1888. N°. 120.
Dinsdag 9 October.
75ste jaargang.
Gi>(»Cf>CbC£*~
GOËSCHË
De uitgave dezer Courant geschiedt Haandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75*
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH VAN DIT MAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,— bereke nd.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande eu contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel
De LOTING van de ingeschrevenen voor de
BRANDWEER
zal plaats hebben op Donderdag 11 October a. a., des
middag» te 12 uren, ten raadhuize der gemeente.
Goes, den 6 October 1888.
Burgemeester en Wethouders van Gees,
J. G. d. W. HAMER.
De Secretarie,
HARTMAN.
GOES, 8 October 1888.
Mr. N. C. H. Van DaalenWetters,
die, zooals wij vroeger meldden, door B. en W. be
noemd was tot archivaris dezer gemeente, heeft die
benoeming niet aangenomen, aangezien door den Min.
van justitie afwijzend is beschikt op zijn verzoek om
genoemde betrekking tegelijk te bekleeden met het
griffierschap bij het kantongerecht alhier. Bedoelde
afwijzende beschikking is gegrond op de omstandig
heid, dat aan de betrekking van archivaris een jaar
wedde is verbonden.
- De benoeming als weger bij de weegbrug te
Hansweerd is door dhr. E. Spaan niet aangenomen.
In de jongste te Middelburg gehouden vergade
ring van het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschap
pen weri wederom mededteüng gedaan van onder
scheidene aanwinsten t. w.do. e.-n in de Schelde
opgevischten schedel van den \óorhistorischen Neus
hoorn, den Rhinoceros tichorhinus, waaruit blijkt, dat
vóór duizenden en nog eens duizenden van jaren die,
thans alleen in Azië en Afrika voorkomende, dieren
ook in deze omstreken hebben geleefd2o. een door
den heer A. Brnggeman geschonken doopvont, die
waarschijnlijk vroeger gebruikt werd in de R. kerk
te Baarland3o. een uit losse steenen gemaakte
doodkist, zonder bodem, uit eene aloude begraafplaats
te Domburg4o. een steenen beeldje, opgehaald uit
den put te Zoutelande5o. eenige voorwerpen uit de
vluchtbergen6o. een fraaien wapensteen met de
wapens van Jacob van Hoorn, een vroeger bezitter
van de buitenplaats Noordbeek7o. een zilveren ge
denkpenning op het zilveren bruiloftsfeest van den beer
E. van Dishoeck in 1733, met nog eenige daarbij
behoorende voorwerpen, een geschenk van den heer
J. Welleman te Hoedekenskerke8o. twee oude zil
veren naaldekokers, van den heer H. Tak9o. een
gouden slootje van mevrouw P. De BroekertlOo. twee
belangrijke kaarten van Japan met eenige Japansche
boeken, geschonken door den beer F, A. Frederiks
11 o. een Atchineescbe doek, van den heer H. Cadet
en eindelijk een in den kraton van Atjeh gevonden,
uit Europa afkomstig stukje hout met een wapen erop
en de letters G. V. G. B. 1662. (Af. Ct.)
Over het algemeen ontmoette de overeen
komst met de stoomvaart-maatschappij dZ e eI a n d'',
waarvan de wettelijke bekrachtiging bij ontwerp wordt
gevraagd, weinig tegenkanting in de afdeelingen der
Tweede Kamer, op grond dat de gunstige verwachtin
gen, die men van bedoelde maatschappij onder de wer
king van het postcontract gekoesterd had, op glansrijke
wijze waren bewaarheid en dat na afloop der loopende
overeenkomst aan eene met-vernieuwing van het con
tract niet kan worden gedacht.
Intusschen zou men gaarne eenige inlichtingen heb
ben ontvangen omtrent de financiêele gevolgen, welke
de beide vorige contracten met de maatsch. dZeeland"
voor deze en den Staat hebben opgeleverd.
Sommigen hadden bezwaar tegen de hooge som van
260,000, die de Staat waarborgt, terwijl de Belgische
concurrentie de opbrengsten wel eens gevoelig kon doen
dalen. Eenige leden drongen aan op beperking van den
dienst des Zondags. Het beding, dat nieuwe booten
in Holland moeten gebouwd worden, als 't tegen den-
zalfden prijs kan als in het buitenland, achtte men
öf te bindend, of geheel onbeteekenend.
