1887. N°. 149.
Zaterdag 17 December.
74sle jaargang.
Politiek Overzicht.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Yrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH YAN DITMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van t5 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en da daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
ER ZIJN TE KOOP:
31 DOODG BOOME1Ï
aan den Oostwal en de Koebarrière,
56 KAPWH.OEM
aan den voormaligen Oliemolen, benevens
2 KASTANJKB003IEKT
op de plaats der Bewaarschool aan de Beestenmarkt.
Inlichtingen zijn te bekomen bij den bouwmeester,
terwijl de aanbiedingen schriftelijk worden ingewacht
ter Seeretarie voor Zaterdag den 24 December a. s.,
des middags te 12 uren.
Goes, 16 December 1887.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. DE WITT HAMER.
De Seeretaris,
HARTMAN.
1214 December.
Toen dezer dagen het gerucht liep, dat de Minister
van Justitie eerlang zijn ambt dacht neder te leggen,
welk gerucht o. a. gebaseerd was op enkele uitdruk
kingen van dhr. Du Tour over zijn ten einde spoedende
loopbaan als Minister, haastte de Avondpost zich deze
berichten tegen te spreken en het blad voegde aan
die tegenspraak toe, dat de Minister de bedoelde uit
drukkingen alleen gebezigd had in de moreele over
tuiging, dat de dagen van dit Ministerie zouden zijn
geteld. Er ligt inderdaad iets weemoedigs in èn het
Ministerie èn de Kamer voortdurend over hun beider
naderend einde te hooren spreken en het valt niet te
ontkennen, dat een gevoel van levensmoeheid zich ook
in de begrootingsdebatten afspiegelt.
Deze week was hoofdstuk V der staatsbegrooting
aan de orde, het geliefkoosd terrein van alle partijen
om de regeering eens flink onder handen te nemen.
Thans echter daarvan geen spoor. In drie en een halven
dag was de behandeling van het geheele hoofdstuk
afgeloopen. De meeste strijdlust openbaarde zich nog
bij den heer Van Houten, die bf namens de commissie
van rapporteurs bf op eigen initiatief enkele amende
menten voorstelde tot schrapping van posten, waarvan
hem de dringende noodzakelijkheid niet bleek, althans
nietin de gegeven omstandigheden. Maar zelfs
toen de minister Heemskerk verklaarde niet te weten
welke die gegeven omstandigheden waren, klonk hem
uit den mond van zijn strijdlustigen tegenstander het
«memento mori" tegen.
Inderdaad, de heer Van Houten was deze week door
eene bezuinigingswoede aangegrepen. Twee hoogleeraren
zijn door hem afgemaakt nog vóór zij het levenslicht
hadden aanschouwd en bijna had hij namens de com
missie van rapporteurs het moordend staal ook in de
subsidiën voor landbouwonderwijs gezet, ware niet
nog te juister tijd de wakkere strijder op het gebied
van den landbouw, de heer Visser van Hazerswoude,
aangesneld om dien slag af te weren.
De Minister had 20.000 voor subsidiën en toe
lagen voor inrichtingen van landbouwonderwijs uitge
trokken, doch de commissie van rapporteurs stelde
eene vermindering van 13,500 voor. Niet dat zij
tegen het verleenen van subsidiën was voor dezen voor
namen tak van bestaan van Neêrland's volk, integen
deel, de Minister kon wat baar betrof nog meer krijgen.
Maar de regeering had niet gezegd, waartoe die sub
sidiën zouden dienen, maar alleen te kennen gegeven, dat
zij daaromtrent het advies der landbouwcommissie wilde
inwinnen. Dat kwam de eer der commissie van rappor
teurs, of beter de eer der Kamer, te na. De landbouw
commissie mag niet in de rechten der volksvertegen
woordiging treden. Deze en deze alleen heeft het recht
om gelden toetestaan, zij en zij alleen heeft te be
slissen, waarvoor 's lands gelden zullen worden be
steed. De Minister heeft gezegd, dat hij 2000 in
eens en 2000 jaarlijks wil geven aan eene inrich
ting te Bolsward en f 2500 aan de Maatschappij van
Weldadigheid te Frederiksoord, alzoo 6500. Fiat,
zegt de commissie van rapporteurs, het zij u toege
staan I Maar nu de overige gelden 1 Daar kwam dhr.
