1888. N°. 34
Zaterdag 17 Maart.
75ste jaargang.
HET EINDEXAMEN
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH VAN DITMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing der zelfde advertentie wordt de prijs slecht»
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
aan da BURGER-AVONDSCHOOL zal dit jaar gehou
den worden, wat het mondeling gedeeltebetreft, op
Woensdag den 20 Maart, van des voormiddags 9 tot
ll'/4, welk examen door belangstellendeu kan worden
bijgewoond.
Goes, den 16 Maart 18S8.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
GOES, 16 Maart 1888.
Da anti-revolutionaire kiesvereeniging
«De drie gemeenten" te Heerenveen heeft voor de her
stemming tot candidaat gesteld den sociaal-democraat
F. Domela Nieuwenhu ij s
Alzoo de man, die veroordeeld is en gevangenisstraf
heeft ondergaan wegens smaad des Koningswordt
van anti-revolntionaire zijde voor het lidmaatschap der
2e Kamer aanbevolen
En dan durven de anti-revolutionairen zich het mo
nopolie van liefde voor Oranje toeëigenen Hoe diep
moeten toch de trawanten van dr. Kuyper gezonken
zijn om tot zoo iets te komen. Trouwens het cen
traal comité van anti-revolutionaire kiesvereenigingen
zal deze handelwijze ongetwijfeld toejuichen. Immers
dezer dagen schreef dat comité: «Voor de districten
"Winschoten en Schoterland kunnen wij geen advies
geven. Daar moet gij zei ven beslissen. Slechts tegen
éen ding waarschuwen we u: Laat ook daar niemand
op den Liberaal stemmenHeldt is in de Kamer
een gewone «liberale mijnheer" geworden".
(Dit citaat uit een geheim schrijven van dr. Kuyper
aan de antirevol. kiesvereenigingen hebben wij te
danken aan een anti-revolutionair, die verontwaardigd
is over deze daad zijner partijgenooten en het afkeurt,
dat dr. Kuyper, in plaats van om den wille van onzen
Koning tegen de verkiezing van Domela Nieuwenhuys
op te komen, zijdelings dezen loop der zaak heeft
uitgelokt, al durft hij het niet openlijk te doen.)
Alxoo de man, die bij de instructie van zijn zaak
deze erkentenis aflegde: »Ik ben republikein en tegen
stander van het constitutioneel Koningschapdat mijns
inziens een onding is", die man alcoo in de Kamer
gebracht door de hulp der anti-revolutionairen, die den
liberalen ten laste leggen, dat zij niet gelooven aau
een Koningschap bij de Gratie Gods. En toch zegt
weer De Standaard van gisteren, dat wie den KoniDg
beleedigt, waard is dat men hem den rug toekeert
Toch zegt De Standaard daarin weêr, dat «eea dus
genaamd Protestant van geen Koningschap «bij de
gratie Gods" weten wil, toch schrijft De Standaard
artikelen met het opschrift: «Eerlijk bovenal!"
Eén ding benieuwt ons, nl. of de anti-revolutionaire
leiders hun volkje zoover tot willoos werktuig verlaagd
hebben, dat het werkelijk zelfs in dit geval gehoor
zamen zal. Weinig kan ons meer van de anti-revo-
lationairen verwonderen, misleid als zij dagelijks wor
den door hunne leiders en hunne persmaar te ge
looven dat het eigen govo?l van waardigheid zoover
gezonken is, dat zij op last hunner leiders een vijand
van ons Koningschap zullen stemmen, dat knnnen wij
niet en wij vertrouwen dat op 21 Maart onze mea
ning omtrent een deel der anti-revolutionairen blijken
zal jnister te zijn geweest dan die van hunne partij
leiders,
Het U D. schrijft
Waartoe de anti-revolutionaire partij n staat is,
als hare partijbelangen het meebrengenis dezer
dagen afschuwwekkender dan ooit gebleken.
Ten strijde getogen met de schoone, ieder rechtge
aard Nederlander diep in h6t hart gegrifte leus sMet
God voor Nederland en Oranje," schaamt zij zich
niet in het hoofdkiesdistrict Schoterland haar steun
aan te bieden aan den man, die hoonde, wat ieder
onzer heilig moest zijn het geliefd en geëerbiedigd
hoofd van het stamhuis van Oranje, omen Koning
Willem III, door zijn Volk niet alleen, maar door
gansch Europa Willem de goede genoemd.
