1888. N°. 2. Dinsdag 3 Januari.
IJk- en Herijk der Maten
en Gewichten,
1887.
GOESCIIE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH VAN DITMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
Da prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
De jaarletter voor den
gedurende het jaar 1888 te bezigen, zal zijn de letter
F in den gewonen drukvorm, schuin gesteldbij den
ijk der gasmeters de KONINKLIJKE KROON; terwijl
het merk van het kantoor, waar de eerste stempeling
heeft pl ats gevondeD, voor Midde'Dnrg, waaronder
de gemeente Goes ressorteert, blijft bepaald op het
cijfer i£».
Goes, den 31 December 1887
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
n.
Toen wij aan het einde van 1886 den politieken
toestand van Europa bespraken, wezen wij reeds op
de zucht, die er bij de groote mogendheden bestond,
tot uitbreiding der legers en meenden wij, dat 1887
een antwoord zou geveo op de vraag: of die vermeer
dering van strijdkrachten een voorspel van een nade
renden oorlog zou zijn Thans ligt ook dat jaar
achter ons en de Europeesche vrede werd niet ver
stoord; doch daaruit mag niet worden afgeleid, dat
de kansen op een oorlog zijn verminderd. En waar
wij nu de onderlinge verhouding der gr oote staten van
Europa in korte trekken zullen schetsen, daar zal
blijken, dat ook thans nog geldt, wat wij in ons vorig
jaaroverzicht schreven, dat in het Oosten van Europa
over oorlog of vrede zal worden beslist.
Turkije, zeker wel de mogendheid die in het Euro-
peesch concert de zwakste partij zingt, is nog altijd
een doorn in het oog van Rusland. De volgers van
Mahomed behooren volgens Rusland in Europa niet
tehuis en dit te minder, om lat de opperheerschappij
over de Dardanellen toevallig voor dön Czaar zulk een
begeerlijk goed is. Mocht verleden jaar een oogenblik
het vermetel zelfstandig optreden van Al xander Van
Battenberg den wrevel van het hoofd van den Russi-
schen staat opwekken. Bulgarije is niet in de eerste
plaats de staat waarheen Rusland het oog begeerig richt.
Maar wat ka het Czarenrijk in het Oosten begin
nen, wanneer het door Oostenrijk in zijne veroverings
zucht wordt belemmerd Dit keizerrijk is voortdurend
op zijne hoede om te beletten, dat Rusland wat al te
gretig zich werpen mocht op een der Balkaostaten of
op het rijk der Porte, en naarmate in Rusland het
panslavistisch element steeds hooger toon aansloeg en
zijn beginsel van Rusland's suprematie in de Balkan-
staten steeds luider verkondigde, was het voor Oosten
rijk zaak zich tegen alle gebeurlijkheden te versterken.
Ook voor Duitschland echter was voorzichtigheid
voorgeschreven, want ook tusschen Berlijn en St. Pe
tersburg bestaat al geruimen tijd spanning; en waar
ten westen het oproerige en zenuwachtige Frankrijk
steeds scherp in het oog moet worden gehouden, daar
is het duidelijk, dat ook Duitschland trachtte zich te
versterken, niet alleen door zijn leger uittebreiden,
maar ook door zich bondgenooten te verschaffen. De
rijkskanselier begreep zeer wel, dat Oostenrijk te
eerder tot een samengaan met Duitschland zou zijn
te bewegen, nu het door Rusland wordt bedreig!.
Maar kon Duitschland zich aldus machtig maken
tegenover het Czarenrijk, het had ook nog een bond
genoot noodig tegenover Frankrijk.
Daartoe was Italië als vanzelf aangewezen, terwijl
bovendien Turkije ook door dit rijk beter aan de
Middellandsche Zee wordt geduld dan Rusland en het
dus aan dit laatste rijk door geen enkelen band was
verbonden. Zoo werd in den loop van 1887 te Frie-
drichsruhe een verbond gesloten tusschen drie groote
mogendheden en daarmede een macht gevormd te
genover Rusland en Frankrijk, eene macht om
den vrede te bewaren.
