1888. N°. 29.
Dinsdag 6 Maart.
75ste jaargang.
Jhr. Mr. W. SIX,
jhr. mr. W. SIX
Ontheffing van Dienst,
Zfciü-MILITIE
verveer van vrachleu op de wegen
TE KOOP:
Da uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen enj Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH VAN D1TMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Na wat in onze vorige nummers geschreven is
over de liberale richting en over onzen candidaat
kunnen wij thans kort zijn. Onze candidaat toch
is door de tegenpartij niet bestreden Aangezien
tegen een zoo voortreffelijk man als SIX door de
anti-revolutionaire pers niets kon worden aange
voerd, heeft men op de aan die pers eigene
christelijke wijze uitgemaaktde bestuurs
leden der liberale kiesvereeniging Ofschoon wij
omtrent een paar bestuursleden der anti-revol.
kiesvereeniging zouden kunnen vragen, wat en
waar hunne kerk is, zoo willen wij de mannen
van Be Zeeuw op dien weg van lompe onkiesch-
heid niet volgen; te minder omdat hun candidaat
te gereede aanleiding tot bestrijding oplevert, dan
dat het noodig zou zijn, in plaats van hem de
bestuursleden der kiesvereeniging aan te vallen.
Wij verwijzen dan ook alleen naar het in dit
no. voorkomend artikel van mr. Van Houten.
Inderdaad dat is de toestand.
Hij, die Lohniitii, den doleereiide,
kiest, steiut niet alleen den afbre
ker der Ned. Herv. Kerk, niaur
brengt het proteNtanhche Neder
land ouder eeue fltoomsclie regec-
ri"».
Onze christelijk gereformeerde districtgenooten,
die daartoe meewerken, mogen het voor zich zeiven
verantwoorden wanneer zij op die wijze den strijd
ongedaan maken, dien onze voorvaderen tegen
Spanje zegevierend hebben uitgevochten. Maar wij
koesteren de hoop, dat de getrouwe leden der Ned.
Herv. Kerk en alle andere liberalen dezen lieil-
loozen toeleg zullen verijdelen en dat met een in
drukwekkend steminental uit de stembus zal komen
de naam van
die inderdaad is Staatsman en Christen
P. S. De stembus is slechts geopend tot 4 uren.
Een reeds geschreven naam mag doorgehaald en
door een anderen vervangen worden.
Wie zijn biljet verloren heeft kan ter secretarie
een ander bekomen.
Tot het hoofdkiesdistrict Goes bebooren
thans de gemeentenGoes, Wemeldinge,
Katt ndijke, Kloetinge, 's-Gravenpoldar, 's-Heer Abts-
kerke, 's-Heer Arendskerke, Heinkenszand, Wolferts-
dijk, Arnemuiden en voorts al de gemeenten van de
eilanden Noord-Beveland, Tolen en St. Filipsland.
De aanvrage door miliciens, die geestelijke en be
dienaren van den godsdienst bij erkende kerkgenoot
schappen of studenten in de godgeleerdheid zijn, om
moet tusschen den 20 Maart en den 1 Ap'il met het
bewijsstuk worden ingediend bij den Burgemeester der
gemeente, binnen welke zij voor de Militie zijn inge
schreven.
Goes, den 3 Maart 1888.
Burgemeester en Wethouders von Goes,
J. G. DE WITT HAMER
De Secretaris,
HARTMAN
De lotelirgen voor de Nationale Militie dezer gemeente
voor de lichting 1888 die dienstplichtige nummers ge
trokken hebben en welke verlangen mochten bij de
te dienen, kunnen zich daartoe voor den eersten April
eerstkome de ter gemeentesecretarie a ngeven, alwaar
de verlangde inlichiingen te verkrijgen zijn.
Goes, den 4 Maart 1888.
