1888. N°. 125. Zaterdag 20 October. 75ste jaargang.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH 8c VAN DITMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
Dg prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a ƒ1,- berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Programma's en uitvoering.
Men zal zich herinnoren, dat \ó:>r de vei kiezingen
van anti-revolutionaire zijde op den voorgrond werden
gesteld
lo. afschaffing van het opiumstelsel
2o. afschaffing van de gouvernoments koffiecultuur
in Indië.
Schande werd geroepen over de liberalen, die de
gruwelen van opium en koffie hadden laten voortbe
staan. De opbrengst van het opium was vloekgeld
de koffiecultuur was onbillijk, onrechtvaardig, onwettig,
schadelijk enz.1
In ons blad zijn destijds beide zaken uitvoerig be
sproken en tot zekere hoogte wederlegd en is zoowel op
verbetering van het eerste als op behoud en betere
regeling van het laatste aangedrongen.
Wij zullen er dan ook niet andermaal over in be
schouwingen treden. Ons doel is slechts te wijzen op
de schromelijke inconsequentie tusschen woorden en
daden.
Er is thans een volbloed antirevolutionair minister
van koloniën, een Standaard-man, de heer Keuchenius,
aan bet roer.
En wat ziet men nu gebeuren?
Blijkens de begrooting voor Ned.-Indië zal in het
volgende jaar de verpachting van bet opium-monopolie
weder voor drie jaren plaats hebben. liet blijkt niet
dat daarbij een ander stelsel zal gevolgd worden.
Eu in plaats van de gedwongen koffiecultuur af te-
schaffen, benoemt de minister eene commissie om haar
te verbeteren en uittebreiden
Natuurlijk vindt datgene wat de minister voor de
koffiecultuur doen wil zoowel als de verhooging van
het plantloon voor de koffie bij ons instemming. Wij
achten dit den juisten weg.
Maar hoe i3 een en ander te rijmen met het pro
gramma der antirevol. partij van vóór de verkiezingen
Wij laten de beantwoording dezer vraag over aan
de antirevol. kiezers.
in de kaart gezien.
Nadat achtereenvolgens de heeren Fubius en Huber
hunne houding bij de behandeling van het bekende
voorstel Lohman Schaapman hebben verdedigd, komt
thans het derde lid, dat zich bij de stemming van de
rechterzijde losmaakte, de heer BahlmanD, om zich
daarover te verantwoorden. Hij doet dit in een uitge
breid artikel in de Maasbode, te uitgebreid om in zijn
geheel door ons te worden opgenomen, maar waaraan
wij toch het een en ander willen ontleenen, omdat er
ten duidelijkste uit blijkt hoe hecht het verbond is
tusschen katholieken en antirevolutionairen en hoe
weinig vertronwen speciaal de heer Lohman bij de
katholieken bezit.
Na erop gewezen te hebben, dat velen na de ver
daging der behandeling van het voorstel Lohman-
Schaepman in Juli hoopten, dat het nimmer in behan
deling zou komen, zegt dhr. Bahlman
Maar wie zoo dacht, had buiten da vasthoudend
heid, om geene andere expressie te bezigen, van den
heer Lokman gerekend. Bij allen eerbied voor 's mans
groote gaven en oprechte inborst, moet ik helaas be
kennen dat gebrek aan plooibaarheid nu eenmaal een
hoofdtrek schijnt te zijn in het karakter van die
staatslieden, wier bakermat in de provincie Groningen
gestaan heeft."
Een eind verder schrijft dhr. B.
Het is een feit, moeilijk voor tegenspraak vat
baardat de partij der anti-revolutionairendank
zij den steun der Katholieken bij de stembus, veel
sterker in de Tweede Kamer vertegenwoordigd is
dan in evenredigheid mag geacht worden met hare
getalsterkte in den lande. Terwijl de Katholieke
partij 26 vertegenwoordigers telt, beschikt de anti
revolutionaire over 28 Kamerleden. Willen de heeren
Lohman c. s. consequent zijn met hun beginsel van
proportioneele vertegenwoordiging, laten zij dan in
de eerste plaats zorg dragen, dat de Katholieke
partij over ten minste 36 zetels in de Tweede
Kamer beschikt.