Zoo Nederland den smaad moet dragen Domela
Nieuwenhuis, den beleediger en verguizer van het ons
dierbaar huis tan Oranje tot lid der Kamer van hon
derd te zien gekozen, dan zal die gruwelijke smaad
ons zijn aangedaan door de anti-revolutionaire partij.
Wij verwachten dan ook, dat vele anti-revolutionairen,
die Oranje liefhebben, na deze niet genoeg te brand
merken daad, zich openlijk van die partij zullen af
scheiden."
Geheel in overeenstemming daarmede zegt de N.
R. Ct.:
«Volk van Nederland, hoe zult gij oordeelen over
hetgeen daar voor uwe oogen geschiedtniet bedek-
telijk, niet in het geheim, maar op de meest schaam-
telooze wijze in het openbaar?
Om «de eere van koning Jezus" gaat de strijd,
riep men den kiezers toe. Eo openlijk reikt men de hand
aan mannen, die Christus verloochenen en God honen,
en helpt hen verheffen op het eere-gestoelte
Nederland en Oranje" was de leus van Groen,
en die leus werd de naam vau al de kiesvereenigin
gen, door zijne gatrouwen opgericht. En zij, die zich
Groen's opvolgers en volgelingeu noemensluiten
vriendscbapsbonden met lieden, die geen vaderland
kennen en Oranje honen en vervloeken!
Wie vindt het woord, dat op zoo schandelijk be
drijf past?"
Gisteravond trad op uitnoodiging van de afdee-
ling «Goes" van het Nederlandsch Tooneelverbond in
da schouwburgzaal V. O. V. alhier op de heer L. M.
Smith uit Rotterdam, oud-leerling van de Tooneelschool
en lid van het tooneelgezelschap de Nieuwe Rotterd.
Schouwburg, om het niet talrijk opgekomen publiek
te vergasten op eenige voordrachten en monologen.
De heer Smith weet èa door zijn stemgeluid én
door tijne schoone voordracht het publiek volkomen
te boeien en kij heeft gisteravond het bewijs geleverd,
dat zijne leerjaren aan de Tooneelschool voor hem
niet zijn verloren gegaan.
«De werkstaking" van Coppée, ïJean-Marie" van
Theuriet, «De roepstem" van dr. Kievit de Jong en
»'t Wrakhout" van Coppée gaven dhr. Smith gelegen
heid zijn dramatisch talent te doen kennen, terwijl
een nieuwe schets van dhr. Justus Van Maurik Jr.,
getiteld: «Een vergeten schouwburg en een miskend
kunstenaar", zoowel als een paar monologen«Een
eerste liefde" van Bilhaud en «Listen en lagen" van
Ch. Cross ons zijn humoristisch talent deden aan
schouwen.
In beide genres toonde de heer Smith zich een kun
stenaar. Alleen Jean Marie won niet bij de voordracht,
wanneer men het heeft zien spelen, b. v. door mej.
V. Biene en dhrn. Bouwmeester en Spoor. IIo« ver
dienstelijk de heer Smith de verschillende rollen trachtte
weer te geven, de rol van Thérèse kan bij eene voor
dracht nooit zoo worden vertolkt, vooral niet door een
man, als bij eene opvoering van het stuk. Het stille
spel gaat bij een voordracht te veel verloren.
Wij hebben niettemin de overtuiging, dat bij de
aanwezigen het optreden van den heer Smith een blij-
▼enden iodruk zal achterlaten en dat mocht hij
ons nogmaals op zijne voordrachten komen vergasten
een talrijker publiek zal opkomen om hem te hooren.
Op de nu defiaitief vastgestelde lijst vau de 125
hoogstaangeslagenen in 's Rijks directe be
lastingen in Zeeland komt thans ook voor de heer J.
E. Mulock Houwer te Goes met een totaal aanslag
van 433,74.
In De Wekker van 7 Maart vestigt M. de aan
dacht op «De Wet ©p het lager onderwijs en de daar
bij behoorende verordeningen", van aanteekeningen
betreffende hare uitvoering voorzien door mr. P. F.
Hubrecht, Secretaris-Generaal bij het Dep. van Binn.
