie op
te dragen en dezelfde redenen, die dit wenschelijk
maakten, pleiten ei ook voor, om den Staat met den
telefoondienst te belastendat is geen uitbreiding van
den kring der bemoeiingen van den Staat, maar uit
breiding zijner bemoeiingen in zijn kring, noodig ge-
wo den door uitbreiding van de eischen van den dienst
en van het verkeer, Vroeger was men tevreden als de
post een brief bezorgde van de eene plaats naar de
anderelater mo sten er ook geldswaarden en daarna
pakjes me*gegeven worden, moest de post ook ons
geld bewaren, en het voor ons ontvaDgenwij waren
niet meer tevieden, dat wij met e n brief elkander
onze gedachten konden raededeelen, het moest gauwer
gaanwij moesten door teekens ons onmiddellijk met
elkander kunnen vei staar, en nu is ons ook dat al
niet voldomde meer, we moeten met elkaar een
praat j i kunnen maken, al sijn we op honderden urm
al'stands van elkander.
Tusschen Rotterdam en Amsterdam is dezer dsg <n
zulk eene verbinding tot stand gekomen, doch nu wil
men hit gemak, dat de bewoneis in sommige steden
reeds kennen, over 't heele land verspreiden.
De vraag is nu maarwie moet dat doen Als bij
zondere ord irntmingen dat weik in hanleu nemen,
dan zullen die vi rbindinge* maken tussch *n alle plaat
sen, waa men van de bediening voordeel verwacht,
en dan blijven natuurlijk de kleine plaatstn buiten
gesloten
Dat zal niet het geval zijn, b< hoeft dat althans niet
te zijn, wanneer de Staat den telefoondienst onder
neemt. Die mo t overwegen dat de kleine plaatsen
evenveel, ja meer nog dan de gioote, behoefte hebben
aan dit meuwe middel van verkeer, maar bovendien,
dat voor de groote het middel eerst zijn volle waarde
heeft, als het ook tot kleine zich uitstrekt. Niet alleen
in het belang der kleine plaatsen, maar ook in het
algemeen belang, van groote zoowel als van kleins
gemeenten moet bet telefoonnet zich over het gansche
land uitstrekken en daarom moet de Staat d e zaak
in haaden nemen.
Hij moet dat dadelijk doen, omdat nu reeds ver
bindingen tusschen verschillende steden gemaakt wor
den. Dit is trouwens niet tegen te houden als de Staat
niet handelend optreedt. Het verkeermiddel ie een eisch
des tijds. Maar door den aanleg dier afzonderlijke
verbindingen vervallen niet alleen de beste biokjesut
hrt geheel, maar wordt later eene oordeelkundige
samenstelling van een goed samenhangt n1 en doel
matig net moeielijker, zooals men reeds eenmaal bij
de spoorwegen o ader vonden heeft, dio men nooit ge
legd zou hebben, zooals ze liggen, indien men vau
den aanvang af het geh-.ele plan naar één stelsel had
ontworpen.
GOES} 16 November 1888.
Gisteravond hield de afdeeling Goes van
den Neder1 andschen Protestanten
bond eene vergadering in het koffiehuis »De Prins
van Oranje" alhier. De waarnemende voorzitter, dhr.
V. d. Mander e, wijdde in die bijeenkomst een woord
van dankbare hulde aan de nagedachtenis van dr.
R. A. Soetbrood Piccardt en dhr. W. J. Van Gorkom,
die beiden zooveel aan het totstandkomen der afdee
ling hebben bijgebracht.
