1888. N°. 136.
Donderdag 15 November.
sle
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Trijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH VAN D1TMAR te Rotterdam en verder
alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
D6 prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slecht»
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
GOES, 14 November 1888.
Ofschoon van een eigenlijk volksfeest ter her
denking van Neerland's 75jarige onafhankelijkheid
hier ter stede niets vernomen wordt, beijveren enkele
vereenigingen zich toch ter eere van dit heugelijk
feit het volk eenige uitspanning te bezorgen. Zoo geeft
de vereenlging «Hercules" hedenavond eene uitvoering
tegen matigen pi ijs en zoo zullen a. s. Zaterdag van
half twee tot half drie door het harmoniegezelschap
«Euphonia" op de bovenzaal van het «café Hartman"
eenige muzieknummers worden uitgevoerd en zal des
avonds blijkens achterstaande advertentie in de beneden
zaal van genoemd café een volksconcert worden gegeven,
terwijl de dd. schutterij des middags te kwart over
12 uur eene parade zal houden.
Ook kunnen we tot ons genoegen mededeelen, dat
ter eere van den feestdag door den heer J. Kooiman
van 11'12 uur een orgelconcert zal worden gegeven
in het kerkgebouw der Ned. Herv. gemeente.
Naar wij vernemen hield de werklieden
vereniging «Eigen hulp" alhierjl. Zaterdag
eene buitengewone vergadering, waarin o. a. met meer
derheid van stemmen besloten werd in den loop van
den winter eene gezellige bijeenkomst voor de leden
met hunne huisgenooten te organiseeren door het geven
van tooneelstukjes enz. Het bestuur meerde van de
vroegere gewoonte om eenige heeren als sprekers voor
de vereeniging te doen optreden dit jaar te moeten
afwijken, omdat de lezingen vaak slecht bezopht worden.
Tot leden van het bestuur werden herkozen de heeren
A. Schrijver en J. C. De Beste, terwijl in plaats van
den beer F. Hildebrand, die mede aan de beurt van
aftreding was, doch die niet meer voor eene herbe
noeming wenscht* in aanmerking te komen, gekozen
werd dhr. L F. Fagel Jr.
Wat het besluit betreft om eene gezellige bijeen
komst te organiseeren, dit juichen wij in het algemeen
zeer toe, omdat dit zeer geschikt kan zijn om de
goede verstandhouding onder da leden te bevorderen.
Het is echter jammer dat deze bijeenkomst in de
plaats zal treden van de lezingen, die andere jaren
vanwege de vereeniging werden gehouden. Deze werden
meestal wel slecht bezocht, maar langzamerhand zou
het bezoek wel drukker geworden zijn, wanneer men
in de keuze van den spreker en deze in de keuze zijner
onderwerpen maar gdukkig is. Eene dergelijke lezing
zou dan toch meer den vorm van eene gezellige bij
eenkomst verkrijgen en meer bevorderlijk zijn aan bet
snb 2 in art. 1 van het reglement omschreven dod.
In hoeverre bovendien de nog jeugdige reservekas
uitgaven voor gezellige bijeenkomsten wettigt, kunnen
wij niet beoordeelen.
Wij hopen, dat het bestuur cn de leden het ons
niet ten kwade zullen duiden, dat wij deze opmerkiDg
gen maakten. Wij stellen belang in de werklieden
vereniging «Eigen Hulp" en het was alleen belang
stelling, die ons het bovenstaande deed schrijven.
- Wij herinneren onze lezers aan de uitvoering
der gymnastiekvereniging «Hercules" op Vrijdag
a. s. Deze vereenigiDg heeft zich op het gebied der
gymnastiek reeds meermalen van goede zijde leeren
kennen en ook voor de opvoering van tooneelstukjes
kan zij op goede krachten bogen. Als iets nieuws
staan ditmaal op het programma een paar tableaux-
vivants vermeld, waarvan een ter herinnering aan
Neerland's 75jarige onafhankelijkheid.
Er wordt dus veel afwisseling geboden, terwijl de
feestavond met een bal zal eindigen. Een talrijk pu
bliek zij den leden van Hercules toegewenscht, ook
als blijk van waardeerlDg voor het volksfeost van
hedenavond.
