1887. N°. 136.
Donderdag 17 November.
74slc jaargang.
LOSSE SCHETSEN.
UOKSCIIE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH VAN DITMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
--eï:>^^sCS:'Cfc<Cï■*-
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om eu vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
OPENBARE VERGADERING
van cbn
Raad der gemeente Goes,
in de Trouwzaal,
op VRIJDAG den 18 NOVEMBER 1887,
des namiddags te 2 oren precies.
Goes, den 16 November 1887.
De Secretaris,
HARTMAN.
Punten van behandeling:
I. Notulen.
II. Mededeelingen.
III. Ingekomen stukken.
IV. Voorstel van B. en W. omtrent den naam der
straat, buiten de 's-Heer Hendrikskinderen-
barrière.
V. Tarief van Sas- en Havengeld.
VI. Oprichting van een fonds tot onlersteuning van
weduwen van gemeente ambtenaren, met vast
stelling van bet reglement.
VII. Wijziging der begrooting van bet Burgerlijk
Armbestuur voor 1887.
VIII. Begrooting van dezelfde instelling voor 1888.
IX. Bijdrage van die instelling in de verpleegkosten
van arme krankzinnigen met wijziging der be
grooting van de gemeente voor 1887.
X. Rapport der Commissie van Toezicht naar aan
leiding der interpellatie van den beer C. L. M.
Lambrechtsen, betreffende het onderwijs aan de
H. B. School.
GOES, 16 November 1887.
Voor het bestuur van den Onrustpolder
te Kamperland werden door den heer Kronenburg van
Culemborg op de schorren van dien polder dezer dagen
grondboringen gedaan. Een en ander staat in ver
band met de grondafschuiviugen, die nu eu dan van
die schorren plaats hebben. Thans is echter het werk
voorloopig moeten worden gestaakt, wijl gebleken is,
dat de onderste bnis krom gebogen was.
De snrnumerair der posterijen J. M. Van den
Driessen Mareeuw is, met ingang van 16 No
vember, overgeplaatst van Zieriksee naar Rozendaal.
Middelburg. In de gisteravond gehouden vergade
ring der liberale kiesvereeniging lEendracht maakt
Macht" is tot kandidaat voor lid van den gemeente
raad gesteld de heer mr. M. J. De WittHamer,
advocaat en procureur alhier.
Bij Kon. besluit is aan eene commissie een onder
zoek opgedragen naar de wenschelijkheid eener wijzi
ging van de bij Kon. besluiten vastgestelde bepalingen
tot voorkoming van aanvaringen op de rivieren, stroo
men, kanalen, reeden, havenmonden en zeegaten des
Rijks. Tot leden dier commissie zijn o. a. benoemd de
heeren: 3. Spanjaard, kapitein ter zee titulair,
permanent commissaris van toezicht voor de Schelde-
vaart, inspecteur van het loodswezen in het zesde
district, te Vlissingen en A. De Bruyne, kapitein
luitenant ter zee titulair, inspecteur van het loodswezen
in het vierde en het vijfde district te Rotterdam, tevens
secretaris.
Aan het regeeringsantwoord op het voorloopig
verslag over hoofdstuk Binn. Zaken der begrooting
voor 1888 is het volgende ontleend:
De subsidie-aanvrage voor landbouwonder-
VI.
Dezer dagen vernam ik de volgende geschiedenis.
Een oppassend baas moest een wissel betalen, waar
voor hij het geld niet in kas had, eene omstandigheid,
die menigen baas in dit gedeelte van het jaar over
komt. Hij trekt de stoute schoenen aan, wendt zich
tot een heer, die over het loopende jaar voor ruim
het benoodigde bedrag bij hem te boek staat en legt
hem zijn nood bloot. De heer valt hem reeds bij de
helft zijner mededeeling in de reden en zegtj>ik laat
nimmer werken dan op het jaar en als je zoo lang
niet wachten kunt, dan zal ik mij van een ander
moeten voorzien."
Dat was hard. De man had immers voor het ge
vraagde geld werk geleverd, aan eigen werkvolk en
aan materialen uitgaven daarvoor gedaan. Waarom
kon hij daarvoor niet reeds nu eenige betaling krijgen,
terwijl zoovele andere zaken contant worden betaald?