Na voorlezing en goedkeuring der notulen werd
medegedeeld, dat de afdeeling thans 104 leden telt,
zoodat het ledental in het afgeloopen jaar meer dan
verdubbeld is; voorts dat ds. T. Kielstra uit Middel
burg op Donderdag 13 Dec. a. s. als spreker voor de
afJeeling zal optreden en dat het bestuur ia onder
handeling is met andere sprekers over te houden
lazingen in Januari en Februari. Het is tot nogtoe
niet gelukt voor November en December predikanten
te vinden, die iu de gelegenheid zijn godsdienstoefe
ning in de Doopsgezinde kerk te komen houden, doch
er bestaat hoop, dat het bestuur daarin alsnog zal
slagen. Eindelijk werd nog medegedeeld, dat de cate
chisatie-lessen in het vervolg zullen worden gegeven
door ds. Kielstra, bijgestaan door een onderwijzer,
en dat de lessen van laatstgenoemde vermoedelijk
zullen aanvangen Zaterdag 24 November a. s.
Hei haalde lijk waren klachten ingekomen bij het be
stuur over de ongeregelde bezorging van het weekblad
»N euw leven" en daardoor is bij het bestuur het ver-
mo den ontstaan, dat niet alle le ien belangstellen in
dat tijdschrift. Mocht dit bij velen het geval zijn, dan
zou het aantal exemplar* n belangrijk kunnen worden
verminderd en daarom vei zocht het bestuur aan hen,
die voortaan het tijdschrift »Nieuw leven" tvel wen-
achen te ontvang-n, daarvan vóór 30 November a. s.
aan mej. J. J. Fransen Van de Putte opgave te willen
doen.
Bij de bespreking van het godsdienstonderwijs sprak
de voorzitter de hoop uit, dat de vertraging, die er in
de hervatting der lessen had plaats gehad, niet tot
vermindering van het aantal leerliogen zou leiden.
Deze vertraging was het gevolg van zeer bijzondere
omstandigheden en zij was allerminst te wijten aan ds.
Kielstra, die geheel belangeloos het onderwijs geeft en
die herhaaldelijk bij het bestuur op de hervatting der
lessen heeft aangedrongen. Vóór er zekerheid bestond,
dat van hrt hoofdbestuur voor het ondei wijs subsidie
zou wordm veikregeü, meende het bestuur de lessen
niet te mogen doen aanvangen. Nu de subsidie ver
kregen is, staan daaraan geene bezwaren meer in den
weg.
Vei volgens werd met algemeene stemmen in beginsel
besloten, dat de afdeeling voortaan zal deelnemen aan
de verkiezingen bij de Ned. Herv. Gem. alhier. De
wijze waarop die deelneming zal gischieden zal nader
worden besproken. De rekening over het afgeloopen
dienstjaar werd goedgekeuid in ontvang op 133,
in uitgaaf op 132,76 en derhalve met een goed slot
van 0,24 en de begrooting vai 1888/9 in ontvang
en uitgaaf op 198,24 met ejn post van onvoorzien
ad 9,49.
Bij de verkiezing van een bestuurslid wegens perio
dieke aftreling van dbr. V. d. Mand»re werd deze
bij acclamatie herbenoemd, terwijl ia de vacature, ont
staan door hit overlijden van dhr. Van Gorkom, als
zoodanig gt kozen werd dhr. A. R. Breetvelt. Beiden
verklaarden z ch bereid die benoeming aan tn nemen.
Na een paar kleine opmerkingen van enkele leden
werd de vergadering gesloten.
Wij vestig >n nogmaals de aandacht op 't o r g e 1-
concert, dat door den heer J. Kooiman, organist
bij de Hervormde gemeente alh'er, morgen zal geneven
worden bij gelegenheid van de hetdenkirg van Neór-
land's 75j *rige onafhankelijkheid. De toegang zal geheel
vrij zijn, doch na afl >op van het concert zal eene collecte
gehouden worden, waarvan de opbrengst bestemd is
voor de Diaconie-armen der Herv. gemeente en voor
de vereenigiDg Dorcas". Het programma luidt als
volgt: Volksliederen. Marche SolemHIe, Lemmons; Ada
gio Beethoven; Hochzeits-marsch, Mendelssohn; Adagio
und Finale aus der Orgelsonate op. 6, Mendelssohn
3 Fantasieetücke, dr. W. VolckmarAndante, Beet
hovenChor aus »Die Schopfung" Vun Hay in, voor
orgel beweikt door W. F. Mirkull.
