1888. N°. 92.
Zaterdag 4 Augustus.
75ste jaargang.
GOESCHE
Da uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75,
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH VAN DITMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,- berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Ten opzichte van de nieuwe aandeelen der
Neder 1. bank wordt aan de N. Rott. Ct. de op
merking gemaakt, dat men niet alleen moet vragen
«wat zullen de aandeelhouders winnen door 4000
aandeelen te krijgen a 125 pet.maar ookwat
zullen zij verliezen door de waardevermindering, die
de aandeelen noodwendig moeten ondergaan, wanneer
hun getal van 16,000 op 20,000 wordt gebracht. De
beurswaarde van een aandeel het gekapitaliseerde
dividenden nu is het toch zonneklaar, dat het divi
dend per aandeel kleiner wordt, hoe grooter het getal
is der aandeelen. Want de Bank zal met het grootere
kapitaal geen meerdere totale winsten kunnen behalen,
daar zij reeds nu meer middelen heeft dan zij gebrui
ken kan.
De heer Haffmans en de Kamerleden, die zijn amen
dement hebben ondersteund, hebben zich dus eenvoudig
misrekendof wel, zij hebben in het geheel niet ge
rekend, zich verlaten op eenen algemeenen indruk. Zij
hebben voor eene bate aangezien wat een nadeel was,
en een correctief gezocht voor iets, dat geen correctief
vereischte.
Het amendement-Ha(fmans ware voor de Bank zeer
bezwarend geweest. De staat zou voor circa '/s aan
deelhouder der Bank zijn geworden, zoodat voor de
bestaande aandeelhouders slechts 4/fl zouden zijn over
gebleven.
Nu zegt men Ja, maar de aandeelen der Bank zijn
nu toch gestegen. Zij zouden echter uit reactie tegen
vroegere onmatige depreciatienog méér gestegen
zijn, ware de kapitaalsvergrooting achterwege gebleven.
Ook is het niet de vraag, wat de aandeelen nu waard
zijn, maar wat zij na 1 April '89 waard zullen zijn,
als er 4000 stuks zijn bijgekomen".
Wat ons betreft hebben wij deze quaestie wel
degelijk overwogen, en doen uitkomen, dat door de
kapitaalsvergrooting, vooral wanneer de Bank reeds
meer middelen heeft dan zij gebruiken kan, de kans
op winst geringer wordt. Dit is echter een nadeel,
dat alsdan zoowel de Staat als de aandeelhouders
lijden zal, en waarom moeten dan juist de laatsten
bevoordeeld worden Bovendien is het bij eene zoo
soliede instelling als de Nederl. Bank, die 19 pet.
oplevert, niet te verwachten, dat, ook al verminderde
het dividend in evenredigheid tot de nieuwe aandee
len met een vijfde, de aandeelen beneden 200 pet.
zullen loopen. Want een boven alle bedenking solied
fonds, dat dan nog 15 pet. geeft, is ongetwijfeld meer dan
200 pet. waard, en dus blijft de bewering van de heeren
Halfmans c. s. van volle kracht. Na 1 April 1889
zal dit wel blijken en de groote stijging der oude
aandeelen juist in de laatste week is een afdoend
bewijs, dat de tegenwoordige koopers der oude aan
deelen dit inzien, terwijl de aandeelhouders het recht
op de nieuwe aandeelen zeker niet zoo begeeren zouden,
wanneer daaraan geen voordeel verbonden was.
Maar wat ons vooral opvalt in het schrijven in de
N. Rott. Ct. is, dat de schrijver, wellicht zijns ondanks,
een afdoende veroordeeling van de door de rechterzijde
doorgedreven kapitaalsvergrooting heeft geleverd. «Dat
meerdere geld kan niet gebruikt wordenhet vermin
dert het dividendde oude aandeelen zonden nog meer
gestegen zijn als er geen 4000 bijkwamenWelnu,
als dat zoo is, dan hadden de liberale leden het bij
het rechte eind, toen zij die vergrooting bestreden en
daartegen stemden.
Wat echter de laatste bewering des schrijvers be
treft, de onjuistheid daarvan wordt door de feiten
bewezen; want de oude aandeelen stegen juist nadat
de beslissing over de nieuwe gevallen wasEn als
men nagaat, dat de bezitters der oude aandeelen de
nieuwe, in evenredigheid tot hun bezit, er tegen 125
pet. bij krijgen, dan blijkt uit die stijging der oude
met 20 a 25 pet. juist het voordeel dat van de nieuwe
verwacht wordt.
