1888. N°. 4.
Zaterdag 7 Januari.
GRONDBELASTING
Het Leo-Feest.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH VAN DITMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
De prijs der gewone advertentiën is van 45 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijkB- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 48 regels a f 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Het kohier der
op de GEBOUWDE en ONGEBOUWDE EIGENDOM
MEN voor deze gemeente over het jaar 1888 is op
heden ter invordering gesteld in handen van den ont
vanger dier belasting binnen deze gemeente.
Goes, den 5 Januari 1888.
De Burgemeester van Goes,
J. DE WITT HAMER
Met groote opgewektheid besloot het grootste deel
van onze Katholieke medeburgers Woensdagavond de
herdenking van het gouden priesterfeest
van Paus Leo XIII met eene soiiée in het
»Slot Ostende". De zaal was eenvoudig maar netjes
met de Nederlandsche en Pauselijke kleuren versierd,
terwijl boven het tooneel een transparant was aange
bracht met het opschrit: 50jarig priesterschap van
Z. H. Paus Leo XIII, 31 December 4837—1887.
Ter linkerzijde van het tooneel waren de voorwerpen,
die voor de tombola waren aangekocht, geëtaleerd,
terwijl rechts zich het borstbeeld van Z. H. den Pans
te midden van groen bevond. Dat de zaal de opge-
komenen nauwelijks kou bevatteD, behoeven wij wel
biet te verzekeren.
Nadat de Zeer eerwaarde heer Deken J. A. Ever-
steijn en de Eerwaarde heer Kapelaan Klaphake hunne
plaatsen hadden ingenomen, werd de feestavond geopend
met een marsch van het Goesche harmoniegezelschap
ïEuphonia", dat voor deze gelegenheid bereidwillig zijne
medewerking had aangebodeD. Vervolgens nam de voor
zitter der feestcommissie, dhr. P. J. v. d. Ven, het woord
om de aanwezigen welkom te heeten, hun dank te zeggen
voor hunne belangstelling en in enkele woorden de aan
leiding voor de feestviering in herinnering te brengen.
Eerst daarna werd aan het eig-nlijke programma
begonnen, dat als eerste nommer bevatte een voor dit
feest expres door de harmonie ingestudeerde marche
de processionvan dhr. M. J. H. Kissels, getiteld
Leo XIII, waarna het R C. zangkoor »Cecilia", on
der directie van den h^er M. Van Kalmthout, muziek
directeur alhier, een feestlied, van Z. II. Paus Leo
XIIIgecomponeerd door dhr. S. J. Knaapen, zeer
verdienstelijk ten gehoore bracht. Inzonderheid de solo
van dhr. D. B. mocht luiden bijval verwerven.
Zonder geld op reis of een avontuurtje van twee
schoolmeestersblijspel in éen bedrijf van A. A. V.
d. Stempel, was het volgend nommer van het pro
gramma. Wij kunnen niet anders dan met den mees
ten lof spreken over het losse spel en de tooneelvaar-
digheid der vijf heereD, die aan de opvoering van dit
blijspel medewerkten. Inzonderheid dhr. Bleekpoeder
toonde de goede lessen, vroeger bij Aurora" opge
daan, nog niet te zijn vergeten.
Na de pauze, die na volgde en waarin de Z ereerw.
heer Deken, de Eerw. heer Kapelaan, de directeuren
van j>Cecilia" en »Euphooia" alsmede het bestuur van
laatstgenoemde vereeniging als gasten door het feest
comité werden gerecipiëerd, hield de Eerw. heer Kape
laan «ene rede, waarin hij wees op het groote voor
recht, dat de Katholieke Kerk genoot, nu zij in de
gelegenheid was het gouden priesterfeest van het
tegenwoordig opperhoofd der Kerk te viereD. Uit de
vele stof, die hem op dat oogenblik ter bespreking
voor den geest kwam eene keuze doende, wenschte
hij erop te wijzen, hoe het devies van het Zeeuwscha
wapenLuctor et Emergo (ik worstel en ik ontzwem)
ook geheel toepasselijk was op het streven van de
Pausen, van den eersten, den heiligen Petrus, tot den
tegenwoordigen Paus Leo XIII. Zij allen hebben ge
worsteld en gestreden voor de vrijheid èn van de
prediking des Christendoms, èn van het recht der
vrouw met betrekking tot het huwelijk, èn van het
recht der Pausen om zelf hunne bisschoppen aante-
atellen, èn van het grondbezit. Uit zijne beschouwing
over dit laatste punt leidde de Eerw. spreker het goed
recht der Pausen op herstel van hunne wereldlijke
macht af, door er zich op te beroepen, dat de grenzen
der rijken niet door de natuur moeten worden aange
wezen, maar door de staatkundige en volkenrechtelijke
bepalingen. De bewering, dat het noodzakelijk was de
kleinere rijken van het Appenijosche schiereiland tot
éen rijk te doen samensmelten, teneinde een machtig
en krachtig koninkrijk Italië te stichten, zou in den
loop der tijden blijken niet de juiste te zijn en ook te
dien opzichte zullen de PauseR blijven worstelen tot
ze kunnen uitroepenIk heb gestreden en ik heb over
wonnen. Spr. eindigde met de verklaring, dat het
zeker een verblijdend verschijnsel was, dat uit het
vrije Nederland de eerste stemmen tegen de annexatie
van den Kerkelijken Staat zijn gehoord. Dit was trou
wens begrqpelijk van een volk als de Nederlanders,
die steeds zullen strijden voor de zelfstandigheid van
hun eigen land, zelfs al mocht Daitschland willen
beweren, dat de zee ook in het westen zijn natuur
lijke grens moet zijn.
