1888. N°. 99. Dinsdag 21
Augustus. 75s1" jaargang.
VEEMARKT
De Toelatings-exarnens
De Rekening en Verantwoording
mmm
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH 8c VAN DITMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechte
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Den belanghebbenden wordt herrinnerd, dat weder eene
TE GOES.
zal gehouden worden op Dinsdag den 11 en den 25
September 1888.
Goes, dan 18 Augustus 1888.
Burgemeeeter en Wethouders van Goes,
J. G. d. W. HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
voor de HOOGERE BURGERSCHOOL zullen dit jaar
plaats hebben op Maandag 27 en Dinsdag 28 Augustus
de volgende dag zal bestemd worden voor de HER
EXAMENS, terwijl de lessen zullen aanvangen op
Donderdag den 30 Augustus, telkens des voormiddags
te 9 uren.
Goes, den 18 Augustus 1888.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d. W. HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
van de INKOMSTEN en UITGAVEN dezer gemeente,
over het dienstjaar 1887 is aan den gemeenteraad inge
diend en voor een ieder ter secretarie der gemeente ter
lezing gelegd, terwijl afschrift daarvan, tegen betaling
der kosten, aldaar verkrijgbaar wordt gesteld Alles
ter voldoening aan het bepaalde bij art. 219 der ge
meentewet.
Goes, den 13 Augustus 1888.
Bnrgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d W. HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
GOES, 20 Augustus 1888.
Voor den oogst gaat het ia de laatste dagen
naar wensch. Vele erwten zijn reeds opgemend en zij
vallen nog al mede, ook wat het rotten betreft. De
wintergerst en de rogge staan gereed om weggehaald
te worden en op sommige plaatsan is reeds een aan
vang gemaakt met tarwe snijden. Het stroo van de
tarwe is door den velen regan geknakt en zeer bros ge
worden, zoodat hieraan nog al aanmerkelijk verloren
zal worden.
De eerste pruimen en peren worden van hier reeds
naar de markt te Rotterdam verzonden. Van de eerste
zijn er tamelijk veel, en van de laatste zeer veel
vooral hebben we dit jaar veel jutteperen te wachten.
Van de appelen zal de opbrengst baneden het middel
matige blijven.
Naar een gerucht wil zal in het hoofdkiesdis
trict Middelburg bij de aanstaande verkiezing voor een
lid van de [Prov. Staten (vacature Smit) van antir.
zijde candidaat worden gesteld mr. P. Van Voorst
Vader, rechter in de arr. rechtbank te Middelburg.
Men meldt van het Loo aan de IV. R. Ct.} dat
Z. M. de KoDing, waarschijnlijk door gevatte koude,
ongesteld is en reeds sedert een paar dagen het bed
niet verlaten heeft. Dr. Vinkhuyzen is op het Loo
aangekomen.
Naar het U. D. verneemt, beeft de Commissaris
des Konings in die provincie eervol ontslag gevraagd
uit zijne betrekking, wegens redenen van gezondheid.
Zaterdagmorgen vroeg zijn H H. KK. H II. de
prins en de prinses Von Wied met hun
kind en gevolg van Domburg vertrokken. Met den
mailtrein, die te 7.16 van Vlissingen vertrok, werd
de reis naar Keulen voortgezet.
Dr. M»zger en de burgemeester van Domburg deden
den hoogen bezoekers uitgeleide.
Naar men ons uit Domburg meldt, bezochten HH.
KK. HH. Vrijdagnamiddag, niettegenstaande het on
gunstige weder, den Westkappelschen dijk eu de bui
tenplaatsen O verduin, Zeeduin en Westhove, begeleid
door de heeren burgemeesters van Domburg en Oost-
kapelle, die daarvoor hunne equipages hadden beschik
baar gesteld. Eene wandeling, die de hooge gasten
s morgens over het strand en door het dorp maakten,
kon hun de overtuiging schenken, dat hunne komst
niet onopgemerkt gebleven was. Van vele woningen
wapperde de driekleur en in de straten heerschte
meer dan gewone drukte. (M. Ct.)
Da mail uit Oost-Iudië van 16 Juli bevestigt
in alle opzichten de in de vorige maand telegrafisch
ontvangen tijdingen omtrent de onlusten in
Bantam.
