1888. N°. 131.
Zaterdag 3 November.
75ste jaargang.
GOËSCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentién voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH VAN DITMAR te Rotterdam en verder
alle Bookverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechte
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,— bereke nd.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Kleur bekennen.
Het onderzoek der begrootingen in de afdeelingen
der Tweede Kamer is in vollen gang. Als gewoon
lijk zijn bij Hoofdstuk I, Huis des Konings, dat op
zich zelf nooit tot beschouwingen aanleiding geeft,
weder algemaene beraadslagingen gevoerd.
Bij de naleving van het verslag daarover trof ons
op twee plaatsen, van vrijzinnige en van regeerings-
gezinde zijde, de o^ marking, dat, zoo deze regiering
niet ijverig werkzaam was in de richting, die bij de
verkiezingen door de rechterzijde was aangegeven, de
linkerzijde geen recht zou hebben zich daarover te
beklagen.
Oppervlakkig schijnt dat wel juist. Als de zaken
gestuurd worden in eene andere richting dan die wij
aanbevelenswaardig achten, dan schijnt het wel aan
nemelijk, dat wij alsdan ons niet te beklagen hebbes
wanneer in die verkeerde richting niet snel genoeg
wordt voortgegaan.
Zoo oordeelende, miskent men evenwel den aard der
aangeheven klachten en haar eigenlijken grond.
Men heeft bij de verkiezingen beweerd, dat de zaken
verkeerd gingen, dat de regeeringen, die tot dusver
aan het roer waren, en de meerderheid, die deze
regeeringen steunde, 's lands zaken zód bestuurd had
den, dat er noodwendig verandering moest komen, en
daar werd de belofte bijgevoegd, dat, als de tegenpartij
meerderheid werd, die verandering zou komen.
Welnude rechterzijde is meerderheid geworden,
heeft tijd gehad om het veld te verkennen, en nu heeft
de linkerzijde niet alleen het recht, maar is zij verplicht
om te vragen in welk opzicht hebben wij nu de zaken
verkeerd behandeld; wat doet gij om ze te verbete
ren Dat is elke staatkundige partij verplicht, niet
zoozeer aan zich zelve, als wel aan het land. Wat
toch is de zaak? Wij zijn niet voorstanders van zekere
beginselen voor ons bijzonder genoegen, of in ons eigen
belang, maar omdat wij de toepassing dier beginselen
voor 's lands welzijn noodzakelijk achten. En evenzeer
als wij dus moeten aantoonen, dat onze beginselen
goed zijn, rust op ons de verplichting er het licht op
te doen vallen, dat de als beter aangeprezen beginselen
blijken niet beter te zijn.
Er is nog een tweede reden, die ons dringt, de
regeering te nopen haar beginselen openlijk in toepas
sing te brengen. Wanneer zij dat openlijk d^et, dan
kan iedereen weten, dat het gebeurt niet alleen, maar
ook den boom leeren kennen aan de vruchten.
Treedt de regeering niet openlijk op met linke maat
regelen tot toepassing harer beginselen, dan zal zij
zich bepalen tot kleine maatregelen zij zal, wat onder
vroegere regeeringen tot stand gebracht is, met kleine
duwtjes in den hoek dringen, met kleine prikjes doen
doodbloeden of kwijnen. Dat is het verderfelijkste wat
geschieden kan, niet in eenig partijbelang, maar in
's lands belang, want op die wijze wordt hetgeen bestaat
dood gemarteld, of althans belet aan r.ijne bestemming
te beantwoorden, en men krijgt er geen nieuwe zaken
voor in de plaats, die, zoo ze al naar ons oordeel
altijd minder voldoende moeten wezen, toch in het oog
der rechterzijde dienen kunnen om het afgebrokene te
vervangen. Daarom dringen wij de Regeering, en de
haar steunende K imei meerderheid, om kleur te bekennen.
Er kan aanleiding zijn voor eene andere opvatting.
Er is gezegdhet is goed, dat er eene andere re
geering opgetreden is, om aan den onhoudbaren staat
kundigen toestand een einde te maken; er is ook
gezegdwij, hoewel van een andere staatkundige
richting zijnde, zijn bereid met deze regeering mede
te werken tot alle maatregelen, welke tot bevordering
van 's lands belang zouden kunnen strekken.