Na deze rede, die met den gloed der overtuiging
werd uitgesproken en door de hoorders met de meeste
aandacht werd gevolgd, bracht de zangvereniging
sCecilia" nog een paar feestzangen ten gehoore en gaf
»Enphonia" een potpourri uit La fille du régiment.
Toen kwamen een viertal tableaux vivants aan de
beurt, voorstellendeDe Zwitsersche lijfwacht van
Z. li. Paus Leo XIII. Deze tableaux, verlicht door
Bengaalsch vuur, waren keurig van uitvoering en
gaven achtereenvolgens te zienhet aantreden der
wacht, het militair saluut voor Z. II., den afmarsch
en het afdanken der wacht. Hoewel hierbij natuurlijk
van bijzondere groepeering geen sprake kan zijn,
muntten deze tableaux uit door de frissche uniformen
en de flinke martiale uitvoering van enkele bewegingen.
Nadat weder eene korte pauze was gehouden, gaf
de harmonie nog Chor und Marsch aus Tannhauser
van Wagner en zong »Cecilia" den strijdmarsch van
B. De Vieux Bois, waarna eene tombola werd ge-
houlen, die natuurlijk al naarmate van het gehalte
der prijzen bewondering, blijdschap of lachlust wekte.
Toen ten slotte de harmonie als laatste nommer
van het programma een marsch had ten beste ge
geven, noodigde de voorzitter der feestcommissie den
heer directeur van het zangkoor uOcilia" en de be
stuursleden van »Euphonia" ten tooneele en overhan
digde voor ieder der vereenigingen eene keurige medaille.
Hij sprak bij de uitreiking daarvan tevens een woord
van daok tot den Hoogeerw. heer Deken, den Eerw.
heer Kapelaan en het talrijke publiek voor hunne be
langstelling en ondersteuning, en bracht hulde aan de
beide muzikale vereenigingen, die zoo bereidwillig hadden
medegewerkt om d«zen avond tot een feestavond te
stempeleD. D6 heeren Van Kalmthout en Z. D. Van
der Bilt La Motthe brachten daarop hunnerzijds hun
dank voor de onderscheiding, die hunne vereenigingen
hadden ontvangen. De laatste wees er bovendien op,
dat, hoewel hij de eer heeft gehad aan het hoofd van
vier Goesche harmoniegezelschappen te staan, de eerste
medaille, die »Euphonia" vei wierf, ook de eerste was,
die hij ooit ontving namens een zoo groot deel der
Goesche burgerij. Hij zag daarin het bewijs, dat »Eu-
phonia" reeds in ruime mate de sympathie der inge
zetenen had verworven en hij twijfelde er niet aan of
de vereeniging zou in het haar geschonken eeremetaal
eene aanmoediging zien om op het pad der kunst
onder leiding van haren volijverigen directeur voortte-
schrijden. Wat eindelijk betreft de aanleiding tot dit
feest, verklaarde spr dat ook de welgeaarde Protes
tanten zeer goed sympathie kunnen koestaren voor een
jubilé van een Paus, die, zooals Z. H. Leo XIII, blijk
heeft gegeven van groote beschaving, kennis en kunde,
van grooten kunstzin, maar vooral van groote ver
draagzaamheid jegens andersdenkenden.
