1887. N°. 129.
Dinsdag 1 November.
74sle jaargang.
QEcoiiomiscIie Spijsuildecling,
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Rechtszaken.
Boekaankondiging.
Buitenlandsch Overzicht.
(iOESCII
De uitgave deter Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd ep feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH VAN DITMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van I5 regels 50 cent, elke regel meer 10 oent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derielfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
De commissie voor de
bestaande uit de heeren J. a. A. FRANSEN VAN DE
PDTTE, Eere-Voorzitter, j. KOOMaN Az. Voorzitter,
j. j. RAHONDT, b. M. DEN BOER, E. VAN DEN
BOSCH, m STERK, a. DEKKER, j A VAN HEEL,
L. A. KN1TEL, I. D. FRANSEN VAN DE PUTTE eu
D. HILDËRNISSE, Secretaris en Thesaurier, heelt hare
werkzaamheden voor het aanstaande winterseizoen her
vat en de biljetten ter inschrijving aan de ingezetenen
doen uitreiken.
Burgemeester en Wethouders voldoen gaarne aan het
verzoek der commissie, om tot milde bijdragen aan te
sporen, en vertrouwen, dat de ingezetenen door eene
ruime inteekening of bijdrage zullen doen blijken, dat
de werking der commissie en haar voortdurend bestaan
op hoogen prijs worden gesteld.
Goes, den 29 October 1887.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
1. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
GOES, 81 October 1887.
zEao werkman" waarschuwt in het Sociaal
Weekblad zijn standgenc oten voor het zoet gefluit des
vogelaars.
Hij haalt onder andere een woord aan van Karl
Marx»De arbeiders hebben niets te verliezen dan
hun ketenen, een wereld hebben ze te winnen", en
zegt dan
Het volk laat zich bij den nens nemen, anders zou
het door bovenstaand woord van Marx zich beleedigd
Hoede arbeider zou niets te verliezen hebben
Bestaat er dan voor hem geen huiselijk geluk, geen
vrouw en kind, voor wie hij zorgen moet, en die hem
niet kunnen missen?
Heeft hij dan geen besef meer van plichten tegen
over zijn medemenschen
Is er voor hem op aarde geen geloof, geen liefde,
geen vriendschap meer?
Heeft zelfs zijn leven geen waarde, zoodat hij dit
zonder schade kan verliezen?
Arme werkman, hoe diep zoudt gij dan te bekla
gen zijn 1
Maar neen, driewerf neen 1
Nog is de werkman menschnog weet hij met
eere zijn plaats in de maatschappij in te nemen, en
door zijn levenswandel de achting zijner medeburgers
te verdienen en te ontvangen. Zeer dikwijls mag hij
zich verheugen in een huiselijk geluk, dat in menig
rijk gezin onbekend is. Marx ontzegde met zijn woor
den den arbeiders alle goede eigenschappen; bijmaakte
zich schuldig aan de groote fout der meeste volks
leiders hij kende het volk niet.
Men vleit de arbeiders en noemt hen vrienden",
in werkelijkheid veracht men ze. Men werkt niet
mede tot hetgeen hun toestand reeds nu zon kunnen
verbeteren; wel wetend, dat, hoe slechter de toestand
wordt, des te meer vruchtbaarheid der propaganda
beschoren is.
D»t dan alle menschenvrienden in eiken stand zich
beijveren dat zaad te verstikken, door naar hun ver
mogen weg te nemen de bezwaren, die tengevolge van
maatschappelijke instellingen den arbeiders beletten een
men8chwaardig leven te leiden. Help hen met woord
en daaddoor weldadigheid, waar die noodig is, door
nw wetgeviDg en door uw persoonlijken omgang. Dan
blijft het uitgestrooide zaad des oproers zonder vrucht,
en gij redt den vooruitgang en de beschaving. Dan
zal de arbeider zich afwenden van die gevaarlijke
vrienden, die hem trachten te berooven van huiselijk
geluk en vrede, en die hem een levensbeschouwing
willen geven, krachtens welke een der standen zooals
onlangs door Van der Stadt vergeleken wordt bij
roofdieren, waarvan niet enkel het hoofd des gezins
maar de geheele familie moet worden uitgeroeid.
Van heeren Ged. Staten ontvingen de ingezetenen
uit B o r s e 1 e en omliggende gemeenten de vorige
week beschikking op hun verzoek om bij het stoom-
bootveer in eerstgenoemde gemeente een steiger
te maken. Na overweging dat de Zuidnol (bij het
veer) het bouwen van een steiger niet toelaat, wordt
te kennen gegeven dat een voorstel zal worden ge
daan om een steiger te maken aan de Staartnol, wan
neer zekerheid zal zijn gegeven dat de betrokken wegen
als kunstwegen zullen worden ingericht en onderhouden.