Waar de van zekere zijde zoo dikwerf aangevallen
kermis alhier dit jaar zonder eenige ongeregeldheid
voorbijging, daar was de zoogenaamde beste toon-
dag gisteren alles behalve rustig. Verschillende groo-
tere en kleinere vechtpartijen hebben gisteren plaats
gehad. Zoo werd o. a. gistermiddag de hulp der politie
iogeroepen door den koffiehuishouder V. d. D. op de
Groote Markt tegen iemand uit Wilhelminadorp, die
het anderen bezoekers van dat koffiehuis lastig maakten.
Nadat een politieagent bedoelden persoon op straat
had gebracht werd hem de taak te zwaar en viel hij
met den arrestant op den grond. Doch een paar bur
gers dhrn. Q. en M boden der politie huDne hulp en
toen meerdere agenten waren toegeschoten was de
arrestant spoedig binnengebracht.
Wij achten het een gelukkig feit, dat, waar elders
de politie bij haar optreden door de burgerij zoo dik
werf bemoei dijkt wordt, ditmaal een paar ingezetenen
baar steun verschaften.
De zeester of zoogenaamde vijfhoek", bij
de oestertelers wel bekend, schijnt ook in Amerika op
de oesterbanken groote verwoestingen aan te richten.
De New-Yorker Handels Ztg. zegt: «Dit dier vernielt
tegenwoord:g de oesterbanken op de kusten van Con
necticut en op andere deelen van de Long Island Sounds.
Wanneer de zeester op een oesterbank komt, v-rlaat
zij die niet, voordat de laatste oester verdelgd is. De
eigenaars van verscheidene oesterbanken willen pogin
gen aanwenden om zich van deze gevreesde plaag te
bevrijden, waarbij hun hulp is toegezegd door de vis-
scherij-commissie der Vereenigde Staten."
Zou een dergelijke poging ook hier niet kunnen
worden gedaan en daarbij de hulp worden gevraagd
van het bestuur der visscberijan
Onder het opschrift«Een behoudende partij",
lezen wij in het D.
«Wij hebben het altijd betreurd, dat de eenmaal
zoo zelfstandige en invloedrijke behoudende partij hier
te lande, al deelen wij hare beginselen niet, van liever
lede hare zelfstandigheid en daarmede haar invloed
heeft prijs gegeven, om eindelijk nagenoeg geheel op
te gaan in of althans feitelijk onderworpen te worden
aan de beide staatkundig-kerkelijke partijen, die op dit
oogenblik het regeeringsgezag in handen hebben.
In een land als het ome, waar de vrijheid van ge-
weter, van Godsdienstige belijdenis en openbare Gods-
diensloefening wel na langdurigen strijd, maar toch
eer dan ergens elders werd verkregenwaar de inge
zetenen behooren tot verschillende Godsdienstig kerke
lijke gezindten en die gezindten zich telkens weder io
nieuwe splitsenwaar de bevolking, door middel van
de door en uit haar verkozen vertegenwoordiging, een
vrij overwegenden, zoo niet beslissenden invloed op de
regiering, de wetgeving en den verdoren gang van
zak^n uitoefent, is het in de eerste plaats noodig, dat
de Staat, zoo wel als de verschillende Godsdienstig
kerkelijke gezindten ieder zich houden binnen de gren
zen van hun eigen, hun bij de grondwet aangewezen,
gebied.
Dit is echter slechts mogelijk, indien op het gebied
van den Staat uitsluitend zuiver staatkundige partijen
werkzaam zijn, die, bij verschil van beginsel en inzicht,
althans daarin overeenstemmen, dat z j do roeping van
den Staat en die van de Godsdienstig-kerkelijke ge
zindten van elkander weten te onderscheiden en ook
gescheiden houdenpartijen, die beider rechten weten
te verzekeren, te handhaven en te doen eerbiedigen:
aan den Staat de zorg voor en de bevordering van de
algemeens staatkundige, maatschappelijke, zedelijke en
stoff-Iijke belangen der bevolking in haar geheel;
aan de Godsdienstig-kerkelijke gezindten de zorg voor
en de behartiging van de Godsdienstige belangen en
de Godsdienstig kerkelijke plichten van de ingezetenen,
die deel van haar uitmaken.
