74sle jaargang.
1887. N°. 146.
Zaterdag' 10 December.
Politiek Overzicht.
GOESCHE
De uitgave deter Courant geschiedt Haandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH Sc VAN DITMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
59 December.
Reeds geruimen tijd geleden is er verzekerd, dat
bij de Tweede Kamer, althans bij een groot deel harer
leden, de meenirg voorzat, dat, met het oog op het
overgangstijdperk, waarin onze binnenlandsche politiek
zich bevindt, de aanhangige staatsbegrooting als eene
credietwet zou worden beschouwd. Daarop afgaande
had men mogen verwachten, dat het algemeen debat
binnen de engste grenzen zou zijn teruggevoerd en al
moet erkend worden, dat menig redenrijk lid der
Kamer een prijzenswaardig zelfbedwang heeft in prak
tijk gebracht door óf geheel stil te zwijgen zooals de
heer Keuchenius, óf in korte woorden zijne meerling
uit te drukken zooals de heer Van Baar, toch heeft
het tweedaagsch algemeen debat over de staatsbegroo
ting een zeker gewicht ontleend aan de onderwerpen,
die daarbij ter sprake zijn gekomen.
Het gebruik brengt nu eenmaal mede. dat bij dit
algemeen debat het zondenregister van het Ministerie
door de Kamer wordt opgeslagen en dat ieder lid,
dat daartoe lust gevoelt, vrij daaruit een artikel kan
pensen om der Regeering naar aanleiding daarvan op
zijne feilen te wijzen. Waarom zou dus dhr. Gilde-
meester nog niet even terugkomen op de vroeger ge
bleken achterhoudendheid van den Minister van finan
ciën, in zake de conversie Waarom ook zou diezelfde
afgevaardigde zich niet nog eens duidelijk uitspreken
over wat hem verbaast in 's Ministers opinie omtrent
de splitsing van gewone en buitengewone uitgaven of
over diens optimisme over het evenwicht in Neèrland's
financiën Waarom zou dhr. De Savornin Lahman,
overvol van rechtsgevoel, niet pleiten voor het goed
recht van de doleereaden en van dr. Smit, al beging
hij daarbij ook het onrecht aan de regeering te ver
wijten, dat zij in de kerkelijke twisten partijdig was
en aan de liberalen, dat zij aan het socialisme het
aanzijn hebben geschonken 7 De eenige reden, waarom
al deze punten bij het algemeen debat hadden kunnen
blijven rusten, zou hebben moeten gelegen zijn in de
overtuiging, zoowel van de Kamer als van het Ministerie,
dat hunne dagen zijn geteld en dat men dus zijn taak
als afgedaan beschouwt, ook en vooral wat betreft
dat deel ervan, waarbij het er meer bepaald op wordt
toegelegd om elkander onaangenaam te zijn.
Wat zullen wij dan uit dat algemeen debat grijpen
om er meer bepaald de aandacht op te vestigen Slechts
even de zaak van dr. Smit, die waarlijk al meer dan
genoeg is besproken, om medetedeelen dat door nie
mand minder dan door dr. Zaaijer, zelf leeraar en
zeker niet conservatief-liberaal, werd getuigd, dat hij
geheel instemde met hetgeen het hoofdbestuur der
vereeniging van leeraren in deze zaak had gezegd en
dat hij geenszins behoorde tot hen, die het ontslag
van dr. Smit voorstellen als een martelaarschap.
Slechts even ook het zeer lange betoog van dhr.
Lobmanten gunste der doleerenden, waarbij hij
trachtte aantetoonen, dat er in ons land geen vol
doende rechtszekerheid bestaat, een betoog hoofdzake
lijk gegrond op geruchten en mededeelingen omtrent de
houding van de politie en de rechterlijke ambtenaren, van
burgemeesters en Commissarissen des Konings, en welke
houding onbegrijpelijkerwijs niet altijd was ten gunste
van de doleerenden en derhalve niet onpartijdig.