Keizerin Victoria van Duitschland en bare doch
ters, die zich eerlang naar Balmoral zullen begeven,
sullen ditmaal de reis naar Eageland niet over Vlis-
singen, maar over Antwerpen maken.
Benoemd bij de dd. schutterij te Arnhem tot
kapt. J. W. Fransen Van de Putte, thans
la luit.
Door de gezamenlijke beetwortel-suiker
fabrikanten is een circulaire aan de land
bouwers gezonden, waarin zij worden herinnerd aan
de bepaling van het contract, dat de schade o. a.
door de vorst veroorzaakt voor rekening van de land
bouwers komen zal. Er is namelijk stellig besloten
geen bevroren bieten aan te nemen. Ook de kop van
de beetwortelen moet worden afgesneden, waar het
onderste blad ontkiemt. Ten slotte wordt in het
schrijven bericht, dat de aangestelde controleurs en
wegers bevel hebben gekregen om streng tegen de
overtredingen van het contract te waken.
Men schrijft uit Sluis aan de Vliss. Ct:
Da suikerbeeten verschaffen weer aau vele
mannen, vrouweD, kinderen en paarden alhier werk.
Maandag werden de eerste beeten gestoken, Dinsdag
kwam de eerste wagen, geladen met die vrucht, op
de kaai en zie, Zaterdag 's morgens vroeg is reeds
het eerste schip naar België vertrokken, geladen met
300.000, zegge drie honderd duizend kilogram.
In 5 dagen dus eene groote hoeveelheid uit den grond
en de grenzen over. 't Blijft te bejammeren, dat de
werkman ook hier de beet niet tot suiker kan brengen.
Re'Jter seint uit St. Petersburg
Alhier is eene wet afgekondigd, welke ten doel
heeft den uitvoer van graan en meel over
de havens aan de Zee van Asow, de Baltische Zee
en de Zwarte Zee, te vergemakkelijken, door den in
voer van do daarvoor benoodigde zakken uit het bui
tenland onder vrijstelling van invoerrecht te doen
geschieden.
Naar men verneemt bestaat bij de Russische
regeering het voornemen dezelfde tarieven voor het
vervoer van graan toe te passen, welke voor
moei bastaan. Tevens zal voor meel, bestemd voor
uitvoer, eene reductie op de nieuw bewerkte vrachten
worden toegestaan van 10 pet.
De verkiezing van een lid der Tweede
Kamer in het hoofdkiesdistrict Lochem (vacature
S. v. d. Oye) zal plaatshebben op Dinsdag 30 October
e. k.de herstemming, is die noodig, op Dinsdag 13
November.
De afdeelingen van de Tweede Kamer hebben
benoemd tot rapporteurs over de begrooting van bin
nenlandsche zaken voor 1889 de heeren
Vermeulen, Goeman Borgesius, Kolkman, Donner en
De Beaufort.
Dr. K u y p e r vertelde in Drachten, dat hij door
een liberaal afgevaardigde ter 2e Kamer, ten tijde dat
hij daarvan ook lid was, had hooren verklaren, dat de
liberalen door de openbare school de natie wilden libe-
raliseeren, om daarna het algemeen stemrecht in te
voeren Daarom was de openbare school eene secteschool.
Uitgenoodigd om den man te noemen, di<« zoo iets
gezegd had, deelde hij mede, dat het de woorden waren
van den heer M o e n s.
Deze, de beschuldiging van Dr. Kuyper lezende,
heeft hem gevraagd om in de Handelingen der Staten-
Generaal aan te wijzen, waar bij, M o e n s, zulke woor
den gezegd heeft, en wat doet nu de godvreezende leider
der doleerenden Hij schrijft aan dan heer M o e n s,
dat hij, Kuyper, zelf die woordeo in eene redevoe
ring gebruikt heeft, dat hij onder 't uitspreken daarvan
bemerkte, dat de heer M o e n s met een ironisch lachje
om den mond tot drie maal knikteen dat hij
dat opnam als een bewijs van instemming.