Nog nooit heeft eenige partij den Godsdienst pogen
te gebruiken als middel tot het bereiken van aardsche
of wereldsche doeleinden, of de Godsdienstzin van het
daarbij betrokken Volk heeft er onder gehden, is er
d)or gedaald.
En in onze dagen?
Wie zal in ernst durven beweren, dat het optreden
der kerkelijke partijen op staatkundig gebied den
vromen zin van ons Vo'k heeft verhoogd, het aanzien
en den invloed der kerk naar buiten heeft versterkt?
Wie verwacht dat de zegepraal over den Staat
door de anti-revolutionaire partij, wier leiders zoo
geweldige beroering, zoo bittere tweedracht, zoo feilen
haat brachten in de Nederlaodsch Hervormde kerk,
ons land en ons Volk zal doortrekken van dien zuiver
Go-lsiienstigen geest, wiarvan zij verklaren de eenige
verkondigers en wegb reiders te zijn, en bijgevolg ons
Volk zal opwekken tot een edeler en heiliger leven?
Wie wijst ons in de geschriften en redevoeringen
der woordvoerders, voor zoo ver deze door den druk
gemeen goed zijn geworden, in plaats van woorden
tot opruiing, verdachtmaking, verguizing en haat
jegeus andersdenkenden, eene enkele zinsnede, getui
gende van die hoogere, reine, zelfverloochenende liefde,
die de harten buigt en de harten wint, die den menrch
adelt en verheft boven het stof, eene enkele zinsnede
slechts, die het ons tot in het diepste van ons hart
doet gevoelen, dat wij staan tegenover mannen, die
niet alleen staatkundige en stoffelijke oogmerken na
jagen, maar wier oprecht en vurig streven het in de
eerste plaats is het Godsdienstig en zedelijk peil van
ons Volk te verhoogen?
Het optreden eener zuivere behoudende partij zou
den staatkundigen dampkring zuiveren en allengs te
weeg brengen, dat de kerkelijke partijen zoo al niet
verdwijnen van het gebied, waar zij niet behooren,
dan toch niet langer een overheerschenden invloed
daarop uitoefenen, dat in het land en in de Staten-
Genrraal, naast andere kleinere partijgroepen, twee
zuiver staatkundige hoofdpartijen op den voorgrond
treden, do vrijzinnige en de behoudende, die afwisse
lend, naar gelang van de wenschen des Volks, het
regeeringsgezag in banden hebben.
Zulk een toestand zouden wij een zeger achten voor
ons land. Dat het geen droombeeld blijke 1"
In zijn zeer uitvoerig antwoord op het verslag
der afdeelingen van de Tweede Kamer over de Indische
Begrooting bespreekt de Minister van Kolo
niën ook de vraag in het verslag gedaan wat er
aan is van het gerucht, dat hij er ernstig over dacht
ons leger uit Atjeh te doen terugtrekken.
De Minister geeft daarop geen rechtstreeksch ant
woord en verklaart alleen, dat hij niets mag mede
deelen omtrent de middelen en wegen, die gekozen
zullen worden om tot eene pacificatie te komen. De
tegenspraak is dus op verre na zoo stellig niet als
die van het «bevritnd" orgaaD, de Standaard,
Met betrekking tot de beteugeling van het amfioen-
schuiven zegt de Minister, dat er hervormingen van
hem te wachten zijn. Hij weet nog niet op welke
wijze, maar een einde wil hij maken aan de misbruiken
van de opiumpacht. Hij heeft nog geene beslissing ge
nomen tusschen de vervanging van de opiumpacht
door eene regie, of wel het pachtstelsel te behouden,
maar met éénjarige in plaats van dri'jarige pacht-
contracten.
Over de zending zegt de Minister, dat zijne bekende
circulaire moet strekken om de ambtenaren te doen
weten, «lat zij ter vermijding van botsingen met de
talrijke belijders van andere godsdiensten de zendelingen
niet zouden mogen dwarsboomen."
Inderdaad, dat karakter zou men zoo spoedig aan
de circulaire niet geven bf de botsingen hebben plaats
buiten den werkkriüg der zendelingen en dan was de
circulaire niet noodigbf zij ontstaan met de zende
lingen en dan zullen zij toch waarlijk wel niet hiervan
het gevolg zijn, dal men de zendelingen belemmerde
aan hun geloofsijver den teugel te vieren.
