1887. N°. 134.
Zaterdag 12 November.
74ste jaargang.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH VAN DITMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van i5 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per. regel.
GOES, 11 November 1887.
Sommigen onzer lezers en lezeressen hebben
vermoedelijk reeds huil penningske geofferd voor het
St. Nicolaasfeest voor arme kinderen.
Toch willen wij, nu de lijst ter inteekening circuleert,
nog een opwekking schrijven tot het geven van milde
bijdragen. Het zal wel overbodig zijn te wijzen op het
goede doel, dat de commissie met haar feest beoogt,
maar met het oog op het groot aantal kinderen, dat
in de termen valt om begiftigd te worden, is een
krachtige steun noodig. Meerdere jaren heeft de com
missie dien reeds mogen ondervinden en wij hopen
dan ook, dat hij haar ditmaal in niet mindere mate
zal ten deel vallen. Vooral ook geschenken voor de
kinderen ziju der commissie hoogst aangenaam; wie
dus ook in dien zin iets wil afzonderen, doet mede
aan een goed en nuttig werk.
Door den Minister van Justitie is met ingang
van i Januari 1888 op verzoek eervol ontslag verleend
aan dr. R. A. Soetbrood P i c c ar dt als pre
dikant in het huis van bewaring alhier.
In de deze week te Middelburg gehouden ver
gadering van den geneeskundigen Raad van Zeeland
kwam o a. ter sprake de vleeschvergiftiging te Mid
delburg, onlangs voorgekomen. Met het oog op deze
quaestie was o. a. dhr. C. Mazure, veearts, uitgenoo-
digd deze vergadering bij te wonen. Aan het desbe
treffend verslag in de M. Ct. ontleenen wij het volgende
In de eerste plaats vroeg de heer Couvée of er
geene mogelijkheid bestond dat, behalve van de be
ruchte Heinkenszandsche koe, ook hier vleesch kon zijn
ingevoerd van een rund dat te Goes geslacht en be
graven was, doch dat spoorloos moet zijn verdwenen.
De voorzitter meende dat dit zeer onwaarschijnlijk
was. Ofschoon de mogelijkheid niet betwistende, wees
bij erop dat het geconstateerd is dat de bewuste koe
uit Heinkenszand bij den slager Leijnse is afgeleverd
en deze met den slager Van Riel, die eveneens een
gedeelte daarvan ontving die in consumptie heeft
gebracht.
De heer Mazure deelde hieromtrent nog mede dat,
blijkens mededeeling van zijn collega te Heinkenszand,
de daar geslachte koe naar Middelburg is vervoerd en
het aan geen twijfel onderhevig is of dat rund heeft
aanleiding gegeven tot de geconstateerde verschijnselen.
De voorzitter gaf daarop aan den heer Mazure ge
legenheid om zijne stelling toetelichten dat het vleesch
van aan kalfziekte overleden koeien voor de gezond
heid van menschen niet nadeelig zou zijn.
De heer Mazure begon met erop te wijzen dat op
eene in 1885 te Utrecht gehouden vergadering deze
zaak in het breede is besproken en daar algemeen is
ingestemd met de conclusie, dat vleesch van aan kal-
verziekte gestorven koeien niet schadelijk is voor de
gezondheid der gebruikers. Datzelfde is ook gebleken
uit sprekers ervaring. Hij toonde met cijfers aan hoe
gevaarlijk het zou zijn te decreteeren dat het vleesch
van aan kalverziekte overleden dieren onbruikbaar zou
wezen voor de consumptie, wijl daardoor zonder reden
aan de natie jaarlijks een kapitaal van drie ton en
aan de volksvoeding een hoeveelheid vleesch tot gelijk
bedrag zou worden onttrokken.
De voorzitter meende, naar aanleiding van gevoerde
besprekingen met verschillende deskundigen en in ver
band met in onderscheidene vergaderingen gehouden
beraadslagingen, te mogen constateeren dat er met
betrekking tot de benaming kalverziekte een zekere
spraakverwarring beerscht, welke noodzakelijk moet
opgehelderd worden.
Spreker ging in het breede de verschillende vormen
van die ziekte na en toonde aan dat kalverziekte
moerziekte, melkziekte, benamingen zijn door de vee
houders gegeven aan ziekteprocessen bij koeien na het
afkalven, (kraamkoeien).
