1887. N°. 143.
Zaterdag 3 December.
74sle jaargang.
KIESRECHT.
(iOËSCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Yrljdagnvond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGII VAN D1TMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slecht»
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 et.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
De mannelijke inwoners der gemeente, lo. die in
eene andere gemeente over het laatstverloopen dienst
jaar (dst is 1886/87) in de personeele belasting, ter zake
hunner woning, waren aangeslagen naar eene hoogere
huurwaarde dan die, welke volgens art. 1 litt. a eu b
van de wet van 24 April 1848 (St bl. no. 15) aanspraak
geeft op vermindering tot een derde of twee derde
gedeelten der belasting naar de drie eerste grondslagen
2o. die in de grondbelasting in eene andere gemeente
of in meer gemeenten te zamen over het dienstjaar
1887 tot een bedrag van ten minste tien gulden zijn
aangeslagen
3o. die, hetzij hoofden van gezinnen of alleen wonende
personen zijnde, van den inwonenden eigenaar of eersten
huurder van een woonhuis of afgezonderd gedeelte
van een woonhuis, waarvan de huurwaarde voor de
personeele belasting ten minste op het dubbele is ge
steld van het laagste in de gemeente voor den vollen
aanslag vereischte bedrag, gedurende negen maanden
(dat is van 21 Maart tot 21 December) een gedeelte in
huur hebben gehad en bewoond, waarvoor geen af
zonderlijke aanslag in de personeele belasting geschiedt,
maar waarvan de jaarlijksche huurwaarde, ongestoffeerd,
in verhouding tot de belastbare huurwaarde van het
woonhni8 of afgezonderd gedeelte van het woonhuis
geschat, het sub 1 bedoelde bedrag van den vollen aan
slag bereikt (beloopende voor Goes 33)
worden uitgenoodigd daarvan ter Secretarie der ge
meente te doen blijken (die sub l en 2 door overlegging
var voor voldaan geteekende aanslagbiljettendie
sub 3 door invulling van een aangiftbiljet, dat koste
loos verkrijgbaar is) vóór den een-en twintigsten December
aanstaande.
Goes, den 2 December 1887.
De Voorzitter van den Gemeenteraad,
J. G. DE WITT HAMER.
Kiesrecht. In no. 211 van het Staatsblad is opge
nomen een Kon. besluit van den 28sten November
no. 14 tot uitvoering van het 5e en 7e lid van art.
7 en van het laatste lid van art. 11 der kieswet. Al
dadelijk moeten wij onze verwondering betuigen hoe
den acht en twintigsten November een maatregel van
bestuur kon genomen en uitgevaardigd worden, ge
grond op wetsbepalingen, die eerst den dertigsten
November in werking traden. Doch dit daargelaten,
behelst het Kon. besluit voorschriften voor de eerste
vaststelling der kiezerslijsten volgens de gewijzigde
kieswet en verdient het daarom wel de aandacht in
het algemeen.
Wie kiezers zijn hebben wij reeds herhaaldelijk
Voor de aangifte van hen, die volgens letter c van
art. 1 (de zoogenaamde lodgers of kamerbewoners)
aanspraak meenen te kunnen maken om geplaatst te
worden op de kiezerslijsten, is vastgesteld een model,
dat kosteloos ter secretarie verkrijgbaar is en waarin
de belanghebbende moet verklaren, dat hij sedert 9
maanden (de termijn van 21 Maart tot 21 Dec. 1887)
in huur en bewoond heeft een gedeelte van een perceel
waarvoor de inwonende eigenaar of eerste huurder
in de personeele belasting voor eene huurwaarde van
minstens 66 is aangeslagen, met bijvoeging dat bij,
aangezien voor bedoeld gedeelte, bestaande uit
naar zijne meening, bij schatting eene huurwaarde zal
bepaald worden, waarvoor bij aanslag in de belasting
op het personeel (drie eerste grondslagen) volle be
lasting zou verschuldigd zijn, verzoekt geplaatst te
worden op de kiezerslijsten. Tot de schatting worden
voor elke gemeente eener contróle der directe belas
tingen jaarlijks door den controleur uit de rijksschatters
voor de personeele belasting drie of zes aangewezen,
zoomede een of meer schatters, die hen zoo noodig
zullen vervangen, en welke schatters door den burge
meester beëedigd worden. De aangiften worden door
den burgemeester terstond ingeschreven op een schat-
tingstaat, welke staat aan den ontvanger der directe
belastingen wordt gezonden en door dezen, na ver
gelijking met het kohier der personeele belasting,
onder overlegging van zijn verslag, zoo spoedig moge
lijk teruggezonden. Nadat de schatting heeft plaats
gehad, benoemt de burgemeester op den dag waarop
de kiezerslijsten ter secretarie ter inzage worden ge
legd, uit de ingezetenen vijf herschatters, die hij van
eene akte van aanstelling voorziet, en waarvan drie,
bij ontvangst van een bezwaarschrift tegen de schat
ting, worden opgeroepen om herschatting te doen en
daarvan verslag uit te brengen. Bij de indiening van
een bezwaarschrift moet vier gulden vijftig cents ge
stort worden.