Nog éen punt is er, waarop even de aandacht moet
worden gevestigd en dat ter sprake werd gebracht
door dhr. Rooseboom, namelijk de wenschelijkheid
om eene staatscommissie te benoemen voor de nieuwe
regeling onzer strijdkrachten, zooals die zal voort
vloeien uit de bepalingen der nieuwe Grondwet. De
Arnhemsche afgevaardigde achtte terecht het minis-
triëele leven in Nederland van te korten duur om die
regeling aan den Minister van Oorlog zelf overtelaten
en toen dhr. Reuther zijn denkbeeld bestreed, wees
dhr. Seret dezen zeer snedig op het ministerie-Van
Lijnden, waarvan dhr. Reuther zelf deel uitmaakte en
dat vier jaren aan het bewind is geweest, zonder dat
de Minister van Oorlog, hoe geroemd ook om zijne
werkzaamheid, kans heeft gezien zijne regeling der
strijdkrachten bij de Kamer aanhangig te stellen. De
Minister deelde daarop mede, dat eea dergelijk voor
stel bij de regeering in overweging was, waardoor
aan dhr. Rooseboom althans meer licht werd gegeven
dan aan dhr. Van Kerkwijk op zijne vraag omtrent
de lijst van hen, die in het vervolg verkiesbaar zullen
worden gesteld voor de le Kamer. De maatregel van
algemeen bestnnr, waarbij die lijst zal worden vast
gesteld, was bij den Raad van State in onderzoek en
dos kon de Minister daaromtrent geene inlich
tingen geven.
Als tnsschengerecht op de verschillende scho
tels van de staatsbegrooting behandelde de Kamer
Woensdag het wetsontwerp tot bekrachtiging eener
provinciale inkomstenbelasting in Groningen. Eene hui
vering doorliep de rechterzijde bij het hooren van het
woord «inkomstenbelasting" en gesterkt door een vier
tal liberalen wist zij het ontwerp te doen vallen. Deze
belasting zou voor een deel den druk van het platte
land op de stad hebben overgebracht en het is te be
grijpen, dat dhr. Van Houten, de zelfstandige afge
vaardigde uit Groningen, in dit geval een deel zijner
zelfstandigheid opofferde. Hij stemde dan ook tegen
het ontwerp en met hem de heeren Van Kerkwijk, De
Ranitz en Farncombe Sanders, de laatste vooral op
grond, dat het niet goed zou zijn op dit oogenblik ten
opzichte van het belangrijke belastingvraagstuk eene
beslissing te nemen, die zou praejudiciëeren op hetgeen
de nieuwe volksvertegenwoordiging, voor wie volgens
dhr. Gleichman de belasting-quaestie een der eerste
zaken zal moeten zijn, die zij onder handen moet nemen,
daaromtrent zal willen beslissen.
Gisteren werd daarop het begrootingsdebat vooit-
gezet. De belangstelling der Kamerleden is zoo ge
ring, dat bij den aanvang der zitting niet eens genoeg
leden aanwezig waren. Het debat over hoofdstuk bui-
tenlandsche zaken (hoofdstuk I en II waren Dinsdag
reeds met algemeene stemmen aangenomen) kenmerkte
zich dan ook door weinig bijzonders. Dhr. Farncombe
Sanders besprak de veiligheid voor vaartuigen op het
Kanaal, van welke gelegenheid de Minister gebruik
maakte om holde te brengen aan de uitstekende
menschlievendbeid en hulpvaardige wijze waarop de
ongelukkige schipbreukelingen op Engelschen bodem,
speciaal te Dover, zijn bejegend. Nadat op voorstel
van dhr. Reuther het hoofdstuk met 300,-- was
verhoogd, terwille van den kanselier te Londen, die
aan dat sommetje groote behoefte schijnt te hebben
(men herinnere zich, wat ten vorige jare over der
gelijke quaestie in de Kamer is voorgevallen), werd
hoofdstuk III met algemeene stemmen aangenomen.
Thans is hoofdstuk Justitie aan de orde, dat, niet
tegenstaande de vele vragen, die men aan den Minister
bad te doen, vermoedelijk ook wel spoedig zal worden
aangenomen.
GOES, 9 December 1887.
Wij herinaeren belanghebbenden eraan, dat ter
gemeente-secretarie verkrijgbaar zijn de biljetten ter
invulling, om te doen blijken van hun verzoek om op
de kiezerslijsten te worden geplaatst, hetzij als
bewoner van een deel van een huis, waarvan de te
schatten huurwaarde vermoedelijk de vereischte som
zal bedragen, hetzij als deelhebber in een onverdeelden
eigendom, waarvan grondbelasting verschuldigd is. Ook
zij, die in eene andere gemeente in de personeele of
grondbelasting zijn aangeslagen, moeten daarvan ter
secretarie aangifte doen, alles vóór 21 December a. s.
