1888. N°. 58.
Dinsdag 15 Mei.
75sle jaargang.
I
I
Haven van Goes.
VERPACHTING
JACHTRBCHT
De Secretarie der gemeente
Een belangrijke redeneeriug.
GOESCH!
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH VAN DITMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slecht»
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a ƒ1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Voor de gewone herstellingen der havenboorden en
het uitdiepen der haven zal het water zijn afgelaten:
op Zondag 17 Juni tot Zondag 24 Juni 80 c.M.
benoden peil en van laatstgenoemden dag tot en met
Zaterdag den 30 Juni zoo laag mogelijk;
terwijl tegen Maandag 2 Juli e. k. het water weer
op het peil wordt gebracht.
Goes, 12 Mei 1888.
Burgemeester an Wethouders van Goes,
J. J. RAMONDT 1. b.
De Secretaris,
HARTMAN.
VAN HET
in de gemeente GOES,
over eene uitgestrektheid van circa 500
Hectaren,
op Zaterdag den 26 Mei a. s, des namiddags te
éeo uur ten Raadhuize van die gemeente, voor V ij f of
▼oor tien jaren, ingaande den 1 Juli van het loopende
jaar, bij inscnrijving op de voorwaarden, die daarvan ter
secretarie dezer gemeente ter lezing zullen liggen van
heden at' tot den dag der verhuring, terwijl de inschrij-
vingsbiljetten voor den dag der verhuring bij den
Burgemeester moeien zijn ingeleverd.
Goes, den 5 Mei 1888.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d. W. HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN
aal op MAANDAG DEN 21 MEI, uithoofde van den
2den Pinksterdag, gesloten zijn, en zal er alleen van
11 tot 12 uren des voormiddag! tot het doen van aan
giften voor den Burgerlijken Stand gelegenheid ge
geven worden.
Goes, den 12 Mei 1888.
Burgemeester en Wethonders van Goe»,
J. J. RAMONDT, 1. b.
De Secretaris,
HARTMAN.
I.
Aldus noemt het Dagbl. van Zuid-Holland den in
houd eener rede, de vorige week door dr. Schaepman
te Rotterdam gehouden over pde politiek der rechter
zijde". Nu, wanneer het waar is, wat het Haagsche
blad niet onmogelijk schijnt te achten, dat de redenaar
in zijn speech de denkbeelden der regeering heeft ont
vouwd, dan inderdaad mag zijne rede «belangrijk"
heeten. Dan toch is zij eene toelichting op de jongste
openingsrede en dit staatsstuk, hoe lang ook, heeft
werkelijk wel eene nadere toelichting noodig. Alleen
mag de vraag gedaan worden hoe het komt, dat juist
dr. Schaepman, een katholiek van da «gauche", nu
reeds in het bijzonder de denkbeelden van het tegen
woordige kabinet kent, wier leden toch in hoofdzaak
antirevolutionair zijn en op éene uitzondering allen tot
de «droite" behooren. Het zij echter genoeg, dat het
conservatieve orgaan de veronderstelling waagt om te
vertrouwen, dat het de zaak goed inziet.
Wanneer wij de rede van dr. S. lezen, voor zoover
Het Dagblad haar weergeeft, overgenomen uit De
Maasbodedan treft het al aanstonds, dat de spr. de
tegenwoordige meerderheid niet beschouwde als «een
indrukwekkende meerderheid, die willekeur tot wet
kan doordrijven; tot doordrijven is deze meerderheid
niet in staat, maar zij is toch sterk genoeg om te
kunnen regeeren". Hieruit volgt dus, dat, ware de
meerderheid aan de rechterzijde nog grooter, windruk-
wekkend" geweest, er alle kans bestaan had, dat zij
wel aan het doordrijven zou zijn gegaan. Maar wat
dan te denken van de schoone beloften van vrijheid"
vóór en tijdens de verkiezingen door katholieken en
antirevolutionairen afgelegd, wanneer zij toen reeds in
de blijde verwachting leefden van eene windrukwek
kende" meerderheid, die aan het doordrijven zou gaan.
Doordrijven toch staat vrijwel aan elk beginsel van
vrijheid in den weg.