Van deze ziekten zijn twee vormen de meest voor
komende
lo. de nerveuse vorm, onder verschijnselen van
aandoeningen van hersenen en ruggemerg. Deze ziekte
komt veelvuldig voor, gewoonlijk 620 uren na het
afkalven, vertoont stuipen, verlamming enz., en eindigt
meestal doodelijk. Deze vorm wordt door de veeartsenij-
kundigen in Nederland de kalverziekte genoemd. Het
vleeBch van de aan deze ziekte geleden hebbende
dieren wordt als onschadelijk beschouwd.
2o. de erelische vormonder verschijnselen van
ontsteking der baarmoeder c. a. met opvolgende ver
ettering en bloedbederf. Deze ziekte vertoont zich ge
woonlijk enkele dagen na het afkalven, gaat gepaard
met pijn, koorts, zwelling van den buik enz. Het
vleesch van wegens deze ziekte uit nood geslachte
koeien is bepaald schadelijk voor den mensch.
Dit werd door den heer Mazure toegestemd.
De heer Nauta Van der Grijp uit Zieriksee deed
de vraag of de keuring van vleesch in deze provincie
voldoende is geregeld, waarop een ontkennend antwoord
volgde, ja zelfs de keuring over het algemeen slecht
genoemd werd.
Dit gaf den heer De Ligny aanleiding om erop te
wijzen dat het op den weg van den geneeskundig'n
raad ligt middelen to beramen om aan dien toestand
een einde te maken. Zijns inziens zou het beste middel
zijn om aan de verschillende veeartsen in de provincie
het oppertoezicht over de keuring van vleesch op te
dragen.
De voorzitter verklaarde met dat idee in te stemmen
en er werd besloten dat de geneeskundige raad zich
wenden zal tot Gedeputeerde Staten van Zeeland en
deze, onder mededeeling van het in deze vergadering
besprokene, zal verzoeken de aandacht der gemeente
besturen te vestigen op de noodzakelijkheid dat door
verbeterd toezicht op de keuring schadelijk vleesch,
vooral vleesch van koeien, die na het afkalven wegens
ziekten der geslachtswerktuigen, met verettering en
bloedbederf gepaard, uit nood zijn geslacht, buiten de
consumptie worde gehouden.
Vervolgens werd door den heer Carsten mede
deeling gedaan van den uitslag der pogingen van de
commissie, belast met het vormen van desinfecteurs.
De commissie is in de gelegenheid gesteld om met
vrucht werkzaam te zijn. Zij heeft een paar desinfec
teurs gevormd en ook iemand gevonden in staat het
toezicht op de desinfectie te houden. Allen hebben te
dezer zaken bewijzen van bekwaamheid geleverd.
Der commissie is het echter wenschelijk voorgeko
men om de aandacht van het gemeentebestuur van
Middelburg te vestigen op de noodzakelijkheid van een
lokaal, waarin personen, bewoners van een enkele ka
mer die gedesinfecteerd moet worden, tijdens die desin
fectie kunnen verblijven.
Naar aanleiding van die mededeeling vroeg een der
leden of de maatregel om desinfecteurs te bekwamen
alleen voor Middelburg zou worden ingevoerd, waarop
de voorzitter antwoordde dat de bedoeling is te Mid
delburg eene kern te vormen, maar andere plaatsen
gelegenheid te geven daar te leer te gaan.
Besloten werd het gemeentebestuur van Middelburg
uit te noodigen eenig vereischt ontsmettingsmateriaal
beschikbaar te stellen en ook te trachten een voertuig,
uitsluitend bestemd tot het vervoer van besmette zie
ken, aan te sclvaffan.
De bespreking omtrent de krankzinnigen-verple-
ging in Zeeland is tot eene volgende vergadering aan
gehouden.
Z. M. de Koning heeft het verzoek van d r. J.
M. Smit, om het bekende besluit van den gemeente
raad van Apeldoorn nietig te verklaren, afgewezen.
Aan de D. Ct. wordt opgemerkt, dat aan het
recht om te zijn kiezer van de leden der Tweede
Kamer van de Staten-Generaal, voor de Provinciale
Staten en voor den Gemeenteraad, volgens de nieuwe
kieswet onder anderen verbonden is de voorwaardp, dat
de aanslagen in d e grondbe 1 asting en
personeele belasting ten volle voldaan
z ij n. Zonder die betaling van den geheelen aanslag,
kunnen derhalve de belastingschuldigen geen kiesrecht
uitoefenen.