Is soms bij de samenstelling van het nieuwe
ministerie het beginsel der proportioneele vertegen
woordiging gehuldigd Immers neen. Ook de pre
sident van de Tweede Kamer, wiens keuze wij voor
het overige met blijdschap hebben begroet, behoort
tot de anti-revolutionaire partij."
Toen dan ook dhr. B. bleek, dat het oude regle
ment van orde den Katholieken meer kans gaf op
eene meerderheid in de commissie van rapporteurs
dan het voorstel L.-S., was hij niet gezind dat voor
stel te stennen en dit vooral niet toen dhr. Lohman
er openlijk tegen dhr. Van Houten in de Kamer op
we s, dat de Katholieken en antirevolutionairen ieder
hun eigen program hebben, m. a. w. de mogelijkheid
zeer goed erkende, dat bij de benoemingen in de sec
tiën de antirevolutionairen ten slotte de Katholieken
in den steek laten.
»Toen de heer Lohman", aldus schrijft dhr. B.,
öde onvoorzichtigheid had zich deze woorden te laten
ontvallen, kwam mijn Katholiek hart boven. Hoe
nu, vroeg ik mij zei ven af, is het niet genoeg, dat
wij, Ka;hoiieken, bij de laatste vei kiezingen met
alle macht de anti-revolutionairen bij de stembus
hebben geholpen tot een getal Kamerleden, volstrekt
niet in evenredigheid met hunne getalsterkte in den
lande, terwijl meu ons bij de herstemmingen op vele
plaatsen in den steek liet, getuige Breukelen, Schie
dam, Beverwijk, Den Haag, om van Rotterdam maar
niet te spreken Is de evenredigheid betracht bij de
samenstelling van bet Kabinet der rechterzijde vis
d vis de Roomsch-Katholieken Is de president der
Kamer m*t onze medewerking niet een anti-revolu
tionair Zijn de benoemingen in den laatsten tijd
buiten de Kamers, vooral die van eenig aanbelang,
niet ten gunste van anti-revolutionaire partijgenooten;
moet nu ook nog bij de benoeming van rapporteurs
in de Kamer het leeuwendeel te beurt vallen aan
de anti-revolutionaire leden van de Tweede Kamer
De heer B. bespreekt vervolgens de houding van dr.
Schaepman, die thans juist audersom redeneert en han
delt dan in 1884 en eindigt dan aldus:
»Het is van genoegzame bekendheid, dat juist de
meegaandheid van dr. Schaepman met de pretenties
van de anti-revolutionaire partij voor mij zeer dik
wijls is geweest eene oorzaak van verwondering,
maar niet van bewondering. Het voorstel van den
heer Lohman met de toelichting er bij van propor
tioneele vertegenwoordiging schijnt mij te zijn een
comble van anti-revolutionaire inhaligheid. Misschien
is de beer Lohman als menscb te naïef, als partij
man te blind om in te zien, dat zijn voorstel vis
d vis de Katholieken te ver gingmen zou het
haast moeten gelooven, want waarom gaf hij dan
bij de interruptie van den heer Van Houten zoo
ruimschoots gelegenheid om in zijne kaart te laten
zien?
Niet tot verdediging van mijne houding vis d
vis mijne katholieke vrienden in Rotterdam en Z.-
Holland schrijf ik deze rechtvaardiging. Maar met
het oog op de vele Katholieke courantenlezers, die
kennis maken met de reeks van giftige beoor
deelingen in Standaard, GraafschapperBood
schapper, Oranjevaan, die alle eenstemmig zijn in
de veroordeeling der drie z. g. verraders, en die aan
het goede publiek trachten diets te maken, als zouden
wij hier te doen hebben met een échec van de
rechterzijde, hetwelk feitelijk niet anders is dan een
échec des heeren Lohman, heb ik mij genoopt gezien,
bovenstaande mededeelingen te doen."
Wij gelooven, dat wij hieraan niet veel behoeven
toetevoegen Het feit, dat het den anti-revolutionairen,
die altijd zoo hoog opgeven van hun recht voor allen,
nergens anders om to doen is dan om da macht in
handen te hebben, wordt hier zoo duidelijk door dhr.