Zal die vrede werkelijk bewaard worden Ziedaar
de vraag, welke bij den aanvang van 1888 zich als
vanzelf aan ons opdringt. Het is niet aantenemen, dat
het drievoudig verbond het eerst naar de wapenen zal
grijpen, maar minder zeker schijnt het, dat Ruslaad
niet tot den ooi log zal besluiten. Daarvoor gelden twee
argumenten. In de eerste plaats is en blijft Rusland
binnen zijne greazen verontrust door grootere en kleinere
nihilistische woelingen en daarvoor kan een oorlog
dikwijls een zeer geschikte afleiding zijnmaar in de
tweede plaats neemt de panslavistische beweging in
Rusland steeds toe, ook al heeft zij geen Katkoff meer
om haar te leiden, en laat niet na in de om
geving van den Czaar alles in het werk te stellen om
Rasland's macht aan Europa te toonen. Tot nutoe
echter heeft deze partij weinig meer uitgericht, dan
dat Rusland langzamerhand vaa den driekeizevsbond
is losgeraakt en dat het thans geïsoleerd staat van
het overig Europa.
Weliswaar wil men het, vooral van Fransche zijde,
gaarne doen voorkomen alsof er tusschen Rusland en
Frankrijk eenige band bestond, maar het is Diet wel
aantenemen, dat de meest autocratische monarchie van
Europa zich zou vereenigen met een republiek, waai in
het gezeg zoo weinig hoog wordt gehouden, waarin
allerlei demoraliseerende invloeden ieder oogenblik doen
vreezen voor regeringloosheid.
En zal nu Rusland in zijn isolement het zwaard
ter hand nemen om zich te stellen tegenover de mo
gendheden van Midden-Europa 7 Het zou een groot
waagstuk zijn, dat zeer zeker door niemand verlansd
wordt dan door die oproerige partij in de Fransche
republiek, die haar kracht zoekt in het schreeuwen
om revanche op Duitschland. Voor haar alleen zou
zulk een oorlog met vreugde worden begroet, omdat
daardoor de gelegenheid zou worden geboden om wraak
te nemm over de gebeurtenissen van 1870.
Het komt oos voor, dat Rusland zich nog wel twee
maal zal bedenken eer het tot een Europeeschen krijg
het sein zal geven en de triple alliantie, door Bis
marck gesloten, is gelooven wij inderdaad do
beste waarborg voor het behoud van den vrede.
Gedurende het geheele jaar 1887 is de quaestie van
vrede en oorlog zoo voortdurend het onderwerp geweest,
waarmede men zich in alle landen van Europa heeft
bezig gehouden, dat er van ieder rijk afzonderlijk be
trekkelijk weinig belangrijks blijft te herdenken.
De gevaarlijke ziekte van den kroonprins van Duitsch
land dringt zich onder dat weinige op den voorgiond.
zoowel om den porsoon van den lijder als omdat bij
den hoogen leeflijl van het Duitsche driemanschap:
keizer Wilhelm, Bismarck en Moltka, het levan van
den kroonprins voor Duitschland en daarmede wel
licht voor geheel Europa dubbele waarde heeft verkregen.
Italië ging voort met zijne pogingen om zich in
Massowah te vestigen, doch heeft daarbij voortdurend
nog te kampen met het verzet van den Abessynischen
vorst. Waar schier alle staten van Europa hun gebied
buiten dit werelddeel trachten uit te breiden, is het
begrijpelijk, dat Italië allereerst aan de overzijde van
de Middellandsche Zee daartoe pogingen in het werk
stelt. Daardoor kan het zich een waarborg verschaffen,
dat de heerschappij over de Middellandsche Zee niet
geheel in handen van andere staten komt. Intusschen
bemerkt Italië, dat de dageD, waarin het Carthago
verwoestte, nog lang niet zijn teruggekeerd.
In Rnslaud zagen wij reeds, dat de verschillende
partijen zich nog steeds doen gelden en onwillekeurig
rijst de vraag, of wel ooit het nihilisme zal kunnen
worden onderdrukt. Maar in geen land is de verdeeld
heid op staatkundig gebied zoo groot als in Frankrijk
en deze verdeeldheid begint hoe langer hoe meer een
vorm aan te nemen, die het ergste doet vreezen voor
de rust in het land.
