1888. N°. 41.
Donderdag 5 April.
75ste jaargang.
Voorjaars- Veemarkt
TE GOES.
MILITIERAAD
GOESOIË
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH VAN DITMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Den belanghebbenden wordt herinnerd, dat de eerste
zal gehouden worden op Dinsdag den 10 April 1888.
Goes, den 31 Maart 1888.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
De tweede zitting van den
zal voor deze gemeente gehouden worden op WOENS
DAG DEN 11 APRIL 1888 e k., des morgens te 10 aren,
in de Abdij te Middelburg, in welke zitting uitspraak
zal worden gedaan omtrent ben, die als plaatsvervanger
of nommerverwi8selaar verlangen op te treden
Voorts z*l op den 19 APRIL, terzelfder ure en plaatse,
gelegenheid worden gegeven voor al de lotelingen,
wier plaatsvervangers of nommervervri8*elaars niet
mochten zijn toegelaten om, als zij dit verlangen moch
ten, anderen ia hunne plaats aantebieden.
Goes, den 31 Maart 1888
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
GOES, 4 April 1818.
Wij vestigen de aandacht op de tooneelvoor
stelling, dia de rederijkersvereeniging »E 1 o q u e n -
t i a" morgenavond hoopt te geven. Wij zagen de
vorige maal deze jeugdige vereeniging met genoegen
optreden en ook hare voorstelling bij gelegenheid van
het St. Nicolaasfeest van de vereeniging voor Volks
vermaken maakte toen op het publiek een goeden
indruk. Het is daarom te verwachten, dat morgen
avond een talrijk publiek zal opkomen temeer nu het
bekend is, dat een uitstekend d lettant uit Goes, die
op het gebied van het tooneelspel reeds meermalen
welverdiende lauweren mocht inoogsten, zijne mede
werking zal verleenen.
»Een stemmen op den heer Nieuwenhuis komt
»ons voor, ook bij herstemming, zelfs tegenover den
rheer Heldt, eene fout te zijn", schrijft thans De
Standaard.
Had het blad dit drie weken vroeger geschreven en
behoorlijk gezorgd, dat de anti-revolutionaire kiezers
in het district Schoterland van deze meening van dr.
Kuyper waren in kennis gesteld, zeer zeker had dan
geen hunner de fout begaan. Maar vóór 20 Maart
luidde de geheime order: »Ook daar stemme men niet
op den liberaal", want toen moest Heldt nog tegen
gewerkt worden. Nu Domela Nieuwenhuis gekozen is
krijgen de trouwe volgelingen van dr. Kuyper de bood
schap thuis dat zij zeen fout" hebben begaan.
Intusschen kan nu later kalm weg er op gewezen
worden, dat De Standaard reeds in 1888 schreef, dat
het stemmen op Nieuwenhuis »een fout" zou zijn.
Da nieuwste curiositeit op het gebied der Schoter-
landsche verkiezing is het volgen le
Onder de advertentie van het centraal-comité
der anti revolutionaire kiesvereenigingen, waarin de
verkiezing van den heer Domela Nieuwenhuis in
Schoterland wordt gedesavoueerd en onthouding aan
bevolen, komt ook voor de naam van den heer Diemre,
Christ geref. redacteur van het Noorden. Nog even
te voreD had echter genoemde heer in zijn blad ge
schreven
zin Schoterland zullen de anti-revolutionairen de
partij kiezen van den radicaal, evenzoo in Winschoten.
Wij voor ons zouden in dat geval hetzelfde doen. In
de gegeven omstandigheden zouden wij in geen geval
een liberaal kiezen". Voor Dom. Nieuwenhuis behoorde
alles gedaan" te worden.
Gisteren kwamen in het koffiehuis zde Prins
van OraDje" alhier verschillende bestuursleden en ook
enkele gewone leden van de liberale kiesver
eenigingen in het hoofdkiesdistrict
Hontenisse samen om van gedachten te wisselen
over de taak, die voor die vereenigiDgen voorloopig
is weggelegd.