De destijds genoemde personen zijn vermoord en
hunne lijken op ontzettende wijze verminkt. Mevrouw
Dumas en haar kind, een zuigeling, zijn, hoewel mede
deerlijk verminkt, behouden gebleven.
Voor zoover men te Serang wist zijn alle Europee-
sche inwoners van Tjilegon vermoord, behalve de aspi
rant controleur Van Rinsum. De heer Gubbels, die op
tournéa was, is waarschijnlijk op h6t eerste bericht
naar Tjilegon teruggekeerd en heeft daar den dood
gevonden. De boormeester Grondhout was eerst eenige
dagen te voren van Serang naar Tjilegon overgeplaatst,
en den 7 Maart jl. gehuwd met mejuffrouw Weijer-
man uit Pasoeroean. Er moet ook bericht zijn geko
men dat de heer Sikman, ontvanger te Karang Antoe,
met vrouw en kinderen is vermoord: waarschijnlijk
vertoefden zij daa tijdelijk te Tjilegon. De regent moet
bij de eerste ontmoeting met de muitelingen door een
steen zijn gewond.
Aan een uit Serang ontvangen brief wordt nog ont
leend, dat het aantal Europeesche dames en kinderen,
hetwelk te Tjilegon werd vermoord, in het geheel tien
bedraagt. De lijken der familie Grondhout zijn gevon
den zuidelijk van de Gardoe Koesambie Boejoed, vijf
paal van Tjilegon, verborgen in de alang-alang. De
mantrie voor de vaccine ontmoette Grondhout en vrouw
Maandagochtend in de dessa Tjiwadoek en sloot zich
bij hen aan, waarna men gezamenlijk naar Mantjak
ging. In den middag omstreeks twaalf uur moeten de
heer Grondhout en echtgenoote toen bij Bagendoeng
vermoord zijn.
De zoutverkooppakhuismeester Bachet, die te Tjile
gon werd vermoord, zou zich dapper hebben verdedigd
en tien aanvallers hebben neergeschoten.
Met machtiging der regeering heeft de resident van
Bantatn eenen prijs van 500 uitgeloo d voor ieder, die
aanwijzingen kan doen omtrent de opstandelingen.
Naar gemeld wordt is de aanleidiDg tot den opstand
van fanatieken aard en zou men te Tjilegon te vroeg
begonnen zijnhet plan was alle Europeanen in de
residentie te vermoorden de samenzwering had ver
takkingen op nagenoeg alle plaatsen. Hoewel de land
rente sedert '85 belangrijk is verminkerd, meent men
dat de inlander nog evenveel betaalt als 4 jaar ge
leden. Zilver geld is er te weinig onder de inlanders:
op duiten woidt veel verlies geleden bij inwisseling,
de rijst is zeer laag in prijsde inlander was al lang
ontevreden: da sluwe hadjis hebben hiervan geprofiteerd.
Het B. H. zegt overtuigd te zijn, dat de oorzaak
der onlusten is gelegen in de opdrijving en invordering
der landrente. In dien zin antwoordden eenige Ban-
tammers, te Batavia aanwezig, afzonderlijk in 't bijzijn
van Europeesche getuigen door de redactie ondervraagd.
Twee der zes ondervraagden waren sawah-bezitters;
éen moest voor zijn sawahs ƒ15 opbrengen, de ander
nog iets meer. Beider karbouwen waren bij het heer-
schen der veepest afgemaakt, zoodat zij zelf hun grond
moesten omspitten. "Voorheen brachten zij hun land
rente op in het geld, dat zij met het verkoopen hunner
padie maakten, maar met de tegenwoordige lage rijst
prijzen is dit niet meer mogelijk. Daarom verzochten
zij in padie te mogen betalen. Dit wordt echter ge
regeld geweigerd en wie zijn landrente niet betaalt,
ziet niet alleen zijn schamele have en goed verkoopen,
maar wordt zelfs gestraft met slagen en arrest.
Natuurlijk zijn deze berichten omtrent de oorzaak
der onlusten nog slechts onder reserve aan te nemen
en zal men wel doen, met het uitspreken van een
oordeel te wachten tot de tijdingen omtrent een nauw
gezet onderzoek hier zijn aangekomen.