Ook voor die meeniüg zijn goede gronden aan te
voeren en ten deele is het de onze. Terwijl wij eener-
zijds ni*t moede worden, om telkens weder in het
licht te stellen Uwe beschuldigingen bleken ongegrond,
uwe beloften worden niet vervuld, ook zijn wij
van deu anderen kant gaarne bereid, het ministerie
te beschouwen als een ministerie, dat, de staatkunde
op den achtergrond latende, zooveel mogelijk andere
belangen wil behartigen; maar ook dan viagen wij,
met het voorloopig verslag, waar blijven uwe daden
t> Geheel afgescheiden van den staatkundigen strijd
wacht meniqe behoefte des volks op bevrediging
zoo leest men in dat verslag. »Z)e begrootingswetten
dragen echter weinig blijken van werkzaamheid in
dezen geest.1'
Dat is ook ons oordeel, en is het van den aanvang
van het optreden der Regeering geweest. Waar
zij met maatregelen komt, die 's lands belang bevor
deren kunnen, moet zij gesteund worden, maar het
geheele volk, niet alleen de geestverwanten der Re
geering, heeft het recht, om te verlangen, dat er in
ieder geval zoodanige maatregelen worden voorgesteld.
Kleur bekennen is dus de eisch: kleur bekennen,
vooreerst om de kiezers in staat te stellen met kennis
van zaken te oordeelen over de richting, die aan het
Staatsbestuur gegeven wordt en moet worden,
kleur bekennen om te voorkomen dat in stilte het
bestaande worde afgebroken zonder dat erietsnieows
worde opgebouwd, kleur bekennen ook opdat er
gehandeld worde tot voorziening in de belangen, wel
ker behartiging zich reeds al te lang liet wachten.
GOES, 2 November 1888.
De Staatscourant bericht, dat volgens verklaring
van '8 Konings geneesheeren de gezondheidstoestand
van Z. M. in de laatste dagen niet is verbeterd. Hoogst-
dezelve is op het oogenblik lijdende aan eene ontsteking
der mond- en keelholte, waardoor de voeding aanmer
kelijk belemmerd wordt.
Te 's-Hage is gisteravond per telegraaf bericht ont
vangen, dat dr. Vinkhuijzen vooreerst op hot Loo zal
blijven.
Op het paleis des Konings in den Haag lag gisteren
omtrent den gezondheidstoestand van Zijne Majesteit
het volgend telegram van Het Loo te lezen
«Toestand niet onmiddellijk zorgwekkend.
»De geneesheer op Het Loo vindt ziekte zorgelijk,
zonder oogenblikkelijk gevaar."
De afd. Goes van den Ned. Vrouwen
bond tot verhooging van het zedelijk
bewustzijn hield gisteravond in de consistorie
kamer der Herv. kerk eene bijeenkomst, die door on
geveer 40 dames werd bijgewoond. Als voorgangster
trad op mevrouw Klercq-Van Hoogendorp uit 's-Hage.
De spreekster gaf de geschiedenis ten beste van een
kind, dat viel, dat zich onschuldig te dicht bij de trap
waagde op de komst van de moeder; tengevolge van
deze roekeloosheid verloor het kind het leven.
Hoevele jongedochters struikelen op het pad der
onzedelijkheid, ging de spreekster voort, en daarvoor
dient de vrouwenbond ten zeerste te waken.
Mevr. Klercq werd met belangstelling door de aan
wezigen verder gevolgd en aan de verschillende dames,
die ook het woord voerden en inlichtingen vroegen,
gaf zij de wenken om na te speuren en onderzoekingen
te do^n.
Door het reeds vroeger vertrek van mej wed. J.
Deegens-Veerman was er geen bestuur, waarvoor na
werden aangewezen de damesmevr. Pompe van
Meerdervoort-Saaymans Vader, mevr. Van Mervennée
en juffr. Vertregt-De Brnijne. De eerste was tegen
woordig en nam de benoeming op zich. Verder werden
nog twee dames ter assistentie aangewezen, nl, mevr.
Huet en mevr. v. d. Bilt La Motthe, die zich daarvoor
bereid verklaarden. Door de bemoeiingen van mevr.
Huet is in de laatste dagen de afdeeling zeer in leden
tal toegenomen. De vergaderingen zullen nu voortaan
eens in de maand grhouden worden, waarvoor men
het beurslokaal wil aanvragen.