Ia deze vergadering was o. a. ook tegenwoordig
dhr. Jules Vogelvanger uit Holst, die er prijs op stelde
kennis te maken met zijne politieke geestverwanten
aan deze zijde van de Schelde en wilde trachten ook
aan de overzijde de liberalen tot het oprichten «ener
kiesvereeniging te overreden.
De heer J. Welleman, burgemeester van Hoedekens-
kerke, leidde de vergadering en sprak allereerst een
woord van hartelijken dank tot den heer Jules Vogel
vanger, omdat deze zich in het belang der partij had
laten vinden voor eene candidatuur, hoewel het niet
onbekend was, dat de kans van slagen uiterst gering
zou zijn. Toch was het stemmenaantal, dat de liberale
candidaat had verkregen, wellicht grooter geweest,
wanneer deze candidatuur beter had kunnen worden
voorbereid. Het is een vereischte, dat de candidaat
bij de kiezers bekend zij en dit was met den heer
Vogelvanger niet het geval. Doch voor die kennismaking
had de tijd ontbroken en het geheele vorkiezingswerk
was daardoor van liberale zijde met eenige overhaasting
Mag derhalve met grond verwacht worden, dat een
volgende maal bij betere organisatie de liberale partij
krachtiger zal kunnen optreden, nog om een andere
reden dient zij den moed niet te laten zakken. Immers,
het is bij de herstemming gebleken, welk een gewicht
de liberalen in de weegschaal kunnen leggen, ja, dat
zij het, bij de bijna gelijke getalsterkte der anti
revolutionaire en katholieke partijen, feitelijk in hun
macht hebben te beslissen, welke dier beide partijen
de overwinning zal behalen. Ditmaal was de onthou
ding volkomen gewettigd. Of bij eene volgende her
stemming dezelfde gedragslijn zal moeten worden ge
volgd, is een vraag, die nu natuurlijk niet behoeft
te worden beantwoord, omdat men niet weet tusschen
welke candidaten dan zal moeten gekozen worden.
Maar juist bij de keuze harer afgevaardigden zullen
de beide anti-liberale partijen voortaan te rekenen
hebben met de overtuiging, dat, bij herstemming,
alleen voor een hoogst gematigd candidaat misschien
op de hulp der liberalen zou kunnen worden gehoopt.
Moet alzoo de liberale partij in het district Honte
nisse wel degelijk goed georganiseerd worden, zij moet
ook in tijden, dat er geen verkiezingen zijn, niet wer
keloos blijven. Spr. had zich daarom veroorloofd zijne
denkbeelden omtrent den werkkring, die voor de libe
ralen in de eerstvolgende jaren is weggelegd, samen
te vatten in het volgende pregram
De liberale krachten in het hoofdkiesdistrict moeten
worden gecentraliseerd en daartoe is het noodig, zoo
veel mogelijk in iedere gemeente eene liberale kiesver
eeniging opterichten, welke vereenigirg*n voortdurend
met elkander verband houden.
Deze kiesvereenigingen zullen zich ten doel stellen
a. Het bespreken en stellen van candidaten voor
het lidmaatschap der 2e Kamer, van de Prov. Staten
en den Gemeenteraad
b. De bespreking van zaken, die betrekking heb
ben op het bestuur van Staat, provincie en gemeente;
c. Het ter lezing geven van en bet houden van
besprekingen over belangrijke artikelen in de blalen
van de tegenpartij, zooals de Standaard) de Tijd en
Recht voor Allen;
d. het ter lezing geven van en het houden van
besprekingen over gewichtige brochures door kundige
personen van verschillende politieke richting in het
licht gegeven.
e. Den minder ontwikkelde op onpartijdige wijze
voorlichten omtrent alles wat hg wenscht te weten
of dient te weten.
f. Het in zijn eigen kring bevorderen van ontwik
keling, beschaving, vaderlandsliefde, rechtvaardigheids-
en vrijheidszin en vooral van eerbied voor het gezag
en de wet.
Cher dit program, dat met groote iistemming. na
eene korte toelichting van den voorsteller, werd begroet,
lalden ampele discussiën plaats, vooral wat betreft
de wijze van uitvoering.