De meest zedelooze handelingen in hooge en lage
kringen zijn in da laatste maanden aan het licht ge
treden en de grijze Grévy, die in vroeger jaren zooveel
voor zijn land heeft gedaan, werd het onschuldig slacht
offer ervan. En toen zijn zetel weder zou worden ver
vuld, waren het zijn felste tegenstanders, die zich
genoodzaakt zagen bij hem een poging te doen om
hem weder daarop te plaatsen. Eerst toen Jules Ferry,
een man die evenzeer zijn deel heeft gehad van de
verguizing, waarmede de meest radicale elementen van
Frankrijks bestuur ten allen tijde zoo mild zijn, ter
wille van zijn vadudand den presidentszetel afsloeg,
mocht het gelukken den heer Carnot daarop te plaatsen,
Zal het hem thans gegeven zijn iR Frankrijk die rust
te doen terugkeeren, die het land zoozeer behoeft om
de welvaart binnen zijne grenzen te doen herleven 7
Zijn eerste optreden getuigde niet van die kracht, die
voor zulk een reuzentaak noodig is en het heeft voor-
loopig meer dan schijn, dat men den nieuwen president
steunt, omdat men niemand anders krijgen kan, dan
wel, omdat men in hem den man meent gevonden te
hebban, geschikt om Frankrijk op te h-ffen uit den
staat van politiek en zedelijk verval, waarin het hoe
langer hoe meer is teruggezonken.
Engeland en Spanje oefenden op het overig Europa
geen bijzonderen invloei uit; daartoe hadden zq bei
den te veel met hunne binnenlandscha aangelegenheden
te stellen. Ia eerstgenoemd rijk kwam de Iersche
strafwet tot stand, wat ook de grijze Gladstone en
zijne politieke vrienden mochten doen om voor het
groene eiland home-rule te verkrijgen. Spanje gaat
voort met in vooru tstrevenden geest het staatsbestuur
op vaster grondslagen te regelen, doch ook daar heeft
de regeering nog voortdurend te waken tegen kleinere
en grootere binnenlandscha onlusten.
Van de overige Europeesche Staten is alleen nog
Bulgarije der vermelding waard, eensdeals omdat het,
met het oog op Turkijs, mede een twistappel bleef
tusschen Rusland en Oostenrijk, anderdeels om Jat het
in 1887, na lang aarzelen, eindelijk overging tot de
keuze van een vorst, die tot nogtoe weinig sympathie
van Europa mocht ontvangen, maar die toch reeds,
gasteuad do >r zijae vadirlandslievea le onderdanen, ook
daar het staatsbestuur op vaster basis wist te stellen.
Wij eindigen dit overzicht met den wensch, dat de
groote machten van Europa ook in de toekomst zul
len doordrongen zijn van de waarheid, dat de wel
vaart van hunne onderdanen m«er gebaat wordt door
een krachtig binnenlandse!) bestuur dan door allerlei
verwikkelingen, die zoo licht tot een grooteu oorlog
kunnen aanleiding geven.
Van de vele porsaicn van naam, die in het
uitenland in 1887 door den dood werden weggeno
men noemen wij
Lord Iddesleigb, Engelsch staatsman; Lord Lyons,
qEngelsch staatsman A. Depretis, Italiaansch staats
man Lud. Jacobini, kardinaal-staatssecretaris Beckx,
pater-generaal der jezuïeten ordeJ. J. Jaureguibery,
Fransch vice-adroiraul; Graaf Aug. Von Werder, Duitsch
generaal; pater Cecchi, Italiaansch sterrenkundige;
Mrs. Henry WoodEngelsche romanschrijfster
Eugénie John (pseudoniem Marlitt) Duitsche schrijf
ster M. Katkoff, Russisch publicistHenry Ward
Beecher, Amerikaanse!) philanthroopAlfred Krupp,
Duitsch industriëelMevr. Goldschmidt, geb. Jenny
Lind, Zweedsche zangeres.
GOES, 2 Januari 1888.
Over het afgeloopen jaar zijn op het telegraaf
kantoor alhier verzonden 10632 ontvangen 9982, op
genomen en verder geseind 9634 telegrammen,
totaal 30248 stuks. In 1886 waren die cijfers respec
tievelijk 10882, 10173 en 6698, totaal 27752 stuks.
Kloetiuge. Benoemd tot lid van 't Algemeen Arm
bestuur de heer W. V a n L i e r e C z.