Burgemeeeter en Wethouders van Goes,
J. G. DE WlTT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
Aan H. BAETUS alhier is op zijn verziek, zulks
met ingang van 1 April a. s., een eervol ontslag ver
leend als
OMROEPER,
tevens
aanwijzer op de Visclimarkt.
Goes, den 5 Maart 1888.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G DE WITT HAMER
De Secret,aris,
HARTMAN
Ingevolge bevel van den heer Commissaris des Ko-
nings in deze provincie ia het
overeenkomstig het reglement beperkt, welke beperking
is aangevangen te middernacht tusschen den 3 en den
4 Maart 1888.
De uitvoerige aankondigingen zijn ter gewone plaatsen
aangeplakt.
Goes, den 3 Maart 1888
De Burgemeester van Goes,
J. G. DE WITT HAMER
de GASKROON EN uit de Raadzaal, hetzij gezamenlijk,
hetzij stuksgewijze.
Aanbiedingen worden ingewacht ter Secretarie vóór
Zaterdag den 10 Maart aanstaande.
Goes, den 5 Maart 1888.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. DE WlTT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
GOES, 5 Maart 1888.
Ter elfder ure tracht men nu bij de kiezers op het
platteland het praatje ingang te doen vinden, dat jhr.
Six, werd hij morgen gekozen, toch bedanken zou,
want dat hij geen lid der Kamer wezen wil Als bewijs
daarvoor wordt aangehaald dat hij voor al zijne vroe
gere betrekkingen ook heeft bedankt, waaruit dan
volgen moet, dat hij geen openbaar ambt meer wil
b^kleeden.
De waarheid is, dat jhr. Six zijne vroegere betrek
kingen achtereenvolgens heeft nedergelegd, omdat hij
steeds tot een hooger ambt werd geroepen. Dat hij
ten slotte niet als lid van den Haagschen gemeenteraad
werd herkozen had zijn reden daarin, dat men hem
als wethouder liet boeten voor de grieven, die men
tegen den burgemeester had. Het scheelde trouwens
maar enkele stemmen of jhr. Six ware wel herkozen
en alle bladen, van welke richting ook, bevalen hem
bij die gemeenteraadsverkiezing aan.
De waarheid is voorts, dat jhr. Six, volgens zijn
eigen schrijven aan de kiesvereeniging »Goes", U bij
circulaite toegezonden, het lidmaatschap) voor de Kamer
aannemen zalomdat hij geen vrijheid vindt zich
daaraan te onttrekken, indien hem uit Zeelandwaar
aan hij zeer gehecht is geblevenzulk een bewijs van
vertrouwen werd geschonken.
Moge de waarheid morgen bij de stembus zpge-
vieren en jhr, mr. W. SIX gekozen worden 1
Aangezien er steeds enkele kiezers z'jn, die op
hun stembiljet den gedrukten naam van den
candidaat plakkenkan het zijn nut hebben er op
te wijzen dat de tegenwoordige kieswet voorschrijft dat
de namen op de biljetten moeten geschreven zijn.
Onze bekende vroegere stadgenoot, ds. N. De
Jonge te Brussel, schrijft in het Christelijk Volks
blad van ji. Zaterdag onder het hoofd »W ij gaan
vooruit den verkeerden kant o p", het
volgende
In de lente van 1885 waren in de groote stad
Boston, in de Vereenigde Staten van Amerika, 2579
vergunningen uitgereikt om bedwelmende dranken te
verkoopen, en twee om het Evangelie te verkondigen
in de op«n lucht. Het stedelijk bestuur van Boston
heeft een voorzitter die voor de rechtbank door een
politie-dienaar onder eede geno°md werd een Rutn-
verkooper in 'f groot en klein.
Zeven personen werden voor de rechtbank gedaagd,
vervolgd en beboet, omdat zij in Boston het Evangelie
h idden verkondigd in de open lucht, zonder vergun
ning. nadat zij herhaaldelijk vergunning hadden ge
vraagd en hun die in het openbaar geweigerd was.