Voor de aangiften van hem, die aangeslagen is in
de grondbelasting, wegens onverdeeld onroerende goede
ren, doch wiens naam niet bij den aanslag in het
kohier is vermeld, is, wanneer zijn aandeel in dien
aanslag ten minste tien gulden bedraagt, mede het
model van een biljet vastgesteld, waarin hij, onder
overlegging van een gekwiteerd aanslagbiljet of dupli
caat, daarvan verklaring doet. Dit aangiftbiljet wordt
met de bescheiden door den burgemeester gezonden
aan den bewaarder van de hypotheken en het kadaster,
onder wiens kantoor de goederen gelegen zijn, ten
einde te onderzoeken of de in de aangifte vermelde
mede-eigendom uit de stukken van zijn kantoor blijkt,
om ze daarna met zijn verslag aan den burgemeester
terug te zenden.
De schattingstaten en de varslagen worden gevoegd
bij de kiezerslijsten die op de secretarie dar gemeente
voor een ieder ter inzage worden nedergebgd en daar
van wordt melding gemaakt in de openbare kennis
geving van dat ter visie leggen.
De schatters genieten eene belooning elk van vijf-
en-twintig cents voor iedere schatting en woont de
schatter niet in de burgerlijke gemeente, waar de
schatting is verricht, dan wordt het geheele bedrag
der belooning met vier gulden vermeerderd. De b-loo-
ning voor iederen herschatter bedraagt een gulden
vijltig cents voor elke herschatting. Ter loops zij hier
opgemerkt, dat, terwijl de belooning der herschatters
gevonden wordt uit het bedrag, gestort door hem die
herschatting vraagt, de belooning der schatters ten
laste der gemeentekas komt. Hier wordt dus weder
beslag gelegd op de gelden der gemeente ten behoeve
der uitvoering eener Rijkswet, of ter verzekering van
een staats- of burgerschapsrecht.
Het Staatsblad is aan de gemeentebesturen toe
gezonden, vergezeld van eeniga voorschriften van den
Minister van Staat, Minister van Binn. Zaken. Daarin
wordt o. a. het volgende gevonden
De termijn voor herziening der kiezerslijsten valt
op 21 Dec. 1887. De kiezerslijsten worden vastgesteld
uiterlijk op 18 Januari 1888 en gesloten uiterlijk op
15 Februari 1888. Onder de uitdrukking laatstver
loopen dienstjaar" is te verstaan het dienstj. 1886/1887
voor de personeele en het dienstjaar 1887 voor de
grondbelasting. Voor de personen, in art. 1 sub c
bedoeld, komen alleen in aanmerking mannen, die
hoofden van gezinnen of alleen wonende personen zijn.
Van personen, die samen wonen, zal dus alleen het
hoofd des gezins op de kiezerslijsten gebracht kunnen
worden. Deze personen moeten gedurende de laatste
negen maanden, dat is van 21 Maart 1887 tot 21
December 1887, een en hetzelfde perceelsgedeelte in
huur gehad en bewoond hebben. Is zoodanig persoon
binnen dien termijn verhuisd, dan kan hij op plaatsing
op de lijsten geene aanspraak maken. (Deze bepaling
mag vrij absurd heeten, daar nu het enkele feit eener
verhuizing het kiesrecht doet te loor gaan.) Voorts
zal geene aangifte gelden, indien de belanghebbende
het perceelsgedeelte niet in huur had, doch vrije
woning genoot, of indien hij het niet gedurende ge
noemden termijn van negen maanden heeft bewoond.
De uitdrukking«inwonende eigenaar" is gebruikt
in den zin, waarin hij voorkomt in de wet op de per
soneele belasting.