Gelukkig voor den betrokken baas was de klant
geen hardvochtig persoon. Toen hij zag dat den baas
een paar tranen langs de wang biggelden, gaf hij hem
het noodige op rekening en hij onttrok hem zijne
klandizie niet.
Dit geval deed bij mij de vraag opkomen, wie toch
de ongelukkige gewoonte om op het jaar te leveren
w ij s wordt door den Minister breedvoeriger toegelicht
en nader verdedigd. Ook na het tot stand komen der
rijkslandbouwschool blijft er op het gebied der organi
satie van het landbouw-onderwijs nog veel te doen over.
Voor de intellectueele ontwikkeling van den kleineren
landman moet nog alles worden gedaan. Bij het par
ticulier initiatief ontbreekt alle organisatie, en als land-
bouwlezer kan ieder optreden, die zich daartoe, zelfs
al is het ten onrechte, geroepen voelt. Toch zal stelsel
matige uitzending van omgaande leeraren, bij de voort
gezette behandeling van het onderwerp, bij de land-
bouwcommissie zeker een punt van ernstige overweging
nitmaken.
In de tweede plaats is het voor alle jonge land
bouwers van groot belang, dat zij, voor zoover het
uitvoerbaar is, ook van de practijk vooitdurend het
beste kunnen zien en leeren. Ook voor de landbouwers,
op wier weg het niet kan liggen de rijkslandbouw
school te bezoeken, of zich elders eene afgeronde theore
tische voorbereiding te verschaffen voor hunne practijk.
Dit allee is door de landbouwcommissie ingezien.
Met hare voorstellen kan de Minister zich over het
algemeen zeer wel vereenigen. Worden de gevraagde
gelden toegestaan, dan zullen allereerst in behandeling
komen de ontvangen adressen van de Friesche maat
schappij van landbouw en van de maatschappij van
weldadigheid te Frederiksoord.
De Minister meent met vertrouwen de aanvrage der
gelden voor de gewenschte subsidiën te mogen hand
haven, met dien verstande dat ook tot het tot stand
brengen van andere inrichtingen de gevraagde mede
werking zal worden verleend. Over de toekenning van
elk subsidie afzonderlijk, en over de te stellen voor
waarden zal de landbouwcommissie telkens worden
gehoord.
Uit verschillende ambtsberichten is den Min. gebleken,
dat niet overal met bekwamen spoed tot de b e n o e-
ming van het ontbrekende personeel
bij het lager onderwijs is overgegaan. Intus-
schen laat het schooltoezicht niet na, de aandacht van
Gedeputeerde Staten op de nalatige gemeentebesturen
te vestigen, ten einde langB dien weg overal de ver-
eischte aanvulling van het onderwijzend personeel te
bevorderen.
Ten aanzien van de beurzen bij de normaallessen,
die voornamelijk strekken als middel om kweekelingen
te verkrijgen, heeft de Min. in overeenstemming met
de inspecteurs bepaald, dat de jongelieden die in het
genot eener zoodanige beurs gesteld zijn, deze kunnen
behouden uiterlijk totdat zij den vierjarigen cursus
der normaallessen tot het einde toe hebben gevolgd.
Ia het belang der aanvulling van het onderwijzers
personeel acht de Minister het niet wenschelijk de
inkrimping van het aantal noi maallessen gelijktijdig
met kracht voort te zetten.
Het denkbeeld om de normaallessen meer te con-
centreeren en, voor zooveel noodig, uit te breiden op
kruispunten van spoorwegen, waar zij door jongelieden
uit de omliggende gemeenten zouden kunnen worden
bezocht, zal een punt van overweging kunnen uit
maken, nadat omtrent de inrichtingen die nog voor
opheffing in aanmerking moeten komen, zal zijn beslist.
De ongunstige uitslag van het akte-examen voor
hoofdonderwijzer in 1887 wijt de Minister voor een
groot deel aan de lichtvaardigheid waarmede vele
adspiranten zich aan het examen onderwerpen.