Visser van Hazerswoude met de mededeeling, dat de
Hollandsche maatschappij van landbouw ook een vak
school wil oprichten. Deze vraagt 8000 subsidie.
Wil de commissie van rapporteurs die nu niet ook
geven en haar amendement met die som verminderen
En ziet, nu het bleek, dat dan toch werkelijk de Mi
nister den post voor subsidiën zoo maar niet tin's
Blaue hinein" had geraamd, kreeg de commissie een
vleugje van gulheid en trok zij haar amendement in.
De resteerende 5500 zijn vermoedelijk nog beschik
baar. De instellingen voor landbouwonderwijs kunnen zich
haasten om dit kluifje meester te worden. Het geld is
ongetwijfeld aan hen goed besteed, al beweert dhr.
Van Baar, die zichzelf een landbouwspecialiteit acht,
omdat hij altijd in een landbouwstreek heeft gewoond,
dat de landbouw meer met protectie dan met vak
onderwijs is gebaat.
Na het landbouwonderwijs het lager onderwijs, anders
de steen des aant toots van de rechterzijde, doch thans
door haar met kalme onverschilligheid bejegend, omdat
zij het voor de Kamer van Honderd wil overlaten oio
dat varkentje nu eens geheel naar haar zin te wasschen.
Ware niet de bekende verordening van Wijmbiitsera-
d;el op het tapijt gebracht door den heer Farncombe
Sanders (die zijne excuses maakte aan de Kamer, dat
hij algemeene beschouwingen ging houden, waar hij
zich stellig had voorgenomen dit niet te doen) ver
moedelijk was het geheele lager onderwijs onbesproken
gebleven. Maar die verordening opende voor een o ogen
blik de sluizen der welsprekendheid bij de heeren
Sanders, Zaaijer, Van Diggelen en Huber. De eerste
drie keurden het af, dat de Minister die verordening
niet ter vernietiging aan den Koning had voorgedragen,
terwijl de laatste de houding van den heer Heemskerk
goedkeurde. De groote vraag echter was, of het alge
meen belang door het handhaven der verordening was
geschaad? De heer Zaaijer beantwoordde die vraag
bevestigend, vooral op grond, dat het thans aan iedere
gemeente vrijstond den leeftijd te bepalen waarop de
kinderen de lagere school moeten verlaten en dat in
een tijd waarin juist er naar gestreefd wordt om de
kinderen zoo lang mogelijk te laten leeren, waarin zoo
veel mogelijk getracht wordt om het herhalingsonder -
wijs te doen bloeien.
De heer Sanders wilde den heer Heemskerk even
naar Zwitserland zenden om zelf daar eens ter schole
te gaan bij de regeeringja, hij wees hem zelfs aan
waar Z. E. op de leerbanken moest gaan zitten. In
Zurich hadden ze vijftien jaar geleden al zulk een
uitstekende wet op het onderwijs en dezen zomer had
de heer Sanders in Genève de wet van het kanton van
dien naam bestudeerd, vermoedelijk op een reisje tot
ontspanning. Op dat oogenblik voorzeker dacht de heer
Sanders niet aan het naderend einde van het Kabinet,
want anders toch zou hij niet de wreedheid hebben
gehad een Minister van Binn. Zaken, wiens taak bijna
is afgesponnen, zulke heerlijke producten op het ge
bied van schoolwetgeving te doen aanschouwen. Zeker
ook zou hij dan niet den Minister zulk een verleidelijk
beeld hebben geschilderd van een lager- en een mid
delbaar onderwijs, die met elkander in overeenstem
ming waren, een beeld zoo heerlijk als men er zich
in de toekomst maar een kan denken, mits in een
toekomst zonderrechterzijde.
Met dat al blijft de verordening te Wijmbritseradeel
bestaan, wat ook de bovengenoemde drie afgevaardigden
er tegen mochten inbrengen. Het waren louter be
schouwingen zonder resultaat, en het is de vraag oi
de overige leden er voortdurend wakker bij zijn ge
bleven. Men zou dit mogen betwijfelen als men leest
hoe de heer Fabius bij het debat over de restauratie
van den toren te Delft met al de korzeligheid van
iemand, die onaangenaam in zijn dutje wordt gestoord,
den Minister verweet, dat hij der gemeente Delft sub
sidie had aangaboden in plaats van aftewachten of zij
er om zou vragen.
