1888. N°. 19. Zaterdag 11 Februari. 75sle jaargang.
treedt buiten werking
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH VAN D1TMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,- berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Het op 4 Februari 1888 aangekondigde verbod van
het met beladen voertuigen berijden der kunstwegen
in deze provincie
met middernacht tusschen den lOen en den llen
Februari 1888
Goes, den 10 Februari 1888
De Burgemeester van Goes,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN
GOES, 10 Februari 1888.
Heden hebben de meeste ingezetenen van Goes eene
uitnoodiging ontvangen om kunstlievend lid te worden
van het harmoniegezelschap «Euphonia". Wij
achten dit eene belangrijke gebeurtenis. Daaruit toch
blijkt, dat het harmoniegezelschap zich zelf gereed
acht om daar, waar het noodig mocht blijken, in het
openbaar optetreden of wel zijne medewerking te ver-
leenen, waar deze mocht worden gevraagd. Reeds
driemalen is het gezelschap in de laatste twee maanden
daartoe in de gelegenheid geweest en telkenmale mochten
wij van verschillende zijden vernemen, dat, wat toen
«Euphonia" ten gehoore bracht, de goedkeuring van
het publiek wegdroeg.
Thans is het aan de burgerij te toonen, dat zij het
op prijstelt een harmoniegezelsehap in haar midden te
hebben. Het spreekt wel van zelf, dat aan het instand
houden van zulk eene vereeniging betrekkelijk groote
kosten zijn verbonden. Niet alleen toch dat de leiding
van de oefeningen en uitvoeringen, die de heer J.
Kooiman tot nutoe met de meeste bereidwilligheid
op zich heeft genomen, niet voortdurend gratis van
dezen kan worden gevraagd, maar ook de aankoop
van muziek, het onderhoud van de instrumenten, en
verdere benoodigdheden eischen uitgaven, die niet door
de werkende leden kunnen worden bekostigd.
Zooals uit het reglement der vereeniging blijkt, is
het lidmaatschap gesteld op een minimum-prijs van
2 per jaar voor een geheel huisgezin, terwijl men
de hoop koestert, dat de meer met aardsche goederen
bedeelden voor een hooger bedrag zullen willen teekenen.
Voor deze contributie ontvangen de leden het recht
op drie concerten per jaar door de vereeniging te
geven. Wij wenschen het harmoniegezelschap toe, dat
het weldra een groot aantal kunstlievende leden moge
tellen.
Het bovenstaande was bereids gereed om in ons
blad te worden opgenomen, toen men ons verzocht
daarmede neg een nummer te willen wachten, naar
aanleiding van de ongunstige berichten, die men dezer
dagen uit Goes aan andere bladen omtrent het Goesche
harmoniegezelschap heeft gemeld en waarin niet meer
of minder werd gezegd dan dat «Euphonia" den weg
zijner voorgangers zal volgen en dat nEuphonia" in
een kritiek tijdperk verkeert, dat enkel door de veer
kracht van den bekwamen directeur kan doorworsteld
worden.
De werkende leden en het bestuur hebben gemeend
naar aanleiding van dit schrijven in andere bladen
Woensdagavond eene vergadering te moeten houden
en in die bijeenkomst werd besloten ons te machtigen
het volgende medetedeelen:
«Het harmoniegezelschap «Euphonia" verheugt zich
op dit oogeublik in een zeer goeden toestand en de
harmonie, niet enkel op muzikaal gebied, laat niets
te wenschen over. De werkende leden willen geen
oogenblik verhelen, dat er enkele dagen geleden een
misverstand heeft geheerscht, tengevolge waarvan twee
husner, die aan de vereeniging een goeden steun ver-
leenen en die ook bij de oefening der leerlingen aan
de vereeniging groote diensten hebben bewezen, een
oogenblik hebben gemeend, zich aan de vereeniging
te moeten onttrekken, maar zij voegen er met den
meesten nadruk bij, dat een enkele samenspreking
tusschen die leden en den voorzitter genoeg was om
het gerezen verschil van meeniog te doen verdwijnen,
waarna ook de meer bedoelde leden onmiddellijk
hun aanvrage om ontslag hebben ingetrokken. Welke
de reden van de ontslagaanvrage geweest is, doet
hier niets ter zake. Van overwegend belang was
zij zeer zeker niet. Maar met nadruk dient erop ge
wezen te worden, dat noch door den heer Kooiman
noch door iemand anders aan deze leden de verplichting
was opgelegd zich met de muzikale leiding der leer
lingen te belasten, maar dat die leden zich welwillend
bereid hebben verklaard, ter bespoediging van den gang
van zaken, die taak vrijwillig op zich te nemen. De
oefeningen worden dan ook steeds met den meesten
ijver voortgezet.