Ten slotte sprak de heer Vogelvanger nog zijn dank
uit voor het vertrouwen, dat de liberalen hadden ge
toond in hem te stellen en hij legde de verklaring af,
dat geen eerzucht, maar uitsluitend het belang der
liberale partij him had doen besluiten eene candida
tuur te aanvaarden.
Omtrent den stand der ministeriëele
crisis verneemt msn, dat het tegenwoordig kabinet
onveranderd in samenstelling de bijeenkomst van de
nieuwe kamers zal afwachten. Hare zitting zal, namens
Z. M door eene koninklijke commissie geopend wordeD,
en nalat de Kamers zich zullen hebben geconstitueerd,
zal, ter voorbereiding van de verdere werkzaamheden,
van z-df eene rustpoos intreden. Daarna zal waarschijn
lijk de ministeriëele crisis eigenlijk intreden, en ver
wacht men de opdracht tot eene kabinetsformatie aan
de rechterzijde.
Een ander bericht meldt echter dat de heer mr. M.
baron Mackay door Z. M. belast is met het samen
stellen van een nieuw ministerie. Volgens het Dagblad
moet d-ze reeds voor een groot deel in de vervulling
ziiner taak zijn geslaagd.
Het Vaderland zegt heden omtrent de ministeri-
eele crisis: >Zijn wij goed ingelicht, dan heeft de
heer Mackay de opdracht nog niet definitief aanvaard,
maar uitstel gevraagd met het oog op noodzakelijk
overleg met zijn politieke vrienden. Men verwacht,
dat de heer Mackay, die in de laatste dagen meer
malen met dr. Schaepman heeft geconfereerd, ditmaal
wel gereed zal komen."
In eene Zaterdagavond gehouden vergadering
van de kiesvereeniging Burgerplicht" te Breda is tot
candidaat voor de Tweede Kamer geproclameerd de
heer Van Cooth, oud-griffier der Staten van Noord-
Brabant.
De secretaris der kiesvereeniging »Breda's Welzijn"
verklaart, dat hij van eene candidatuur van den heer
J. F. De B o o ij niets afweet.
Ia plaats van dr. Schaepman is door de Katholieke
Kiesvereeniging candidaat gesteld baron M i c h i e 1 s
van Verduynen, te 's-Hage.
Voor de a. s. verkiezing te Ommen is van lib.
zijde daar candidaat gesteld jhr. G. J. Van der
W ij c k, rijks-ontvanger te Ommen, en van anti-revo
lutionaire zijde de heer J. Van Alphen te Hengelo,
oud-lid der Tweede Kamer.
Middelburg. Maandag is door de bestuursleden der
liberale kiesvereenigingen van het voormalig hoofdkies-
district Middelburg aan den heer J P. I. Buteui
alhier ten zijnen huize plechtig uitgereikt eene zilve
ren medaille met daarop gegraveerde toepasselijke
inscriptie, als bewijs van erkentelijkheid voor zijne
aanvaarding der kandidatuur voor de Tweede Kamer
der Staten-Generaal in de jaren 1886 en 1887. Diep
getroffen werd dit aandenken door den heer Buteux
aanvaard.
's-Gravenhage. In den afgeloopen nacht is alhier
overleden mr. G. M. Van der Linden, landsad
vocaat en gedurende de laatste veertig jaren lid der
2e Kamer.
Zondag is aan den Anna Frisopolder
eene oeverafschuiving ontstaan lang ongeveer 150 M.,
waarbij de steenglooiing over bijna die geheele lengte
is meegevallen. Gevaar voor den polder bestaat echter
niet, omdat er een inlaag achter den zeedijk ligt.
Aan B. Van Drie), hoofd eener o. 1. s. te Seroos-
kerke (Schouwen) is 600, en aan A. J. Wiessner,
bode ter prov. griffie van Zeeland, 188 pensioen
verleend.
De gemeentegasfabriek te Middel
burg maakte in 1887 bij een gasprijs van 8% c.
per M3. een zuivere winst van/20 285 tegen/21.158
in 1886.
In de te Middelburg gehouden algemeens ver
gadering van de stoomtram Breskens Mal
de g h e m is hst dividend bepaald op vijf percent.