Opmerkelijk is voorts wat dr. S. zegt omtrent het
beweren der liberalen, dat er spoedig genoeg strijd
zal ontstaan in de rechterzijde. Dit beweren noemt
hij geheel onjuist. Wel bestaat er een; klove tuszehen
katholieken en anti-revolutionairen, maar dat verschil
loopt alleen over hooge. heilige beginselen en daarover
hebben wij, staatsburgers, wij, leden der Volksverte
genwoordiging, zoo zegt dhr. Schaepman, geen be
slissing te geven. Over die hooge, verheven waar
heden, over die geschilpunten, zoo diep als de wereld
zelve, hebben wij het laatste woord niet te spreken.
Het doel, waarnaar wij streven, is het recht tot volle
majesteit en zegepraal te zien komen in den Staat
der Nederlanden. Wij beide (kath. en antir.) willen,
dat wij hier kunnen leven in volle vrijheid van ons
eigen geweten en van onze eigene beginselen. Wij
gunnen ieder ander de zijne, mits hij de onze eer
biedigt. Waarom zouden wij ons dan niet kunnen
verstaan in dat, wat ons mogelijk maakt, dien strijd
des geestes vrij te kunnen strijden, zonder inmenging,
zonder bescherming te zoeken van den godsdienst?"
Welk een overstemming van beginselen spreekt uit
deze woorden. Beide partijen strevende naar volle
vrijheid van eigen geweten en eigene beginselen
Maar waar, wanneer en door wien werd die vrijheid
na 1848 ooit aan banden gelegd? Zoo er ooit sprake
was van gemis aan vrijheid van geweten en beginse
len, zeker niet onder het bestuur der liberalen. Moest
dus deze partij ten or.der worden gebracht, dan toch
zker niet op grond, dat zij die vrijheid aan banden
legde. Bovendien zij opgemerkt, dat de «hooge, heilige
beginselen", waarop dr. S. doelde, toch zeker nooit door
de liberalen in de politiek zijn gebracht. Juist de libe
ralen waren het, die meenden, dat die bij vei kiezingen
buiten spel kond<n en moesten blijven, op denzelfden
groDd, dien dr. S. thans aanvoert, nl. dat «over die
geschilpunten wij (de leden der volksvertegenwoordi
ging) het laatste woord niet hebben te spreken."
Het waren dan ook veeleer onze tegenstanders, die,
wetende hoe heilig die beginselen het Nederlandsche
volk zijn, ze bij den stembusstrijd mede in het geding
brachten en de goê gemeente diets maakten, dat het
om die beginselen ging. Of daarmede, zooals in Schoier-
land, die beginselen door het slijk werden gesleurd en
van alle heiligheid werden beroofd, was bij de God-
vreezende leiders der kerkelijke partijen nevenzaak,
wanneer hun daarmede de victorie kon worden bezorgd.
En zou dr. S. de geestigheid van den heer Keuche-
nius, onzen tegenwoordigen minister van Koloniën,
over «de onbevlekte koe" vergaten zijn, toen hij be
weerde, dat het oordeel over heilige beginselen niet
aan de volks vertegen woordigirg paste?
Wanneer de aati-libeialen echter over hunne poli
tieke tegenstanders bezig zijn, nemen zij het in hun
oordeel niet zoo nauw. Daarom ook kon dr. S. ie het
vervolg zijner rede zeggen: «Men moet niet zeggen,
dat, als eenmaal de nieuwe schoolwet er zijn za), de
rechterzijde uiteen zal spatten. Da liberalen bedriegen
zich daarmede. Het zal dan blijken, dat de dag tot
handelen, de dag van daden gekomen is."
Op welk punt moet dan die overeenstemming verder
blijken Wellicht op het punt van algemeenen dienst
plicht, ten opzichte waarvan anti-revolutionairen en
katholieken lijnrecht tegenover elkander staan Of
wel ten opzichte van de koloniale politiek? Of zul
len de katholieken het toejuichen, wanneer do gauche
der antirevolutionaire partij, met dr. Kuyper aan
het hoofd, door hare radicale bondgenooten wellicht
eenmaal zal worden gedwongen mede te werken tot
opheffing der goederen in de doode hand, waarmede
ook de katholieke kerk zoo ruimschoots is bedeeld?