GOES, 8 Augustus 1888.
Wanneer twee vereenigingen in ons stadje ter
eere van den verjaardag van een der leden van het
Vorstelijk Huis tegelijk eene uitvoering geven, dan zal
minstens éen daarvan nadeel ondervinden. En waar
nu gisteravond «Euphonia" in de nieuwe muziektent
van de vereeniging voor Volksvermaken met eenige
muzieknommers optrad en het weer bij uitzondering
zoo was, dat het in de buitenlucht aangenaam mocht
heeten, daar was het niet te verwonderen, dat de zang-
vereeniging «Excelsior" zoo weinig publiek trok.
Wij zelf konden slechts een deel genieten van het
programma, dat als eerste nommer vermeldde«De
Eere Gods", hymne voor gem. koor van Wilh. Smits.
Al zijn de krachten van Excelsior" in den laatsten
tijd een weinig gedund, toch beïit de vereeniging nog
flinke stemmen en wij gelooven, dat deze hymne niet
boven het bereik der zangvereeniging gaat. Maar een
juist oordeel te vellen over de uitvoering is ons on
mogelijk, omdat reeds bij de eerste tonen bleek, dat
het tooneel in de nieuwe zaal van het koffishuis «De
Prins van Oranje", zooals trouwens maar zelden een
tooneel, zich niet eigent voor zang. Het geluid gaat
te veel de hoogte in van waar het niet wordt terug
gekaatst, het blijft te veel tussqhen en achter de scher
men hangen en van daar dat men in de zaal, althans
in de achterste helft, een verward geluid van stemmen
vernam, waaraan echter alle harmonie ontbrak. De
solo's kwamen iets beter tot hun recht, maar sommige
stemmen bleken wat zwak voor de groote ruimte van
deze schoone zaal.
Het best voldeden de beide vrouwenkoren: »Gebet
van Hauptmann" en «Chor aus Blanche de Provence
van Cherubini", terwijl het gemengd koor: «Loreley
van Mendelssohn" goed werd uitgevoerd. Vooral de
solo van mej. S. voldeed daarin bijzonder. Voor het
overige willen wij ons van eene beo^rdeeling onthou
den, omdat «Excelsior" in alle opzichten onder zeer
ongunstige omstandigheden optrad. Wanneer bij een
volgend concert het tooneel kan worden afgesloten en
eene estrade daarvoor geplaatst voor de zangers, dan
zal dit zeer zeker aan de uitvoering ten goede komen
en de ruime zaal biedt dan toch nog gelegenheid ge
noeg voor een talrijk publiek, dat wij èn der zangver
eeniging en den heer Molhoek van harte toewenschen.
Op de Groote Markt werd te half negen het licht
in den muziektempel ontstoken en trad «Euphonia"
met eenige welgekozen nommers op. Vooraf hadden
de werkende leden en het bestuur met de bestuurs
leden van Volksvermaken zich vereenigd in het «Café
Hartman", waar de heer Jonquière als voorzitter van
laatstgenoemde vereeniging een kort woord sprak,
waarbij hij de hoop te kennen gaf, dat er eendrach
tige samenwerking zou zijn tusschen beide vereeni
gingen, die elkander zoo dikwijls de behulpzame hand
bij feesten zullen kunnen verleenen. De heer V. d.
Bilt La Motthe beantwoordde den heer Jonquière en
verzekerde, dat van de zijde van «Euphonia", waar
het mogelijk was, steeds zou gestreefd worden naar
samenwerking met andere Goescha vereenigingen.
Tijdens de muziekuitvoering bewoog zich een tal
rijke menschenmassa over de markt en gelukkig kan
geconstateerd worden dat er goede orde heerschte,
zoodat er geen hinderlijk geschreeuw of gatier werd
gehoord.
De muziektempel ziet er zeer netjes uit en doet
zoowel den ontwerpers als den aannemers alle eer aan.
Het is eene flinke, ruime tent, waarop 40 personen
gemakkelijk geplaatst kunnen worden en die onge
twijfeld meermalen zal blijken in eene behoefte te
voorzien, vooral wanneer in het vervolg het ineen
zetten wat spoediger kan geschieden, zoodat de kosten
niet te groot worden.