Ook over den heer Lobman had het verslag g-sproken,
den advocaat-generaal bij den Hoogen Raad, die als
zijne meening verkondde dat Joden eigenlijk maar in
ons land geduld worden, en die nu benoemd wordt
tot gouverneur van de West, waarmede hij zich nooit
bemoeid heeft en waar zoovele Israëlieten eene invloed
rijke plaats in de maatschappij bekleeden.
De Minister antwoordt hierop doodleuk volstrekt niet
in te zien, dat de antecedenten van den heer Lobman
hem minder geschikt maakten voor de benoeming tot
gouverneur van Suriname. (Arnh. Ct)
De opbrengst van 'sRijks middelen
over de maand October II. bedroeg 11.449 242.09,
tegen 10.690.534.69 over dezelfde maand des vori-
gen jaars.
Gedurende de eerste tien maanden van 1888 werd
ontvangen 92.290.241.11, tegen 90 148.944 over
hetzelfde tijdvak van 1887.
Z. M. de Koning heeft andermaal blijk gegeven
van groote belangstelling in de Maatschappij
van Weldadigheid. Boven en behalve de gel
delijke subsidies onlangs toegestaan, is op last van Z. M.
eene collectie vruchtboomen gezonden, welke geplaatst
zijn op het terrein der Gerard Adriaan Van Swieten-
Tuinbouwschool. De toezending van eene volledige
collectie groentezaden is door Z M. in uitzicht gesteld,
terwijl kortelings nog eene dorschmacbine en een wan
molen voor tninbouwgebruik, afkomstig uit de fabriek
van G. Stout te Tiel, door Z. M. ten geschenke zijn
aangeboden en andere werktmgen in bruikleen zijn
afgestaan.
Men schrijft uit Vlissingen
«Behalve de vele werkzaamheden, die op de Kon.
Maatsch. de Schelde moeten worden uitgevoerd, de
arbeiderswoningen die gebouwd zullen worden, staat er
vermoedelijk nog heel wat meer werk te wachten. Door
een architect in Den Haag is aan Burg. en Weth. het
verzoek gericht om een aan de gemeente behoorend
terrein, groot p. m. 8000 vk. meters, en gelegen naast
het Grand Hotel des Biios op de duinen, te koopeD,
ten einde daarop 5 villa's tc bouwen. Plannen en
teekeningen werden aan Burg. en Weth. overgelegd.
Mocht bedoelde architect kooper van den grond
worden, dan is hij voornemens ten spoedigste met de
werkzaamheden aantevangen, terwijl hem tevens toe
zegging zou gedaan zijn, om voor de Maatschappij tot
exploitatie van gronden te Vlissingen, op het aan haar
toebehoorend terrein aan de andere zijde van het
Grand Hotel, 6 villa's te bouwen".
Naar uit Amsterdam aan de Prov. Gron. Ct.
geschreven wordt, is de heer Gerritsen mH een klein
consortium eigenaar geworden van het Dagblad voor
Nederland.
Volgens de Sloompost zou voor telegram
men, die geen spoed hebben en dus naar al of
niet veel drukte aan de kantoren kunnen worden ver
zonden, een verminderd tarief in 't leven woeden ge
roepen.
De ex gouvernaur-generaal van Neerlandsch-Indië,
de heer O. Van Rees, arriveerde Maandag te 's-Gra-
venhage.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
De heer A. Timmerman, candidaat tot den H.
Dienst te Wolferstdijk, is beroepen naar Cillaarshoek.
Bij de Ned. Herv. gemeente te Vlissingen is
tot predikant beroepen de heer J. Ossewaarde, te Sluis.
Beroepen te Rijsen ds, D. Wijting, te Kampen.