Zal het schaepsrumoer de laden wakker schudden
Het is haast onnoodig, want de geheele begrooting is
een kredietwet. Althans de heer Van Baar (die dezer
dagen van dhr. Lieftinck het compliment kreeg, dat
hij hem zoo gaarne hoorde spreken, een compliment,
dat dhr. Van Baar vermoedelijk nog maar zelden heeft
ontvangen), verklaart schier in iedere zitting dat hij
ze als zoodanig beschouwten dan zullen ze bet ook
wel zijn.
GOES, 16 December 1887.
Dr. Kuyper en Ve Standaard.
Men is geneigd te vragen of dr. Kuyper wel werke
lijk nog De Standaard redigeert. Kort nadat de
Grondwet was aangenomen betoogde de redactie van
het antirevolutionair orgaan, dat nu gebroken moest
worden met alle andere partijen in den lande en dat
de antirevolutionairen bij de stembus andermaal hunne
kracht in hun isolement moesten zoeken, op gevaar af
dat er slechts een zeer klein getal zetels voor hen in
de Kamer zou blijven. Later is het blad wel is waar
een weinig teruggekomen op dit denkbeeld door met
name de radicalen in de hoogte te steken en te doen
uitkomen, dat er met dezen enkele punten van over
eenkomst bestonden, maar van het samengaan van
vroeger (toen meer in het bijzonder met de Katho
lieken) had het blad dan nu toch genoeg.
Niet alzoo dr. Kuijper. Deze heeft in de vergadering
der antir. kiesvereeniging te Amsterdam voor de
eerstvolgende deputatenvergadering het voorstel inge
diend
»De vergadering machtige het bestuur zich tot
het Centraal-comité te richten met de vraag, of art.
21 van het Program aan de vereeniging geen vrij
heid geeft, ja den plicht oplegt om bij da eerst
volgende verkiezing voor de Tweede Kamer zich
met andere richtingen in het stellen van candidaten
voor de Tweede Kamer te verstaan".
Tot toelichting van dit voorstel zeide de voorsteller,
dat het program en dus ook dit artikel werd ont
worpen toen er bijna niet dan meervoudige kiesdistric
ten waren. Steeds heeft men toen, tot zuiverhouding
der positie, streng dit artikel gehandhaafd, ook al
werd n hierdoor vaak herstemmingen veroorzaakt.
Thans echter is dit veranderd. Partijzucht liet enkele
gruote steden als meervoudige districten bestaan, om
dat men meende daardoor zeker te zijn van den goe
den uitslag bij de verkiezing en zoodoende reeds veel
op de andere partijen voor te hebben. Daarom meende
hij dat de anti-revolutionairen thans volkomen gerech
tigd, ja, tot steun van hunne partij in den lande
verplicht waren m-t een gecombineerde lijst, mede
in vereeniging met andere kiesvereenigingen opgemaakt,
te stemmen. Het resultaat, hierdoor verkregen, kon
nog niet met zekerheid worden voorspeld, hoewel met
het oog op de vele kiezers en de verdeeldheid der
liberalen de kans van slagen niet gering was.
En toch is dr. K. nog redacteur van de Standaard.
Wil hij dus nu isolement of niet? Vermoedelijk wil
hij vóór alles overwinnen zelfs ten koste van de begin
selen van de Standaarddie niet zijne beginselen zijn.
Vanwege de hier gevestigde afdeeling van het
Ned. Tooneelverbond zal op Donderdag 23 Februari
hier ter stede optreden dhr. L. M. Smith, oud
leerling van de Tooneelschool te Amsterdam, die in
het voordragen van ernstige en komische monologen
zich reeds een goeden naam mocht verwerven.
Woensdagavond hield de afdeeling Goes
der vereeniging tot bevordering der
Homoeopathie in Nederland, in de Chris
telijke school alhier eene vergadering.
In plaats van den heer J. Zoeter, die als secretaris
bedankt heeft, werd gekozen de beer W. S. Duvekot.
Verder werd voor de afdeeling een huishoudelijk regle
ment vastgesteld, dat door het bestuur ontworpen was.
Het reglement is hoofdzakelijk gebaseerd op het regle
ment der vereeniging, welks zetel in den Haig ge
vestigd is. Verder deelde de voorzitter, de heer B.