Een hunner, de predikant W. F. Davis, werd in 1887
veroordeeld tot vijftig dollars boete, door datzelfde be
stuur. dat bijzondere gunsten bewijst aan rumverkoopers
en boksers In October 1887 werd hij in de gevangenis ge
worpen voor een jaar, tenzij hij een boete zou betalen van
350 dollars (rijksdaalders), wegens het snood misdrijf
van het Evangelie van Christus gepredikt te hebben
op den grond van Boston, zonder vergunning daartoe
te hebben van de roomsch-katholioke regeering die
Boston bestuurt.
Hoe dat mogelijk is wordt terstond duidelijk, als
men weet, dat het bestuur van Boston geheel in de
I macht is van Wsch-roomsche rumverkoopers, en dat
deze altijd hun vrienden en landgenooten in de regee
ring en in de administratie brengen.
Op 6 November werd een monster-meeting te Boston
gehouden om te protesteeren tegen het verbod om
het Evangelie te prediken in de open lucht.
Dit verhaal vertaal ik uit the Christian Herald.
Ziet daar wat u te wachten staat, christenen in
het protestant8che Nederland, als gij de regeering
in de handen van roomschen helpt brengen. Want
niet alleen de prediking in de open luchtmaar
iedere Evangelie-prediking zullen zij verbieden,
zoodra de kerk maar de macht in handen heeft.
D. J.
»Bij de stembus" geeft de heer mr. S. V a n
Houten in het Maart-nommer van de Vragen des
Tijds eene beschouwing over den tegenwoordigen
staatkundigen toestand.
De schrijver merkt op dat overal, als eerste gevolg
van de herziening der grondwet, eene algemeene be
langstelling in de verkiezingen zich openbaart. In het
Noorden des lands vertoonen zich kenmerken eener
radicaal-socialistische beweging, welke reeds tot in
Amsterdam hare werking voelen doet. Dr. Kuyper
maakt zijne eerste groote zwenking naar linksbij
het gros der Standaard lezers is langzamerhand het
christelijke radicalisme gerijpt, dat in de 16e en 17e
eeuw hier en in Engeland zulk een overwegenden
invloed heeft uitgeoefend. Ook zelfs de katholieke leiders
kunnen niet meer zoo conservatief zijn als tot dusver,
en moeten zich de belangen der lagere volksklassen
meer aantrekken dan hunne gewoonte was.
Onder deze omstandigheden moeten de vooruitstre
vende liberalen zich de vraag stellen, op welke wijze
zij het tot stand komen van een liberaal ministerie
het best bevorderen. (Reeds vroeger heeft de schrijver
bet voortbestaan van het ministerie-Heemskerk, na
de verkiezingen, als iets ondenkbaars voorgesteld). De
liberalen behooren alom te bedenken, dat hun doel
bij eene algemeene verkiezing niet kan zijn, in een
enkel district juist een man naar hun hart te verkiezen,
maar uit het geheele land eene meerderheid te erlangen,
die in hare algemeenheid de denkwijze van het liberale
deel der natie afspiegelt.
De tegenpartij is, zegt schrijver, hoe men de zaak
ook verbloenie of bemantele, het katholicisme. De
katholieke partij vormt de rugg^graat der antiliberalen.
Komen de liberalen in de minderheiddan krijgen wij
een ministerie van katholieken, of zetbazen van katho
lieken. Schrijver wil volstrekt geen geloofshaat wekken
of daarop speculeeren, maar het katholicisme is niet
enkel een geloof, maar een staatkundig stelsel, dat al
onze vrijheden bedreigt. Niet dat eene meerderheid
van d« katholieken en hu ne bondgenooten ons dadelijk
wetten tegen de ketters brengen zalde leiders der
katholieken zijn te handig om ruw te werk te gaan.