De Nieuwjaarscollecte heeft hier ditmaal opgebracht
368,77, zijnde ongeveer 14 minder dan verleden
jaar.
Bij Kon. besluit zijn, met ingang van 1 Januari
1888, bij den staf der artillerie benoem 1tot hoofden
respectievelijk van de pyrotechnische werkplaatsen, van
de geschutgieterij en van de werkplaatsen voor draag
bare wapenende luitenant-kolonel M. J. Soute n-
d a in directeur der pyrotechnische schoolde majoor
L. J. Risseeuw, directeur van 's Rijks gieterij van
bronzen geschut, en de majoor C. L. Van Pesch,
inspecteur der draagbare wapenen.
Te Wolfertsdijk heeft de Nieuwjaars
collecte opgebracht f 339. Hiezeer circa 12 gld.
minder dan 't vorige jaar, zijn evenwel 80 behoeftige
gezinnen met eene gave verblij I.
Het oestervervoer aan het station Krui-
ninge is de vorige mtand zeer aanzienlijk geweest.
Er werden verzon len 4941 vaten, hetwelk men g^rnst
op 3 millioen stuks kan rekenen. In December 1886
bedroeg het vervoer slechts 3039 vaten.
De St. Gt. be"at de wet waarbij bekrachtiging
wordt verl-end aan de heffing ten behoeve van de
provincie Zeeland: a van dertig opcenten op
de hoofdsom van de grondbelasting over 1888- b van
twee en twintig opcenten op de hoofdsom van de bj-
lasting op het personeel over den dienst 1888/89.
De Koning en de Koningin verleen len
gisteren te 1 ure de gebruikelijke nieuwj varsreceptie
aan de civiele en militaire leden der hofhouling. de
ministers, den vice-president van den Raad van State,
den hofprediker, den president der Tweede Kamer,
den secretaris voor de Luxemburgsclie zaken en den
directeur van het kabinet des Konings.
Door Z. M. den K o n i n g is eene gift van
6000 geschonken voor den aanleg van een grintweg
door de heide, van het koninklijk chalet te Apeldoorn
naar U-iel. Hierdoor wordt dezen winter aan vele
UJelsche daghuurders werk verschaft, daar Z. M. be
paald heeft dat zij het werk zullen verrichten.
De N. R. Gt. bevat een correspondentie
tusschen den Minister van Oorlog en
dr. Gratama over het aanbod van den eerste om
dr. G. in t"genwoordigheii van getuigen mededeeling
te doen van de feiten, die hij in Tweede Kamer
meende te moeten verzwijgen. De heer Gratama vraagde,
wanneer dit zou kunnen geschieden, en gaf als getuigen
op de heerenGleichinan, Van Kerkwijk, Rooseboom
en baron Schimmelpenninck van der Oye, vleden van
de Tweede Kamer der Staten-Generaal"., Daarop ant
woordde de minister Weitzel, dat hij de genoemde heeren
slechts in hun hoedanigheid van particuliere personen
kon ontvangen en dat hij bovendien vooraf eene schrifte
lijke verklaring verlangd*, dat noch dr. Gratama zelf,
noch zijne getuigen in het openbaar zouden spreken of
schrijven over hetgeen de minister meende aan de open
baarheid te moetm onthouden. In antwoord hierop
verklaarde dr. Gratama, dat hij onder de gestelde
voorwaarden geen gebruik kon maken van het gedane
voorstel.
Het is zeker te verwonderen, dat de Minister zich
niet in 't publiek schijnt te willen verantwoorden en
liever voedsel geeft aan het vermoeden, dat de feiten,
waarop hij zich beriep, nietigheden zijn. Vad
Tengevolge der ber oeming van rar. R u y s Van
Beerenbroek tot vice-president der rechtbank te
Maastricht treedt deze als lid der Tweede Kamer af.
De verkiezing in zijne plaats zal plaatshebben Dins
dag 17 Januari en de herstemming, is die noodig,
31 Januari d. a. v.
In verband met het bij de begrooting van oorlog
ingediende amendement van de heeren Rooseboom c.