Der traditie getrouw gaf de vereeniging voor
Volksvermaken gisteravond haar jaarlij ksch St.-
Nicolaasfeest. De voorzitter, de heer Jonquière, opende
het feest met een welkomstgroet tot de leden, waarbij
hij nog in herinnering bracht, dat het feest ten vori-
gen jare door de mazelen-epidemie niet heeft kunnen
plaatshebben. Ook vestigde hij de aandacht op het
volksfeest, den vorigen avond door deze vereeniging
gegeven en hij achtte zich gelukkig te kunnen consta-
treren, dat dat feest uitnemend goed geslaagd is. Ruim
300 toegangsbewijzen waren voor dien avond afgegeven
en den ganschen avond had de beste orde in de zaal
geheerscht. De leden behoefden bovendien niet baDg
te zijn, dat de gelden voor het volksfeest aan hun
feest waren onttrokken, want het bestuur was toch
in de gelegenheid geweest daarvoor dezelfde som te
besteden en evenveel prijzen aan te koopen als andere
jaren.
Daarna deed het harmoniegezelschap «Euphonia'
een paar marschen hooren, waarna de rederijkerskamer
«Eloquentia" de dramatische schets «Alles voor moeder"
van Jan 0. De Vos opvoerde, welk stuk over het alge
meen vrijwel werd afgespeeld, boewei het slot weinig
aandoening opwekte bij de spelers en dus ook niet
bij het publieken toch zit daarin juist de kracht van
de geheele schets.
Vervolgens kwam de great attraction, de tombola,
die als altijd tot veel gelach aanleiding gaf, maar waar
bij wij toch weder de gelegenheid hadden optemerkrn
met hoeveel zorg het bestuur de prijzen had uitgezocht.
Na de pauze andermaal optreden van de harmonie
«Euphonia" en van «Eloquentia" met het blijspel
«Tooneelstudiën" van Van Maurik, dat nog beter
werd afgespeeld, dan de vorigs week. Vooral de
heer Raasberg voldeed ditmaal veel beter. Nadat alle
prijzen waren verloot sloot de harmonie het feest
met een marsch, die zoo luide werd toegejuicht,
dat andermaal een nommer moest worden toegegeven.
Toen sloot dhr. Jonquière de samenkomst met een
hartelijk woord van dank aan allen, die tot het wel
slagen van dit feest hadden medegewerkt, inzonderheid
ook aan de vereenigingen «Eloquentia" en «Euphonia",
waardoor het bestuur in staat was gesteld, dit feest
met uitsluitend Goesche krachten te geven.
Terwijl het publiek de zaal verliet deed de harmonie
zich nogmaals hooren, als een bewijs van dankbaarheid
voor de warme sympathie, waarmede de Goesche
burgerij deze jeugdige vereeniging in de laatste twee
weken bij haar eerste optreden heeft begioet, eene
sympathie, die ongetwijfeld 'l den directeur èn den
leden hot bewijs heefc geleverd, dat hun streven door
hunne m-'deburgers wordt gewaardeerd en die hun
een spoorslag zal zijn om met onbegrensden ijver de
eenmaal op zich genomen taak voorttezetten.
Gepassaerden Woensdagavond hield de heer C. D'__
Van der Valk, lid van het hoofdbestuur der Ne
derlandsche Zendingsvereeniging te Rotterdam, de aan
gekondigde lezirg in het gebouw der Chr. Jong.-Ver-
eeniging alhier. Spr. had onlangs een boek in eigen
dom gekregen, geschreven door Prof. Gaussen uit
Zwitserland: «over de profetiën van Daniël" en daaruit
had hij het een en ander verzameld, hetwelk hij nu
zijnen hoorders ten beste gaf, om aan te toonen, hoe
die profetiën reeds g-deeltelijk hare vervuling hebben
erlangd. «Het oude testament schuilt in het nieuwe,
en het nieuwe testament wordt geopend in het oude".
Bij eene vergelijking van die profetiën met de Open
baring van Johannes komt men tot het resultaat, dat
alles wat gebeurt en wat gebeuren zal, voorspeld is.
De 73jarige man sprak met jeugdig vuur en bijna ge
heel improviseerend over dit zeer moeielijk onderwerp,
waarvan ds. Laan aan het slot der bijeenkomst ver
klaarde, dat men wel goed zijne hersens moest bij
elkander houden, om den spreker te volgen.