B. aangeduid, dat alle verdere beschouwing overbodig is.
Alleen dit. Emerzijds de Katholieken, die willen
dat de anti-revolutionairen hen aan wat zetels zullen
helpen in de Kamer, aan wat betrekkingen en staats
ambten in de maatschappij en aan een behoorlijk deel
in de commissie van rapporteurs, anderzijds de anti
revolutionairen, die trachten de Katholieken te bedot
ten en onder herinnering, dat zij ieder hun eigen
program bezitten, rondweg zeggenhebben is hebben
en krijgen is da kunst; die twee fracties zullen nu
samen Nederland regeeren en het redden van den af
grond, waarheen het door de liberalen werd gesleept.
Wat dunkt den kiezers van de krachtige regeering,
die uit dit op zulke edele beginselen gegrondvest ver
bond, zal voortspruiten
GOES, 19 October 1888.
Zooals onze lezers uit het telegrafisch bericht
in ons vorig nommer bobben gezien is te Amsterdam
bij de verkiezing van drie raadsleden door de samen
werking van anti-revolutionairen, Katholieken en radi
calen, weder een radicaal lid van den gemeenteraad
in de hoofdstad. Eigenlijk is dit niet juist, want het
radicale lid de heer Becker, was ook door een der
liberale kiesvereenigingen candidaat gesteld en hij heeft
vermoedelijk daaraan zijn zetel te danken. Maar hoe
dit zij, anti-revolutionairen en Katholieken hebben
weder trouw geholpen om den heer Becker te verkiezen,
terwijl zij zeiven met hunne candidaten achter het
net vischten. In korten tijd zijn dus twee zetels den
radicalen in handen gespeeld door de kerkelijke par
tijen. Hoe dikwijls zal dit nu nog moeten geschieden
eer Standaard en Tijd weder van tactiek gaan ver
anderen of eer hunne volgelingen begrijpen, dat zij
heel iets anders doen dan hunne eigen partijen dienen
Bij kon. besluit is, met ingang van 1 Januari
a. s., aan dr. IJ. K e y z e r, te Middelburg, op verzoek,
eervol ontslag verleend als lid van den geneeskundigen
raad voor Zeeland.
Baarland. De vereeniging Nut en Genoegen
heeft in hare bijeenkomst van Woensdag jl. besloten
in den loop van den winter iemand van elders uit te
nood gen om in haar midden eene lezing te houden. Deze
bijeenkomst zal Ug«*n entiée ook voor niet-ledon toe
gankelijk zijn, terwijl de zuivere opbrengst zal strekken
ten voordeele dar weezenverpleging voor Zuid- en Noord-
Beveland.
Benoemd tot postbode te St. Annaland de heer
J. Boogaard D z. te Scherpanisse.
De gemeenteraad van Hoedek«nskerke besloot
in zijne vergadering van Woensdag bij den Minister
van waterstaat aanvrage te doen tot aansluiting van
den telephoon van 's-Gravenpolder naar Goes. (Af. Cf
lerseke. In de vergadering van den Gemeente
raad van gisteravond was ingekomen het ontslag
van den heer Hartoog als raadslid. De Voorzitter
deelde meda dat de verkiezing tor voorziening in die
vacature zal plaatshebben op 31 Oct. a. s.
Over een voorstel tot verhooging van den post:
uitgaven voor de secretarie van 100 tot 125
(begr. 1889), waarover in de vorige vergadering de
stemmen staakten, staakten andermaal de stemmen.
Daardoor is dit voorstel verworpen.
Ingekomon was het ontslag van den heer J. Schip
per Jz. als lid van 't Alg. Armbestuur alsmede een
aanbeveling ter voorziening in die vacature bestaande
uit de heeren J. Sinke Jz. en J. Sandee Pz. Eerstge
noemde werd met algemeene stemmen gekozen.
Ingekomen was eene nota van den heer Hannink
ad 563,25 wegens het bouwen van den toren,
zijode dit bedrag 5 pet. van de totale bouwkosten ad
11263.
