1888. N°. 14.
Dinsdag 31 Januari.
75ste jaargang.
Inschrijven van Leerlingen
De lijst der kinderen
Sfc^s^a—
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH VAN DITMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodbeiichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 48 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande ea contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.j
Van Woensdag 1 tot en met Donderdag 8 Februari
a. s zal ter secretarie gelegenheid gegeven worden tot
het doen
voor de bewaarklasse van school A en de bewaarschool
voor on- en minvermogenden.
Goes, den 28 Januari 18s8.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G DE WITT HAMER
De Secretaris,
HARTMAN
boven zes en beneden twaalf jaren, die zich op 1
Januari van het loopende jaar in de gemeente be
vonden en niet voorkomen op de staten der leerlingen
van de openbare en bijzondere scholen van lager
onderwijs of die huisonderwijs genieten, is opgemaakt
en zal ter secretarie voor een ieder ter lezing liggen
gedurende de maand Februari op eiken werkdag van
des voormiddags 9 tot des namiddags 2 uren.
Goes, den 28 Januari 1888
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN
GOES, 30 Januari 1888.
De Standaarddie natuurlijk de radicalen te
vriend moet houden, aanvaardt, zooals we onlangs
mededeelden, leerplicht onder bepaalde voorwaar
den. Een dier voorwaarden is o. a. dat de leerplicht
niet ontaarde in schoolplicht, m a. w. dat het den
ouders worde vrijgelaten hunne kinderen huisonderwijs
te doen genieten. H t Sociaal Weekblad teekent
hierbij aan
»Ge8n leerplicht, zoo hij in schoolplicht mocht ontaar
den. Wat met andere woorden zeggen wilalléén
dan doen we mee, als nt'ef geschiedt wat noodwendig
geschieden moet.
Immers voor de kringen des volks, voor welke in
de eerste plaats des wetgevers gebod practische ge
volgen zou hebben, is leerplicht feitelijk met school
plicht volkomen éénsluidend. Want in die kringen zijn
ouders, bij machte om hun kinderen huisonderwijs te
doen genieten, krek zoo talrijk als witte raven.
Wie dit niet inzien, zijn blind, of houden zich alsof
zij het waren. Zoodat het voorbehoud, door den
Standaard-drager der anti-revolutionaire partij ge
maakt, deze beteekenis heeft en geen andere dan
deze beteekenis hebben kan dat, indien hij het ver
mag te verhinderen, de leerplicht in Nederland nooit
en nimmer zal worden ingevoerd.
'tls goed, dat mm het wet». Er zijn er, die het
toegeven aan de eischen der kerkelijken op onderwijs
gebied onder andere aanprijzen op dezen grond, dat
door zoodanig off-r de lang begeerde leerplicht zal
worden gekocht. Voor dezulken is, hetgeen hun thans
werd kond gedaan, wellicht een verrassing. In allen
gevalle echter dient het hun een waarschuwing te
wezen, dat zij, rekenend op de medewerking van dr
Kuyper en diens getrouwen, bezig zijn de rekening op
te maken buiten den waard".
Op de door ds. B u y t e n d ij k te Utrecht bijeen
geroepen vergadering, waarvan we in ons vorig
no. reeds met een enkel woord melding maakten, werden
de volgende resolutiën voorgesteld en ni wijziging aan
genomen
4. ȟe vergadering spreekt als haar gevoelen uit, dat
zij in de tegenwoordige omstandigheden zich gedrongen
gevoelt en zich geroepen acht in zake de a. s. verkie
zingen voor de Tweede Kamer zelfstandige positie in
te nemen, daar zij zich met geen der bestaande par
tijen kan vereenigen.
2. Nijt met de antirevolutionaire partij, omdat deze,
met haar oorsprong en verleden brekende, eene richting
volgt en tot middelen de toevlucht neemt, die in lijn
rechte tegenspraak zijn met den naam dien ze draagt
en met het doel dat ze zegt te beoogen
3. Niet met de liberalen, omdat dezen als partij,
ondanks al het uitnemende dat door haar is tot stand
gebracht, van doctrinarisme niet is vrij te pleiten en
•ene opvatting van de roeping van den Staat, vooral
op het gebied van het lager onderwijs, huldigt en toe
past, die met gelijk recht voor allen niet is overeen
te brengen en een bron is geworden van verdeeldheid
en voortdurende onrust.