Personen, die in het burgerlijk jaar aan de vast
stelling der kiezerslijsten voorafgaande, dus voor dit
maal in 1887, onderstand genoten, mogen het kiesrecht
niet deelachtig worden. Onder het woord onderstand
is zoowel bedeeling in geld als in andere voorwerpen
begrepan. Wanneer het gemeentebestuur meent, dat
iemand onderstand van eene instelling buiten de ge
meente ontvangt, dan moet het zich bij het bestuur
dier instelling daarvan vergewissen.
Ten slotte wordt in overweging gegeven, in hoeverre
het noodig is, met het cog op het vermeerderend
getal kiezers voor leden van den gemeenteraad, de
gemeente in afdeelingen te splitsen.
GOES, 2 December 1887.
Wij merken nog op, dat het de bedoeling der
regeering schijnt te zijn, dat ook zij, die neg in ge
breke bleven hunne grondbelasting te betalen, doch
deze geheel aanzuiveren vóór 21 December, wanneer
zij overigens op dien grondslag kiesgerechtigden zijn,
op de kiezerslijsten zullen worden geplaatst.
Men schrijft ons
Met de opmerking, door de Arnh. Ct. gemaakt,
naar aanleiding van het door de Commissie van Toe
zicht op het L. O. te Amsterdam aan den Raad inge
diende voorstel om het onderwijs in de Fransche taal
weder aan de gewone klasse-onderwijzers en niet langer
aan vak-onderwijzers op te dragen, en welke opmer
king in het vorig no. der Goesche Ct. werd opgenomen
kon ik mij bij oppervlakkkige lezing wel vereenigen.
Doch bij een weinig nadenken over de zaak kwam
het mij toch voor, dat het middel door de Arnh. Ct.
genoemd, om het onderwijs in vreemde talen meer
vruchten te doen dragen, niet zoo afdoende zou zijn,
al3 wellicht schijnt. «Leerde mei de jongens en meisj 's
eerst de taal verstaan en spreken gelijk de Fransche,
Duitsche en Engelsche kinderen toch ook eerst hunne
moedertaal leeren, om hen daarna met de regelen der
spraakkunst bekend te maken, wij gelooven dat het
onderwijs meer vruchten zou dragen" zegt de Arnh.
Ct. Zeker, wanneer men onze kinderen eenigen tijd
naar den vreemde kon zenden om daar dagelijks niet
alleen, maar bijna elk oogenblik óf met hunne onder
wijzers óf met hunne speelmakkers in aanraking te
komen, dan geloof ik, dat het uitstekend zou zijn
hen eerst de taal te doen verstaan en dan de rege
len der spraakkunst te leeren, zooals dit ook met
coze knapen en meisjes hier te lande plaats heeft.
Maar wanneer men, zooa's in casu te Amsterdam, de
leerlingen d-r lagere school een vreemde taal zou
willen leeren, op de wijze als de Arnh. Ct. aangeeft
dan geloof ik dat dit nogal op bezwaren zou stuiten.
De ondei wijzer hij zij dan vakonderwijzer kan
toch uit den aard der zaak slechts enkele uren per
dag met zijne leerlingen bezig zijn, en dit is m i. niet
voldoende voor dezen om eerst de vreemde taal te
leeren verstaan en sprekenen daarna pas de regelen
der spraakkunst zich eigen te maken. E-n vergelijking
van deze methode voor een vreemde taal met het aan-
leeren der moedertaal gaat immers niet op; want het
kind leert spelende honderden uitdrukkingen en namen
van dingen kennen, zonder dat hem dit eenige moeite
kost. En wat heeft nu een 11- a 12jarig kind aan
een onderwijzer, die niet zijne taal kent? Hoe zal dit
kind zich gevoelen tegenover een leermeester, dien hij
niet verstaat M. i. zal de Comm. van Toezicht op
het L. O. te Amsterdam voor haar voorstel aan den
Raad dan ook wel hare deugdelijke redenen hebben.
Zulk een voorstel doet men niet althans zou ik
meenen zonder dat de ervaring er de noodzakelijk
heid van heeft geleerd.
Wat overigens de opmerking der Arnh. Ct. betreft,
dat menig leerling, die vier, vijf of zes jaar eene
vreemde taal op school heeft geleerd, nog geen kans
ziet er zich behoorlijk van te bedienen, deze is vol
komen juist. Maar dit bezwaar kan wel opgeheven
worden, al heeft men nu juist geen vreemdeling als
vakonderwijzer. Wanneer de leerling een paar jaar in
de vreemde taal onderwijs heeft gehad volgens de thans
algemeen gevolgde methode, dan is hij dunkt mij
beter in staat om de vreemde taal te leeren verstaan
en spreken, dan wanneer men daarmee al dadelijk zou
willen beginnen. Dat er dan in den regel te weinig
aan het spreken en leeren verstaan wordt gedaan en
te veel tijd besteed aan het spraakkunstig gedeelte
is wellicht maar al te waar, en op dit punt ben ik
het met de Arnh. Ct. wél eens. Maar het een behoeft
het ander niet uit te sluitenhet kan en moet samen
gaan.