Quist, mede dat de afd. reeds 25 leden telt, met een even
groot getal begunstigers en dat de homoeopathie zich
in deze omgeving sterk uitbreidt. Velen, die vroeger met
de geneeswijze den spot dreven, zijn groote voorstan
ders geworden door de gunstige resultaten, en als
het zoo voortgaat zal binnen korten tijd de allopathie
door de homoeopathie worden overvleugeldgetuige de
veelvuldige aanschaffing der huisapotheken. Onder
dankzegging aan de aanwezigen voor de betoonde be
langstelling en de trouwe opkomst, werd de vergadering
door den voorzitter gesloten.
Wolfertsdijk. Woensdag hield de gemeenteraad
een openbare vergadering, die door al de leden werd
bijgewoond, en welke, bij afwezigheid van den Burge
meester, door den oudsten wethouder, den heer De
Kater, werd gepresideerd. Door Burg. en Weth. werd
medegedeeld, dat het onderhoud der gemeentewerken
en gebouwen, aan al de minste inschrijvers was ge
gund, behalve het onderhoud der school te Oostkerke,
dat om bijzondere redenen aan op éan na den laag-
sten zal worden toegewezen. Het gezamenlijk bedrag
der inschrijvingen bedroeg 559. Verder werd een
schrijven voorgelezen van J. P. Van Wel, dat hij de
benoeming tot klokluider aanneemt, en een van den
betrokken Minister dat hij de benoeming van J.
Van de Kreke als plaatsvervanger-telephonist goed
keurt. Een verzoek van het bestuur der zangvereeni-
ging te Oud-Sabbinge om de school voor hare oefe
ningen gedurende den winter en tot het houden van
een feestavond te mogen gebruiken, tegen vergoeding
van 4 H.L. steenkolen, werd algemeen goedgekeurd.
Evenals een verzoek van het hoofd der school te Oost
kerke om de school te mogen gebruiken tot het hou
den van een algemeene vergadering van de Kolenver-
eeniging op Kerstdag.
Op een verzoek van eenige bewoners van het Pape
wegje eG den Veerweg om bij donkere avonden eerst
genoemd wegje te verlichten, werd op voorstel van
den heer De Kater besloten, om aldaar twee lantarens
te plaatsen De vergadering werd nu veranderd in
een geheime zitting. Toen deze heropend was, werd
met algemeene stemmen besloten mevrouw de Wed.
C. P. Lenshoek aan te slaan in den hoofdelijken om
slag, daar zij in den afgeloopen zomer eenige maanden
in deze gemeente woonachtig is geweest. Vervolgens
werd de vergadering gesloten.
Men schrijft aan de N. R. Ct. uit Ierseke
De oesterverzendingen van hier hebben in de laatste
weken zeer belangrijken omvang gekregenzoowel
naar Duitschland, België als Engeland worden dagelijks
groote hoeveelheden verzonden.
Over het algemeen blijft echter de klacht over de
onvoldoende qualiteit der oesters aanhouden, en in
werkelijkheid is de hoeveelheid mooi goed zeer schaarsch;
duizende en duizende onvolwassene oesters worden in
den handel gebracht, en van daar steeds lagere prijzen.
Voor kleine le soort oosters van ongeveer 74 a 75
kilogram gewicht wordt ternauwernood 40 gemaakt,
en dat drukt ook de prijzen der betere soorten, niet
tegenstaande de schaarschte der beste qualiteit.
Tweede soort, welke ook ia massa's weggaan, wor
den van f 24 tot 28 afgegeven. De goede zijde
dezer per force verkoopen is, dat er het volgende jaar
veel kleiner voorraad zal zijn, hetgeen de goede en
solide ondernemingen ten goede zal komen. Als men
zoo alles rijp en groen ziet verzenden, zou men haast
denken dat er geen dag van morgen meer is.
Voor groote volwassen oesters begint de vraag door
eerste klasse buitenlandsche huizen toe te nemen, deze
soort is van 46 tot 48 te plaatsende houders
zijn echter weinig genegen prima waar tot deze prijzen
af te geven, en het laat zich dan ook gereedelijk aan
zien, dat in het voorjaar voor mooie oesters veel betere
prijzen te maken zullen zijn. Vandaar dat men in het
buitenland thans zoekt vaste contracten te maken voor
verdere levering, waarop producenten nog weinig ingaaD.
Vau Bergen-op-Zoom en Tolen nemen de verzendin
gen ook toe, hoewel nog niet in dezelfde mate als van
Ierseke-Kruiningen.