De bekendheid van deze voorwaarde kan er toe
leiden om te bevorderen, dat niemand van zijn kies
recht verstoken blijft.
De nieuwe Grondwet heeft al aanstonds eenige
wijzigingen noodig gemaakt in de aanhan
gige staatsbegrooting voor 1888.
In de eerste plaats zijn op hoofdstuk III hoogere
credieten aangevraagd, met het oog op het grooter
aantal leden der beide Kamers, en wel 7000 meer
voor reis- en verblijfkosten van de leden der Eerste
Kamer, 28,000 meer voor schadeloosstelling aan
de leden der Tweede Kamer, en 460 meer voor
vergoeding van reiskosten dezer leden.
Op hoofdstuk VII B (Financiën) is 18,000 meer
aangevraagd voor vergoeding aan de ontvangers der
directe belastingen enz. wegens in 1887 en 1888 ver-
eischte voorbereidende werkzaamheden voor de ver
kiezingen van 1888. De werkzaamheden der ontvan
gers ter voorbereiding van de verkiezingen zullen aan
zienlijk vermeerderen.
Door hunne opgaven moeten zij niet alleen Gede
puteerde Staten gelegenheid geven, tijdig voor de lijst
der hoogstaangeslagenen te zorgen, maar ook de ge
meentebesturen in staat stellen, de kiezerslijsten in
overeenstemming met de onderscheidene nieuwe wette
lijke bepalingen op te maken. Al dat werk is voor
zeker van hen niet te vergen zonder vergoeding, al
ware het alleen voor de kantoorhulp, die zij daarbij
niet missen kunnen.
Daar de ontvangers eerlang met de samenstelling
der opgaven moeten beginnen en een gedeelte van het
werk derhalve nog in dit jaar zal worden verricht,
is de post zoo omschreven, dat twijfel ten opzichte
van de aanwijzing van het dienstjaar, waarop de hun
toe te kennen vergoeding te verevenen zal zijn, wordt
uitgesloten.
In het verslag van den staat der Nederlandsche
zeevisscherijen over 1886 wordt gezegd, dat de uit
komsten van de groots oestercultuur in Zee
land in 1886 slechts middelmatig waren. De visch
was klein van stuk, en zoowel deze omstandigheid
als de toenemende concurrentie van de Fransche en
Poitugeesche oesters die op de Zuid-Hollandsche banken
worden neergelegd om daar tot volle ontwikkeling te
geraken, deden afbreuk aan den goeden naam van het
Zeeuwtcha product en oefenden slechten invloed uit
op de prijzen die bedongen werden.
Naar aanleiding van de opmerking van dhr.
Hannink over een bericht van onzen correspondent te
Ierseke, als zou bij den storm van 30 October jl. de
stang op den nieuw gebouwden toren zijn krom gebogen,
(wat dhr. Hannink tegensprak) schrijft onze correspon
dent het volgende
Het bericht omtrent de stang, waarop de haan van
den toren draait en die door den wind zou zijn krom
gebogen, berust op een misverstand. Het is niet die
stang, maar het ijzeren boveneinde of de prang van
de vogelstang der boogschutterij St. Bastiaan" die
zoodanig letsel heeft bekomen. Het kan wel zijn,
dat het door het krimpen der touwen, meer dan door
den wind werd veroorzaakt.
Uw berichtgever had in geen geval de bedoeling
den bouwmeester van den toren te kwetsen.
Ierseke. Weldra zal de toren alhier voltooid zijn*
Deze week zijn de wijzerborden van wijzers voorzien
en de volgende week zal het uurwerk in orde komen en
zijn dienst kunnen beginnen. Het mag gezegd worden,
dat de heer Bouwens door nauwgezette vervulling
van zijn taak het gemis van een algemeenen tijdaan-
wijzer zoo veel mogelijk heeft vergoed. Hij luidde steeds
zoo nauwkeurig op den waren ^Amsterdamschen) tijd,
dat men er gerust zijn uurwerk naar kon regelen of
zijn vertrek naar 't spoor er naar kon bepalen.