4. De vergadering acht het daarom, niet het minst
met het oog op de combinatie dier verschillende par
tijen, die, bereikten zij haar doel de belangen van
staat en godsdienst beiden zouden schaden, haar duren
plicht, mannen in de colleges van volksvertegenwoor
diging zoo mogelijk te helpen brengen, die zich boven
den strijd en den onderlingen naijver der bestaande
partijen weten te verheffenmannen, voor wie de
vreeze Gods het hoogste is, en die de belangen van
Nederland en Oranje naar hun bste vermogen zullen
behartigen, die rekening houden met de godsdienstige
behoeften des volks en met de rechten der erkende
k-rkgrnootschappen in het algemeen, en der protestant-
sche in het bijzonder en er voorts naar zullen streven
zoo het openbaar als het bijz. onderwijs, zooveel dit
van wettelijke regeling afhangt, te doen beantwooiden
aan de eischen, die een volk stellen mag, dat aan
godsdienst en verstandelijke ontwikkeling beidekgroote
waarde hecht."
Resolutie no. 2 ontving deze wijziging
De vergadering van oordeel, dat de antirevol. partij
in doel en streven niet beantwoordt aan datgene, wat
zij zich voorstelt dat eene staatkundige partij behoort
te zijn, constitueert zich als zelfstandige partij.
Resolutie po. 3 kreeg na de woorden van het lager
ouderwijs huldigt" deze wijziging: waarin dit doctri
nair karakter het duidelijkst aan 't licht komt en het
pa^dagogisch element, dat in het ondr-rwijs op den
voorgrond moet staan, niet tot zijn recht komt."
De nieuwe vereeniging, die den naam nNationale"
ontving, staat onder presidium van ds. Buytendijk,
die zich medebestuursleden zal kiezen.
Met hoon worden de oprichters der Utrecht-
sche vereeniging Eendracht maakt macht"
overladen. Er schijnt een wedijver te zijn tusschen de
organen der kerkelijke partijen, wie den grofsten smaad
op de hoofden dezer mannen laden zal. Alsof ieder
hunner een Judas Iscariot was, worden zij afvalligen,
overloopers, aanklagers der broederen, verraders ge
scholden door de Standaard. Valsch wordt hun woord
gr-heeten, beginsellooze zwakheid hunne daad. ïUnie
van Utrecht" schimpt het Gentrum- en het haast zich
de roomschen op te zetten tegen het verzoenend streven,
door aan de Utrechtsche heeren de leus toe te dichten:
voor de Synode en tegen RcraeHet noemt hunne
vereeniging een misgeboorte, en zegt dat ijdelheid en
verlegenheid aan hare wieg fctaan.
Dat zijn echter nog zachte woorden bij de taal, die
de kleinere organen zich veroorloven, als zij spreken
over de Utrechtsche vereeniging Hoor om eenen
greep te doen hoe de Oranjevaan (de vrome
Oranjevaan l) zich uitlaat: »E-n mooie boel. En dat
heet de Eendracht, 't Is om misselijk te word-n. Daar
is een vaarwater dat ook Eendracht heet, maar 't loopt
op de Braakman uit", enz. En eenige regels verder
»Maar wat een vertooning. 't Is om ziek te worden
van 't lachen. Onze synodale uitsmijter-president, met
den professor-bi ie venbesteller achter zich allebei op
gehitst door de bronsvlieg." Nli. Ct.)
Zou men niet zeggen, dat Asmodée aan het woord
was? En toch reiken deze schrijvers zich zeiven het
brevet uit van christelijkheid! O. christelijkheid, wat
worden er onder uwen naam de grofste schandalen
g- pleegd
Men schrijft aao het U. D. uit Middelburg
Men zou zoo zeggen dat het bij ons al heel stil is,
wat betreft de aanstaande vorkiezingen,
en toch kan men verzekerd zijn, dat beide partijen
zich wel in alle stilte, doch ook tot aan de tanden
toe wapenen voor den strijd, die ditmaal, ook in de
Zerawsche districten, bijzonder hevig zal zijn. De nieuwe
kiezers zijn een voorwerp van de bijzondere belang
stelling van beide partijen, en zoo langzamerhand be
gint ieder zijne soldaten te tellen, waarop hij onbepaald
rekenen kan.