Da heir G. J. Gerritsen werd herkozen als commis
saris, terwijl als zoodanig werd gekozen dhr. J. Schotel,
ingenieur te Rotterdam.
De St.-Ct. (no. 79) bevat de statuten der werk
liedenvereniging »De Schelde", te Vlissingen.
De Nederlandsche Pensioen-ver
een i g i n g voor werklieden zal hare algemeene ver
gadering houden te Amsterdam, op Dinsdag 12 Juni.
Ia deze vergadering zullen beban leid worden enkele
voorstellen tot wijziging van het reglement voor het
Werkliedenfonds.
Op den 1 April jl. was het 70 jiren geleden,
dat onder hoog patronaat van Z. K. H. Prins Frederik
der Nederlanden door den generaal J. Van den Bosch
de Maatschappijvan Weldadigheid werd
gesticht, met het edele doel het pauperisme te bestrij
den, hetwelk in die dagen zulk een onrustbarenden
omvang gekregen had.
Dj N. Rott. Ct. van Zaterdag wijdde onder het
opschrift »Een Zeventigjarige" een zeer belangrijk
opstel aan de levens-, voor een groot deel ook lijdens
geschiedenis dezer maatschappij, waarin zij het goede
opsomt door haar gesticht, en duidelijk doet uitkomen,
waarom deze mij., die een philantropische stichting
is, zoozeer den steun van het Nederlandsche volk
behoeft.
De Maatschappij was in 1859, daar zij bijua geen
bedrijfskapitaal had, genoodzaakt eene hypotheek te
sluiten op hare gaonden bij de Rotterdamsche Hypo
theekbank, aan welke zij thans jaarlijks moet betalen
ruim 6000 ter voldoening van intrest en aflossing
van kapitaal. »Met de uiterste krachtinspanning kan
de Maatschappij haar werk, dat tot zegen van zoo-
velen strekt, voortzetten. Is eenmaal de dag daar,
waarop de annuïteit aan die Bank zal zijn afgelost,
dan zal wellicht, er bestaat veel waarschijnlijkheid
voor, het ideaal zijn bereikt, dat generaal Van den
Bosch voor oogen had toen hij in 1818 de M. v. W.
in het leven riep. Het is zeer te hopen zegt de N. R.
Ct. dat tot dien tijd de Nederlandsche philanthroop
zich niet onttrekke. En toch, helaas! het ledental
vermindert. Waarschijnlijk oefent de malaise ook hierop
invloed uit, ofschoon 2,60 waarlijk geen hooge bij
drage is".
De redactie uit den wensch, dat haar opstel bij
vernieuwing de aandacht hebbe gevestigd op deze
echt Nederlandsche stichting, welke zooveel goeds tot
stand bracht en thans nog zoo nuttig werkzaam is
voor velen.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Heinkenszand. Bij de Chr. Geref. gemeente alhier
is een tweetal opgemaakt bestaande uit de heeren
ds. De Koning van Uithoorn en ds. C. Steketee van
Veere.
Aangenomen het beroep naar Zuid-Beierland door
ds. J. B. T. Hugenholtz, te Kattendijke.
Bedankt voor het beroep naar Scherpenisse en
Westkerke en naar Everdingen door ds. W. E.
Noordink, te Oene.
Bedankt voor het beroep naar Tienhoven (cl.
Amersfoort) door ds. P. J. van Melle, te Minnertsga.
Ds. Chr. L. Laan is Zondag voormiddag tot
predikant der Ned. Hervormde gemeente te Rotterdam
bevestigd door ds. II. Malcomesius, die tot tekst bad
Jesaia 51 vs. 16, en heeft des avonds eene intreerede
gehoudm over I Joh. 1 vs. 2. (JY. R. Ct
Vrijdagavond werd voor het eerst dienst gedaan
in da (doleerende) Noorderkerk te Middelburg. Ds. P.
J. W. Klaarhamer sprak voor een zeer talrijk gehoor
naar aanleidig van Lucas 23 vs. 46 en Joh. 19 vs.
31—37. (M. Ct.)