Maar ook zelfs, wannneer de vereenigiDg de goede
krachten, die een oogenblik dreigden haar te ontvallen,
had moeten missen, dan nog zou zij daardoor baar
stervensuur geen schrede nader zijn gekomen, want
dank zij den ijver en de toewijding van allen, die aan
de vereeniging zijn verbonden, beschikt deze over ge
noegzame krachten om desnoods den steun van enkelen
te kunnen missen.
Het is dan ook onverklaarbaar, hoe men lust gv-
voelt om, wellicht afgaande op enkele losse geruchten,
zulke overdreven berichten de wereld in te zenden en
dat nog wel in bladen, die uit den aard der zaak in
onze stad slechts een beperkt aantal lezers tellen. De
berichtgever moet wel doordrongen zijn van de waar
heid, dat in een verborgen hoekje bet onkruid het
weligst tiert. Bovendien is zijn vermoeden, dat men
de waarheid van zijn bericht wel niet zal willen er
kennen, reeds bewijs genoeg, dat hij zich niet al te
zuiver gevoelt.
Het harmoniegezelschap stelde er prijs op het boven
staande geplaatst te zien juist in dat Dommer van ons
blad, waarin wij het verzoek om den steun der Goesche
burgetij bespreken, een verzoek, dat de leden met ver
trouwen en met open oog aan hunne mede-ingezetenen
durven richten.
Woensdag 11. had in het lokaal van de Jonge-
lings-vereeniging de vijfde lezing van dezen winter
plaats Zij werd gehouden door dr. Riemens van
Middelburg Het onderwerp was de in zijn tijd en
nog nu om zijn godsvrucht beroemde schrijver en dich
ter Christian Fvlrchtegott Geiler t.
In het eerste deel zijner rede schetste spreker het
leven van Gellert. Geboren 4 Juli 1715 te Haijnicben,
onderscheidde hij zich reeds in zijn kindsheid door zijn
edele hoedanigheden van hoofd en hart. Op zijn 13e
jaar leverde hij zijn eerste welgeslaagde dichtproeve.
Zijn verlegenheid speelde hem evenwel meer dan eens
parten. Eenmaal, toen hij op zijn 15e jaar eene toe
spraak moest houden en later toen hij zijn eerste proef
preek hield, bleef hij in het midden steken. In 1751
werd hij benoemd tot buitengewoon professor te Leip
zig, in welke betrekking hij in hooge mate de liefde
en achting zijner studenten en van allen die hem ken
den verwierf. Verschillende bijzonderheden uit zijn
leven werden medegedeeld. Toen onder de studenten
een oproerige geest zich openbaarde en dreigde in een
opstand over te slaan, was een toespraak van Gellert
voldoende om hen tot geheel andere gezindheden te
brengen. Bij gelegenheid van een bezoek van Frederik
den Groote te Leipzig, deed deze Gellert bij zich ont
bieden en betuigde hij zijne hooge ingenomenheid met
den nederigen professor.
Na een werkzaam leven in een lijdend lichaam,
waardoor een waas van weemoed zich over zijne
geheele persoonlijkheid spreidde, stierf hij in 1769,
doch niet zonder op zijn ziekbed op de treffendste
wijze zijne vrienden te hebben toegesproken en van
zijn uitzicht op eeu heerlijke toekomst getuigenis te
hebben afgelegd. De verslagenheid over zijnen dood
was algemeen. Talrijke gedichten werden op hem
vervaardigd. Bedevaarten werden gedaan naar zijn
graf. Later zijn standbeelden voor hem opgericht,
maar zijn beste standbeelden zijn zijne werken, aan
welker beschouwing spreker het tweede gedeelte zijner
rede wijdde. Die schriften dragen den stempel van
hun tijd. Van breedsprakigheid en lang wij ligheid kun
nen zij niet vrijgesproken worden. Velen er van zijn
dan ook in het vergeetboek geraakt, als de »Luftspiele",
«die Bettschwester", «het leven van Gravin G". An
deren worden nog gelezen, als zijne «Moralische Vor-
lesungen", zijn Dagboek, en vooral zijn fabelen en
vertellingen, en zijn geestelijke liederen. Van die fa
belen deelde spreker een drietal mede«De nacht
wacht", »Het proces", De jongeling". Van de liederen
noemde hij in de eerste plaats: »De hemelen roemen
U", «Op God en niet op mijnen raad", en het be
kende Kerstlied«Dit is de dag, dien God ons schenkt".