Naar men ons mededeelt is het bericht san
de Wageninger ontleend omtrent eene candidaatstelling
van baron Schimmelppnoinck van Nijenbeek in het
district Middelburg en van jhr. De Savornin Lohman
in het district Goes op zijn minst genomen voorbarig.
Noch hier noch te Middelburg is in de antirevolutio
naire kiesvereeniging reeds over candidaten gesproken.
Woensdag zal hier in de antirevol. kiesvereeniging
het program van actie in behandeling worden geno
men, maar ook dan zal vermoedelijk nog niet over
eene eveotueele candidatuur van gedachten worden
gewisseld. Intusschen neemt dit niet weg de mogelijk
heid, dat in het hoofdkwartier de rolverdeeling reeds
is bepaald.
Kolijnsplaat. De Floralia-vereeniging,
uitgaande van het Nutsdepartement »Noord B^veland"
en onlangs opgericht, stelt thans ieder in deze ge
meente in de gelegenheid hoogstens 4 potjes, tegen
5 cents het potje, te bekomen.
Ook in de andere gemeenten van dit eiland zal
ieder op zijne aanvrage hoogstens 4 potjes op dezelfde
voorwaarde kunnen bekomen.
De bedoeling islater eene expositie der gekweekte
planten te houden en aan de mooiste prijzen en premiën
toe te kannen.
Heinkenszand. Door het bestuur der »Zuid-Beve-
landsche veeverzekeringmaatschappij gevestigd te Hein-
kenszand" is gekozen tot agent dier maatschappij,
belast met het schatten van het vee dat ter verzeke
ring wordt aangegeven, dhr. C P. Serrarens te
's-Heerenhoek.
Krniningcn. Zaterdag werd alhier eene bijeenkomst
gehouden van belangstellenden in zake de plaat
sing van weegbruggen. Het bleek dat de
landbouw-rs van S-hore beslot-n hadden op zichzelf
eene weegbrug aan de brug aldaar te plaatsen. Aan
den minister was reeds vergunning tot plaatsing op
rijksgrond aangevraagd. De vergadering had deihahe
maar over twee w^egbrugg-n een aan het station en
een te Ilansweerd te spreken. Op de vraag wie aandeel
wenschte in beidj, bleek dat in de vergadering 32
aandeelen vau 25 zouden kunnen geplaa.st worden,
wat, het aantal belangstellenden in aanmerking geno
men, buitengewoon veel was te noemen. De vergade
ring twijfelde er dan ook niet aan of beide weegbrug
gen zullen geplaatst worden.
De groote verzending van landbouwprodukten toch
aan bovengenoemde plaatsen in aanmeikirg genomen,
is het zeker dat de aandeelen eene goede rente zullen
afwerpen. Er, al was dit niet het geval, dan nog is
de oprichting van weegbruggen, zoowel om de vlugge
behandeling als om de meer zekere weging, voor eiken
landbouwer van groot belang.
Tot opzichter 4e kl. van den provincialen wa
terstaat in Zeeland, te Kolijnsplaat, is benoemd de
civiel-ingenieur J. M W. Yan Elzelingen,
adj.-ingenieur bij den algemeenen dienst van den rijks
waterstaat te 's-Hage.
Io de commissie voor Zee'and van den Bond ter
bescherming van nationale fabriek- en landbouw-nijver-
heid is ook benoemd de heer II. J. E. Gerlach te Mid
delburg.
Te Vlissingen had Zaterdag in het raadhuis
door den burgemeester, namers de Britsche regeerir g,
de plechtige uitreiking plaats van^ twee gouden en
vier zilveren medailles aan de bemanning vac 1
Belgischen loodskotter No. 43, als: L Begé, schipper,
en P. Dossaer, loods, ieder eene gouden medaille J.