Zaken, van welk belangrijk werk kort geleden de 4e
afl. verscheen. Het is ons plan niet, de geheele waar-
deerende beschouwing van M. in ons blad op te nemen,
maar wel meenen wij dat het goed is een enkele aan
haling er uit over te drukken, te meer nu vooral in
de veikiezingsdagen de openbare school la béte noire
is geweest, waarmee men vooral de nieuwe kiezers
heeft bang gemaakt.
M. schrijft dan o. a
«De samensteller van «De Wet op het lager onder
wijs enz." heeft, waar dit noodig bleek, een beider
licht ontstoken, waar men van deze of gpne zijde zoo
gaarne phantasie voor werkelijkheid geeft. In 't bij
zonder is dit het geval bij de behandeling der art.
33 en 34.
«Dat de uitdrukking: «opleiding tot alle Christe
lijke en maatschappelijke deugden" geene dubbelzin
nige beteekenis heeft en de bedoeling, die de wetgever
met dit voorschrift had, voor uitvoering vatbaar is,
wordt even duidelijk aangetoond als wat men te ver
staan heeft onder «andersdenkenden" in de 2e al.
van art. 33.
«Die wenscht te weten tot welke moeilijkheden dit
artikel aanleiding heeft gegeven, kan in het hier-
bedoelde boek bevrediging vinden en hij zal dan tot
de ervaring komen, dat de tegenstanders der openbare
school gewoon zijn hunne bezwaren door een vergroot
glas te beziennog sterker, ze soms meenen te be
merken, waar ze niet aanwezig zijn. Als een bewijs
voor dit laatste volge hier ten slotte, wat op bl. 274
en 275 wordt aangetroffen
«>Een diep betreurd inspecteur van het lager on
derwijs, wiens nagedachtenis nog bij menig onder
wijzer in zegening voortleeft en die met wijlen onzen
ouden heer Smits meer dan iemaGd bevriend was,
deelde mij, toen wij over dat artikel spraken, zijne
ondervinding mede op een onzer dorpen. Hij was
derwaarts gereisd op verzoek van twee eerwaarde
ingezetenenden pastoor en den predikant, die zich
ieder afzonderlijk hadden beklaagd over schending van
den eerbied, bij art. 33 bedoeld, op de school hunner
woonplaats, door de keuze van een schoolboek, dat
den leerlingen aldaar in handen gegeven en hun ten
gebruike aangeprezen was. Op zijne vraag aan den
predikant, welke bezwaren hij tegen dat boek bad
in te brengen, antwoordde deze geheel verbaasd over
die traag: «maar meneer de inspecteur, weet u dan
niet, dat het geschreven is door een kanunnik?" Op
dezelfde vraag antwoordde de pastoor met gelijke
verbazing: «maar meneer de inspecteur, weet u dan
niet, dat het in het hollandsch vertaald is door een
dominee
Men schrijft ons
Bij vele polders of waterschappen heeft de aan
besteding der in 't loopenda jaar te maken nieuwe
en onderhoudswerken eerst in de maand Mei plaats.
Een direct gevolg hiervan is, dat ook die werken
vrij laat in het jaar kunnen opgeleverd worden. Zooals
licht te begrijpen valt, zijn ze dus veel minder bestand
tegen najaarsstormen dan werken die, zooals men dat
noemt, meer gezeten zijn. Hieruit vloeit van zelve een
nadeel voor 't waterschap voort. Te Scherpenisse
nu heeft men door met alles zeer vroeg ijverig bezig te
zijn het daarheen kunnen leiden, dat de nieuwe en
onderhoudswerken aan dat waterschap reeds op het
laatst dezer maand kunnen aanbesteed worden. Het
nut hiervan is tweeledig. Vooreerst voorkomt men
hierdoor de nadeelen van te versche werken, als boven
opgegeven, en ten andere voorziet men de werklui
reeds vroeg van arbeid, dus ook van loon. Dit laatste
voordeel mag vooral ook niet gering geschat worden.
De moeilijkste tijd toch voor den arbeidersstand is
het late voorjaar. De wintervoorraad is dan opgeteerd
en in het barre seizoen was er geen gelegenheid over
te sparen, derhalve is het veelalgeen werk geen
brood, of schuld. Daarom, besturen van waterschappen,
gehandeld in dezen in overleg met uwe ambtenaren,
vooreerst ia uw eigen belang en vooral in dat der
arbeidende klasse.