Terecht schrijft dan ook de Javabodedat ueerst
een nauwkeurig onderzoek aan het licht zal kunnen
brengen of men te doen heeft met eene uitbarsting
van woede over een bepaald feit, ds veroordeeling
namelijk van een ondergeschikt Inlandsch hoofd, die
zijn wraakzucht op deze wijze koelde, zoodat men aan
een groote amobpartij zou moeten denken, dan wel
of de oorzaak dieper schuilt en in algemeene onte
vredenheid van de bevolking moet worden gezocht.
Dit laatste echter is niet waarschijnlijk: reeds nu toch
is gebleken, dat niet de bevolking in massa is opge
staan, maar dat de oproermakers bestonden uit een
troep lieden uit verschillende dessa's biieeDgekomeD,
terwijl bij eene eenigszins algemeene gisting het be
stuur zonder twijfel zou hebben geweten dat er iets
broeide".
Het zelfde blad meent ook dat het eenigszins voor
de hand liggende vermoeden als zou de Zendings
circulaire van minister Keuchenius hier van in
vloed zijn geweest, allen grond mist en dat deze quaestie
er niets mede te maken heeft.
Ook deze meening behoort voorloopig slechts onder
resei ve aangenomen te worden. Zeker is het, dat een
groot aantal hadjis (Mekkagangers) als oproerlingen
zijn gevat en men weet dat juist deze fanatieke ma-
bomedanen de gezworen vijanden van het christen
dom zijn.
Uit een regeeringstelegram blijkt, dat, op aan
wijzing uit Solo, aldaar, zoomede in de residentiën
Kediri, Pasoeroean en Madioen ettelijke geestdrij-
v e r s met hunne aanhangers zijn opgepakt, als
verdacht van onrust te stoken. Het bestuur is overal
waakzaam. Rustverstoring is onwaarschijnlijk.
Hebben wij den laatsten tijd veel van steeds
rijzende kolenprijzen vernomen, zoo meenen wij het
wel eens de moeite waardig, de aandacht te vestigen
op hetgeen de Kölnische Zeilung schrijft onder het
opschrift: »Kolenbeweging in de haven te Ruhrort".
De kolonOÉtnvoer bedroeg in de maand Juli 1888
279,325 ton (1000 kg.) tegen 209,695 ton op den
zelfden tijd in het vorige jaar, alzoo 69,630 ton meer
dan in Juli 1887.
De kolen afvoer bedroeg in de maand Juli 1888
247,022 ton, tegen 188,637 ton op denzelfden tijd
in het vorige, of 58,385 ton meer dan in Juli 1887.
Van bovenstaande verzendingen gingen dit jaar o. a.
naar Holland 122,808 ton of 22,372 ton meer dan
in Juli 1887.
De gezamenlijke aanvoer van 1 Januari tot en met
einde Juli bedroeg in dit jaar 1,357,173 ton of 204,443
ton meer dan in het vorig jaar 1887 de afvoer in
hetzelfde tijdsverloop \an dit jaar 1,280,749 ton of
193,351 ton meer dan tusschen 1 Januari 1887 tot
ultimo Juli 1887 werd verladen. In karren van 1700
kg. berekend alzoo ruim 113 000 karren meer.
Hat bovenstaande in aanmerking genomen doet ge-
looven, dat de rijzing der kolenprijzen geen gevolg
slechts is van bijkomende omstandigheden, doch op
goede gronden gebaseerd, deze niet ligt zullen terug
gaan. Neemt met den herfst de kolenafvoer sterk toe,
zoo is het te verwachten dat alsdan niet zoo spoedig
aan de vraag voldaan zal kunnen worden, en daar
door menig consument er zich over beklagen zal, dat
de belading zijner schepen langer duurt dan hem lief
is. Hooge scheepsvrachten met hooge prijzen noodzaken
nu reeds den kleinhandel om vooral dezen winter voor
goede waar, ook goede prijzen te verlaDgen.
{Bord. Ct.)
De Minister van Waterstaat heeft thans bepaald,
dat met 1 Sept. a. s. de afdeeling »s p o o r w e g e n"
bij zijn departement wordt opgeheven en dat de
daaraan verbonden werkzaamheden zullen worden over
gebracht naar de afdeelingen waterstaat, handel en
nijverheid en comptabiliteit.