Ook het nieuwe gedeelte van school I is bijna af
gewerkt. De nieuwe lokalen, ieder voor 48 leerlingen
ingericht, zijn ruim en luchtig gebouwd en van goede
ventilatie-middelen voorzien. Sieraad en overtolligs is
er niet aan, maar dat is ook niet noodig. Als een
schoolgebouw doelmatig en ruim is, mag men al te
vreden zijn. Er is waarlijk al genoeg in die richting
gewerkt, om het openbaar onderwijs in discrediet te
brengen.
Ierseke. Dat de oesterverzending nog slap
is, zooals de N. R. Ct. verleden week meldde, is met
betrekking tot de volgende maanden, misschien niet
onwaar, maar in vergelijking met Oct. van verleden
jaar valt niet te klagen. Toen werden aan 't station
Kruiningen 1395 vaten, en in Oct. 11. 2339 vaten
verzonden.
Bij K. B. is benoemd tot heemr. van het wa
terschap Schouwen M. Locker de Bruyne.
De St.-Ct. bevat de wetten, houdende verande
ringen in de verschillende hoofdstukken der Grondwet.
De aanzienlijke daling der effecten op de beurs
te Berlijn, op het laatste valsche bericht van den dood
van Keizer Wilhelm, bewijst het bestaan der meening,
dat er geen algemeens oorlog in Europa zal uit
breken zoolang de Keizer leeft, maar het
behoud van den vrede onzeker is wanneer de grijze
Vorst het hoofd zal hebben nedergelegd Is dus het
leven van één hoogbejaard man de zijden draad, waar
aan het lot van duizenden, het fortuin en de welvaart
van tienduizenden hangt Omdat er een negentigj vrig
potentaat aan het hoofd van een machtig Rijk in
Europa gevonden wordt, die zich te oud gevoelt om
persoonlijk »het oppergezag over de zee en landmacht"
te voeren en, evenals zeventien jaren geleden, da, zij
't ook getemperde en greapitonaerde vermoeienissen
van een veldtocht te doorstaan, zal de furie nog tijde
lijk aan banden worden gelegd, om misschien zoodra
de van jaren en oorlogsroem verzadigde grijsaard den
adem heeft uitgeblazen tegen het mensehdom te wor
den losgelatenDus is niet de menschelijkheid, maar
de persoonlijke convenience van één enkel persoon het
motief voor de handhaving van den vrede. Men is
geneigd te vragen, of we nog wel verkeeren in de
negentiende eeuw, en of wij niet gelijk een Doorn
roosje a rebours in 1887 naar bed gegaan; door
eene wonderlijke gril van het noodlot in 1100 of 1200
zijn ontwaakt. ArnhCt.)
Ongevraagd en zeker ook niet bedoeld, geeft het
Venloosch Weekblad de volgende kenspreuk voor het
samengaan der Katholieken en anti revolutionairen
»Dr. Schaepman wikt,
zDr. Kuyper beschikt;
«Geen wonder, dat de boel misloopt."
Zooals reeds vroeger medegedeeld werd, heeft
jhr. mr. W. C. M. De Jonge van Ellemeet,
van Oost-Kapelle, een schitterend blijk zijner belang
stelling in de Maatschappij der Nederlandsche letter
kunde en haro boekerij gegeven, door aan haar zijne
beroemde verzameling boeken en handschriften van
en over Jacob Cats, het Museum Catsianum, te schen
ken. Dinsdagmiddag heeft hij, nadat hij de geheele
verzameling in de daarvoor bestemde kasten eigen
handig gerangschikt had, in tegenwoordigheid van
eenige gencodigden van zijn troetelkind, waaraan hij
gedurende 50 jaren zijne zorgen gewijd had, afscheid
genomen en het overgedrag-n aan het bestuur der
Maatschappij en dat der universiteits-bibliotheek te
Leiden. Van die gelegenheid werd door den benijdens
waardiger! verzamelaar tevens gebruik gemaakt om
de aanwezigen opmerkzaam te maken op het vele
merkwaardige dat in deze verzameling voorkomt.
Het Leidsch Lbl. schrijftZooals reeds meer
malen is vermeld, bedroeg het porto voor druk
werken naar Nederlandsch-Indië in
België 5 centimes per 50 gram, tegen 5 cents hier
te lande. Het gevolg daarvan was dat ieder Neder
lander, die veel drukwerk naar Indië te verzenden
heeft, dat in België ter post deed, omdat het verschil
ruim 100 percent bedroeg.