Verder maakt bij zonder kikken of blozen in eene
kies vergadering, waar hij de liberalen moest aftakelen,
zijne woorden tot die van den heer M o e n s
Wat te denken van een man, die tot zulke middelen
zijn toevlucht moet nemen 7 vraagt het Weekbl. v. Z. VI.
Men leest in de N. Gron. Ct.
»De Minister van Binnenlandsche Zaken heeft onlangs
uitgemaakt, dat de Gemeenteraden bevoegd zijn bij
verordening te bepalen, dat de openbare onderwijzers
zich onthouden moeten van privaatonderwijs
te geven. »Art. 35 der wet (aldus luidende: het is
den onderwijzers op strafte van ontslag verboden haüdel
te drijven of eenige nering of beroep, behalve het geven
van onderwijs, uit te oefenen)", zegt de Minister, »laat
den Raad bevoegd, in het belang van het onderwijs
in de gemeente, een beperkende bepaling vast te stellen."
Waarschijnlijk is deze beslissing gegeven naar aan
leiding van een vraag van de bevoegde autoriteiten,
die op een of andere gemeenteverordening in dien geest
waren gestuit. De quaestie is niet nieuw, maar is door
vorige Ministers, met name door de Ministers Six en
Heemskerk, in anderen sin beslist.
De Minister Six verzocht een gemeentebestuur, dat
de bepaling had gemaakt, dat openbare onderwijzers
geen privaatlessen zouden mogen geven zonder vergun
ning van B. en W., die bepaling in te trekken, daar
hij anders de vernietiging aan den Koning zou moeten
voordragen. En de Minister Heemskerk heeft een Kon.
besluit van 20 Febr. 1884 uitgelokt, waarin wegens
strijd met de wet vernietigd werd een bepaling, lui
dende als volgt»Het is den hoofden van scholen en
onderwijzers geoorloofd, aan bijzondere inrichtingen en
personen onderwijs te geven, wanneer dit volgens het
oordeel van het schooltoezicht niet nadeelig voor het
openbaar onderwijs is. Zij zijn daarom verplicht van
de dagen en uren, waarop zij privaatlessen wenschen
te geven, mededeeling te doen aan B. en W."
Deze beslissingen, gegrond op de overweging, dat
art. 35 der wet van het verbod om een beroep uit
te oefenen uitdrukkelijk en zonder eenige beperking
het geven van onderwijs uitzondert, komen ons alleszins
juist voor. Hoe de Minister Mackay, waar de wet
z gtde onderwijzer mag privaatlessen geven, het kan
verantwoorden, dat hij aan de gemeentebesturen het
re:ht geeft te zeggen: de onderwijzer mag geen pri
vaatlessen geven, is ons onbegrijpelijk.
Drijft hem teedere bezorgdheid voor het openbaar
onderwijs, dat wel eens lijden kon onder te veelvuldige
privaatlessen van den onderwijzer Waar dit zich
werkelijk mocht voordoen, zal het schooltoezicht hebben
in te grijpen, een preventief voorschrift is onwettig.
Naar de N. P. D. Ct. verneemt, zal de nieuw
benoemde gouverneur van Suriname, jhr. rar. D e
Savornin Lobman, niet vóór December der
waarts vertrekken.
De Delvenaar spreekt het bericht tegen als zou
eerlang door een antirevolutionair lid der Tweede
Kamer een voorstel gedaan worden tot het afschaffen
van den vaccinedwang. Wel schijnt dit plan
bestaan te hebben, doch het is opgegeven zoodra be
kend werd, dat de Regeering voornemens is zelve een
wijziging van wet op de besmettelijke ziekten aan
hangig te maken.
De Nederlandsche Yereeniging tot bevordering
van Zondagsrust heeft zich opnieuw tot de maat
schappijen van vervoer in Nederland gewend met het
verzoek, om bij het vaststellen van zomer- en winter-
dienstregelingen deze zoodanig in te richten, dat het
personeel al:hans twee Zondagen in de maand vrij
van dienst zal zijn.
Gedelegeerden van de verschillende Nederland
sche spoorwegen zullen 17 dezer te Utrecht bijeen
komen om te raadplegen over de beperkte Zon
dagsdienstregeling.