De opheffing der bureaux op de lijnen zal ook spoedig
volgen.
Tot heden laat de wet, waarop reeds vroeger in de
Kamer is aangedrongen, die in het lot der oudere
ambtenaren in billijkheid dient te voorzien, zich nog
steeds wachten. Mocht zij uitblijven, dan is dit zeker
een zaak die de Kamer in haar volgende bijeenkomst
zich zal dienen aan te trekken. De toekomst der ont
slagen ambtenaren dient in ieder geval verzekerd te
worden. Vad
Naar het Vaderland verneemt, is bij den raad
van state in onderzoek eau wetsontwerp tot regeling
van kinder- en vrouwenarbeid, welk ont
werp in hoofdzaak is gebouwd op de conclusiën,
waarmede de meerderheid van de commissie voor de
arbeids-enquète haar rapport heeft besloten.
Volgens bericht in de Italiaansche couranten
heeft de regeering van Rome op den 7en Augustus II.
eene overeenkomst aangegaan met de stoomvaart
maatschappij »N e d e r1 a n d", waarbij bepaald
is, dat door deze voortaan Genua in plaats van Mar
seille op de uit- en thuisreis tusschen Nederland en
Java zal worden aangedaan.
Eenige moeilijkheden, die zich hadden opgedaan ten
gevolge van den inhoud der conventie van de Itali
aansche regeering met de Italiaansche stoomvaart
maatschappij »Rubattino", warden uit den weg ge
ruimd, vooral ten gevolge van den invloed der hoogste
autoriteiten van Genua.
Men is in Italië bijzonder ingenomen met daze directe
verbiuding met Nederfandsch-Iadië en met de« Neder-
landsclie havens.
Naar wij vernemen, had de Nederlandsche regeering
reeds toegestemd in de wijziging *an het postcontract
mot de stoomvaartmaatschappij ^Nederland", die hier
van het gevolg zal zijn. Door den korteren afstand
GenuaPort-Said en het gelijke tijdsverloop voor de
o verlandreis tusschen Amsterdam Marseille en Amster
damGenua wordt het traject iets verkort.
Voor het verkeer van de passagiers en de goederen
over Genua worden met spoorwegmaatschappijen en
anderen regelingen getroffen, die spoedig zullen worden
bekend gemaakt. H.blad
Iu aansluiting aan hetgeen door de Belgische
staatsspoorwegen is bepaald, verleenen ook de Ne
derlandsche spoorwegen vrachtroductie aan de
deelnemers aan het 8ste jaariijksche bondsfeest der
Belgische gymnasten, dat van 8 tot en met 11 Sep
tember te Ostende gehouden wordt.
Men schrijft uit Limburg aan de N. R Ct.:
In De Tijd en andere bladen werd onlangs gewag
gemaakt van een voorval aan het grenskantoor te
Eijsden, waarbij de rijksontvanger allaar van den bis
schop van Luik inkomende rechten zou hebben gevor
derd van de kerkelijke utensiliën, dia deze kerkvoogd
medevoerde. Wij zijn thans in staat gesteld de juiste
toedracht van het gebeurde mede te deeleu, welke op
het volgende nederkomt.
De bisschop was op reis naar eene gemeente in zijne
diocese om aldaar eene kerk in te wijden, en voerde
te dien einde mede den bisschopsstaf en mijter, zilveren
ampoules en kom. Aan bet grenskantoor te Eijsden
gekomen, werd de bisschop ontvangen door den graaf
De Geloes aldaar, bij wien hij dien dag zou dineeren
en met wien hij onmiddellijk wegreed. Door een der
volgelingen van den bisschop werd nu aan de douanen
getoond eene kist, waarin zich de bisschopsstaf en
mijter bevonden er. die onmiddellijk werd doorgelaten.
Na deze kist werd nog eene andere getoond met de
zilveren ampoules en het bassin. De ontvanger ver
meende deze voorwerpen niet anders ts mogen laten
volgen dan tegen eeDe borgstelling, die bij den uitvoer
weder zou teruggegeven worden. De bisschop, hier
mede in kennis gesteld, schreef een beleefd briefje aan
den ontvanger, waarin hij hem te kennen gaf, dat
deze voorwerpen overal vrij mochten worden ingevoerd.