Voor de meer dan 350 vacante predikantsplaatsen
bij de Ned. Herv. kerk zijn thans nog slechts 3 can
didaten beroepbaar, en wel de heeren J, C. Ruijs
te Amsterdam, H. Pos te Utrecht en dr. H. M. Van
Nes te Driebergen.
Het Zuider-zendingsfeest zal dit jaar niet te Goes,
zooals het plan was, maar wederom in Noord-Brabant,
niet ver van het vroegere terrein verwijderd, op Woens
dag 11 Juli gehouden worden. (Sf.)
Beroepen tot evangelist bij de Ned. Geref. ge
meente (doleerende) te Ter Neuzen de heer H. Werner
te Middelburg.
Ierseke. Reeds vóór een paar jaren begon men zich
hier in te spaBnen om ten orgel te bekomen voor
het Ned. Ilerv. kerkgebouw. De groote kosten aan
een geschikt nienw instrument verbonden zagen even
wel die pogingen schipbreuk lijden. Een voor /1500
te Alkmaar te koop aangeboden orgel deed opnieuw
de aandacht op deze zaak vestigen, en nadat na on
derzoek dit orgel voldoende was geoordeeld, besloot
Vrijdagavond de kerkvoogdij tot den aankoop over te
gaaD. Daar bij den bouw van den nieuwen toren tegen
de kerk op deze gebeurlijkheid is gerekend, kan binnen
een week of acht het instrument geplaatst en tot
ingebruikneming gereed zijn.
De onlangs door den heer Nonhebei opgerichte
koraalzangvereeniging Excelsior" voor gemengd koor,
welke zich ten doel stelt het kerkgezang te verbeteren
en door hare uitvoeringen tijdens de godsdienstoefe
ningen deze op te luistereD, deed zich Zondagmorgen
na de leerrede voor het eerst in het openbaar hooren.
Zij zong twee verzen van Gez. 1 en van Ps. 116 en
een vers van Ps. 89, volgens de toonzetting van Worp,
telkens afgewisseld door het zingen van een vers
derzelfde kerkliederen door de gemeente.
Zulk een uitvoering in eene Ned. Herv. kerk is
zeker eene zeldzaamheid en maakte daardoor, maar
veel meer nog door hare statige accoorden te midden
der plechtige stilte, een diepen indruk.
De vereeniging en haar directeur verdienen een
woord van lof voor de snelle vorderingen in zoo korten
tijd en doen de beste verwachtingen koesteren voor
de bereiking van hun doel, waartoe het eerlang be
schikbare orgel zeker mede zal bijdragen.
Door ruim 40 leden der Ned. Herv. gemeente
te Arnemuiden, onder wie eenige kerkvoogden en
kerkeraadsleden, is aan den kerkeraad het verzoek
gericht, om met hen de gehoorzaamheid aan de Synode
op te zeggen.
Naar men verneemt heeft de kerkeraad dit verzoek
echter gewezen van de hand. (Af. Ct.)
Kortgene. Zaterdag 31 Maart kwamm de onder
wijzers van Noord-Beveland weer bijeen voor hunne
eerste gewone vergadering in dit jaar. Uit een mede-
deeling van den Voorzitter bleek, dat door verschillende
omstandigheden dit jaar eene samenkomst der onder
wijzers van het arrond. Zieriksee met die van het
arrond. Tolen (waartoe ook Noord Beveland behoort)
te Stavenisse zeker niet zal plaats hebben.
Na rekening en verantwoording van den penning
meester over het jaar 1887 besprak de heer G. J.
Barentsen van KolijnsplaatHet rekenonderwijs van
vroeger en nu.
Na een overzicht gege /en te hebben van het geheel
hoofdelijk onderwijs in het rekenen in de vorige eeuwen
en in het begin van deze, wat ons land betreft, ging
hij de wijze na, waarop z. i. bij het vroeg verlaten
der school en het groote schoolverzuim van vele leer
lingen ten platten lande dit thans het best gegeven
kan worden, Het rekenonderwijs zij, waar het mogelijk
is, aanschouwelijk. Liefst gebruike men eenvoudige
hulpmiddelen als het telraam, knikkers, griffels enz.
Verder leere men h-t cijferen werktuigelijk, wat de