In eene te Nieuwerkerk bij Zieriksee gehouden
vergadering is besloten eene liberale kiesver-
e e n i g i n g op te richten voor de gemeenten Oos-
terland c. a. en Nieuwerkerk, onder den naam van
zMidden-Duiveland". Tet voorzitter is gekozen de beer
lob Van der Have. Reeds zijn 31 personen als lid
toegetreden.
De Jfiddelb. Ct. verneemt, dat ten einde meer
zekerheid te hebben dat het onderhanden zijnde werk
op bepaalden tijd gereed zal komen, van heden (Maan
dag) af op de fabriek sDe Schelde" te Vlissingen in
de machinewerkplaats eene nieuwe wijze van werken
zal worden ingevoerd, tengevolge waarvan aanhoudend
dag en nacht zal worden doorgewerkt, en alleen des
Zondags rust zal gehouden worden. Ten einde dit
mogelijk te doen zijn, treedt van Maandag af eene zoo
genaamde dag- en nachtploeg alléén in bovengenoemde
afdeeling in werking, waardoor de draai-, boor-, schaaf-
en andere banken voortdurend aan den gang zullen
worden gehouden.
Het tegenwoordige 2 maal in de week 's nachts
werken door dezelfde personen, die overdag hebben
gewerkt, vervalt hierdoor geheel.
Bij brief van 30 September 11. no. 46 heeft de
bij Koninklijk besluit van 18 September 1886 no. 28
ingestelde Landbouwcommissie aan den Minis
ter van waterstaat, handel en nijverheid haar advies
betreffende het oprichten van proefsta
tions voor den landbouw doen toekomen.
De daarin vervatte beschouwingen leiden de com
missie er toe, zijn Excellentie als hare overtuiging te
kennen te geven, dat het belang van den Nederland-
schen landbouw dringend vordert de volgende maat
regelen te nemen:
lo. behalve het proefstation te Wageninger. worden
opgericht drie rijkslandbouwproefstations, te vestigen
te Groningen, Hoorn en Breda;
2o. de administratie dezer proefstations wordt ge
voerd door den directeur der inrichting, volgens door
den Minister van waterstaat, handel en nijverheid te
geven voorschriften.
De directenren dezer inrichtingen vereenigen zich jaar
lijks onder het voorzitterschap van den directeur te
Wageningen, ten einde over de belangen der stations
en over de richting van het onderzoek te beraadslagen.
In deze vergadering worden de methodes van analyse,
de reglementen en voorwaarden voor de openbare en
bijzondere contr&le, alsmede dia voor de appel-analyses
besproken en vastgesteld en de tarieven ontworpen.
Deze reglementen, voorwaarden en tarieven worden
vervolgens aan den Minister ter goedkeuring voorge
legd, die ze, na het curatorium gehoord te hebben,
vaststelt; zij worden daarna met de methodes in de
Staatscourant bekend gemaakt.
Directeuren zenden jaarlijks een uitvoerig verslag
van hunne werkzaamheden aan den Minister van water
staat, handel en nijverheid. Deze verslagen worden
gepubliceerd.
3o, Wanneer proefvelden kosteloos beschikbaar
worden gesteld, zullen deze van staatswege in gebruik
kunnen worden genomen voor den tijd en ter opper
vlakte door den Minister van waterstaat, handel en
nijverheid te bepalen, tot het nemen van cultuur- of
besmettingsproeven, door of onder leiding van den
directeur van het naastbij gelegen proefstation.
4o. Het toezicht op de proefstations wordt uitge
oefend door een curatorium van minstens drie leden,
door de regeering te benoemen.
Men verneemt dat in December een examen zal
plaats hebben voor de betrekking van adspirant-
ingenieur van den waterstaat.
De uitkomsten van het geneeskundig on
derzoek der 1 o t e 1 i n g e n was in het jaar 1886
gunstiger dan sinds 1875 het geval was. Van de op
gekomen miliciens werd wegens ziekte of lichaams
gebreken slechts 12.81 pet. afgekeurd. Dit bedroeg
in 1885 ruim 13 pet., in 1880 ruim 14 pet., in 1879
ruim 15 en in 1878 ruim 16 pet. Het grootst aan
tal ongeschikten kwam uit Overijsel, 16.66 pet.; het
minst uit Zeeland, 8.24 pet.
In de vergadering der Kon. Academie van We
tenschappen is Zaterdag medegedeeld, dat de Min. van
Binnen). Zaken jaarlijks 700 toestaat, tot uitzending
van jeugdige botanici naar den Kruidtuin
te Buitenzorg.
Men schrijft uit Rubrort aan de N. R. Ct.