Nadat deze toespraken telkenmale met fanfares
waren begroet, nam de Zeereerw. heer Deken het
woord. Hij betuigde in de eerste plaats zijne inge
nomenheid met wat de president der feestcommissie
en de heer Van der Bilt La Motthe hadden gesproken
en niet minder met de toespraak door den Eei w heer
Kapelaan gehouden. Hij wenschte aan de woorden van
dezeo laatste alleen nog dit toetevoegen, dat in het
vrije Nederland de bisschoppen het hooge voorrecht
genieten hunne dioceezen geheel naar eigen begrippen
te mogen indeelen en besturen. Daarvoor verdient de
Nederlandsche regeeriDg den dank van alle Katholieken
en op een feestavond als deze kon die dank niet beter
worden vertolkt dan door, ter eere van Nederland's
geëerbiedigden Koning, het volkslied aan te heffen.
Ea daar weerklonken de tonen van het Wion Neer-
land's bloed door de zaal, terwijl het gansche publiek
van zijne zetels opstond. Inderdaad, or had aan dit
feest geen waardiger slot, geen meer echt Nederlandsch
karakter kunnen worden gegeven.
Zoo eindigde een feest ter eere van een zeven en
zeventig jarig hoofd der R. C. kerk, die éen eerbied
waardige figuur is der negentiende eeuw. Wij brengen
hulde en dank aan de commissie, die in zoo korten
tijd een zoo welgeslaagd feest wist te organiseeren.
De verguld-zilveren medailles, die aan de vereeni
gingen »Euphonia" en »Cecilia" zijn uitgereikt, zijn
vervaardigd door onzen stadgenoot dhr. Simons en zij
doen den vervaardiger alle eer aan. Aan de eene zijde
is het borstbeeld van Z. H. den Paus en relief in
2ilver aangebracht met het randschrifti>Souvenir aan
het Leo-feest. Goes 484/i88. Aan de keerzijde staat
»Uit erkentelijkheid voor welwillende medewerking."
Aan den Zeereerw. heer Deken is door de feest
commissie tot aandenken aan het feest eene fraaie
buste van Z. H. den Paus vereerd.
GOES, 6 Januari 1888.
Loop der bevolking van de gemeente
G o e 8 over 4887.
De bevolking op 4 Januari 4887 bedroeg 3494 m.
3520 v. totaal 6714.
Zij vermeerderde door geboorte met 424 m. 446 v.
totaal 240, door vestiging met 452 ra. 229 v. totaal
381,8amen 276 m. 345 v. totaal 624.
Zij verminderde door sterfte met 67 m. 69 v. totaal
136 door vertrek met 182 nr. 207 v. totaal 389, samen
249 m. 276 v totaal 525. Biijfi verrn» erdering 27 m
69 v. totaal 96, zoodat de bevolking op 31 Dec. 1887
bedroeg 3221 m. 3589 v. totaal 6810.
Er werden 52 huwelijken gesloten als: 43 tusschen
jonkmans en jmge dochters, 5 tusschen weduwnaars
en jonge dochters, 4 tusschen weduwnaars en weduwen.
In het jaar 4887 zijn door de politie alhier 7
minderjarigen (vrouwen) in de ouderlijke woning terug
gevoerd en 8 vreemdelingen zonder middel van bestaan
over de grenzen van het Rijk verwijderd.
Voorts werd 30 maal in tapperijen de hulp der
politie ingeroepen en werd door haar 3 maalij proc.-
verb. versto*ing dor orde in tapperijen geconstateerd
ter zake dronkenschap.
44 processen-verbaal zijn door haar opgemaakt wegens
onderlinge mishandeling in tapperijen; 22 wegens mis
handeling of aanranding op straat; 47 wegens kleine
diefstallen door minderjarige kinderen; 49 wegens
beleediging met woorden; 2 wegens onbevoegd uit
oefenen der geneeskunde; 2 wegens bedelarij2 wegens
bedrog; 4 wegens verzet Lgen de politie; 59 wegens
dronkenschap op straat; 9 wegens verwekken van
nachtgerucht en 93 wegens andere overtredingen.
Door den Minister van Justitie is o. a. bekend
gemaakt dat kunnen worden ondergaan gevangenis
straffen van minder dan éen jiar in de strafge
vangenis te Goes en gevangenisstraffen tot een
maximum van éene maand in de hulpstrafge
vangenis te Zieriksee.