Neen, de eenige kracht der rechterzijde zit eigenl jk
in hare zwakheid. Kon zij over eene grootere meer
derheid beschikken en wogen niet de antirevol. en
kath. partijen in getalsterkte zoo juist tegen elkander
op, dan zou men zien hoe de sterkste de zwakkere
zou regeeren. Dan zou inderdaad veel worden •door
gedreven".
Dr. S. verklaart zich voorts zeer ingenomen met
de openingsrede. Trouwens behalve mr. HafTmans heeft
de geheele rechterzijde bonne mine d mauuats jeu
gemaakt en het program van actie der regeering warm
toegejuicht, alsof daarin werkelijk al hare wenschen
werden bevredigd. Geen wonder, dat dr. S., de poëet-
staatsman, Da het aanhooren der openingsrede, voor
zichzelf deze dichterlijke ontboezeming prevelde: 9de
goede zaak heeft gezegevierd, recht en vrijheid zijn
aan het woord".
In een volgend nommer hopen wij terug te komen
op hetgeen dr. S. heeft gezegd over enkele punten
van het regeeringsprogramma, ten einde onze lezers
op de hoogte te stelleD, wat volgens dezen afgevaar
digde de bedoeling mag geacht worden te zijn van de
zeer vage uitdrukkingen van dat staatsstuk.
GOES, 14 Mei 1888.
In eene onlangs gehouden vergadering der gym-
nastiek-vereeniging nHercules" alhier werd met
algemeene stemmen besloten den heer Z. D. Van
der Bilt La Motthe het beschermheerschap der
vereeniging aan te bieden, wat door hem welwillend
is aanvaard.
Kattendijke. Zaterdag was ons dorp in feestdos.
De beer P. K r u ij s s e hoofd der openbare school,
vierde zijn 25jarig jubüé.
R'eds vroeg in den morgen waren eerebogen vcor
dd onderwijzerswonirig en voor de school opgericht,
terwijl ook het schoollokaal met groen en vlaggen
rmaakvol was versierd. Van bijna alle huizen wapperde
de driekleur en er heerschte op het gansche dorpje
onder oud en jong eene opgewekte stemming.
In den voormiddag werd de heer Kruijsse uitgenoo-
digd zich naar de school te begeven, waar de leer
lingen hem reeds opwachtten en hem een welkomstlied
toezongen, waarna de le wethouder, als voorzitter
eener commissie uit de burgerij, tot den jubilaris eene
hartelijke toespraak richtte, die even hartelijk werd
beantwoord.
Ook de (hulp)onderwijzer wenschte den jubilaris
geluk, waarna de burgemeester, die inmiddels met de
leden van den gemeenteraad was binnengekomen, tot
deo heer Kruijsse zeer waardeerende woorden sprak.
Ook de arrond -schoolopz. mr. C. De Witt Hamer
en vele anderen richtten daarna het wooid tot den
jubilaris, die, hoezeer menigmaal blijkbaar aangedaan,
al de verschillende sprekers op de meest gepaste wijze
beantwoordde. Van den heei W. J. Van Gorkom,
distr.-schoolopziener, wegens ongesteldheid te 's-Hage
vertoevende, ontving dhr. Kruijsse een telegram van
den volgenden inhoui: vUit de verte hartelijk geluk
met uw zilveren feest. Ik had u zoo gaarne persoon
lijk de hand willen drukken.
Onder de keurige cadeaux, die den heer Kruijsse ter
herinnering aan dezen dag werden aangeboden, muntten
uit een kostbaar schrijfbureau met fauteuil, een paar
fijne staalgiavures in zwarte lijsten enz.
De leerliDgen werden io de school op de gewone
wijze ruim onthaald en evenzeer vonden alle belang
stellenden èn in de woning èn in de school overvloed
van allerlei ververschiogen.
's Avonds begon het feest eerst recht.
Was bijna ieder inwoner van Kattendijke in Zon
dagsgewaad op de been, ook 't grootste aantal der
leden vau 't onderwijzers-gezelschap Goes, waarvan de
heer Kruijsse een der oudsten is, was met vele belang
stellenden tegenwoordig en allen vierden in de meest
opgewekte stemming dit feest, dat in alle opzichten
uitmuntend afliep.
't Was of zelfs de natuur daartoe medewerkte. Woei
's morgens nog een kille noordenwind, deze begon
allengs te verminderen en legde zich tegen den avond
geheel ter ruste, toen eene keurige verlichting a giorno
tusschen 'tjonge groen der boomen midden in 'tdorp
in gereedheid werd gebracht.