Door Z. M. den Koning der Nederlanden is de heer
Aug. Holtkott alhier tot vice-consul aangesteld. Dit
bericht is door de vele in deze streken wonende Neder
landers met vreugde begroet en is ook voor de zeer
talrijke hier verkeerende schippers van belang, terwijl
ook de Nederlandsche handel bij voorkomende gevallen
zich tot dezen vice-consul wenden kan.
Behalve uit vele gemeenten uit ons land is ook
een adres van adhaesie aan het wetsontwerp tot wij
ziging van hoofdstuk VIII der Grondwet
aan de Eerste Kamer gezonden door de staatsraden
Boot en Swart, den voorzitter van de rekenkamer De
Roy en het lid van dat college Six, de gewezen mi
nisters Engelvaart, Booms en Geerling en de gepensi-
onneerde vice-admiraals Uhlenbeck en De Casembroot.
Het bestuur van de «Vereeniging ter beoefening van
de krijgswetenschap" zond aan de Kamer mede een
dergelijk adres.
Aan al de postdirecteuren is eene circulaire ge
zonden, houdende verzoek om het in te zenden adres
aan Z. M. den Koning in zake het pensioen voor
weduwen en weezen van burgerlijke amb
tenaren, waartoe besloten werd in eene vergade
ring van rijkstelegraaf-ambtenaren, den 19 Oct. jl. te
Amsterdam gehouden, te willen steunen door een op
zegel gesteld adres van adhaesie, door hen en alle
ambtenaren in bunnen kring onderteekend.
Ook het wetsontwerp tot beperking van
de uitoef-ning van het recht van vereenitsing
en vergadering is weder ingediend De Regee
ring heeft echter de laatste alinea van art. 1 laten
vervallen, omdat daardoor aan den Minister van Bin-
nenlandsche Zaken eene macht werd verleend, welke
aanleiding zou kunnen geven tot te groote centralisatie
en de zorg van het plaatselijk bestuur voor het weren
en voorkomen van wanordelijkheden zou kunnen ver
minderen, Ook art. 8 van het ontwerp is vervallen,
omdat er geen reden bestaat om zijdelingsche opruiing
bij monde hier afzonderlijk strafbaar te stellen, terwijl
art. 131 Strafwetboek zou blijven gelden voor schrif
telijke opruiing.
O.-Indië. Overgeplaatst bij de genie: bij den geweste).
en plaatse!, geniedienst van Patembang (Palembang)
de le luit. L. G. Krol Van der Hoek.
Kolijnsplaat. Bij de stemming voor vijf leden van
het kiescollege der Ned. Herv. gemeente op Zaterdag
29 Oct. zijn alle aftredenden, zijnde de heeren K.
Schippers, G. Bouman, J. Caljouw, G. Israel en A. D.
Snoep, herkozen.
Vrijdag werd in de R. Kath. kerk te Zieriksee
het prachtige nieuwe Altaar plechtig ingewijd. De ZEw.
heer Everstein, pastoor en deken te Goes, geadsisteerd
door de ZEw. hh. pastoors te Middelburg en Vlis
singen, droeg de H. Mis op, waarna door Z.Eerw. een
gepaste toespraak werd gehouden. ZN.)
De civiele strijd tusschen de synodalen en do-
leerenden em de goederen en archieven der Ned. Herv.
kerk, zoomede over bet beheer, is in de provincie
Friesland in vollen gang. Voor de rechtbank te
Leeuwarden hebben de synodalen vorderingen ingesteld
tot ontruiming der pastorie te Kollum en die te Augus-
tinusga, zoomede tot afgifte der archieven te Kollum,
Wons, Garijp en Hijlaard; terwijl de doleerenden te
Anjum bij dezelfde rechtbank eene vordering hebben
ingesteld tegen de synodalen, om zich te onthouden
van daden van beheer over het kerkgebouw.
In November wordt het 25 jaar, dat de heer
J. Bevelander Schoo benoemd werd tot hoofd der ge
meenteschool te Groededen 2en Januari daarna trad
hij in functie. Later werd hij onderwijzer aan de oefen
school en eindelijk directeur van de rijksnormaalschool
te Oostburg. Tai van jongelui hebben in die drie be
trekkingen hunne opleiding bij hem genoten.
Aan de Theologische school te Kampen is door
wijlen Jhr. J. L. De Jonge te Zieriksee 500 vermaakt.
Kortgene. Jl. Zaterdag hield de Onderwijzersver-
eeniging nNoord-Beveland" onder presidium van den
arr.-schoolopziener mr. L. A. Bybau alhier hare laatste
vergadering voor dit jaar. Ondanks het gure weder
waren de meeste leden trouw opgekomen. De heer J.