Zij zullen alleen langzamerhand, zoo mogelijk onge
merkt, den bloei van het katholicisme, ook met de
vele middelen die in de handen der regeering liggen,
bevorderen. Zij zullen zich misschien subsidiën uit de
staatskas voor hunne bijzondere scholen doen toewijzen,
om meer geld voor andere vormen van propaganda
beschikbaar te hebben. Verder nietser zal niets ge
ruchtmakends plaats hebben, want men houdt ook het
oog op volgende verkiezingen en moet het crypto-
katholicisme, dat zoo langzamerhand in protestantsche
kringen burgerrecht erlaDgt, niet beangstigen en in
zijnen wasdom stuiten.
Ook met het oog op buitenlandsche toestanden zou
het politieke overwicht van het katholicisme voor ons
land gevaarlijk zijn. Het pausdom zamelt krachten
voor de herwinning van zijn wereldlijk gebied, en de
Paus is een te goed diplomaat om de kleine staten
gering te schatten Kwam er nu eenig conflict, waarin
het pausdom betrokken was, dan zou de heer Van
Houten ongaarne de stelling van Nederland door eene
katholieke of van katholieken afhankelijke regeering
laten bepalen.
De pauselijke staatkunde is slim en fijn; zijstreeft
er naar om alle geloovigen, katholieken en protestanten
van elke schakeering, tegen de ongeloovigen te ver
eenigen zij tracht de protestanten te doen vergeten,
dat de vrijheid van ongeloof eene loot is van den
zelfden stam als hunne eigen vrijheid van geloof. Op
een staatkundig standpunt staan echter de protes
tanten ook de meest orthodoxe naast de vrij
denkers tegenover het katholicisme. De heer Van
Houten zou eiken protestant die de katholiek-orthodoxe
coalitie steunt, wel de vraag willen voorleggen, of hij
meent dat het overwicht van het kathol cisme op de
toekomst van ons volk gunstig werken zal
Eer het te laat is!
Onder het opschrift: »eer het te laat is", geeft
het Handelsblad een fantasie, waarin de toestand
wordt geschetst op 1 Mei 1888, wanneer de Kamer
mocht zijn samengesteld uit 55 anti-liberalen en 45
liberal* n.
Het ministerie-Heemskerk is heengegaan; een mini
sterie, waarvan de samenstelling was opgedragen aan
een man, die zoogenaamd buiten de partijen staat,
was niet tot stand gekomen.
Daarna is een Ministerie-Lohman-Schaepman opge
treden, dat drie anti-revolutionairen, drie Katholieken,
een conservatief en een radicaal telt.
Door de verdeeldheid der ministers onderling wordt
alles uitgesteld.
Van de militaire wetten willen de Katholieken niet
weten, omdat de algemeene dienstplicht daarbij wordt
voorgesteld.
Met de inkomstenbelasting willen de anti-revolutio
nairen niet meegaan, omdat er progressie bij aarge
nomen is, en de conservatief niet, omdat hij van geen
inkomstenbelasting weten wil, met welk verzet de
Katholieken instemmen.
Tegen de verhooging der invoerrechten verklaart
zich de radicaal, waarbij zich een der anti-revolutio
naire ministers aansluit, die zich houdt aan Groen en
Mackay.
De arbeiderswetgeving wil de conservatief uitstel
len, terwijl de Katholieken het niet eens kunnen
worden.
Omtrent het onderwijs eindelijk, bestaat er een
onoplosbaar geschil. De anti-revolutionair wil de bij
zondere school tot regel nemen; da conservatief wil
haar slechts subsidie toekennen; de radicaal wil aan
subsidie streng toezicht verbindende Katholiek wil
dit ook, maar dat toezicht aan de geestelijkheid op
dragen de anti-revolutionairen willen geen toezicht
van staatswege.
Eindelijk vsordt het denkbeeld eexxqvgrondwetsher
ziening behandeld, door den radicaal geopperdalge
meen stemrecht, afschaffing der erfelijkheid van de
troonsopvolging, nationalisatie van den grond.