Hat Rijkslelegraafkantoor te Goes verzond ge
durende de maand October 1090 telegrammen; ont
ving er 966, terwijl werden cvei genomen en verder
geseind 774. Alzoo totaal behandeld 2836 telegrammen.
Het telefoonkantoor te Wolfertsdijk ontving 42,
verzond 33, samen 75 telegrammen dat te 's-Graven-
polder ontving 25, verzond 34, samen 59.
Eergisteren bevatten bijna alle bladen omtrent den
uitslag van de Kamerverkiezing te Lochem
het zelfde bericht dat wij ontvingen. Alleen Het Vader
land vermeldt het aantal geldige stemmen met 2912.
De volstrekte meerderheid werd in dat geval 1457, zoo
dat de antirevolutionaire candidaat slechts 3 stemmen
boven de volstrekte meerderheid kwam.
Zelden werd er hier te lande zoo druk gestemd als
bij deze verkiezing, daar na aftrek van zieke, overleden
en naar elders vertrokken personen ongeveer 97 pet.
der kiezers zich van hun plicht kweten.
Het St.bl.no. 157 bevat een Kon. besl. van 30
Oct. j|., ter uitvoering van art. 2 der wet van 14
Sept. 11. (St.bl. no. 150) tot regeling der voogd ij
over H. K. H. Wilhelmina Helena Pauline Maria,
Prinses der Nederlanden, voor het geval van minder
jarigheid bij hare komst tot den Troon.
Als de vier Nederlanders, leden van den Raad van
Voogdij, geroepen om H. M. Adelheid Emma Wilhel
mina Theresia, Koningin der Nederlanden, geboren
Prinses van Waldeck en Pyrmont, als Moeder-Voogdes,
ter zijde te staan worden daarbij aangewezenmr.
W. baron Van Goltstein van Oldenaller, onze kamer
heer in buitongewonen dienstmr. W. A. A. J. baron
Schimmelpenninck Van der Óije, voorzitter van de
Eerste Kamer der Staten-Generaaljhr. mr. J. Rödl,
lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal; en
A. N. J. M. baron Van Brienen van de Groote Lindt,
onze kamerheer in buitengewonen dienst.
Bij de jongste veranderingen in het personeel der
rijksveldwacht is verplaatst met 7 Nov. a. s. de rijks
veldwachter der 3e klasse J. Van Zanten, van
Amsterdam naar Wemeldinge.
Ierseke. Bij de verkiezing voor een lid van den raad in
de vacature-Hartoog op 31 dezer hebben 255 van de
320 kiizers hunne stem uitgebracht, waarvan 2 in
blanco. Van de overblijvende 253 stemmen werdi u
181 op den heer J. Sandee P z. en 63 op den heer
M. Reingoudt uitgebracht. De laatste was da candidaat
der anti-rev. kiesvereeniging »Ora et Labora", terwijl
de eerste door de mear vrijzinnige elementen der ge-
meente werd gesteund. Het verschil in stemmental
bij deze eerste gemeenteraadsverkiezing onder de nieuwe
grondwet is groot genoeg om de aandacht te trekken,
hoewel het «aanzien des perBOons" in kleine gemeen
ten met name ook in dit geval groot genoeg is, om
het denkbeeld van eene zuivere partij-verkiezing buiten
te sluiten.
Naar men verneemt heeft de Rotterdamsche
Lloyd bij de koninklijke fabriek «De Schelde" te Vlis-
singen e°^e nieuwe mailboot besteld, geheel type-
zBromo'^ voor haren dienst tusscben Rotterdam en Java.
Ook n et de Koninklijke Maatschappij »de Schelde"
te VÜssingen wordt, voor rekening van het departement
van Koloniën, gecontracteerd voor den bouw van een
stoomschip voor de Indische civiele marine.
Omtrent de benoeming van den heer De Savornin
Lobman, buiten de voordracht om, tot kantonrechter
te Groningen, zegt het Handelsblad:
Deze naam doet licht weder aan een partijbenoeming
gelooven, maar de onpartijdigheid eischt te vermelden,
dat de heer Lohman de oudste der plaatsvervangende
kantonrechters te Groningen was en reeds tal van jaren
als zoodanig werkzaam is geweest.