Vervolgens wees de spreker op de vele liederen
van Gellert, die in den bundel onzer Evangelische
gezangen zijn opgenomen, ten getale van niet minder
dan 17, nl. gez. 12. 16, 42, 59, 60, 71, 73, 112,
115, 118, 119, 135, 137, 156, 459, 179, 192, en
eindigde met eenige aan het onderwerp ontleende en
op onzen tijd toepasselijke opmerkingen. De lezing
was eenvoudig, naar de vatbaarheid van de meerder
heid van het gehoor ingericht en werd met blijkbaar
genoegen aangehoord. Met hartelijke dankzegging aan
den geachten en waardigen spreker, werd de aange
name en leerzame avond besloten.
De tweede lezing vanwege de afdeeling Goes
van den Nederlandschen Protestantenbond werd gister
avond gehouden in het koffiehuis «de Prins van Oranje"
alhier door dr. Haverkamp, predikant te Bergen-op-
Zoom. De spreker bad twee onderwerpen voor zijne
rede gekozen, namelijk «Ernst" en «Vrijheid*, waarvan
hij het eerste voor, het tweede na de pauze behandelde.
Hij begon met te zeggen, dat de modernen meenen
in deze twee woorden alles terug te vinden, wat hen
vereenigt. Er zijn echter weinig menschen, die vol
komen begrijpen, wat eigenlijk «ernst" is. Men denkt
zoo licht, dat de ernst zich openbaart bij menschen,
die met. een hoog ernstig gelaat rondloopen, bij wien
de vroomheid op het gelaat zetelt en maakt zich daar
door een geheel verkeerde voorstelling van ernst. Dat
is geen ernst, dat is huichelarij. Maar wanneer er
overeenstemming is tusschen iemands uiterlijk en zijne
innerlijke gewaarwordingen, dan is er bij hem waar
achtige ernst. Ernst is de innerlijke oprechtheid des
gemoeds, ernst is zelfkennis, ernst eindelijk is een
streven naar en eene toewijding aan onze heiligste
plichten. Al deze verklaringen van wat wij onder
waarachtigen ernst hebben te verstaan, vonden hare
verduidelijking in verschillende verhalen aan den bijbel,
de geschiedenis en het dagelijksch leven ontleend en
die door den spreker op aangrijpende wijze werden
voorgedragen.
Na de pauze overgaande tot zijn tweede onderwerp
«Vrijheid" betoogde spr., dat er geen waarachtige
ernst kan zijn zonder waarachtige vrijheid. Maar de
vrijheid wordt vaak misbruikt; zij is geen speelgoed
waarmede men zich kan vermaken, zij is een gereed
schap, waarmede onnoemelijk veel nut kan worden
gesticht. Reeds het woord van Paulus «Gij zijt tot
vrijheid geroepen" bewijst, dat de vrijheid moeielijk
te verkrijgen is en is zij werkelijk eenmaal ons bezit,
dat zij ons dan groote plichten oplegt. Waarlijk vrij
is niet hij, die doen en laten kan wat hij wil, maar
die zooveel zelf beheersching bezit, dat hij weet te strijden
tegen en weet te overwinnen op het slechte en het
zwakke dat er in hem is en zoodoende het goede
betracht. Ook de waarheid van deze stelling toetste
dr. Haverkamp aan verschillende voorbeelden, die blijk
gaven van het groote talent van den spreker en van
den diepen blik, dien hij in het menschelijk gemoed
heeft geslagen.