Aan de firma wed. J. C. Massee Zoon
alhier is ten behoeve van het departement van koloniën
bij onderhandsche inschrijving de levering gegund van
200 HL. groene erwten.
Ter benoeming van boekhouder aan de gasfabriek
te Groningen is door burg. en weth. als no. 1 voor
gedragen de heer H. M o 1 e m a.
Z. M. heeft, met ingang van 12 Januari 1888,
benoemd tot directeur van het post- en telegraafkan
toor te Ierseke, R. Nicolaï, thans in gelijke betrek
king te Blokzijl.
Bij Koninklijk besluit zijn benoemd: totgezworene
van den Deurloopolder, G. C. M. Geluktot gezworene
van den Nieuw-Óthenepolder, C. P. Butler; tot plaats
vervangend dijkgraaf van den Magdalenapolder, C. J.
Sturmtot lid van het bestuur der waterkeering van
den Calamiteusenpolder Burgh en Westland, I. Van
Zuijen.
Ierseke. De heer P. D ij k w e 1 heeft zijne benoe
ming tot lid van het Burg. Armbestuur aangenomen.
Sedert de verandering in de postverbin
ding voor Ierseke is een vierde of hulpbesteller in
dienst, enkel voor telegrammen, tegen een belooning
van 5 cent per telegram. Daartoe is aangewezen Jb.
Polderman, wiens woonhuis heden door middel van
een electrische schel met het kantoor ir verbonden.
Zoo dikwijls noodig wordt de genoemde of een zijner
kinderen door de schel gewaarschuwd.
Door de anti-revolutionaire kiezers te Aksel,
Ziamslag, Ter-Neuzen en Hoek is besloten eene kies-
vereeniging op te lichten voor da verkiezing van leden
voor de Tweede Kamer. Zij zal bestaan uit drie af-
deelingen Aksel, Zaamslag en Ter-Neuzen c. a. De
leden voor het hoofdbestuur, alsook voor de afdeelings-
btsturen Aksel en Zaamslag, zullen eerstdaags worden
gekozen, terwijl in eene vergadering te Ter-Neuzen,
op gisteren, tot leden van het afdelingsbestuur aldaar
werden gekozen de heeren P. Moes. H. Wolfert Dz.,
G. Wieland en J. P. Scheele te Ter-Neuien, en M. De
R'gt te Hoek. In die vergadering zijn 26 kiezers als
leden toegetreden.
In de buitengewone algemeene vergadering van
aandeelhouders der nml. venn. de Vlissingsche
havendienst waren 267 aandeelen, uitbrengende
120 stemmen, vertegenwoordigd. Uit het verslag van
de exploitatie gedurende dit jaar tot 1 December bleek,
dat het aantal vervoerde personen aanmerkelijk was
toegenomen. Ook de sleepdienst gaf betere uitkomsten.
Evenwel vond het bestuur geen aanleiding de zaak
voort te zetten, daar er weinig vooruitzicht bestaat
om rente en afschrijving volgens de statuten ook in
het vervolg te verwachten.
Hierna zijn door de vergadering de volgende besluiten
genomen
do. de vennootschap te ontbinden, tenzij er voor d
Januari J888 bij het bestuur toezeggingen van subsidiën
komen, waarin het bestuur voldoenden waarborg vindt
om de zaak voort te zetten
2o. het bestuur zoo noodig te belasten met de liqui
datie en te machtigen tot het verkoopen van de eigen
dommen der vennootschap, hetzij in hun geheel of bij
gedeelten.
Naar onze bescheiden meening zegt De Tijd
moeten wij, als partij, onze hoofdkracht niet zoeken
in een bondgenootschap met aniere pirtijen, maar
in de flinke organisatie van onze eigene
partij. Wij moeten weten, wat wrj willenen wat
wij willen, kan en mag het geheele land weten. Voor
onszelven vragen wij niets dan hetgeen wij op grond
der ons bij de Grondwet gewaarborgde vrijheid en
gelijkstelling als recht kunnen vragen. Al steunt onze
politiek op godsdienstige beginselen, daarom beoogen
wij nog niet een exclusief kerkelijk o! kerkgenoot-
schappelijk belang. Die beginselen leeren ons ook op
het staatkundig gebied strikte rechtvaardigheid jegens
aller, zorg voor het algemeen we>zijo en hulpvaar
digheid j gens de hulpbehoevenden te betrachten. Het
lot der arbeidende klasse is aan onze zorg en werk
zaamheid aanbevolen. Waarom zou de katholieke
partij ten onzent niet evenzeer als onze geestverwan
ten in Duitschland, België en Frankrijk die edele
taak aanvaarden 1
Aan de bevrediging van de misdeelden, aan hunne
opbeuring, aan hunne verzoening met de maatschappij
moet ook op staatkundig gebied gearbeid worden.