Eene nadere wijziging van het koninklijk besluit tot
regeling van den omvang en van de wijze van afne
ming van het examen acht ook hij thans onraadzaam.
in de wereld heeft geholpen Ik begrijp zeer wel, dat
sommige werkzaamheden niet betaald kunnen worden
op de wijze als waarop men bij den bakker om een
brood gaatmaar ik zie niet in, dat de betaling b. v.
niet om de drie maanden zou kunnen plaats hebben!
Het gevolg der gewoonte om op het jaar te werken
is eenvoudig, dat de werkzaamheden eenige percenten
duurder worden berekend dan anders noodzakelijk zou
ziju en dat de baas, die er het warmst inzit of zelf
het meeste krediet heeft, ook het meeste werk bekomt,
omdat hij zijnen klanten niet lastig behoeft te vallen
met het vragen van geld. Voor een anderen baas, die
minder gemakkelijk zit, is de gewoonte een waar kruis.
Menigeen, die meer of minder belangrijke posten in
zijn boek heeft staan, durft geen nota uitschrijven,
uit vrees dat hij zich bf een lagen dunk van zijne
zaken op den hals halen, öf een klant verliezen zal.
Hij moet geduld hebben tot de maand Januari in 't
land is en dan nog is het niet «fatsoenlijk" reeds in
de eerste dagen dier maand de rekening te zenden.
In de tweede helft gaat het, anders wordt er al licht
gezegd «nou, die is er ook vroeg bij 1"
En kreeg hij dan nog maar onmiddellijk zijn geld
Maar tusschen het zenden der rekening en het betalen
komt dikwijls nog een groote tijdsruimte en zoodoende
loopt bet krediet dikwijls tot om de twee jaren 1
Menigeen wordt het nog kwalijk genomen wanneer hij,
zoo de betaling wat lang uitblijft, eene herinnering
zendt. «Wat, denkt die man dat ik niet betalen zal?
Een wetsontwerp is bij de Regeering in bewer
king, waarbij vr ij stelling van grond b «tl a s-
ting wordt verleend voor scholen, behorende
aan vereecigingen die als rechtspersoon zijn erkend.
Bij kon. besluit van 3 Nov. jl. is gewijzigd de
organieke regeling der inrichting van het personeel
der directe belastingen, invoerrechten
en accijnzen. Daarbij is o. a. bepaald, dat voor
de waarneming van kleine ontvangkantoren, door den
Koning aan te wijzen, de betrekking van kommies
ontvanger wordt ingesteld. Deze kantoren worden ver
deeld in twee categorieën, de eerste met eene bezol
diging van 1100 'sjaars en, zoo noodig, vergoeding
van bureaukosten, de tweede met eene bezoldiging van
744 'sjaars. De aanstelling van boekhouders bij de
kantoren wordt opgeheven. De kantoren worden ver
deeld in negen klassen. De diensttijd, dien kommiezen-
verfleateur nu voortaan bij hunne benoeming tot ont
vanger zullen medebrengen, wordt beperkt tot een
maximum van twee jaren. Voor de ambtenaren bij
het Departement van financiën is de benoembaarheid
tot ontvanger uitgebreid tot de eerste klerken werkzaam
in afdeelingen voor het beheer der directe belastingen,
invoerrechten en accijnzen, die na 12 jaren dienst een
traktement van 1000 hebben bereikt. Deze klerken,
benevens de kommiezen-verificateur, boekhouders en
klerken bij ontvangkantoren zullen zich, om als ont
vanger of kommies-ontvanger te kunnen optreden, aan
een eenvoudig examen hebben te onderwerpen.
Aandeelhouders der »Siak Tabakmaatschappij"
hebben den heer J. C. Koning ontslag verleend als
directeur en den heer J. G. C. Schlencker,
commissaris der Maatschappij, in zijn plaats benoemd.