Alvorens de bijeenkomst te sluiten sprak de voor
zitter der afdeeling, de heer W. J. Van Gorkom, een
hartelijk woord vao dank tot dr. Haverkamp voor
zijne bezielende en bezielde voordracht, waarna hij nog
enkele mededeeüngen aan de leden deed, o. a. dat
a. 8. Zondag ds. Jorissen uit Rotterdam in de Doops
gezinde kerk zal optreden en dat op 1 Maart dr. Hage
uit Leiden de derde en laatste spreekbeurt van dezen
winter in de Goesche afdeeling van den Protestanten
bond zal houden.
Het Goesche harmoniegezelschap «Euphonia"
beeft eene uitnoodiging ontvangen van de vereeniging
«Excelsior" te Middelburg tot deelneming aan het groot
muziek festival van Nederlandsche en Belgische korpsen
dat deze vereeniging zich voorstelt op den 2en en 3en
Pinksterdag te geven. Woensdagavond is door het ge
zelschap «Euphonia" besloten aan de uitnoodiging ge
volg te geven.
Te Oud-Vosmeer is, aanvankelijk met 28 leden,
opgericht eene afdeeling der liberale kiesvereeniging
voor Tolen en St.-Philipsland «Algemeen belang."
Krainingen. Het aantal kiezers voor de Tweede
Kamer en Prov. Staten bedraagt 307, dat voor den
Gemeenteraad 306. Volgens de oude lijsten waren deze
getallen resp. 88 en 159.
Tolen. Io de vergadering van de afdeeling «Tolen"
der liberale kiesvereeniging p Algemeen beUng" werden
tot bestuursleden gekozen de heeren A. Wagemaker,
Johs. Van der Stel, M. Christiaanse en J. Van Wijn
gaarden Lindhout. De heeren jhr. mr. E. A. O. de
Casembroot, Iz. Van Gorsel en J. J. de Lange waren
reeds door het hoofdbestuur tot bestuursleden van de
afdeeling Tolen benoemd. De afdeeÜDg Tolen telt reeds
36 leden.
Het programma van actie der Ka
tholieken is thans ook bekend geworden. Het
luidt als volgt:
1. Herziening der wetten op het hooger, middelbaar
en lager onderwijs, met het oog op decentralisatie,
bezuiniging en rechtsgelijkheid.
2. Enkele districten, ook in de groote steden, en
herziening van het gemeentelijk kiesrecht, vooral wat
de basis betreft.
3. Hervorming en verbetering van de sociale wet-
geving.
4. Hervorming van ons belastingstelsel, met dien
verstande, dat gestreefd worde naar eene gelijkmatige
verdeeling van lasten over de verschillende belastbare
voorwerpen, en dat eene algemeene inkomsten-belasting
blijvo uitgesloten.
Afschaffing der accijnzen op de eerste levensbehoef
ten, bijv. zout en zeep.
Herziening van onze tarieven van in- en uitgaande
rechten, met het oog op de handelspolitiek van andere
rijken.
5. Beperking van de kosten en lasten der defensie
met dien verstande, dat de verdedigbaarheid des lands
ten volle blijve verzekerd.
Toen de heer Van Kerkwijk in de zitting van de
Tweede Kamer van 6 December jl. de aandacht vestigde
op de wenschelijkheid van eene ruime verkiesbaarheid
voor de Eerste Kamer, was het ontwerp met advies
dien dag door den Raad van State aan dsn Koning
teruggezonden.
Naar aanleiding van de opmerkingen van den afge
vaardigde uit Zieriksee is, naar wij thans vernemen,
het concept geheel omgewerkt, en een nienw ontwerp
gezonden naar den Raad van State, waar het spoedig
afgedaan zal wordeD.
De beksndmaking van de lijst van verkiesbaren tot
lid van de Eerste Kamer, buiten de hoogstaangeslagenen,
kan dus weldra tegemoet gezien worden.
Middelburg. De liberale kiesvereeniging «Eené
dracht maakt Macht" alhier zal den 17en
dezer maand bijeenkomen tot het stellen van «en
kandidaat voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal
in dit kiesdistrict.
Men schrijft in de N. R. Ct. uit Hansweerd
Wanneer het in de korte dagen hier des namiddags
laagwater is, schijnt de opvaart naar Antwerpen voor
diepgaande booten bezwaarlijk te gaan, vooral ook
door het z.g.n. «Zuidergat". Een inkomend stoomschip
van de «Red Star line" heeft dan ook beneden deze
haven weer 16 uur ten anker gelegen!