De ontvanger bleef nochtans bij zijn gevoeleD, wat hij
in een even beleefd schrijven aan dsn bisschop mede
deelde. Deze laatste, die niet in strijd met de wetten
des lands wenschte te handelen, liet door den graaf
De Geloes de verlangde borgstelling geven, waarmede
die zaak geëindigd was.
Dit is de juiste toedracht van het gebeurde. Er zijn
derhalve geene inkomende rechten gevorderd, noch
heeft, wat ook werd beweerd, eene onheusche bejege
ning plaats gehad. De bisschop heeft zich dan ook
geenszins over het voorgevallene beklaagd, wel echter
de graaf De Geloes, die er den minister van justitie
(tot wien zich de Limburgers thans met hunne klach
ten wenden) mede in kennis stelde, welke de klacht
naar zijnen ambtgenoot van financiën verzond.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Naar aanleiding van Hebr. 13:7 werd gister
morgen ds. W. A. Van Griethuijseo, van Haren, door
ds Chr. L. Laan van Rotterdam bij welwillenden
afstand van den consulent ds. P. Iluet, ingeleid als en
bevestigd tot predikant bij de Ned. Harv. gemeente
alhier. Na de bevestiging zong de gemeente, die zeer
talrijk was opgekomen, den nieuwen leeraar Gezang
913 toe.
Des namiddags te 5 uren hield deze, eveneens voor
voor een groote schare (waartoe ook behoorden de
ringpredikanten d.d. Giltay, van 's-Heer Areüdskerke,
Ilage van Wolfertsdijk en Van der Hoeven van Wil-
helminadorp) zijne intrede mat da woorden uit II
Corinthe 5: 19, het laatste gedeelte: en (God) heeft
het woord der verzoening in ons gelegd." Spr. vond
daarin aanleiding om aati te toonen, hoe de evangelie
dienaar dat woord kan, mag en moet brengen aan de
gemeente. Aan het einde der godsdienstoefening sprak
ds. P. Huet zijn ambtsbroeder en de gemeente nog
kortelijk toe, en uitte het vertrouwen, dat deze in haar
nieuwen leeraar zal gevonden hebben wat zij wenscht,
en dit er tusschen de predikanten onderling eene goede
verstandhouding zal heerschen. Met de zegenbede, vervat
in Ps. 134 3, die door de gemeente ds Van Griethuijsen
staande werd toegezongen, werd de godsdienstoefening
besloten.
Ds. Bouvin, pred. bij de Ned. Ilerv. gemeente
te Alkmaar, heeft voor het op hem uitgebrachte beroep
naar die gemeente te Goes bedankt.
Aangenomen het beroep naar de Oud-Gerefor
meerde gemeente alhier door den heer C. Groeneweg,
predikant te Rotterdam.
Ia de gisteren gehouden avondgodsdienstoefening
heeft ds. J. R emens, beroepen leeraar bij de Ned.
Herv. gemeente te Rotterdam, afscheid genomen van
die gemeente te Middelburg hij had tot tekst gekozen
2 Thess. 2, vs. 16 en 17. Aan het einde der gods
dienstoefening werd hem het laatste vers van Psalm
121 door de gemeente toegezongen.
Te Arnemuiden is eene doleerende kerk gesticht.
De Iïirv. gemeente is reeds sedert 1874 zonder eigen
predikant.
Aangenomen het beroep naar de Christ. Garef.
gemeente te Da Leek (Groningen) door dan heer W.
Breukelaar, candidaat te AalteD, die voor verscheiden
andere b8ioepeD, o. a. voor dat naar Heinkenszand,
heeft bedankt.
Aangenomen het beroep naar Zundert door ds.
G. J. Brutel de la Rivièrte te Zuiderwoude.
Aangenomen het beroep als oefanaar naar de
Ned. Garef. gemeente te Koudakerke door den heer
K. Werner van Middelburg.
Badankt voor het beroep naar Brouwershaven door
ds. J. A. F. Van der Meer van Kufhlor te Moordrecht.
Benoemd tot predikant bij da P/ot. gemeente
te Bandjermassing, Z. en O. aflieling van Borneo,
de hier J. II. C. Israël, laatst predikaat te Sas van
G'Ot. {T.N.Ct.)