Op de laatste vergadering van de Unie»Eene
school met den bijbel" werd meegedeeld, dat jhr. mr.
P. J. Elout van Soeterwoude zija eere-voor-
zitterschap had neergelegd, wat door het bestuur der
Uoie betreurd, maar geëerbiedigd was.
Zoover b-kend, werd dit bedanken in geen enkel
blad nader toegelicht. «Wat mag toch wel daarvan
de oorzaak zijn vraagt de Wageninger. «Ouderdom
is voor dergelijke betrekkingen geen bezwaar. Is nu
waarlijk de waardige Elout wat heeft de Standaard
niet met hem gesold en tegenover de «afvallige vrien
den" uitgespeeld zelf het Kuyperiaansch vaandel
ontrouw geworden
In enkele bladen werd meegedeeld, dat te 's-Hage
het gerucht liep, als zou de Regeering weldra een
voorstel doen, Atj»h te ontruimen en enkel een bezet
ting te houden voor den vuurtoren op Poeloe-Bras.
Volgens inlichtingen uit goede bron kunnen wij dit
gerucht beslist tegenspreken. {St.)
Woensdag in den voormiddag had te Pyrmont met
indrukwekkende praal de voorloopige bijzetting plaats
van het stoffel ij k overschot der Vorstin
van Waldeck en Pyrmont. Daarbij waren
aanwezig de erfprins en prinses Elisabeth, de hertogin
van Albany, de troonopvolger van Wurtemburg, het
prinselijk paar van Bentheim, de hertog van Nassau
en andere vorstelijke personen, benevens afgevaardigden
van den Duitschen Keizer en van de Koningen van
Nederland en van Zwedenvoorts burgerlijke en mili
taire overheden uit Kassei en Arolsen, en eene deputatie
uit den Linddag.
Zaterdag zal het lijk naar het familiegraf te Rhoden
worden overgebracht.
De suiker-campagne is te Bergen-op-Zoom in
vollen gang. De drie groote fabrieken werken dag en
nacht door en geven aan de stad de grootste handels
drukte en levenhunne hooge schoorsteenen braken,
als om strijd, zonder ophouden, zwarte rookwolken
uit en benevelen de anders heldere lucht. Van alle
zijden komen ontzaglijke hoeveelheden suikerwortelen
de stad binnen, met zich brengeade wel veel slijk en
zoodoende glibberige straten en onbegaanbare wegen,
doch ook brood voor vele honderden menschen, uit de
stad en omliggende plaatsen.
Bijna geheel Zeeland levert suikerwortelen aan de
fabrieken, welke hetzij per spoor of wel per schuit
worden aangevoerd, terwijl die, uit de polders in de
nabijheid der stad, per tram of per kar worden aan
gebracht.
Woensdagnamiddag had op de stedelijke begraaf
plaats te Middelburg de onthulling plaats van het ge-
denkteeken op het graf van den kunstschilder J. F.
S c h t z.
Behalve de commissie, bestaande uit de heeren A.
W. Frater, voorzitter; J. A. Altorffer, secr.-penning-
meesterde dames A. De Kanter en A. Ogteropde
heeren J. J. L. Bourdrez en G. J. Den Hollander, en
familieleden van den overledene, wien de gebrachte
hulde gold, waren vele belangstellenden grafwaarts
gegaan, om getuige te zijn van de plechtigheid en bij
te dragen tot de hulde aan wijlen een braaf en ver
dienstelijk medeburger gebracht.
De voorzitter dtr commissie, de heer Frater, her
dacht den ontslapen heer Schütz en schetste de aan
leiding tot de oprichting van het eenvoudige monument,
hetwelk hij aan de familie overdag.
Het monument is eene eenvoudige gedenknaald en
vervaardigd door den heer G. J. Den Hollander te
Middelburg.
Namens de familie werd door den heer II, J. Schütz
hartelijk dankgezegd voor da eer aan den overledene
bewezen.
Het bestuur van den Algemeenen Nederlandschen
Politiebond,' heeft een adres gericht tot de Tweede
Kamer, houdende het verzoek om betere en wettelijke
regeling van het politiewezen in Nederland. De Bond
spreekt de verwachting uit, dat de leden der Tweede
Kamer zijn gevoelen zal deelen, dat de reorganisatie
van het politiewezen in Nederland veel te wenschen
overlaat en het in het belang der inwoners van Ne
derland, die recht hebben op bescherming van persoon
en goederen, hoogst noodzakelijk is, dat eene wettelijke
en daardoor betere regeling van het politiewezen ein
delijk worde tot stand gebracht. Van zulk eene rege
ling verwacht adressnt ook veibetering van de maat
schappelijke positie der politie-ambtenaren en beambten.