's-Heor Arendskerke. Sinds een paar weken is er
ernstig sprake van het oprichten eener weegbrug
(f a i r b a n k) aan het station der staatsspoorwegen
alhier.
Men wil trachten door het uitgeven van aandeelen
kapitaal te verkrijgen, doch het grootste bezwaar zal
zijn, geschikt terrein te vinden.
Het is te hopen dat de mannen die in dezen het
initatief namen zullen slagen, want het is een zaak
van algemeen belang.
In de Woensdag gehouden openbare vergadering
van den Raad van State, afdeeling voor de geschillen
van bestuur, is ingekomen een Kon. besluit in zake
het beroep van E. Van Vooren te Eede, van een besluit
van Gedep. State* van Zeeland, waarbij is gehandhaafd
een besluit van den gemeenteraad van Eede, tot niet
toelating van voornoemden E. Van Vooren als lid van
dien raad. De appellant is niet ontvankelijk verklaard
in zijn beroep.
Tot bet comité voor de Nationale tentoon
stelling van oude en nieuwe kunstnijverheid te
's-Gravenhage zijn alsnog toegetreden de heeren jhr. mr.
W. Th. Gevers Deyooot en mr. P. J. graaf Schim-
melpenniuck te 's-Gravenhage, en W. Lotsy, burge
meester van Bodegrave.
Tot administrateur van de tentoonstelling is benoemd
de heer L. André, oud-hoofdambtenaar in Ned.-Indiö,
terwijl als burnauchef de heer C. P Riskes, oud
kapitein van het N.-I. leger, werkzaam blijft.
In de Wageninger wordt medegedeeld, dat toen
dr. Kuyper nog lid van den Amsterdamschen kerks-
raad was, hij voorstelde om den radicaal gezmden
advocaat Iieineken, «en man die wat zijne belijdenis
betreft, voor ongeloovig doorgaat, tot vasten secretaris
van den kerkeraad te benoemen op een traktement
van 2400 'sjaars. De vrome en eerlijke Groenewe-
gen, die deze bitrekking kosteloos vervulde, moest,
had dr. K. zijn zin gekregen, «gewipt" worden,
hij had zich niet bij de partij aangesloten maar
Iieineken benoemd, een man buiten den kerkeraad
staande, doch een hoogst bekwaam advocaat, en die
in de quaestie over het bezit der kerkelijke goederen
het met Kuyper eens is. Was het plan gelukt, dan
had dr. K. op kosten der kerkvoogdij altijd een advo
caat naast zich gehad, natuurlijk tot realiseering van
zijne plannen, die in December 1885 op het punt zijn
geweest tot uitvoering te komen.
De Londensche correspondent der N. R. Ct.
schrijft:
Volgens de jongste mailberichten uit West-Indië
heerscht daar in de suikerkringen eene groote opschud
ding over de voorgewende ontdekking van een nieuw
middel om het suikergehalte bij de bereiding
zeer aanzienlijk te verhoogen. Dat middel moet
eenvoudig zijnklapperolie die, aan de massa toege
voegd, in de verhouding van éen pint per ton, daaruit
eenn sterk verhoogde hoeveelheid suiker te voorschijn
brengt. Nadere bijzonderheden ontbreken nog, zoodat
het onmogelijk valt te zeggen, in hoeverre de berichten
misschien overdreven zijn. Mochten zij bevestigd worden
en tevens blijken, dat klapperolie geenen nadeeligen
invloed oefent op smaak, kleur en reuk, dan is het
duidelijk, dat zicb eene nieuw en belangrijke toekomst
openen zou ook voor onze suikermolens op Java en
elders, waar klapperboomen welig groeien.
De heer Houba, waarnemend districts-veearts te
Maastricht, heeft bij eene lezing in de afdeeling «Volks
gezondheid" aldaar de aandacht gevestigd op de keu
ring en beoordeeling van aan parelziekte 1 ij -
d e n d vee. Volgens dezen deskundigen wordt er in
ons land nog steeds met de keuring van vleesch af
komstig van parelziek vee, te werk gegaan, alsof Koch'8