Waren zij, die met het geven van onderwijs in vreemde
talen zijn belast, daarop wat meer bedacht, ik
geloof mèt de Arnh. Ct., dat dan het onderwijs beter
resultaten zou opleveren.
De sympathie, waarin de soirée's voor het St.-
Nicolaasfeest voor arme kinderen zich hier ter stede
mogen verheugen, maakte, dat gisteravond wederom
geen plaatsje in de zaal onbezet was. En de trouwe
opkomst van het publi< k was ook wel verdiend, want
allen, die tot het welslagen der soiréa hebben mede
gewerkt, hebben de op zich genomen taak op hoogst
loffelijke wijze vervuld. Het spreekt wel van zelf, dat
wij ons niet aan eene gedetailleerde beschouwing van
dezen feestavond zullen wagen en ons bepalen tot een
woord van dank aan al de dames en heeren, die ter
wille van de minderbevoorrechte kinderen zich zooveel
moeite getroost hebben.
In de zaal was voor het tooneel eene guirlande van
groen aangebracht, waarin een schild met de woorden]:
«Hulde aan allen, die tot het welslagen dezer soirée
medewerken", welke hulde dhr. Z. D. Van der Bilt
La Motthe na de opvoering van «Sneeuwwitje" nog
nader vertolkte door zijn dank te brengen in het bij
zonder aan hen, die met onvermoeiden ijver de opvoe
ring van die operette hadden voorbereid.
Ook nam dhr. Van der Bilt La Motthe deze" gelegen
heid, waarbij het Goesche harmoniegezelschap «Eupho-
nia" voor 't eerst aan een publiek feest zijne medewer
king schonk, te baat om dit gezelschap aan de Goesche
burgerij voor te stellen en den steun van de laatste
te vragen, wanneer binnen niet te langen tijd om een
jaarlijksche geldelijke bijdrage zal worden gevraagd.
Ook bracht de spreker bij die gelegenheid hulde aan
den ijver en de toewijding van dhr. Kooiman, die
geheel belangeloos de oefeningen onzer jeugdige har
monie leidt.
Ierseke. In de gisteren gehouden Raadsver
gadering, die door alle leden werd bijgewoond, was
o. a. ingekomen een verzoekschrift van ongeveer 30
schippers, allen ingezetenen van Ierseke, om voor hunne
vaartuigen vaste ligplaatsen in de haven te verkrijgen.
De Voorzitter deelde mede, dat B. en W. besloten
hebben de ligplaatsen te verloten. Naar aanleiding
van een paar wenken van den heer Sinke verklaarde
hij, voor de kleinere vaartuigen een afzonderlijk deel
der haven aan te wijzen, en met de definitieve rege
ling der zaak te zullen wachten tot alle aanvragen
om eene vaste plaats zullen ingekomen zijn.
Voorts werd medegedeeld, dat een reclame tegen
den aanslag in den hoofdelijken omslag is ingekomen,
maar te laat om nog in aanmerking te komen; dat
B. en W. voorloopige opneming hebben gedaan van
het nieuw gebouwde deel van school 1 en dat de
finale opneming den 15den zal plaats hebben in tegen
woordigheid van den districts schoolopzienerdat
eveneens is opgenomen de bouw van het post- en
telegraafkantoor, maar dat dit nog verre van klaar
is. Da Voorzitter wees daarbij op de schade, die deze
vertraging voor de gemeente dreigt op te leveren, daar
de inspecteur der telegrafie vóór 14 dagen gezegd had
den Minister te zullen adviseeren het huu. contract,
hetwelk den ingang der huur op 1 October bepaalt,
niet le teekenen.
Na bespreking werd besloten den aannemer aan te
schrijven, dat van heden af de in het bestek bedreigde
boete van 5 per dag zal worden toegepast.