Aan de mededeelingen van den Minister van
koloniën in de zitting der Tweede Kamer van 3 dezer,
over het aan den officier van gezondheid van het In
dische leger F. J. M. F i e b i g opgedragen onderzoek
in zake de beri-beri, is het volgende ontleend
De officier van gezondheid lste klasse bij het Ned.-
Iodische leger, de heer F. J. M. Fiebig, heeft aan den
gouverneur-generaal een verzoekschrift gericht, waarin
hij die 8 jaren lang in verschillende deelen van
Indië zich met de studie der ziekte heeft beziggehou
den mededeelt: »dat hij door uitgebreide en on
bevooroordeelde pathologische, anatomische, klinische
en therapeutische onderzoekingen tot eene conclusie
omtrent het wezen der ziekte is gekomen, afwijkende
van die van Schende (Baelz), die ook het resultaat is
der onderzoekingen van PekelharingWinkler, en af
wijkende van die van andere zelfstandige onderzoekei s".
De gouverneur-generaal heeft aan dit verzoek groote
beteekenis gehecht. De leger-bommandant had de in
williging zeer aanbevolen, en de chef van d.*n genees
kundigen dienst te Batavia niet minder, omdat de
verzoeker hem bekend is als een wetenschappelijk man,
in staat een zelfstandig onderzoek in te stellen. Ook
de militaire kommandant te Padang roemt de groote
wetenschappelijke bekwaamheid van den heer F., en
deze zelf heeft zooveel vertrouwen in de juistheid van
zijne theorieën, dat hij zich verbinden wilde het trak
tement, gedurende den verloftijd van 10 maanden ge
noten, terug te geven, indien zijn onderzoek onvrucht
baar blijft.
Vandaar dat de gouverneur-geceraal den heer Fiebig
een verlof heeft verleend van 6 maanden naar Matoea,
in de Padangsche bovenlanden, met bepaling dat hij
gedurende dien tijd zijne volle inkomsten zal blijven
genieten.
Naar wij vernemen, is door den inspecteur van
den geneeskundigen dienst der landmacht aan den
officier van gezondheid dr. H. Z w a a r d e m a k e r
te Utrecht opgedragen, een onderzoek in te stel
len, in hoeverre met zekerheid, door aanwending van
galvano-electriciteit, is te bepalen of lijders aan beri-
beri volkomen genezen zijn. Vad
Eerstdaags zal een door vele postambte
naren onderteekend request aan den minister
van financiën gezonden worden, houdende verzoek om
in het toegezegde nieuwe ontwerp tot regeling van
burgerlijke pensioenen eene bepaling op te nemen,
waarbij voor de ambtenaren nog éénmaal de gelegen
heid wordt opengesteld om hunne onbezoldigde surnu
merairsjaren bij da berekening van pensioen als dienst
jaren geldig te doen maken.
Da Rageering van de Transvaalsche Republiek
heeft opnieuw een oproeping gedaan van Nederlandsche
telegrafisten, van welke zij nog een lOtal
wenscht te engageeren. De bezoldiging bedraagt 250
3000). De aanmelding moet plaats hebben bij h et
Hoofdbestuur te 's-Gravenhage.
In den loop van November of D 'cember e. k.
zal gelegenheid worden gegeven tot het afl'ggen der
examens, ter verkrijging van een getuigschrift als
apothekers-bediende. Zij zullen worden afge
nomen te Utrecht en te Groningen terwijl in den
loop van Dec. e. k. gelegenheid zal bestaan tot het
afleggen der examens, ter verkrijging van een getuig
schrift als vroedvrouw. Zij zullen worden afge
nomen te Rotterdam.
Nadere bijz. bevat de St.-Ct.
De redactie van het Maandblad tegen de ver-
valsching van levensmiddelen deelt mede, dat zij, de
overtuiging verkregen hebbende dat van officiëele zijde
het gewichtige vraagstuk der levensmiddelen-
co n t r 1 e niet behoorlijk wordt behartigd, het ini
tiatief zal nemen tot eene niet-officiëele krachtige con-
tróle, waarover zij hare inzichten en plannen nader
zal uiteenzetten.
Zooals men weet, zal de m a a t s c h a p p ij
*N e d e r 1 a n d" met haar schepen voortaan Genua
en niet meer Marseille aandoen.