Zonder een passend ingrijpen van den Staat is de
sociale quaestie niet op te lossen. Wellicht kan ook
het sociale vraagstuk er toe leiden om de partijdriften
tot bedaren te brengen en aan het Land meer inwen-
digen vrede te bezorgen. Daaidoor ook zullen wij,
zegt het blad, steun vinden bij de katholieke kiezers,
die zeer goed de noodzakelijkheid beseffen om voor
het ware welzijn der arbeidende klassen op te komen.
Hiervan hebben zij meer begrip dan van al de politieke
leuzen en partij programma's.
De heer mr. P. L. F. B 1 u s s heeft de can-
didatuur voor het lidmaatschap der Tweede Kamer
voor het uooftkle=district Leiden aangenomen.
De heer S. baron van Heemstra te Sassen-
heim, door de anti-revolutionaire kiesvereniging «Neder
land en Oranje" te Leiden candidaat gesteld voor de
Tweede Kamer, heeft bedankt. Door genoemde ver
eeniging is nu tot candidaat gekozen de heer mr. T h.
Heemskerk, advocaat te Amsterdam, zoon van
den ministei.
In eene bijeenkomst van Nederlandsche Indu-
strieelen te Amsterdam heeft dhr. d'Engelbronner voor
gesteld de verspreiding van de volgende proclamatie:
«Kiezers.
Een nieuw tijdvak is aangebroken.
De herziene grondwet bepaalt eene aanmerkelijke
uitbieiding van het aantal volksvertegenwoordigers iu
beide Kamers der Staten-Generaal.
Ook het aantal kiezers is belangrijk vergroot.
Zal de wet nu haar doel treffen, zoo behoort ieder
die daartoe kan medewerken zijn recht van kiezer te
beschouwen als een heiligen plicht.
De staatsburger wete, en toone te weten, dat hij
gehouden is aan zijne roeping als zoodanig te beant-
woooden.
De landbouw kwijnt.
De meeste takken van nijverheid strijden een wan-
hopigen strijd.
Terwijl Nederland zijne grenzen voor allen invoer
heeft opengesteld, heeft het buitenland, hebben vooral
de aangrenzende landeD, heeft Amerika den toegang
voor voortbrengselen van Nederlandschen landbouw en
Nederlandsche nijverheid door rechten op dan invoer
bemoaielijkt, zoo niet onmogelijk gemaakt.
Dat mag zoo niet langer! Het werk dat in Neder
land kan gedaan, het brood dat in Nederland kan ver
diend worden, komt allereerst en allermeest Neder
landers toe.
Da wetten, hierop betrekkelijk, moeten worden her
zien zal de bestaande wanverhouding een einde
nemeD.
Kiezers, geeft voor het lidmaatschap der Tweede
Kamer uwe stem alleen aan mannen, van wie gij u
verzekerd hebt, dat zij als vertegenwoordigers des
volks in dezen geest willen werkzaam zijn.
Kiezers, sluit u aan bij een nationalen bond tot
handhaving van den nationalen arbeid.
Leve de nationale arbeidl Hij is de
beste, de meest natuurt ij ke waarborg
voor algemeene welvaart, tevreden
heid en orde.
Heil Vaderland en Koning!"
Velen teekenden op eene lijst van bijdragen om in
de kosten dezer propaganda te voorzien. De heer Caspers
wees er nog op dat hoewel hij de algemeene strek
king van het manifest-d'Engelbronner toejuichte"
meer nog bereikt zou worden als men bij de verkie
zingen vcor afgevaardigien ter Staten-Generaal meer
dan tot nu op vertegenwoordigers der nijverheid het
oog wilde richten.
In de meeste liberale kiesvereenigingen hier te
lande is het verlangen geuit naar contributie-verlaging,
om den nieuwen kiezers het toetreden tot het lidmaat
schap mogelijk te maken.
Bij de kiesvereenigingen, leden der «Liberale Unie",
stuitte dit verlangen op het bedrag der contributie,
welke aan de Unie-kas moest worden uitgekeerd.
Daarom heeft het bestuur d >r «Liberale Uaie", in
eene zijner dezer dagen gehouden vergaderingen, besloten