Naar aanleiding van een brief van den brandraad
werd besloten of goedgevondenlo. dat voortaan bij
brand den klokluider adsistentie zal worden verleend,
2o. dat een stokman over de afzetters van het brand-
terreio wordt aangesteld, 3o. dat voortaan aan den
eerste, die bij den klokluider mededeeling van een
uitgebroken brand komt doen, eene belooning van
ƒ2,50 zal worden toegekend; 4o. dat een brandmeester
over spuit C zal worden benoemd, en 5o. op voorstel van
den heer Van Oeveren, dat bij het beproeven der brand
spuiten aan ieder der manschappen een vergoeding
van 10 ct. zal gegeven worden.
Over het laatste punt werd breedvoeiig gesproken,
omdat b.j de behandeling der begrootiog juist een
tegenovergesteld besluit was genomen (nl. geen beloo
ning meer toe te kennen) en omdat een paar leden enkele
grieven der brandweermannen ter sprake brachten.
Nog werd medegedeeld, dat door B en W. be'loten
is tot het samenstellen van een Nieuwjaarscommissie,
die levensmiddelen zal uitdeelen tot het tegengaan van
het wenschen aan de huizen. Aan de verschillende
diaconiën, aan het Alg. Armbestuur en aan den heer
Priem als de vertegenwoordiger der Kath. bevolking,
was assistentie verzocht bij de inzameling der gelden
en allen hadden die toegezegd of zouden het doen,
behalve de Chr. Gereformeerden. Deze hadden sinds
ettelijke jaren zelf gecollecteerd bij hunne gemeente
naren en meenden dat het gemeentelijke in dezen moest
gehandhaafd blijven. Behalve de beide wethouders,
die zich tot de colleete (bij inschrijving) hadden bereid
verklaard, werden nog bij loting de raadsleden Hartoog
en Van der Burght aangewezen om de commissie, die
nu uit 8 leden bestaat, te versterken.
Van het Burg. Armbestuur was ingekomen de vol
gende aanbeveling tot benoeming van 2 leden van dat
bestuur: S. pe Koeijer (aftr. lid), P. Dijkwei, J.
Schipper Jz. en W. Bom. De beide eersten werden
respectievelijk met 5 en 4 stemmen gekozen. Het
andere aftr. lid, de heer P. Poelman, wenschte niet
meer in aanmerking te komen.
In antwoord op een vraag van den heer Sauer
deelde de Voorz. mede, dat heden de nieuwe toren
is geassureerd in de Bossche Maatscb. tegen 11000,
benevens 2000 voor de roerende goederen in den
toren aanwezig.
Ten slotte besprak de heer Sinke den ellendigen
toestand van den grintweg en de heer Schipper de
schade door de dak- en veldmusschen veroorzaakt,
hetwelk de mededeeling uitlokte dat voor een deel
van den weg een proef met macadam zal genomen
worden en de herinnering, dat de Commissaris des
Konings kosteloos akte's verstrekt tot het schieten op
schadelijk gedierte.
Hierna werd de vergadering gesloten.
Door den burgemeester van Middelburg zijn tot
agenten van politie der 2e kl. aldaar benoemd H.
Trapman te Hansweerd en L. V i n k e te Veere.
(41. Ct.)
Overeenkomstig het bepaalde bij Kon. besluit
van 19 November 1844 no. 46, is o. a. machtiging
verleend om het cijfer in het daarbij bedoeld vroeger
aan hen uitgereikt snderscheidingsteeken, te doen ver
wisselen, van XXV in XXX aan den luit.-kol. M. J.
Soutendam, dir. der pyrot. school, alsmede aan
den maj. L. J. Risseeuw, dir. van 's rijks gieterij
van bronzen geschut.
Een rijksontvanger ten plattelande verstrekt de
volgende mededeeling over de nieuwe kiesregeling
«Ik heb schrijft hij mijn kiezerslijsten gereed
en nu blijkt, dat de verandering ten plattelande groo-
teudeels hierop neerkomt, dat zij, die nu kiezer zijn
voor den Gemeenteraad, nu ook kiezer worden voor
Provinciale Staten en Tweede Kamer. Enkelen, bijv.
zij, die door hooge patentaanslagen kiezer waren, vallen
er af, waartegen weder enkelen er bijkomen. Die
mutatie is echter gering en onze kitsvereenigingen en
leider 8 kunnen zich gerust baseeren (ten plattelande
althans) op de tegenwoordig nog bestaande lijsten van
de gemeenteraadskiezers, met uitzondering van hen,
die door hooge patenten kiezer zijn. Zeker kunnen
zij zijn, dan ongeveer 95 pet. der nieuwe kiezers te
hebben". (Arnh. Ct.)
In de gisteren behouden vereenigde vergadering