Aan Z. H. den Paus is het volgt nde schrijven
gericht
De Nederlandecbe Roomsch-Katholieke volksbond,
ten getale van meer dan 600 zijner leden vergaderd,
om hjt feest te vieren van zijn beschermheilige, Wille-
brordus, Apostel der Nederlanden,
betuigt aan den oppersten stedehouder van Christus
op aarde zijne innige gehechtheid en zijne onwankel
bare trouw,
erkent in eene ware en eigenlijke souvereiniteit voor
den vader der geloovigen den noodzakelijken waarborg
van de vrijheid, die hem onmisbaar is om zijne aposto
lische zending ten heil der wereld te kunnen ver
vullen,
protesteert met alle kracht tegen de heiligscben-
nende overweldiging, door welke de Paus sedert jiren
in de uitoefening van zijn wereldlijk gezag wordt
verkort,
verklaart het in b3zifc nemen en het in bezit hou
den van de kerkelijke staten door de Italiaansche
revolutie in strijd met het recht der volken, het recht
der kerk, bet recht van God,
doet een beroep op den Eeuwigen Rechter hierboven
en spreekt den vuriger» wensch uit met de bede dat
het hoofd der kerk door de oppermachtige le'ding
Gods hersteld wo-vie in de volle uitjefening van z joe
rechten, welker handhaving de zekerste waarborg is
voor de orde en het heil der menschel ij ke maatschappij.
Door den minister van binnenlandsche zaken is
eene beslissing genomen, dia niet in het belang van
kleine gemeenten kan worden geacht. Vroeger nl. werd
door het rijk 30 pet. vergoed van de uitgaven voor
nieuwe schoolmeubelen, ook al werden die niet in eens
aangeschaft. Thans echter is door den minister bepaald,
dat alleen voor de eerste aanschaffing 30 pet. van de
kosten zal worden vergoed, zoodat kleine gemeenten,
wier financiëale draagkracht de aanschaffing over ver
schillende jaren noodig maakt, voortaan een deel der
vergoeding zullen moeten missen.
Rechtszaken.
Op Vrijdag 23 November 1888 des voormiddags
te 10 uur zal voor de opmbara terechtzitting der
arroudissements-rechtbank te Midielburg behandel!
worden de zaak tegen P. Da Koeijer, oud 43 jaren,
arbeider wonende te Iarseke, gedetineerd to Middelburg.
Vanwege 't Openbaar Ministerie zullen 17 getuigen
en deskundigen worden gedagvaard.
Zooals reeds vroeger is vermeld is aan den bedrijver
van den afschuwolijken moord ambtshalve als verde
diger toegevoegd mr. M. Jacq. Da Witt Hamer.
Door de arr.-rechtb. te Midielburg is gisteren
o. a. veroordeeld wegens mishandeling: K. H, 13 j,
te Kamperland, tot 3 d. gev.
Door het Kantongerecht te Middelburg zijn
gisteren veroordeeld: I. B. K., te Heinkenszand, en
P. F., te 's-Heer Areudskerke, wegens dronkenschap
en wateren buiten de bakken ieder tot 1 b. s. 1
d. en ƒ0,50 b. s. 1 d.
UIT DE OUDEITOOST"
Plantenkrachten.
Wat ik ditmaal ga zeggen, is wal niet uitsluitend
op Zeeland van toepassing en bovendien zeker bij
menigeen bekend-, doch het is, dunkt mij, van gmoeg
gewicht om het ook in ruimer kring bekendheid te
geven. Gij, die zelfs geen enkele maal den Sloadam
durft overgaan, en gij anderen, die van het hier te
verhalene alles weet, ik bid u, gebruik uw kostelijken
tijd elders.
Er bestaat een geheimzinnige, doch sterke hetrek-
king tusschen den mensch en zeer vele planten, een
betrekking, die voor het grootste dael wel haar grond
vindt in het scheppingsverhaal der eerste menschen
volgens de Noorsche godenleer, die ook in Zeeland
honderden van jaren gehuldigd werd. Want het moge
waar zijn, dat wij sinds elf- of twaalfhonderd jareu
den geur van het christendom hebben ingeademd, een
ontelbare menigte sporen van onze heidensche afkomst
zijn in ons denken en doen over, zóóveel, dat ik er
na dezen keer nog wel op zal moeten terugkomen.
Uit den chaos vóór de geboorte der wereld ontstond
Ymir, een kwaadaardige reus. Behalve deze was er
ook een koe, die Ymir voedde; deze koe likte voort
durend aan de ijsrotsen in haar omgeving en door dit
likken ontstond Buri, die verschillende zonen kreeg.
D»ze zonen doodden den reus en vormd-n uit z jn
lichaam de aarde. Toen zij laugs het strand wand-ldcu,