Het bestuur der Heidemaatschappij heeft besloten,
in verschillende plaatsen sprekers te laten optreden in
het belang dier maatschappij.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Door het provinciaal kerkbestuur van Gelderland
is tot de evangeliebediening toegelaten de heer A.
Timmerman te Wolfertsdijk, die thans beroepen is bij
de Ned. Herv. gemeente te Stavoren.
Beroppen bij de Nederl. Herv. kerk te Scherpa-
niese ds. A. Lagerweij, te Hoogeloon (N.-Br.).
Biervliet. Sedert de instelling van ons kiescollege
had de kerkelijke partij der orthodoxen de samenstel
ling in hare handen. Zondag jl. moesten 4 leden zich
aan eene herkiezing onderwerpen, en door nauwe aan
eensluiting gelukte het aan da hier bestaande afdee
ling van den Protestantenbond twee leden van den
bond gekozea te zien.
Bedankt voor het beroep naar Zierikzee door
ds. S. L. van Stein Gallenfels, te Hoerde.
Het gouden priesterfesst van den heer F. A. II.
Boermans, R.-K. bisschop te Roermond, zal op 23
December a. s. op luisterrijke wijze in het geheele
diocees gevierd worden.
Daartoe heeft zich te Roermond nu reeds eene com
missie gevormd, die aan de woningen zich zal vervoegen
tot het inzamelen van gelden.
Gedurende de maand October werd op school B
alhier bij de Rijkspostspaarbank ingebracht op formu
lieren van 1 cent 17, van 5 cent 4, samen/18.
Benoemd tot rentmeester der schoolonderwij zers-
weduwenbeur8 in Zeeland de heer M. de Mol te Mid
delburg en zulks in plaats van den heer H. P. de
Kanter, overleden. (Af. Ct.)
Op de door B. en W. te 's-Gravenhage den Raad
aangeboden voordracht ter benoeming van een onder
wijzer le kl. aan de openbare school voor on vermo
genden aan het Kortenbosch staat no. 2 dhr. A. J.
P. De Beste, onderwijzer te Middelburg.
Landbouw en Veeteelt.
Waarde. Ook hier is men druk bezig met het uit
doen van suikerpeen ze vallen echter schrikkelijk tegen.
Peen van 6000 KG. per HA. zijn geen zeldzaamheid,
wel die van 25000 KG. Over hst algemeen kan men
de opbrengst op ruim rekenen van een ander jaar.
Of de fabrikanten in hun vuistje zullen lachen over
het beetnemen der landbouwers weet ik niet, maar
wel dat alle landbouwers de slechte opbrengst voor
namelijk toeschrijven aan het zaad. Het zal echter de
vraag zijn of de boeren zich het volgend jaar even
gemakkelijk bij den neus znllen laten nemen als dit jaar.
Buitenlandsch Overzicht.
Er dreigen onaangenaamheden tusschen de Yereenlgde
Staten en Groot-Brlttaimlë en wel tengevolge van eene
daad van den Engelschen gezant te Washington, die
vermoedelijk zonder eenige kwade bedoeling is geschied,
maar die in Amerika nog al hoog wordt opgenomen.
Zooals men weet zal weldra in da Vereenigde Staten
weder eene presidentskeuze moeten geschieden en een
tegenstander van den tegenwoordigen president Cleve
land heeft, zich voordoende als een genaturaliseerde
Eagelschman, den Engelschen gezant er laten inloopen
door dezen te vragen, wien hij stemmen moest.
De gezant, Lord Sackville. antwoordde hem schrifte
lijk, dat hij het best deed Cleveland weder te steunen,
daar deze nog het minst tegen Engeland gekant was.
Dit antwoord is door den gewaanden genaturaliseerden
Engelschman openbaar gemaakt en nu heette het, dat
de gezant van eene bevriende mogendheid invloed had
uitgeoefend op de binnenlandsche aangelegenheden.
Cleveland zelf heeft om allen schijn te vermijden