Sedert 1 dezer is daarin verandering gebracht; de
Belgische R»geering heeft het port verdubbeld laster
tongen beweren op aandrang der Nederlandsche Re
geering. Het voordeelig verschil is dus opgeheven en
onze broeders in Nederl.-Indië mogen weder het ver
hoogde port voor hunne couranten en tijdschriften uit
Patria betalen. Het eenige wat den Nederlandschen
boekhandel nu te doen staat is, den weg over Duitsch-
land te nemen.
De weg over Antwerpen had vee! vooreerstens
omdat deze de rechtstreeksche weg was naar Brindisi
of Marseille, zoodat nu een omweg moet worden ge
maakt, en ten tweede omdat het port in Duitschland
5 pfenning n (circa 3 cents) per 50 gram drukwerk
bedraagt.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Tot leden van het kiescollege bij de hervormde
gemeente te Wolfertsdijk zijn herkozenJ. Van der
Baan met 40 en Andr. Servaas met 39 stemmenterwijl
gekozen zijnJ. op 't Hof met 30, J. Polderman met
24 en P. Goetheer met 20 stemmen, allen voor het
tijdvak van 1 Januari 18881892. Ter vervanging
van J. Dingemanse, thans kerkeraadslid, is J. op 't Hof
mede aangewezen om nog in 1887 als kiesgerechtigde
op te treden.
Bedankt voor het beroep naar Scherpenisse en
Westkerke door dr. J. W. F. Gobius du Sart, te Nieuw
en St. Joosland.
In ons vorig no. kwam een bericht voor omtrent
de beroeping van ds. Wolf van Olijk te Aksel, waarin
o. a. werd medegedeeld, dat de kerkeraad van Aksel
den 11 Oct. een brief aan het classic, bestuur van
IJzendijke had gezonden om ds. Wolf zonder appro
batie van het classic, best. van Wijk als wettig pre
dikant van Aksel te erkennen, waarop echter den ge
stelden dag 20 Oct. nog geen antwoord was inge
komen en waarom de keikeraad besloot ds. Wolf te
verzoeken, zonder approbatie naar Aksel over te komen.
Thans meldt De Stand., dat den 3en November ein
delijk het schrijven van het classicaal bestuur van
IJzendijke inkwam, waarin de goedkeuring werd ge
weigerd; tevens werd bericht, dat het verzoet van
den kerkeraad van denl2enOct. geen uitvloeisel was
van een wettige kerkeraadsvergaderiug. omdat zij plaats
heeft gehad zonder de voorzitting van den consulent.
Deze is nl. ds. Buyze, predikant te Hulst en lid van
het classicaal bestuur van IJzendijke. Hem was ver
zocht bij die vergadering tegenwo >rdig te zijn, doch
hij bleef weg.
Met zekerheid kan nu meegedeeld worden dat te
Aksel een pastorie voor ds. Wolf is gekocht, en dat
hij den len of 2en Zondag in December zijn intrede
zal doen.
De Moniteur de Rome maakt het programma
bekend dar feestelijkheden ter gelegenheid van s Pau
sen jubileum. Leo XIII zal den 31sten December de
internationale deputatiën van het jubileum-comité ten
gehoore ontvangen en den volgenden dag het jubileum-
misoff-r opdragen. Den 2 Januari zullen in de kerk
San Lorenzo door letterkundigen van naam gedichten
en redevoeringen ter eere van het jubileum worden
voorgedragen. Den 3, 4 en 5den daaraanvolgende
worden de vreemde bedevaartgangers door den Paus
ten gehoore toegelaten. Den 6en opening, in tegen
woordigheid van de kardinalen en vreemde gezanten,
der tentoonstelling op het Vaticaan. 's Zondags van
het octaaf van Driekoningen heiligspreking van eenige
personen en den daaropvolgenden Zondag zaligspre
king van verscheidene anderen.
Oudelnndo. De gemeenteraad benoemde gisteren
dhr. I. De Bakker te Wolfertsdijk tot onderwijzer aan
de o. 1. school alhier.
Middelburg. Op de voordracht voor onderwijzeres
in het handteekenen en de han.dwetkn, aai do schooi