Uit het programma, dat door het comité van
de Vereeniging voor Volksvermaken is opgemaakt
voor het aanstaande turnfeest blijkt, dat de turn-
vereenigingen, die van elders komen, aan het station
zullen worden afgehaald door het bestuur van Volks
vermaken en de Goesche turnvereenigingen, begeleid
door het Goesche harmonie-gezelschap «Euphonia"
De eere wijn zal worden aangeboden op het «Slot
Ostende", waarna een optocht door de stad zal worden
gehouden. Te 2 uren begint de gymnastiek-uitvoerirg
op de Groote Markt, waarna de uitreiking der medail
les plaats heeft in het café Hartman. Des avonds zijn
er muziekuitvoeringen op de Groote Markt en in de
sociëteit V. O. V., waar ook een bal zal gegeven
worden.
Behalve «Euphonia" zal ook het fanfaren-gezelschap
Eendracht maakt Macht" van Kruiningen zich bij dit
feest doen hooren.
Wanneer goed weder dit turnfeest zal begunstigen,
dan zullen er ongetwijfeld ook van elders vele nieuws
gierigen dien dag in Goes een kijkje komen nemen.
Aan het feest zullen de volgende gymnastiek-ver-
eenigiogen deelnemen: «Hercules", «Volharding" en
»G. O. E. S.", alle te Goes; «De Schelde", te Krui
ningen; «Olympia", te Dordrecht; «Sparta", te Breda
en «L'Anversoise", te Antwerpen, terwijl misschien
ook nog de «Gymnastische Vriendenkring" te Antwerpen
zal medewerken.
Bij K. B. zijn benoemd tot gezworen van het
waterschap Oud-Vosmeer J. Van Astot dijkgraaf
van den polder Rapenburg C. Janse; tot gezworen
van Oud Noord Bevelandpolder M. De Regt Jz. en M.
De Rjgt Stz.tot voorzitter van het bestuur der
water keering van den calamiteusen Vlietepolder W.
J. Vader.
Bij den gemeenteraad van Zieriksee is ingeko
men een adres van de heeren D. P. Mulock Houwer
aldaar en C. H. Hummelinck te Vlaardingen. bijgestaan
door den ingenieur N. Biezeveld Hz. te 's-Gravenhage,
om concessie te verkrijgen tot den aanleg en de exploi
tatie eener waterleiding in die gemeente.
De aanvragers dezer concessie vragen o. a. dat de
gemeente zich verbinde tot het verleenen van subsidie
aan de concessionarissenvoor de eerste vijf jaren
3000 'sjaars, voor de tweede vijf jaren 2000
'sjaars »n voor de derde vijf jaren 1500 'sjasrs.
Zoodra echter het particulier waterverbruik 500 kub.
meter per dag bedraagt, houdt het verleenen van sub
sidie op, of de gemeente Zieriksee garandeert aan de
concessionarissen gedurende de eerste 10 jaren van de
exploitatie een waterverbruik berekend op een bedrag
van 1,25 'sjaars per inwoner, volgens het zielental
op 1 Januari van het jaar waarvoor garantie verschul
digd is.
De gezondheidstoestand van Z. M.
den Koning schijnt, over het geheel genomen, dan
laatsten tijd dezelfde gebleven te zijn. Wel heeft Z.
M. bij het gunstige weder van laatstleden Vrijdag zich
een kleine wandeling in de bekeode Oranjelaan van
het koninklijk park kunnen veroorloven, maar daar
entegen zou volgens de jongste berichten de toestand
thans weder iets minder gunstig zijn.
Door de synode der Ned. Herv. Kerk is gisteren
het volgende telegram verzonden
Aan Zijne Majesteit den Koning
Het Loo.
Met Uwe Majesteit, het Koninklijke huis en het
Nederlandsche volk, welks lot in lief en leed saam-
geweven is met dat van Oranje, begroet de Algemeene
Synode der Nederlandsche Hervormde Kerk, te 's-Gra
venhage vergaderd, den dag van heden als een heuge-
lijken feestdag. Zij voldoet aan eene diep gevoelde
behoefte door, met de verzekering van hare onwrikbare
gehechtheid aan Uwer Majesteits persoon en stamhuis,
Hoogstdenzelven hare eerbiedige gelukwenschen aan te
bieden, en voegt daarbij de bede, dat het den Hemel-
schen Vader moge behagen het zoo dierbare leven
onzer geliefde Koningin, die zich zoo spoedig eene plaats
in het hart Harer onderdanen heeft veroverd, nog eene
reeks van jaren te sparen, ter bevordering van Uwer
Majesteits huiselijk geluk, ten zegen voor het aanval
lige Koningskind, op hetwelk, als de verpersoonlijking
van ons zelfstandig volksbestaan, Neêrlaods hoop is
gevestigd, en der natie, die tot Haar met dankbaarheid,
vertrouwen en verknochtheid opziet, ten heil.