Allerlei klein vuurwerk, Bengaalsch vuur, voetzoe
kers enz. werden ontstoken, elk was opgewekt en vroo-
lijk, geen wanklank werd gehoord en tot laat in den
nacht bleven tal van vrienden en vriendinnen bij den
gullen gastheer, die zich zeker gelukkig gevoelde bij
't zien van zooveel belangstelling en wi3n deze dag
zeker onvergetelijk zal zijn.
Kruiningen. In de Vrijdag gehouden algemeene ver
gadering van den polder Kruiningen waren
32 van de 40 ingelanden tegenwoordig.
Uit het verslag van den ontvanger griffier bleek,
dat de rekening over '87 in ontvang 16465,18, in
uitgaaf 13716,32 bedraagt; alzoo een goed slot
van 2748 86.
De begrooting over '88 werd in ontvang en uitgaaf
vastgesteld op 13511 36%. Het dijkgeschot werd
met één gulden verminderd en alzoo van 8,50 op
7 50 per H A. gebracht.
Een voorstel van het bestuur om uit de onvoorziene
uitgaven een sluiswachterswoning te bouwen, werd
met 18 tegen 14 stemmen verworpen.
Een voorstal van dhr. C. Der Weduwen om aan de
sluis een waterleiding van 300 meter lengte te graven,
werd met algemeene stemmen aangenomen.
Te Vlissingen is Zaterdag met goed gevolg van
de werf der Kon. Mij. «De Schelde" te water gelatpn
eene stalen raderstoomboot, lang 32 M.,
wijd 6 M. en diep 1.60 M. Da boot wordt onder di
rectie van het departement van marine gebouwd en
is bestemd voor de hydrografie in Nederland.
De ontkoppelbare tweeling compound oscilleerende
stoommachine en de stalen stoomketel worden mede
op de fabriek der bovengenoemde Maatschappij ver
vaardigd.
De beroemde Noellesche Handels
school te Osnabrück, tegenwoordige directeur dr.
LindemanD, zal 21, 22 en 23 Mei a. s. haar 25jarig
bestaan vieren. Den Sisten Mei te 5 uren worden
per extra trein uit Holland de oud-leerlingen verwacht.
Behalve uit Holland komen uit alle oorden van Europa
deelnemers; Zweden, Denemarken, Engeland. Frankrijk
enz., ja zelfs uit Amerika en Australië. Het aantal
feestvierenden beloopt circa 700.
Den 2en dag wordt een optocht gehouden met de
Infanterie- en Artillerie-muziekkapel.
Den 3en dag wordt er een bezoek gebracht aan
het graf der afgestorvene directeuren Sleumer en Noelle
op welke graven kransen zullen neergelegd worden,
terwijl dozr de muziekkapellen een koraalstuk g3g*ven
wordt. Verder loopt er op dien dag een extra trein
naar de »Georg6-Mariën-IIütte", eene streek dicht bij
Osnabrück, waar ijzererts gevonden wordt en in ko
lossale fabrieken tot ijzer vervaardigd wordt. Alle
hötels zijn reeds besproken, zoodat velen bij particu
lieren hun intrek zullen moeten nemen.
In Holland wil men 3000 bijeenbrengen en dit
bij deze gelegenheid aan de school overhandigen, met
het doel oövermogenden, met goeden aanleg, in de
gelegenheid te stellen, van de school gebruik te kun
nen maken.
De school telt op 't oogenblik behalve de vele bui
tenlanders een veertigtal Hollanders; zij heeft een
driejarigen cursus.
Het bestuur der Hoornsche zangvereeniging stelde
reeds het vorige jaar pogingen in het werk om ge
mengde zangvereenigingen tot een bond
te vereenigen. Te Utrecht is nu eene vergadering ge
houden waar het plan voorloopig is gelokt. 31 zaDg-
veveenigingen hebben zich aanvankelijk tot medewerking
bereid verklaard een bondsreglement is vastgesteld.