Hoedekenskcrke. Woensdag werd alhier eene libe
rale kiesvereeniging opgeiicht voor de ver
kiezing van leden der Tweede Kamer en der Prov.
Staten, onder den naam van «Welbegrepen Eigenbe
lang". Het bestuur bestaat uit de heeren J. Welleman,
presM. Beneker, secretaris en J. Van Belsen, pen
ningmeester. Onder de leden behooren ook eenigen uit
Baarland. Besloten werd met algemeene stemmen
zich bij de a. s. herkiezing onzijd g te houden en
voorts zich in betrekking te stellen tot de overige
opgerichte of nog op te richten vereenigiDgen in het
district Hontenisae van de Tweede Kamer en het dis
trict Goes voor de Prov. Staten.
Kruiningen. In de gisteren gehouden vergadering
der vr ij zinnige kiesvereeniging «Krui
ningen" bracht de commissie, daarmede belast,
een ontwerp-reglement ter tafel, hetwelk met eenige
wijzigingen weid aangenomen. In dit reglement komt
een artikel voor in denzelfden geest als art. 7 uit de
statuten der liberale kiesv. «Goes", zoodat de vereeni-
ging «Kruiningen" wat verkiezingen voor Prov. Staten
aangaat met de vereeniging «Goes" zal samen werken,
terwijl zij zich bij verkiezingen voor de 2e Kamer
met andere gelijkgezinde kiesvereenigingen in het hoofd
kiesdistrict Hontenisse in verbinding zal stellen. De
contributie werd bepaald op 0,50 's jaars. Op de
vraag welke houding men bij de herstemming op a. s.
Dinsdag zou aannemen, werd besloten zich alsdan
geheel van stemming te onthouden.
Ierseke. In de gisteren gehouden vergadering van
den gemeenteraad waren o. a. ingekomen de goed
keuring door Ged. Staten van het raadsbesluit tot een
geldleening groot 800 voor een torenuurwerk als
mede de goedkeuring der begrooting voor 1888;
van mej. Scheepmaker de kennisgeving, dat zij hare
benoeming tot onderwijzeres aanneemt en met 1 April
hoopt in functie te treden
van den heer M. Reijogoudt de kennisgeving dat
hij zijne benoeming tot lid van 't Algemeen Armbe
stuur aanneemt
van het Algemeen Armbestuur de kennisgeving dat
tot zijn voorzitter is benoemd de heer J. Lemson en
dat hij die benoeming heeft aangenomen
van den Minister van Waterstaat, Handel en Nij
verheid de medeleeling, dat het telegraafkantoor alhier
in 1887 heeft opgebracht 2947,80, dus meer dan
de door de gemeente gegarandeerde som.
De voorzitter las daarna een request voor, door den
raad aan Z. M. den Koning te zenden, inhoudende
het verzoek om het aantal vergunningen voor den
kleinhandel in sterkedrank, hetwelk volgens de wet
tot 15 mag stijgen, voor 3 jaren tot het bestaande
getal van 12 beperkt te mogen houden, aangezien dit
getal voldoende in de behoefte voorziet. Met algemeene
stemmen werd besloten dit adres namens den raad
op te zenden.
Nu bracht de Voorz. aan de orde een verzoek van
den aanDemer van het p st- en telegraafkantoor den
heer Lindenberg om uitbetaling van '/io der aanne
mingssom. Hij bracht dit verzoek in den Raad omdat
de aannemer niet aan zijne verplichting: oplevering
van het gebouw op 1 Nov. had voldaan. De vraag
wanneer het kantoor klaar zou zijn durfde de Voorz.
niet beantwoorden.
Na eenige discussie werd besloten hem '/6 nu uit
te betalen, na oplevering van het buitenwei k V5 en
na het eindigen van den garantietijd het overige vijfde
deel.
Daarna las de Voorz. een verzoekschrift voor van
het voorloopig bestuur eener alhier opgerichte Vereen,
tot WerkverschafiiDg, waarin aan den Raad verzocht
wordt, dat hij een lid uit zijn midden moge benoemen
om in het bestuur der Vereen, zitting te nemen.
De Voorz. zette het doel der Vereen.: voorziening
in de heerschende armoede, nader uiteen en prees de
goede bedoeling der opriehters.
De heer Sinke wilde het verzoek liever behandelen
nadat de Vereen, rechtspersoonlijkheid zal verkregen
hebben.