De Algemeene Synode der Nederland
sche Hervormde Kerk,
M. A. Perk, President.
L. Overman, Secretaris.
Het nader telegram betreffende de onlusten in
Bantam bij het departement van koloniën, onder dag-
teekening van 31 Juli jl., van den Gouv.-Generaal van
Ned.-Indië ontvangen, en waarvan wij in ons vorig
no. in het kort melding maakten, luidt als volgt:
Meerendeel der belhamels onlusten Bantam met be
hulp bevolking successievelijk opgespoord. Eenigen
wegens verzet, bij arrestatie gedood. Twee nog voort
vluchtig, worden vervolgd. Negende bataljon keert
terug. Da garnizoens-compagnie (te Serang) wordt
met eene compagnie tijdelijk versterkt.
Blijkens een bij het departement van koloniën
ontvangen telegram van den gouverneur-generaal van
Nederlandsch-Indië (dd. 2 dezer)zijn ook de laatste
twee belhamels der onlusten in Bantam onschadelijk
gemaakt.
Te Breda was het gisteren reünie van de oud
strijders van 183 0. Aan het station werden de
gasten door de feestcommissie ontvangen en heette
de kolonel Dommers, als president, de feestvierenden
welkom. Daarop trok men naar het stadhuis, alwaar
het hoofd van het gemeentebestuur de oudstrijders
welkom heette. Hij zeide o. a. dat, nu ruim eene halve
eeuw over de tweespalt met onze zuidelijke broeders
is heen gegaan, wij allen wrevel mogen ter zijde zetten
en het jongere geslacht aan vaderland en vorst mogen
toewijden.
Daarna werd de eerewijn aangeboden, en toen trok
men in orde naar het exercitieveld, waar ter gelegen
heid van den verjaardag van onze geliefde Koningin
parade werd gehouden, die gecommandeerd werd door
den kolonel Doorman, van het 3e regiment artillerie.
Uitstekend weer werkte mede om het feest te doen
gelukken.
De Minister van oorlog heeft zijne openlijke
tevredenheid betuigd aan den ie-luit.-adjudant A. L.
H e s t a van het 4e reg. vesting-artillerie, zoowel
wegens de door hem uitgedachte en bij het leger in
gevoerde gewijzigde methode voor afstandmeting op
kustbatterijen, als voor zijnen aan den dag gelegden
ijver om te voorzien in de aanvankelijk daartegen ge
opperde bezwaren.
Aan de Vereeniging onder de benaming van «de
Weesinrichting van den hear J. Van 't Lindenhout"
te Neerbosch, is door wijlen jkvr. M. J. Bichon Visch
een legaat vermaakt groot 8000, vrij van het recht
van successie.
Het Ulr. Dbl. verneemt, dat de ingenieur le
klasse van 's rijks waterstaat P. J. Da Q lartel vo Dr-
nemens is, met eenige Engelsche en Amsterdamsche
kapitalisten concessie aan te vragen aan de Nederl.
regeering tot droogmaking en inpoldering van
het grootste gedeelte van de Zuiderzee eD Friesche
wadden.
De Maasb. dringt er op aan, eene nieuwe po
ging "te wagen om het gewicht voor de toepassing van
het minimum-port van een halve cent voor cou
ranten van 25 op 35 of 40 gram te brengen. De heer
Mackay, thans minister van binnenl. zaken, verklaarde
zich indertijd voor die verhooging eene poging, thans
daartoe aangewend, zou dus misschien kans van slagen
hebben.