Naar aanleiding van een vraag van den heer Sauer
deelde de Voorz. mede, dat hij den heer Hannink
nadere toelichting gevraagd had omtrent die nota,
en bij een mondeling onderhoud met dien architect
aanmerking gemaakt had op de uitdrukking in de
nota voorkomende, als zou do belooning ad 5 pet.
bepaald zijn bij mondelinge overeenkomst met hem
Voorzitter. De heer Hannink had het onjuiste van die
uitdrukking toegegeven, doch dit was van geen invloed
geweest op het bedragwant de heer Hannink had
oorspronkelijk, toen hij nog geen gemeente-architect
was, 250 in rekening gebracht voor het maken der
teekeniDg en het bouwen van den torenna zijne
aanstelling kwam hem 2% pet. van de kosten toe,
dus dat maakt samen ook 5 pet. uit. Er werd met
algemeene stemmen besloten de nota van den heet Han
nink uit te betalen.
Daarna vroeg de Voorzitter machtiging om/34.70
uit den post van onvoorziene uitgaven te betalen wegens
voeding enz. der buitengewone politie gedurende de
afgeschafte kermisdagen.
Nadat de Voorzitter op een vraag van den heer
Sauer geantwoord had, dat die politie op zijn (des
Voorzitters) verzoek was verschenen, meende do heer
Sauer te kunnen vaststellen, dat de afschaffing der
kermis de gemeente op een financiëel nadeel van
134,70 kwam te staan (waarbij/100 voor derving
van staangelden). Dit nam niet weg dat de 34,70
moesten betaald worden, tenzij de tegenstandei s der
kermis ze mochten willen voldoen.
De beer Sinke antwoorddo, dat dan degenen die de
opschudding gemaakt hadden die kosten nog beter
konden betalen, want de tegenstanders hadden dia
ongeregeldheden niet gemaakt. Hij voor zich schudde
dus de verantwoordelijkheid van zijn schouders. Het
verzoek van den Voorzitter werd ten slotte met al-
gemeeBe stemmen ingewilligd.
Bij de rondvraag stelde de heer Sauer voor aan
den veldwachter Koster uit de gemeentekas eeno gra
tificatie van 25 toe te staan als vereering bij zijn
25jarige ambtsvervulling, te meer daar Koster de ge
wone jaarlijksche gratificatie voor de kermis had
moeten missen.
De Voorzitter zeide, dat hij voornemens was geweest
een dergelijk voorstel te doen. Koster had hem ver
klaard bij de afschaffing der kermis een schade van
ongeveer 30 te lijden, zoodat de viering van zijn
25jarig feest (dat juist op kermis viel) onder zeer
onaangename omstandigheden had plaatsgehad. Maar
de Voorzitter wilde liever de gratificatie door de raads
leden uit hun privé gegeven zien.
De heer Sauer zeids nog, dat de gemeente gaarne
de aanneming van zijn voorstel zou vernemen.
Na nog eenige discussie werd het voorstel met 5
stemmen aangenomen (1 lid bleef buiten stemming).
Men schrijft uit lerseke aaö de N. B. Ct.
Met de verzendingen van oesters naar
het buitenland gaat het vrij goedvoor dezen tijd van
het jaar zijn de expeditiën naar Duitschland op som
mige dagen zelfs belangrijk.
Wij hebben toch reeds dagen gehad dat er eene 50
a 60 duizend verzonden zijn. De oesters zijn reeds goed
en beloven dit seizoen zeer goed te worden, beter dan
de drie laatste voorgaande jarenjammer dat de hoe
veelheid lo soort klein zal zijn, want bij de visscherij
li jkt, dat de afgeloopen zomer met al zijn koud en
guur wcêr zeer belemmerend op den groei heeft gewerkt,
en dit is nu dubbel jammer nu de qualiteit veel be
looft. De prijzen blijven 45 voor le 30 voor 2e
soort oesters.
Met het binnenhalen der broedpannen is men druk
bezig en nu blijkt het dat de aanslag van broed al
zeer gering was; op vele pannen zat letterlijk niets
en die waarop 4 a 5 broedjes gevonden worden zijn
uitzondering. Kleine oestertjes zijn dan ook duur en
bijna niet te koop.