De conservatief komt tegen die beginselen opde
anti-revolutionair wil den goddelijken oorsprong van
het gezag in de nieuwe grondwet opnemende radicaal
de volkssouvereinite.ttwee van de drie katholieke
ministers willen van geen grondwetsherziening weten.
De acht leden van den ministerraad zijn radeloos
de conservatief oppert het denkbeeld af te treden de
radicaal wil ontbinding der Tweede Kamer, een beroep
op de kiezers, die pas in Maart gestemd hebben.
Gelukkig is bet 1 Maart en niet 1 Mei en kan het
gevaar nog worden afgekeerd.
»Weet ge wat felle en wat gematigde liberalen
zijn?
»De felle zijn honden, die van verre reeds blaffen,
dat het een aard heeft, en zoo als ze u zien op u
aanvliegen.
»Maar die gematigden zijn loerende honden, die plat
op hun buik gaan liggen, en nijdig brommen, tot g*
vlak bij hen zijt, om u dan plotseling hun tanden in
uw beenen te slaan".
Dit schrijft (zegt de Arnh. Ct.) in de Standaard
dr. Kuyper, een man alzoo, die het voorrecht had
eene academische opleiding te ontvangen en gedurende
eenige jaren zich dienaar van het goddelijk woord
noemde.
Wij voegen er bijde door God gezondene, volgens
de profanatie van mr. Lohman. UD.)
De ICiezersbond nMarnix" (afgescheidenen) heeft
besloten alleen die kandidaten te steunen, die in
beginsel zijn voor schrapping van art. 171 der Grond
wet. door welke schrapping de jaarwedden der Her
vormde predikanten evenals der Katholieke geeste
lijkheid geheel voor rekening der gemeenten zouden
komen.
Ook de centrale kathol, kiesvereeniging sRecht
voor allen" te Middelburg stelde thans in plaats van
baron Schimmelpenninck, tot candidaat voor de Tweede
Kamer mr. C. L u c a s s e.
Het geheele aantal kiezers in de 84
districten, waarin ons land voor de verkiezingen der
Tw-ed* Kamer is verdeeld, bedraagt ongeveer 290,000
of 6% pet. der bevolking.
Dit getal is ongeveer 10,000 beneden de schatting
der regeering, die het op 3ü0 000 raamde. De heer
Farncombe Sanders had voorspeld dat er wel 350,000
zouden zijn, maar heeft zich blijkbaar vergist.
Bij de wijziging van art. VIII van de additio
nele bepalingen der grondwet, van de bij art.
73 der kieswet bepaalde termijnen voor de vaststel
ling en sluiting van de lijsten der hoogstaangeslagenen
in 's rijks directe belastingen, verkiesbaar tot leden
van de Eerste Kamer werd verzuimd ook d*n bij art.
79 der kieswet gestelden termijn voor de indiening
van bezwaren tegen die lijst (vóór 15 Mei) te veran
deren. Volgens de letter van dit art. zouden dus dit
jaar geene bezwaren hebben kunnen worden ingediend,
daar, ingevolge het 3de lid van art. VIII der additio-
neele bepalingen, de lijst uiterlijk op den 105dendag
na de afkondiging van de grondwet (14 Maart e. k
wordt gesloten. Er is echter, gelijk uit het slot der
in de provinciale bladen en in de Staats Courant ge-
plaatste voorloopig vastgestelde lijsten uit de onder
scheidene provinciën zal zijn gebleken, aan tegemoet
gekomen, door het doen eener uitnoodiging aan hen,
die bezwaren mochten hebben, om deze vóór 1 Maart
aan Gedeputeerde Staten in te dienen.
Bij Kon. besl. is bepaald, dat de stembrief
jes ter verkiezing van loden der Tweed9 Kamer in
de hoofdkiesdistricten Brielle en Enkhuizen op 6 Maart
en, in geval van herstemming, op 20 Maart in te
leveren, zullen worden geopend resp. op 8 en op 22
Maart. (St.Ct.)