De Voorz. meende, dat het verzoek niet den Raad
als zoodanig betrof en dat men deze zaak straks in
klein comité kon behandelen. Hiertoe werd besloten.
Verder deelde hij nog mede dat het pad naar het
Bekhof met grint zal opgehoogd worden en dat de
pyramide op de begraafplaats gerooid is. Daarna ging
de openbare zitting in eene geheime over.
De Minister van Binnenlandsche Zaken,
Overwegende dat de heer W. Rooseboom, benoemd
lid van de Tweede Kamer der Staten Generaal, in de
hoofdkiesdistricten Arnhem en Rotterdam, heeft ver
klaard de benoeming voor het laatstgenoemd kiesdis
trict niet aan te nemen, en derhalve eene nieuwe ver
kiezing van een lid dier Kamer in dat kiesdistrict
moet plaats hebbenheeft goedgevonden te bepalen
lo. dat eene verkiezing van een lid der Tweede
Kamer van de Staten-Generaal in het kiesdistrict Rot
terdam zal plaats hebben op Dinsdag 27 Maart e. k.
en 2o. dat herstemming, is die noodig, zal geschieden
op Dinsdag 40 April daaraanvolgende.
Daar jhr. mr. T. A. J. Van Asch van Wijck
verklaard heeft zijne benoeming tot Kamerlid in het
kiesdistrict Kampen aan te nemen, zal op 27 Maart
a. 8. ook eene verkiezing in het district Amersfoort
plaats hebben.
De heeren W. M. Oppedijk en A. baron Van
Dedem zullen respectievelijk voor Harlingen en Zwolle
zitting nemen; ook in de districten Saeek en Ommen
moeten dus nieuwe verkiezingen plaats hebben.
Bij Kon. beel. zijn de heeren F. C. Tromp,
minister van marine, en J. N. B a s t e r t, minister
van waterstaat, handel en nijverheid, benoemd tot
ridder in de orde van den Ned. Leeuw.
De heer jhr. mr. G. J. Th. Beelaerts Van
Blokland, gezant van Transvaal bij verschillende
Europeasche hoven, is Womsdag naar Berlijn vertrokker,
ten einde de Zuid-Afrikaausche republiek te vertegen
woordigen bij de teraardebestelling van Keizer Wilhelm.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Doopsgezinde kerk. Zondag 48 Maart, des voor
middags 40 uur, ds. Zialberg van Zieriksee, die dezer
dagen een beroep naar Paramaribo heeft aangenomen
en eerlang derwaarts hoopt te vertrekken.
In de vergadering van het Kiescollege der Her
vormde Gemeente te Goes, gisteravond gehouden, werd
voor de aanstaande vacature-ds. Laan het volgende
drietal opgemaakt ds. J. Montagne te Vlissin-
gen, ds. M. Beversluis te Sleen (Drente), en ds.
W. A. Van Griethuijsen te Haren (Groningen). Allen
bekwamen een gelijk aantal stemmen. Vervolgens werd
een grostal geformeerd voor de aanstaande vacature-
dr. Piccardt. Daarna werd als ouderling benoemd de
heer B. Van Asperen Vervenne, in de plaats van den
naar Souburg vertrokken ouderling D. Kodde. Op den
4 n April aanst. zal uit het drietal een beroep worden
uitgebracht en uit het gros een drietal worden gekozen.
Heden zullen 34 leerlingen van ds» Sibmacher
Zijnen te Middelburg, ten overstaan van den kerkeraad
der Herv. gem. te Veere, tot lidmaten aangenomen
worden.
KrulniHgon. Door het dagelijksch bestuur dezer
gemeente is besloten de voortbrengselen van de hand
werken aan de openbare lagere school te Hansweerd
a. s. Woensdag onder de vrouwelijke leerlingen te doeu
verloten.
Bij min. besluit van 14 Maart is de schoolop
ziener in het arr. Tolen, mr. L. A. Bybau, belast met
de tijdelijke waarneming van den dienst in het arron
dissement Zieriksee.
Aan het vergelijkend examen voor hoofd der
school te Serooskerke (Schouwen) 40 Maart jl. ge
houden namen 8 sollicitanten deel van de 43, die
zich hadden aangemeld; éen van de scht trok zich
tijdens het examen terug. Gisteren wird a \i het ge
meentebestuur het volgende drietal ter beaoeming vuor-