Het concert zal te 11 uren precies beginnen, en
precies te 12 uren eindigen, zoodat, mocht het pio-
gramma te uitgebreid blijken voor die tijdruimte, de
laatste nummers zullen komen te vervallen. Na 12
uren is h t kerkgebouw niet meer beschikbaar met het
oog op de toebereidselen vcor den Zondeg.
De volksuitvoering, Woensdag jl.f door de gym
nastiek vereemging »H er cu les" gegeven is in alle
opzichten uitstekend geslaagd en een talrijk publiek
leverde het bewijs, dat inderdaad het volk gretig van
de gelegenheid gebruik maakt, wanneer het etn der-
gtlijken feestavond kan bijwonen. Aangezien Hercules"
hedenavond hetzelfde programma zal uitvoeren hopen
wij Maandag nader daarop terugtekomen.
Icrsoke. De heer Andries Verschuure heeft
eveneens voor zijne benoeming tot lid van 't Algemeen
Armbestuur bedankt. Dat schij ut hier geen erg gewilde
betrekking te zijn. De heer Verschuure is no. 3, on
middellijk achter elkander.
Z. M. heeft een pensioen verleend ten bedrage
van 927 aan dhr. R. L. Jansen, directeur van
het rijks-telegraafkantoor te Middelburg.
De Rotterdamsche Diergaarde ontving gedurende
vele jaren een zeer groot aantal planten ten geschenke
van jhr. mr. W. C. M. De Jonge van E11 e -
m e e t te Oost-Kapelle, waardoor zij in het bezit is
gekomen van de aanzienlijke collectiën agaveD, aloës,
cactussen enz., van heinde en van verre bekend. Dezer
dagen werd zij weder verrijkt met een geschenk van
wijlen dienzelfden milden gever, onlangs in hoogen
leeftijd overleden, bestaande in alle boeken, plaatwerken,
losse platen en photographieën in zijne bibliotheek
voorhanden, handelende over en voorstellende bovenge
noemde plantensoorten. Nog weinige dag;n voor zijn
dood gaf de heer Do Jonge van Ellemeet zijn wensch
te kinnen, dit gedeelte zijner bibliotheek asn de Dier
gaarde als laatste geschenk van hem aan te bieden, en
als eene merkwaardigheid daarbij te voegen eene goed
geconserveerde plant onder stolp, uit Mexico, den zoo-
genaamden roodpruikcactus (pilocertus chrysomallus).
Naar men verneemt heeft dezer dagen Z. M. d e
Koning wederom te zamen met de Koningin en de
Prinses het middagmaal gebruikt, wat gedurende ge-
ruimen tijd niet was geschied.
»De Staat van 's Rijks middelen geeft
ditmaal stof tot tevredenheid", zegt het Vaderland
»Alle cijfers waren hooger dan verleden jaar, behalve
de Staatsloterij. Dat hit zoo blijve
Om volkomen nauwkeurig te zijn, moeten wij nog
slechts aanteekenen. dat de biersccijns een kleinigheid
minder gaf, doch alle andere accijnzen, en dus ook het
eindcijf r dier middelen, waren belangrijk hooger. De
voornaamste cijfers waren als\olgt: suiker 903,000
tegen 865,000, gedistilleerd 2,114,000 tegen
2,064,000, zout 410,000 teg n 362,000, zeep
162,000 tegen 148,000, geslacht 287,000 t-g n
272.000. Het gevolg is, dat over de afgeloopen tien
maenitn de accijozen maar weinig meer bij verleden
jaar ten achteren zijn, en dat er gegronde hoop bestaat,
dat het eindcijfer van teen zal worden b'reikt, en de
raming, over de tien maanden bijna verkregen, belang
rijk zal worden overschreden. Niet minder voorspoedig
ging het in October met de invoerrecht! n, die de laatste
maanden slap vloeiden, doch thans 495,000 opbren
gende, 44,000 hooger kwamen dan verleden jaar,
en met de loodsgrifeo, die 130,000 gavpn tegen
118,000. De invoerrechten, aan 't eind der 10 maan
den iets bij 't vorig jaar ten achteren, hebben de
raming reeds overschreden.