Burgers, J ChalTart, J. Brakx en J. Rraier, loodsleer-
lingen, ieder eene zilveren medaille, als belooning voor
de volbrachte redding der bemanning van het Britsch?
schoonerschip vQueen of the Sva", van Jeisey dat op
den 26 November op de Hondenrassrabank is gestran 1
en geheel is vergaan. De gratificatie aan de loods
leerlingen, ieder a 2, zal later worden uitgereikt.
Bij de plechtige uitreiking was de onder-inspecteur
van het B Igische loodswezen, de heer F. Van Schooten,
tegenwoordig. (iV. R. Ct.)
De T w e e d e Kamer zal v. rraoedelijk tpgen
Dinsdag 14 Februari bijeengeroepen worden, teneinde
een drietal weken saam te blijven.
ïEen rare boel"!
De Friesche Courant maakt de volgende ondeugende
opmerkingen
»De hoofdman der gereformeerde beweging, de man,
die in zijn Catechismus leeraart van de Roomschen,
dat ze vervloekte afgodendienaars" zijn, komt nooit
in Utrecht of hij biengt een bezoek aan den aarts
bisschop.
De Amsterdammer schrijft artikelen, waaronder de
eerste professor aan de Vrije Universiteit gaarne zijn
naam zou zetten.
De man van de nieuwe schoolwet van 4878, hij,
die in den Standaard wel allervreeselijkst is toege
takeld over zijn vlieg die des apothekers zalf bederft",
dineert bij den redacteur van den Heraut
De Minister van Koloniën brengt in de St. Ct.
ter kennis van de belanghebbenden, dat bij het korps
genietroepen te Utrpcht de gelegenheid bestaat
voor vipr jongelingpn van zestien tot achttien jaar
om te worden opgeleid tot korporaal en ser
geant bij de Indische genietroppra. Voor de voor
waarden zie men de St. Ct. no. 24.
Ter voorziening in de behoefte aan paarden
voor het leger voor het loopende jaar heeft de
Minister van Oorlog de volgende regeling getroffen.
Voor de cavalerie en gedeeltelijk ook voor de rijdende
artillerie worden paarden in Ierland aangekocht,
Voir de regimenten veld art. en gedeeltelijk voor
de rijdende art. worden paarden in ons land aangekocht.
Aanbestedingen van remonte-paarden zuilen dit jaar
niet plaats hebben.
Op eene vraag van den burgemeester van Won-
seradeel heeft de MiD. van binn zaken geantwoord,
dat een raadsbesluit, waarbij iemand wegpns het ont
vangen van b e d e e 1 i n g van de k i e z e r s 1 ij s-
ten wordt geschrapt, door eenen deurwaarder
aan den belanghebbende moet worden beteekend, ten
einde zekerheid te hebben omtrent den aanvang van
den termijn van beroep.
De Nederlandsche Maatschappij voor Tuinbouw
en Plantkunde vraagt »een handboek voor o o f t-
boomteeltkunde in Nederland". Voor een, naar
het oordeel eener hiervoor te benoemen commissie,
voldoend antwoord looft de Maatschappij uit hare
gouden medaille en twee honderd gulden.
Als onmisbaar in den inhoud wordt o. a. het vol
gende geachtI Een met het onderwerp io verband
gebracht o et zicht an het klimaat enden bodem van
Nedeiland; II Een beschrijving van den bouw, het
leven en de ziektetoestanden van boomen in 't alge
meen en van in Nederland gekweekte ooftboomen in
't bijzonderIII. Oofiboomteeltkunde in 't alge
meen; IV Beschrijving en behandeling van in Ne
derland gekweekte oofiboomen.
Uitvoerige toelichting van deze prijsvraag verstrekt
de heer H. C. Zwart, secretaris van het hoofdbestuur
te Amsterdam.
Een wetsontwerp tot toekenning en regeling van
pensioenen aan de weduwen en weezen
van de r ij k s a ra b t e n a r e n is bij den Raad v an
State ingekomen.