Door de Vereeniging »H e t Buitenland"
wordt algemeen verspreid eene circulaire om tot toe
treding tot het lidmaatschap, of althans tot gelde
lijke ondersteuning op te wekken. Het doel der Ver
eeniging is: de vestiging te bevorderen van Neder
landers als kooplieden in het buitenland, inzonderheid
in vreemde overzeesche gewesten, en de handelsver
bindingen van Nederland in den vreemde uit te brei
den, voornamelijk ter plaatsing aldaar van de voort
brengselen der binnenlandsche nijverheid, alsmede ter
ontwikkeling van den Nederlandschen handel met ver
schillende landen. Dat doel verdient ongetwijfeld toe
juiching en steun. Door het persoonlijk optreden van
Duitsche handelshuizen in het buitenland weten deDuit-
sche handel en nijverheid meer en meer zich eene plaats
te veroveren naast die van Engeland. «Ook voor Neer-
land's handel en nijverheid", wordt in de circulaire
terecht verzekerd, «is naast die van Engeland en Duitsch-
land overal in den vreemde plaats. Maar onze jonge
lieden moeten zei ven weder onzen ouden handelsroem
in de overzeesche gewesten gaan ophouden; dair de
producten onzer nijverheid bekend maken, en tevens da
noodige kennis opdoen om onze fabrikaaten in te lich
ten, hoe dezen nog beter dan reeds nu in dan vreemde
met goed succas tegen anderen in concurrentie kunnen
treden, hunna producten naar dan smaak en de wen
schen der afaemers afwerkende." Ia België, Frankrijk,
Oostenrijk, zijn reeds in de laatste jaren \ereenigin-
gen opgericht, met soortgelijk doel als «Het Buiten
land" zich voorstelt. Zal niet de toekomst van hand al,
nijverheid en scheepvaart ten onzent steeds moeilijker
en duisterder worden, dan blijve ons land niet achter
met de richting in te slaan, door «Het Buitenland"
aangewezen. Wij vestigen daarom gaarna de aandacht
op de bovenbedoelde circulaire.
Circulaires worden op aanvraag toegezonden door
dhr. G. M. Boissevain te Amsterdam.
hl—
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
In de zitting van gisteren van de synode der
N. Herv. kerk was o. a. aan de orde de behandeling
der voorwaarden, waarop minnen vaa «singuliere
gaven" en zendelingen of zendelingleeraren tot de
evangeliebediening in onze vaderlandsche kerk konden
worden toegelaten, en die door de rapporteerenda
commissie waren samengevat in een nieuw art. 12bis,
reglement op het examen. Het beginsel werd aldus
geformuleerd: «Da Algemeene Synode der Nederl.
herv. kerk is bevoegd aan personen van buitengewone
bekwaamheid ea van groote verdienste ten opzichte
van de Ned. herv. kerk of aan zendelingen en zen-
deling-leeraren den titel te verleenen van candidaat
tot den H. dienst, met de bevoegdheid om te staan
naar de evangeliebediening". De redactie werd met
eenparigheid van stemmen vastgesteld. Omtrent de
vereischten voor eerstbedoelde personen werden de
volgende bepalingen aangenomen
4 o. Eene gemotiveerde voordracht van den kerke-
raad aan het classicaal bestuur ter toelating tot de
evangeliebediening van een persoon, die door bekwaam
heid en ijver voor de Nederl. Herv. Kerk op buiten
gewone wijze zich verdienstelijk heeft gemaakt, welke
voordracht dit bestuur met zijn advies overbrengt bij
het prov. kerkbestuur. 2o. Het bewijs dat de voor
gedragen persoon lidmaat is van de Nederl. Herv.
kerk. 3o. Eene met redenen omkleede verklaring van
het prov. kerkbestuur van het ressort, dat het de
voordracht des kerkeraads in het belang acht van
de Nederl. Herv. kerk.
Waar het een zendeling of zendeling-learaar betreft
worden de volgende stukken vereischt
lo. Bewijs dat zij lidmaten zijn der Nederl. Herv.
kerk.
2o. Bewijs van eene Nederlandsche zendingsvereeni-
ging, dat de bedoelde personen, na ontvangen onder
richt, door haar als geordende zendalingen zijn uitge
zonden.
3o. Bewijs dat deze minstens 5 jaren met ijver en
trouw als zendelingen zijn werkzaam geweest.
4o. B 3wijs van een geneesheer dat hun gezondheids
toestand een langer verblijf in de Oost-Indische gewesten
onraaizaam maakt.
5o. Bewijs dat ook het Genootschap, hetwelk zij
gediend hebben, de verklaring in sub no. 4 tot de
zijne maakt.