Daartoe door een vijftal heeren hier ter stede
nitgenoodigd trad dhr. A. A. Beekman uit Zutfen
gisteravond als spreker op in de sociëteit V. O. V.
alhier. De opkomst van het publiek was jammer ge
noeg weder zeer gering en bepaalde zich tot een
veertigtal personen, zoodat andermaal het bewijs is
gele erd, dat te Goes de liefhebberij voor lezingen
niet zeer groot is, of het moet dhr. Van Maurik of
Werumeus Biming zijn, die spreken zal.
Wij achten dit een treurig verschijnsel en zulks te
meer, omdat, waar tooneel voorstellingen om de hooge
kosten hoe langer hoe meer tot de zeldzaamheden
gaan behooren, lezingen door begaafde sprekers en
schrijvers daarvoor eene goede, nuttige en aangename
remplaceering kunnen zijn.
Wij aarzelen niet den heer Beekman onder de ge
noemde soort van sprekers en schrijvers te rangschikken
en wie hem gisteravond hoorde zal moeten ei kennen,
dat hij de gelukkige gave bezit om èn door den inhoud
van zijne novellen èn door zijne voordracht zijne hoorders
te boeien en tot lachen te dwirgen.
Vóor de pauze las dhr. Beekman zijne novelle »de
Schilderjas", waarin hij op zeer geestige wijze de steeds
toenemende zucht tot papier vermorsen in de militaiie
wereld hekelde, nadat hij vooraf erop gewezen had,
dat hij met deze militaire schets niet wilde beweren,
dat de dwaze gewoonte van orders, circulaires, mis
sives enz. over allerlei kleinigheden uittevaardigen,
niet even goed in de burgerlijke administratie bestaat.
Na de pauze droeg de spreker een schets voor, ge
titeld »de anti-militair", waarin zij, die van rüilitaira
zaken niet het minste begrip hebben, maar niettemin
een zeer gedecideerd oordeel over allerlei militaire
zaken uitspreken, in den persoon van den hen- Turfrna
allersmakelijkst in het zonnetje worden gezet.
Het zou niet de moeite Joonen ook maar in het
kort den inhoud der beide schetsen mede te deelm.
De voordracht doet daarbij alles af. Maar wat deze
laatste betreft, aarzelen wij niet te verklaren, dat de
heer B'ekman een der beste sprekers is, die men op
humoristisch gebied in Nederland kan hooren. Wij
hopen dan ook, dat de wensch door dhr. Van Gorkom
geuit aan het slot der lezing, dat dhr. Beekman een
volgend jaar hier weder eens zal komen spreken,
bewaarheid mag worden.
Z. M. heeft benoemd tot gezworen van het water
schap Oud-Wolfaartsdijk, P. Koeman Pz.tot voor
zitter van het bestuur der waterkering van den cala-
miteuzen Willem-Annapolder, J. De Geus.
Iorseke. H/«t Burg. of Alg. Armbestuur heeft uit
zijn midden tot president gekozen den heer S. D e
K o e ij e r.
Kruiningen. Voor een vrij talrijk gehoor hield de
heer D. S t i g t e r van Goes Woensdagavond zijne
aangekondigde voordracht over »onze belastingen" in
ons nuts-departement. Spr, wees er op dat hij zoo
gaarne het door 't bestuur van onze afdeeling gekozen
onderwerp behandeldeomdat de bespreking daarvan
ons voert op het gebied der staathuishoudkunde, aan
welke wetenschap in onze dagen zóóveel voorlichting
wordt gevraagd. Met verschillende voorbeelden toonde
Spr. het verschil aan tusschen oeconomie en politiek
om duidelijk te doen uitkomen, dat evenmin van libe
rale of anti-revolutionnaire staathuishoudkunde sprake
kan zijn als van wiskunde op gereforraeei den grondslag*
Na een vluchtige blik geslagen te hebben op de
fiaanciëele geschiedenis in verband met die der bescha
ving, op de belastingvoorstellen van de bekende fran-
sche ministers Turgot, Necker, Calomne en ander
maal Necker, werd onze aandacht gevestigd op de
verandering die het karakter ven den Staat door
de Fransche revolutie ondergaan had. De gelijkheid
van alle burgers ten opzichte van den Staat, ook reeds
in onze eerste Grondwet voorgeschreven, maakte den
Staat tot drager van 't gezag in 't belang van allen,
zonder onderscheid van rang of geboorte. De Staat
werd rechtstaat, ni^t in dien zin, dat hij steeds het
recht, omschreven in bestoven boeken, had te hand
haven maar dat hij, om recht alom te waarborgen en
onrecht weg te nemen, steeds had te letten op de ver
anderde omstandigheden die ook gewijzigde rechtsvoor
schriften vorderen. Zón beschouwd maakt de Staat ook
een factor van de voortbrenging uit en eischt hij, door
belastingheffing niet een aandeel van het inkomen der
burgers, maar vordert hij het hem toekomende in de
maatschappelijke voortbrenging op. De maatstaf, dien de
moderne staat bij de oplegging der belastingen te volgen
heeft, nu alle privilegiën behooren uitgesloten te worden,
wordt aangegeven door de gerechtigheid: gelijkheid
van offers Dat deze niet wordt opgelegd als alle staats
inkomsten worden geheven naarmate de grootte van
het inkomen, was gemakkelijk af te leiden uit de vele
voorbeelden, ontleend aan het dagelijksch leven, waar
door aangetoond werd dat bij gelijk inkomen de draag
kracht der individuen toch zeer verschillen kan.