Het koninklijk besluit waarhij het port der
brieven, die tusschen het rijk en zijne koloniën
en bezittingen in Oost- en West-Indië anders dan langs
den rechtstreekschen zeeweg worden uitgewisseld, be
paald wordt op 45 cent voor de gefrankeerde en op
30 cent voor ongefrankerade brieven van beneden 45
grammen af, zal in Nederland van kracht zijn te re
kenen vin 4 April e. k.
De heer V o 11 ra a r directeur der Kon. Mili
taire Kapel van het regiment Grenadiers en Jagers,
heeft Zaterdag op de repetitie aan de leden dier kapel
bekend gemaakt dat hij met het o <g op zijn gezond
heidstoestand, niet zeker was de vei moeienissen van
den aanstaanden zomer te kunnen weerstaan, en daarom
den reg'ments-komma^dant had verzocht, he tr
het vooi j - j tra 1 oor
D" heer A. D e Berg.li, II v-
sch< sa? i. iaredaeteut aer Amsterd im«
sche Courant, is overleden.
Omtrent de voorgenomen reorganisatie
te Bronheek kan worden medegedeeld, dat het
voornem n bestaat aldaar in te stellen de betrekking
van tweed-ra of onder-commandant van het Koloniaal
Militair Invaü lenhuis, te vervullen door een gepensi-
onneerd hoofdofficier (luit.-kolonel of majoor) van het
leger in O )st Indië. In verband daarmede zou de functie
van kapitein adjudant, thans opengevallen, worden op
geheven.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Beroepen te Scherpenisse ds, J. Van Boven, te
O. en W.-Souburg.
Dr. J. Th. De Visser uit Almeloo zal den 8sten
April te Rotterdam bevestigd worden en zijn intree
preeken.
De lijsten, door de hoofden van scholen te
Goes aan het Gemeentebestuur ingeleverd, bevatten
de namen van 867 schoolgaande kinderen, en wel
van 448 jongens en 419 meisjes. Hiervan wonen
42 jongens en 42 meisjes in andere gemeenten, zoodat
er 436 jongens en 407 meisjes te Goes woonachtig
schoolonderwijs genieten. Bovendien worden 2 jongens
en 3 meisjes elders onderwezen en ontvangen 2 jongens
en 3 moisj-s huisonderwijs, zoodat totaal 853 kinderen,
nl. 440 jongens en 413 meisjes, onderwijs genieten.
De geheele lijst van kinderen beneden de 12 jaren in
deze g meente t*lt 898 kinderen, zoodat 45 kinderen
om verschillende redenen van onderwijs verstoken zijn.
Van deze 45 kinderen is er 1, dat door zh kte ver
hinderd is te komen, 3 bezoeken de II. B. S 1 is
een schipperskind, dat aan boord verblijft, 23 zijn er
nog op de bewaarschool, 4 ontvangen onderwijs van
huisgenooten, 4 is doofstom, 1 is idioot, 4 is te laat
aangegeven, 4 is niet gevaccineerd en 7 hebben de
school verlaten, zoodat er slechts 2 kinderen zijn, die
om onbekende redenen van schoolonderwijs verstoken
zijn.
Toegelaten tot de Rijksnormaallessen te Goes:
F. Maijs van Zieriksee tot de 4e en A. H. Ezerman
eveneens uit Zieriksee tot de 2e klasse. Voorts J. K.
Moojen van Kloetinge, B. De Jonge van Kapelle,
Johanna D. Ross van Goes, Johanna Hijmering van
Schore en P. Van den Dries van Heinkenszand tot da
le klasse. N. Hijmering van Schore is voorwaardelijk
tot de 4 e kl. toegelaten.
Kolijnsplaat. Eene vergelijking van de lijst der
kinderen van 642 jaar in deze gemeente, telken jaf*
door Burgemeester en Wethouders opgemaakt, en die
van het hoofd der school doet zien, dat er den 34
December 4887 23 kinderen van dien leeftijd niet,
of niet meer als leerlingen waren ingeschreven. Vijf
daarvan gaan te ICortgene en 2 te Wissekerke school,
2 zijn idioten. 4 is in deze maand school gekomen,
4 jongra van 4881 is nog niet school gekomen, ter
wijl de 42 overige kinderen allen meisjes zijn, die