Het doel is elkander te steunen door muziek te huren,
te leenen of te verkoop9n. De huur is bepaald op een
tiende deel van de oorspronkelijke waardede helft
daarvan zal in de bondskas gestort worden, tot het
vormen van een bondsbibliotheek. Verder zal het bonds-
bestuur alle inlichtingen verstrekken over nieuwe
muziekuitgaven, over solisten enz.het bestuur der
Hoornsche zangvereeniging werd voorloopig als honds-
bestuur benoemd. Dit bestuur werd met de opdracht
belast zoodanige maatregelen te nemen welke voorde
definitieve oprichting van den bond noodig zijn. Ge
volg gevende aan deze opdracht hebben zij het vast
gestelde reglement geformuleerd gezonden aan de
voorloopig deelnemende vereenigingen om vó>r31M3i
volgens de vastgestelde bepalingen zich definitief aan
te sluiten. Binnen eene maand na de oprichting van
den bond kunnen vereenigingen zich nog bij het bestuur
aanmeldenzich. later aanmeldende, zal eaue algemeene
vergadering over de toelating beslissen; bovendien zal
dan nog een entree van 5 betaald moeten worden.
Uit Vlissingon wordt aan de N. R. Ct. gemeld:
Tengevolge van het door den Privy Council in
Engeland uitgevaardigde verbod tot invoer van over
Vlissingen komende Duitsche schapen, wordt schapen-
vervoer over Vlissingen na heden (Zaterdag) voorloopig
gestaakt. Het stoomschip «MerGUrius" vertrok met
het laatste geoorloofde transport, circa 1800 stuks van
Vlissingen naar Deptford, waarna die boot naar Am
sterdam gaat. Het stoomschip «Minerva" is reeds
van Vlissingen naar Amsterdam vertrokken. Gedurende
dan verderen loop van da bestaande contracten zul
len de schapen nu over Rotterdam, in plaats van over
Vlissingen worden vervoerd, per stoomschip «Stella"
der Kon. Ned. Stoombootmaatschappij.
De 19esamenkomst van het Zeeuwsch Jon-
gelings-verbond weid Donderdag te Groede
gehouden en door ruim 45 personen bezocht.
De punten: ligt het oprichten van gymnastiek- en
schermvereenigingen op den weg der Chr. Jongelings-
vereenigingen en welke pogingen kunnen er aange
wend worden om den vooruitgang van hat blad Excel
sior te verzekeren, lokten eenige discussie uit
Het eerste scheen velen ongewenscht, daar het ka
rakter wordt voorbijgezien en het hoofddoel der ver
eeniging uit het oog wordt verloren.
Algemeen was men overtuigd, dat er behoefte be
staat aan een blad voor jongelingen, waaraan Excelsior
uitstekend voldoet. Aan enkele vereenigingen, die het
blad niet kenden, zullen proefnummers worden gezon
den. De vereenigingen zullen zooveel mogelijk intee-
kenaren zien te werven, en wekten op tot een extra
gave, zoo de kas zulks toelaat. (St.)
Onder het opschift «Verpachting van vischplaatsen
in de Zuiderzee", komt in de N. R. Ctvan Zaterdag
een ingezonden stuk voor van den heer J. G. Van
Renterghem te Bergen op-Zoom ter weerlegging van
het in no. 129 van dat blad geplaatste stukje uit
Wielingen, naar aanleiding van de h rverpachting der
vischplaatsen voor de oestercultuur rondom WieringeD,
welk stukje ook wij overnamen:
«De strekking van bedoeld stukje, zegt de heer
Van R. is, om de wenschelijkheid te betoogen, dat
de betrokken minister niet zoude goedkeuren de op 1
Mei jl. plaats gehad hebbende verpachting van visch
plaatsen in de Zuiderzee, bij Wieringen c. a.
In 1869/70 werd voor de eerste maal verpacht de
oesterbank voor Ierseke, ter grootte van 3 duizend
hectaren, toen opbrengende pl.m. 23.000,
Nadat door plaatselijke ondervinding kennis was
opgedaan van de Oosterschelde, werd met ingang van
1885 bevonden, dat de opbrengst van pacht van de
Oosterschelde, toen verpacht over pl.m. 10.000 hectaren,
bedroeg en thaos nog bedraagt pl.m. ƒ530 000 psr jaar.
De Zuiderzee bij Wieringen wordt verpacht in 1884
ter grootto van pl.m 5CQ0 hectaren, en pic Vers van
I