Da Fransche oesters, gekweekt op de Zeeuwsche
gronden, raken op, en over eenige dagen zal de voor
raad daarvan geheel opgeruimd zijndeze Fransche
oesters zijn niet bestand tegen het opperwater en
evenmin tegen de vorst, dus moeten alle voor Janu
ari weg.
Alles te zamen genomen, zijn de vooruitzichten voor
de oestercultuur voor het volgend jaar niet ongunstig;
te betreuren is het echter, dat men dit jaar èn den
goeden naam èn de prijzen der oesters zoozeer bederft,
waartoe de aanwezige voorraad geen aanleiding geeft.
Maandagavond vergaderde de liberale kiesver
eeniging te Zieriksee. Na eenige huishoudelijke mede-
deelingen kwam in behandeling eene missive der cen
trale liberale kiesvereeniging in dat hoofdkiesdistrict,
vo «namelijk handelende over het belang om hen die
thans kiezer kunnen worden, op de hoogte te stellen
van hetgeen door hen moet worden gedaan. Op voor
stel van het bestuur verklaarden de heeren A. Buijze
Hz., J. Hogerland, Loewer, J. S. Legemate, A. G.
Kijn, S. J. Ochtman, D. B. S. Zuurdeeg eu jhr. A.
G. Röell zich bereid ten deze als comité van bijstand
op te treden, ten einde al datgene te doen wat in
het belang der zaak zoude blijken noodig te zijn.
Als plaatsvervangend afgevaardigde ter «Liberale
Unie" werd met groote meerderheid gekozen jhr. A.
C. Röell.
Aan den heer C. L. De Meulemeester te
Bergen-op-Zoom is eergisterenavond, ter gelegenheid
zijner verkiezing tot lid der Provinciale Staten, van
wege het muziekgezelschap «Eendracht maakt Macht"
een serenade gebracht.
Onlangs deelden wij eene beschouwing mee van
den heer mr. Z v. d. Bergh inzake het jachtrecht:
«Van dit kosteloos advies," zegt nu de heer H. J. B.
in de Amst. «zullen verreweg de meesten der klagende
landbouwers heel vreemd opkijken. Indien er echter onder
hen mochten zijn, die naar dat advies zouden willen han
delen, dan geefik hun in gemoede den raad, zich nog ereis
goed te bedenken 1 Het is waar, dat onze jachtwet van
1857 als regel stelt, dat de eigenaar op zijn eigen
grond en ook de pachter, indien de pachtover
eenkomst niet het tegendeel bepaalt, op den gepachten
grond mag jagen. Maar dit beginsel geldt juist niet
voor de aan heerlijk jachtrecht onderworpen gronden.
De kantoren eener bijzondere telegraafonderne-
ming te Domburg en Oostkapelle zullen voortaan op
Zon- en feestdagen open zijn van 9 tot 12 uren voor
middags. De diensturen op werkdagen blijven onver
anderd. St.Ct.
Bij kon. besluit van 6 dezer is aan H. V a n
Dorp, eervol ontslagen lichtwachter aan 's rijks
kustverlichting te West-Schouwen, krachtens art 3,
lit. a der wet betreffende burgerlijke pensioenen, laat
stelijk gewijzigd bij die van 21 Mei 1873 {Staatsblad
no. 64), uithoofde van meer dan vijf-en-zestigjarigen
ouderdom, met ingang van 1 October jl. toegekend
een pensioen van 299 'sjaars.
Vanwege het gemeentebestuur van Middelburg
is men sedert eenigen tijd begonnen met het dempen
van eene achtergracht en het leggen van een riool.
Zonder eenige de minste waarschuwing aan de eige
naren of bewoners der panden, wier riolen steeds,
sedert een paar honderd jaar, op die gracht uitloozing
hadden, heeft men die riolen afgebroken tot aan de
eigendommen, tengevolge waarvan de bewoners dier
huizen nu geen weg weten met hun hemel- en spoel
water en faecaliën. Thans is bij den Raad door die
tewmers een adres ingediend, waarin zij op historie
en billijkheid zich beroepen om verandering in dezen
toestand te krijgen en den Raad verzoeken, dat voor
rekening der gemeente de riolen zullen hersteld en
in aansluiting worden gebracht met het hoofdriool.
(IV. R. Ct.)