De heer Schlencker nam de benoeming aan onder
voorbehoud dat zij als eene tijdelijke is te beschouwen,
tot eene definitieve keuze kan gedaan worden uit de
personen, die zich voor het directeurschap hebben
Te Amsterdam is Zaterdagavond eene radicale
vereeniging gesticht, met het doel geld bijeen te
brengen tot verspreiding van de radicale beginselen,
door uitzending van sprekers, verspreiding van geschrif
ten en propaganda in de provinciën. Reeds 50 leden
zijn toegetreden.
H. M. onze Koningin heeft, naar wij vernemen,
aan mevrouw Lina Schneider eene aanzienlijke
bijdrage geschonken om leerlingen van het Conserva
torium te Keulen en kunstenaars uit te noodigen tot
de Vondel-feestvoorstelling aldaar.
Uit Neerbosch meldt men
Thans worden in de Weesinrichting reeds meer dan
800 kinderen verpleegd. Ruim 1200 weezen hebben
de inrichting weder verlaten, die het maatschappelijk
leven zijn ingetreden. Velen hunner hebben het zelfs
zoo ver gebracht, dat zij in staat zijn den directeur
met ruime giften te steunen. De aanvrage tot op
neming van kinderen neemt vooral gedurende den
laatsten tijd aanhoudend toehonderden weezen wachten
op plaatsing toch is het niet mogelijk vóór den winter
er meer op te nemen, daar de huizen overbevolkt zijn,
en het nieuwe weeshuis nog niet gereed is. Dat de
belangstelling in deze inrichting steeds toeneemt, is
weder gebleken. Behalve veie goederen en levensmid
delen ontving de directeur over het derde kwartaal
van dit jaar de aanzienlijke som van ƒ23,997.2914,
waarbij eenige giften van f 1000. en met inbegrip
van de nationale tombola, die 3921 heeft opgebracht.
Ik wou het juist doen, maar nu kan hij voor zijne
onbeschaamdheid nog wat langer wachten 1"
De goede betalers behoeven zich deze tirade niet
aan te trekkenmaar ik kan hun verzekerenzoo
zijn erEn ik aarzel niet, dit ook uit een socialistisch
oogpunt voor onvergeeflijk te verklaren. De werkman
moet opgeheven, zijn lot verbeterd, zijn loon verhoogd
worden. Goed, maar men zie niet voorbij dat als
een der middelen daartoe, de bazen in staat gesteld
moeten worden tijdig datgene te ontvangen, waarop
zij recht bebben. 't Is bijna spreekwoordelijk gewor
den, dat in het najaar vooral de meeste bazen moei
lijk zitten. Zij hebben dan veel in de boeken, maar
weinig in kas. Dat dit nadeelig moet werken op de
loonen der knechts behoeft geen betoog. Wat ruimte
van kas bij den baas zou vooral tegen den winter,
als het werk schaarsch wordt, voor de knechts zeer
gewenscht zijn.
Die ongelukkige gewoonte om op het jaar te leveren
heeft bovendien hare schaduwzijde voor de werkgevers
zeiven. Het is zoo verleidelijk iets te laten doen of
te laten leveren met het ideeik heb zoo en zooveel
tijd om het te betalen. Men wordt tegen nieuwjaar
wel wat beknepen bij de gedachte aan de te verwachten
rekeningen, maarals deze komenwelnu, men
hoeft dan toch ook nog niet terstond te betalen. En
met dergelijke drogredenen wordt ook het denkbeeld
van gepaste zuinigheid overeenkomstig zijne inkomsten
in slaap gewiegd.
Koloniën.
Van den civielen en militairen gouverneur van
At]-h en onderhoorigheden is, onder dagteekening van
4 October, een telegram ontvangen van den volgenden
inhoud.
Bende Tengkoe Tirou ruim 400 honderd man sterk
drong nacht dertig (September) een October binnen
linie. Even sterke macht wilde een op twee (October)
volgen, werd door hinderlaag uit elkaar geslagen
eerste bende nestelde zich tusschen Moesapi Radja
bedil, tweeden October nit stellingen verdreven vluchtte
in moeras, vonden 41 dooden.
Ons verlits vier dooden, zeventien gewonden, waar
onder lieht doctor Prochnik.