De Koninklijke Pakketvaart-maatschappij heeft
den bouw van drie voor haren dienst benoodigde stoom
schepen opgedragen aan de koainklijke fabriek van
stoom- en andere werktuigen te Amsterdam, en van
vier andere aan do koninklijke fabriek De Schelde,
te Vlissingen.
Op het graf van den te Middelburg overleden
kunstschilder J. F. S c h ii t z is een gedenkteeken go-
plaatst, dat 31 October zal onthuld worden. D
Door de antirev. kiesvereenigingen in het district
Lochem is tot candidaat voor de Tweede Kamer ge
steld Jhr. C. M. Brantsen van Wielbergen,
lid der Prov. Staten van Gelderland en burgemeester
van Angerlo.
Tengevolge van de aanneming vau het ambt van
advocaat-generaal bij den Hoogen Raad zal de heer
mr. J. G. Patijn het lidmaatschap van de Tweede
Kamer, hem in het voorjaar door het kiesdistrict
Schiedam opgedragen, reed3 nu moeten neêrleggen.
Gelijk men weet, heeft de thans gellende grondwet,
in tegenstelling met die van 1848, het lidmaatschap
van de Staten Generaal uitdrukkelijk onvereenigbaar
verklaard met het ambt van advocaat-generaal bij den
Hoogen Raad.
De Tweede Kamer, die gisteren tot nadere bij
eenroeping uiteenging, zal waarschijnlijk Dinsdag 13
November wederom tezamen komen.
Inmiddels zal de Eerste Kamer, ter behandeling van
de in het jongste zittingtijdperk der Tweede Kamer
aangenomen ontwerpen, worden bijeengeroepen.
De heer Domela Nieuwenhuis heeft zijn antwoord
ingezonden op het rapport der commissie over zijn voor
stel betreffende ged woogea winkelnering.
Het antwoord is meer eene algemeene beschouwing
op hetgeen ds Regeering en de Volksvertegenwoordi
ging nalieten te doen of verkeerd deden ten aanzien
der arbeidende klasse.
Het antwoord gaat vergezeld van een gewijzigd voor
stel, waarin de bepalingen, waarop vooral aanmerkingen
zijn gemaakt, gewijzigd of weggelaten zijn; onder an
deren mist men het artikel, waarbij de schuld van
werkliedeu gebracht werd ten laste v.iu dan Staat.
De besturen van de kiesvereenigingen «Burger-
plicht", «Grondwet" en «Amstels Burgerij" te Amster
dam zullen dan 6 November e. k. eene vergadering
houden, ten einde een voorstel tot fusie der drie vi-r-
eenigingen te behandelen, om dit voorstel daarna aan
het oordeel der leden van de afzonderlijke vereenigingen
te onderwerpen.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
Gisteren werden aangenomen alle aan de orde ge
stelde wetsontwerpen, tot naturalisatie, onteigening
te Haarlem, bekrachtiging van den grond verkoop ta
Enschedé en Sas van Gent, de provinciale heffingen
in Groningen en Zuid-Holland, en de toepassing van
vrijheidsbeneming.
Bij de suppletoire begrooting der nationale schuld
verklaarde de minister van financiën, dat waarschijn
lijk voor den aanvang van 1889 een regeling zou ge
troffen worden om geconsigneerde gelden rentegevend
te maken. Ook werd aangenomen het nieuw contract
met de maatschappij «Zeeland", nadat de heeren T.
Mackay en Kerdijk hun leedwezen hadden betuigd over
de ouvoldoende verzekering der Zondagsrust van het
personeel, waarop de Minister van Waterstaat ver
klaarde, de toezeggingen van de directie der maat
schappij te dezen aanzien te vertrouwen.
De Kamer is op reces gegaan.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Bij de gisteren gehouden verkiezing voor leden
van het kiescollege der Ned. Herv. gemeente alhier
zijn de acht aftredenden herkozen, nl. de heeren T.
Van Veen, P. Van der Does, J. W. Van de Weert Wz.,
C. Laban, L. De Baste, P. De Ronde, W. Timmerman
en D. Kuyp«r.
Aangenomen het beroep naar de Ned. herv.
gemeente te Middelburg door ds. A. B. Ter Ilaar
Romeny te Dedemsvaart,