Ook directe en indirecte belastingen beiden vl >eiden
ruim. Gioodbelasting gaf 796,000 tegen 763,000,
patentea 741,000 tegen 722 000. Doch vooral het
personeel kreeg een flinken stoot, zoodat het 2,023,000
opbrengende, tegenover 1,853,000 verleden jaar,
eindelijk de opbrengst van toen heeft overtrof!' n. Ook
is, blijkens hpt splitsingsstaatje, voor het dienstjaar
1888 reeds 89,000 meer gestort d»n verleden jaar
over het toen loopende dienstjaar. Een buitenkans is
h* t, dat het successierecht van maand tot maand ver
wonderlijk ruim blijft vloeienthans is de opbrengst
reeds tot/9,786,000 geklommen (meer dan 1,200,000
meer dan verleden jaar) terwijl de raming voor het
gansche jaar slechts 667,000 meer bedraagt. Doch
ook zegel-, registratie- en hypotheekrechten kwamen
hooger dan de ramirg en hooger dan verleden jaar.
Een zeer verrassend resultaat gaven de posterijen, die
in October bijna een ton meer opleverden dan verleden
jaar en 1 ton meer dan de raming, (naar wij ver
nemen, is daaronder voor 20,000 begrepen aan i i-
geslagen natuurlijk nog niet gebruikte postbla-
den), terwijl de rijkstelegrafen geregeld een 14,000
meer blijven geven dan in 1887.
Aan 't eind der 10 maanden is het totaal-generaal
92,290,000 tegen 90,148,000 verleden jaar en een
raming van 90,074,000."
Naar men uit's Gravenhage meldt is de Ministe
van Marine, de heer Dyserinck, vrij ernstig on
gesteld.
De Minister van binnenlandsche zaken heeft de
volgende beschikking genomen
toe te staan, dat jong of klein fokvee, langs
spoorwegen vervoerd woide in andere dan uitsluitend
voor het vervoer van vee bestemde wagens, en dat
de wagens waarin dat fokvee langs spoor- of tram
wegen is vervoerd, niet na elk gebruik worden ge
reinigd en ontsmetonder voorwaarde, dat de vol
gende bepalingen worden in acht genomen:
cl. het vervoer geschiedt in goed onderhouden reine
hokken van voldoende ruimte, voorzien van het op
schrift d fok vee";
b. de hokken moeten een voor vocht ondoordrin-
baren bodem hebben en van versch ligstroo zijn voor
zien
c. de hokken moeten na elk gebruik gereinigd en,
wanneer de districtsveearts dat in een bijzonder geval
noodig acht, ontsmet worden. Acht de districtsveearts
het in zulk een geval noodig, dan moet ook de plaats
door het hok in den wagen ingenomen geweest, ont
smet worden;
de reiniging geschiedt op het station van aankomst,
de ontsmetting op een voorde ontsmetting van veewagens
aangewezen station;
d. het vervoer mag niet geschieden in wagens of
afgezonderde gedeelten van wagens, waarin tevens vee
voeder of stroo is geladen.
Uit Schiedam wordt aan de Maasbode bericht
»Mr. baron van der Borch van Verwolde zal, daartoe
door de anti-revolutionaire kiesvereeniging ^Nederland
en Oranje" uitgenooligd, aanstaanden Woensdag ii. de