Haar eerste boot, de uPrinses Marie", kwam Don
derdag te Genua aan Vrijdag was er lunch aanboord,
door de maatschappij aan de Genueesche autoriteiten
aangeboden.
De heer Tiedeman, vertegenwoordiger van de Ne
derland", dronk op den Koning van Italië en de heer
Gastagnola, burgemeester van Genua, op onzen Koning.
Graaf Di Rovasenda, onder-prefect van Genua, bracht
een toast uit op den bloei van de maatschappij Ne
derland" en de voorzitter van de Kamer van Koop
handel aldaar op het vrije Nederland. Een 60-tal
gasten was aan tafel vereenigd.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Gistermorgen maakte ds. Loggers na de gods
dienstoefening bij de Christ. Evangelische gemeente
alhier aan zijne hoorders bekend, dat hij wegens ziekte
zijn ambt nederlegt.
Ds. \V. Haverkamp te Bergen-op-Zoom heeft
bedankt voor het beroep naar Breda.
In ons land zijn sedert 1853, in welk jaar hier
de bisschoppen zijn gekommen, 416 nieuwe Katholieke
kerken gebouwd en 136 vergroot.
Naar men verneemt is door den Minister van
Binnenlandsche Zaken bepaald, dat de vacature aan
de leerschool der Rijkskweekschool te Groningen, ont
staan door het vertrek van een der onderwijzers, niet
weer vervuld zal worden, doch dat daarvoor het hoofd
der school, die zonder klasse is, wordt aangewezen.
Aan deze inrichting zijn 8 onderwijzers verbonden.
Landbouw en Veeteelt.
De afdeeling Zieriksea der Zeauwsche Maat
schappij van landbouw heeft deu heer M. C. Mulock
Houwer bij acclamatie benoemd als secretaris der af
deeling. Tot candidaten voor keurmeesters van heng
sten in Zeeland werden benoemd de heeren H. A.
Geluk, rijks-veearts te Serooskerke (Schouwen), G. A.
Blindenbach, rijks-veearts te Zieriksae, en Job Van der
Have, landbouwer te Nieuwerkerk.
Rechtszaken.
Voor het hof te 's-Hage stond Zaterdag als appel
lant terecht een landbouwer uit Heinkenszand, die
wegens mishandeling van een 15jarigen knaap door
de rechtbank te Middelburg werd veroordeeld tot 2
maanden gevangenisstraf en tot betaling eener schade
vergoeding voor geneeskundige behandeling en gemis
van verdienste. Da bekl. erkende den jongen een klap
en een duw te hebben gegeven, maar deed het voor
komen dat dit niet zoo erg was geweest, als de ge
tuigen voor de rechtbank hadden verklaard. Zijn ver
dediger, mr. Vaillant, geloofde dat zijn cliënt door
den ondeugenden jongen was geprovoceerd, dat men
het feit wel wat zwaarder heeft willen voorstellen als
werkelijk noodig was, en dat de straf door de recht
bank opgelegd voor een oogenblik van onvoorzichtig
heid, zeer hoog moet worden geacht. Pleiter conclu
deerde daarom tot vernietiging van het vonnis en
vermindering der straf.
Adv.-gen. mr. Telders was van gevoelen, dat van
provocatie in deze niets was gebleken, daar de mis
handeling zonder eenige aanleiding had plaats gehad,
de jongen had niet het minste gedaan om den toorn
van bekl. op te wekken. De mishandeling moest dus
als een ernstige worden beschouwd, en de daarvoor
opgelegde straf kon niet te zwaar worden geacht.
ZEGA. vorderde mitsdien de bevestiging van het vonnis.
De uitspraak is bepaald op 20 October.
Vrijdag kwamen in de namiddagzitting der Arr.-
rechtb. te Middelburg o. a. in behandeling de zaken
tegen C. R., 20 jaar, slachter, geboren en vroeger
wonende te Heinkenszand, thans milicien bij de infan
terie te Bergen-op-Zoom, en P. B., 19 j., boerenknecht,
geboren en vroeger wonende te Heinkenszand, thans
milicien bij de veldartillerie te Borgen-o(-Zoom, ter