Dit schijnt weder een belangrijke inval van d.n
vijand in onze linie te zijn, althans den 9 October is
telegrafisch last gegeven om allerspoedigst uit Padang
100 man met kader Europeanen als voorloopige ver
sterking naar Atjeh te zenden, en eveneens is per tele
gram aan de chefs der tweede en derde militaire af
deelingen gelast te doen onderzoeken en op te geven,
hoeveel valide manschappen zij beschikbaar hebben
welke last natuurlijk ook aan de eerste militaire af-
deeling (Batavia) gegeven werd.
Blijkens een gisteren bij het departement van
koloniën ontvangen telegram van den Gouverneur-
Generaal van Nederlandsch-Indië is den 6den dezer
een aanval op Edi (Atjeh) afgesligen, waarbij de vijand
een verlies van 51 gesneuvelden (waaronder de aan
voerder) bekwam, terwijl onzerzijds éen gewond werd.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Ia de Maandagavond gehouden vergadering van
het kiescollege der Ned. Herv. gemeente te Goes waren
aanwezig 39 leden. Tot ouderlingen werden herkozen
de heeren P C. Van Melle en W. Censetot diaken
de heer M. D Dekker. In de plaats van den heer
Roskes werd met 19 st. als diaken gekozen de heer
P. Verburg. Op den heer Roskes waren 16 st. uitge
bracht, terwijl 3 biljetten in blanco waren; 1 stem
was uitgebracht op den heer C. Marinisse.
Bedankt voor het beroep naar Hardei wijk door
ds. J. Post, te Charlois.
Bedankt voor St.-Philipsland door ds. E. Loeit,
te Grijpskerk.
Beroepen te Arnemuiden de heer J. C. W.
Gobius du Sart, cand. te Nieuw- en St. Joosland.
Ter voorziening in den predikantennood bij de
Ned. Hervormden, die voor het tegenwoordige tot
350 vacaturen is gestegen, bestaat het voornemen,
bij voldoende medewerking der kerkelijke gemeenten,
een studiefonds opterichten voor de opleiding van
predikanten nit daarvoor in aanmerking komende
zonen van onbemiddelde ouders.
Na de reeds vermelde nominatie ter voorziening
in de vacature-De Geer, heeft het kiescollege der Ned.
Hervormde gemeente te Rotterdam thans nog de vol
gende nominatiën opgemaakt:
le. (vacature-Lion Cachet), ds. Ch. L Laan, te
Goes; dr. J. Th. De Visser, te Almeloo; ds. J. M.
Snethlage, te Haarlem.
2e (vacature-G 'esink), dr. J. Th. De Visser, te
Almeloo; dr. J. Riemens, te Middelburg; dr. F. E.
Daubanton, te Heemstede.
Men zal mij wellicht tegen voeren, dat het niet zoo
gemakkelijk gaan zal hierin verandering te brengen
De jarenlange gewoontegoed, maar moge
dan het ter sprake brengen dezer aangelegenheid althans
dit nut hebben, dat men niet op betaling laat wachten
als de rekening komt.
En onmogelijk acht ik het breken met de gewoonte
niet. Is zij slecht, dan is het voor iedereen wenschelijk
haar te veranderen. Als men bij den bakker om een
brood, bij den kruidenier om winkelwaren gaat, dan
zal men in den regel contant betalen mij dunkt dat
kan men b. v. ook bij een manufacturier, bij een kleer
maker, bij een schoenmaker enz.
Eu voor die werkzaamheden die moeilijk per stuk
te betalen zijn, zooals bij timmerlieden, metselaars
enz., zou men toch zeker de driemaaudelijksche reke
ningen kunnen invoeren. Hoe meer het leveren op krediet
beperkt wordt, hoe beter het voor alle partijen zal zijn.
De sociale quaestie zal hiermede natuurlijk niet op
gelost zijn. Maar waar men op dat gebied zich dik
wijls in zeer geleerde beschouwingen verdiept, daar
versmade men niet een eenvoudigen raad, welks uit
voering onder ieders bereik ligt en die ten minste de
verdienste heeft van praktisch te zijn en weder eene
omstandigheid weg te nemen, die op den duur in het
nadeel van den werkman moet geacht worden,
ASPIRANT.