Om die reden dus was de leer dat de afschaffing
van alle belastingen en do vervanging daarvan door
een impöt unique, een inkomstenbelasting, welke leer
tegenwoordig vooral in 't noorden onder de gegoeden
zooveel ingang vindt, afkeurenswaardig voor hen, voor
wie recht ook in dezen de eenige toetssteen is.
Aan de tischen van een belastingstelsel d. i. een
samenstel van verschillende belastingen die het ver
keerde, dat elke belasting aankleeft, zoo zeel mogelijk
onderling neutraliseeivn en h't goede daarin onder
steunen en bevorderen werden nu onze verschillende
rijksbelastingen getoetst aan het eenig rechtvaardige
streven de verdeeling der lasten naar de draagkracht
der ingezetenen Hieruit bleek dat, hoewel vele leem
ten behoorden te worden aangevuld en verscheidene
gebreken sinds lang op verbetering wachten, stelsel
matige grondslagen in onze rijksbelastingen niet ten
«enenmale ontbreken, z. a. meermal -n wordt beweerd.
Vooral vestigde de spreker de aandacht op de sluit
steen van elk belastinpstelsclde progressieve inkom
stenbelasting. Na op ie noodzakelijkhei i der progressie,
om der rechtvaardijzheidswUle, gewezen te hebben en
de mogelijkheid eener billijke toepassing daarvan, ont
leend aan de strafrechtspraak vooral naar 't nieuwe
strafwetboek te hebben aangetoond, bf sloot de spreker
zijne toespraak met een opwekkend woord tot belang
stelling in de publieke zaak.
Met onverdeelde aandacht werd, na de rustpoos,
ook de lezing gevolgd van de boeiende schets van
Hollidee»Mie de schoonmaakster". De gevoelvolle
taal en de schoone woordenkeus sleepten blijkbaar de
hoordere sen en hoorders mede.
In vleiende woorden bracht de voorzitter, de heer
De Fonw, controleur der belastingen te Hans weert,
den spreker den dank der vergadering.
Nu begon het gezellige »na-nut", dat v len tot een
vroeg" uurtje samenhield.
E nige aanzienlijke katholieken uit alle gemeenten
van het hoofdkiesdistrict Hontenisse
zijn opgeroepen tot vorming van eene katholieke kies-,
vereeniging en tot het stellen van een candidaat voor
de aanstaande verkiezingen.
Naar uit te 's Gravenhage van goed ingelichte v
zijde ontvangen berichten uit Iudië kan woiden afge
leid, is het doel der uitrusting van eene divisie van**
vijf scheppn, bestemd om eenig machtsvertoon te ge
bruiken tegenover den onafhankelijken vorst in Lom
bok, een gouvernementsonderdaan meer in naam dan
indeidaad, eigenlijk geweest om de mogelijkheid na
te gaan of een smaldeel van eenige beteekeHis binnen
korten tijd zou kunnen worden uitgezonden. De Gou
verneur-generaal moet nl. bij verschillende gelegen
heden hebben doen doorschemeren dat dit noodig zou
kunnen zijn tegenover een door hem ernstig gevreesd
heulen van sommige onafhankelijke rijkjes in de buiten
bezittingen met andere kolor.iseerende mogendheden.
Naar men verneemt is Zr. Ms. kamerheer baron
Van Brienen van de Groote Lindt, belast met dé ovei£4
brenging der gelukwenschen van den Koning der Neder
landen aan den Paus, op Vrijdag 31 December door
den Paus in eene audiëntie ontvangen.
Da heer mr. J P. S m e e l edie gedurende
eenigen tijd lid der Tweede Kimer wis voor Leiden,
nadat hij zijne betrekking van procureur-generaal in
Curacao dearvoor h*d nedergdegi, is overleden.