8., hebben alle onderofficieren en soldaten van het
leger (uitgezonderd die van het korps maréchaussée)
op den len Januari een bijslag op de soldij gekregen
van 0,20, benevens een half ration brood.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
St. Annaland. Beroepen bij de Nederd. Hervormde
gemeente alhier ds. J. Van den Berg, predikant te
Gelselaar (Gelderland).
Bij de Herv. Gera. te Wolfertsdijk zijn gekozen
en bereids in dienst getredentot ouderling J. Op
't Hof en tot diaken D. Vleugel
Bij gelegenheid van den gedenkwaardige feest
dag van Z. H. den Paus werd gistermorgen in de
lraai versierde R C. Kerk te Goes door den Hoogeerw.
heer J. A Eversteijn, deken en pastoor alhier, bijge
staan door den Weleerw. heer Van den Boogaard als
diaken, en den Eerw. heer Klaphake als sub-diaken,
eene plechtige H. Mis opgedragen.
Tusschen het misoffer nam dhr. Eversteijn het woord
en schetste hij het groote voorrecht, dat de Heilige
kerk dien dag te beurt viel en hij wenschte den ge-
loovigen daarmede geluk en verzocht hun hunne ge
beden voor h>t behoud van den II-iligen Vader opte-
zendtn, opdat hij met zijne talenten nog langen lij 1 tot
behoud en tot uitbreiding van de kath. kerk gespaard
blij va.
's Namiddags was er in het kerkgebouw een solem-
neele vesper. De katholieke inwoners dezer stal gavén
door het uitsteken der Nederlandsche vlag, versierd
met d*n pauselijken wimpel, van hunne vreugde blijk,
terwijl op Oudej aarsavond eene bedeeling aan de R. K,
armen plaats had.
Bij de feestcommissie schijnt ook het plan te bestaan
om den leerlingen uit het St. Jacobsgesticht een feestje
te bereiden.
Woensdag werd te Aksff ds. Wolf bij de dolee-
rende gemeente in zijn ambt bevestigd door ds Klaar
hamer van Middelburg met eene leerrede naar aan
leiding van de laatste woorden van Job. 21 vers 17.
De opkomst was talrijk. De intreerede zou Zondag
morgen in de Christelijke school gehouden worden.
Landbouw on Veeteelt.
Omtrent een proef met bloedmest bij den ver
bouw van aardappelen schrijft men het volgende aan
de Af. Gt.
Men verbouwde dit jaar op een stuk lichten klei
grond in Zuid-BiveUnd blauwe aardappelen en bemestte
een gedeelte met. 300 Kg. bloedmest per hectare, wat
in de kuiltjes bij de gelegde pootaardappelen werd
gestrooidhet overige gedeelte werd niet niet gemest.
Bij het rooien verkreeg men op het ongemeste ge
deelte 163 II L. groote aardappelen, 75 ILL. poters
en 47% H.L. kriel en op het gemeste gedeelte 212
H.L. groote, 49 H.L. poters en 63 H.L. kriel per H.A
Vande aardappelen, volgens bestaande prijzen bereken^,
(de qualiteit is gelijk) bedroeg de opbrengst per H.A.
van het gemest gedeelte, na aftrek van aankoop mest
en andere extra onkosten, 21,73 meer dan die van
het ongemeste.
Rechtszaken.
In 1887 zijn bij de Arrondissem8nts-Rechtbank
te Middelburg aangebracht 140 civiele zaken en door
haar gewezen 121 civiele vonnissen, waaronder 23
faillissementen, 6 echtscheidingen en 3 scheidingen van
tafel en bed, alsmede 678 strafvonnissen met 842 be
klaagden Van de beklaag len bevonden zich 33 voor-
loopig in hechtenis, waaronder 9 landloopers en bede
laars en 6 Belgische smokkelaars. Onder de strafzaken
kwamen voor 115 wegens diefstal en 193 wegens
mishandeling.
De zaak van den socialist Methöfdr, den schrij
ver van het artikel »Domela Nieuwenhuis en Jeanne
Lorette in den kerker", is thans naar da openbare
terechtzitting verwezen.
Door den kantonrechter te Nijmegen is de als
boerin vermomde vrouw L.. uit lUtert, die op de boter
markt te Nijmegen geel gikleurd vet voor roomboter
trachtte te verkoopen, veroordeeld tot 3 boete. Da
eisch van het O." M. was 25 bo ta,
u; f