Sturm van Kats, die als vice-president moest aftreden,
werd met groote meerderheid herkozen.
Daarna kreeg de heer Robijn van Kamperland het
woord en sprak overAanschouwings- en spreekoefe
ningen.
Eerst schetste hij hoe weinig ontwikkeld, vooral
ten platten lande, de kinderen gewoonlijk ter school
komen; daarna hoever de ontwikkeling op de gewone
school gaan moet en hoe noodzakelijk het is, dat in
de aanvangs- of laagste klasse het onderwijs aan een
uitstekend onderwijzer is opgedragen. Zoo ergens, dan
moeten daar de leervakken met zorg gekozen worden.
Volgens den spreker was de meest gevolgde weg om
gl dadelijk met het lees- en schrijfonderricht te be-
einnen, verkeerd. Eerst wenschte hij aanschouwings
an spreekoefeningen met hen te houden. Leer den
kinderen opmerkzaam en juist waarnemen en laat
het waargenomene in goed, beschaafd Nederlandsch
weergeven. Eerst de zaak en dan het woord. De voor
werpen, die van alle zijden bezien worden, moeten
eenvoudige, bekende zaken zijn. Zoo kunnen goede
voorstellingen bij de scholieren ontstaan, die alweder
bij uitbreiding tot goede begrippen leiden.
Van platen bij de kleinen toonde de inleider geen
groot voorstander te zijn de plaat geeft toch den per
soon of de zaak slechts van eene zijde te zien, be
halve dat nog vele jonge leerlingen zeer weinig idee
van eene teekening hebben. Ten laatste somde de
inleider de vele voordeelen op, die goede spreek
oefeningen kunnen opleveren. Hoe vaak wordt toch
niet geklaagd, dat de Nederlanders zich over 't alge
meen slecht uitdrukken. Als een geschikt boekje voor
aanschouwings- en spreekoefeningen wees de inleider
op de bekende werkjes van KoenenSpreken, lezen
en schrijven.
Door een der leden werd opgemerkt, dat men bij
het vele schoolverzuim en het te vroeg verlaten der
school niet zoo lang met het lees- en schrijfonderwijs
dient te wachtenook, dat de meer genoemde oefe
ningen tut de hoogste leerjaren kunnen voortgezet
wordeo. Een ander wees op het groote nut van platen,'
zooals die van Ykema e. a., ook op die, welke op
zaken uit de natuurlijke historie of de geschiedenis
betrekking hebben. Het leesonderwijs kon z. i. in alle
klassen dienstbaar gemaakt worden aan 's inleiders doe).
Nadat nog het voor en tegen der kooroefeningen
besproken waren, en de voorzitter uit zijne ervaring
het groote nut van beschaafd, juist en geregeld zijne
gedachten te vertolken, had betoogd, en tengevolge
daarvan de spreekoefeningen in de school ten zeerste
had aanbevolen, bedankte de president den heer Rohijn
voor de inleiding van zijn belangrijk onderwerp, dat
tot zooveel gedachtenwisseling geleid had.
Nog kwam aan de orde de quaestie van dr. Smit
de vergadering vond het echter geraden daaromtrent
vooralsnog haar oordeel niet uit te spreken.
Met den wensch van een der leden, dat art. 39
der wet op het lager onderwijs van 1878 in dhr
voege nog eens aangevuld worde, dat ook (hulp) onder
wijzers, buiten hunne schuld ontslagen, een wachtgeld
gedurende vijf jaar verleend wordt, konden zich allen
vereenigen.
De deelnemers aan de vechtpartij te Wons, zoo
wel doleerenden als classicalen, zijn, voor zoover hunne
schuld bewezen was, door de rechtbank te Leeuwarden
allen tot geldboeten met subsidiaire gevangenisstraf
veroordeeld. De hoogste opgelegde geldstraf bedraagt
100, de geringste 10.
Recht voor Allen deelt mede, dat de ingestelde
strafvervolging tegen dat blad, wegens het veelbesproken
stuk »Domela Nieuwenhuis en Jeanne Lorette in den
kerker", niet wordt voortgezet.
In 1886 viel op een Pruissisch lot van 1855,
hetwelk in het bezit was van een Nederlander, een
prijs van 150,000 mark, welke som hij geïad heeft
of heeft doen innen. Door een ingezetene van Deventer
is thans tegen den toenmaligen houder van het lot eene
vordering van 75,000 mark ingesteld, op grond dat
deze slechts voor de helft rechthebbende was.
De procedure is aanhangig bij de Zutfensche recht
bank.
De Indische Mail 2de jaargang, no. 21 van 1
Nov. 1887. Uitgave van Blom en Olivierse, bevat:
Redactie, Bericht aan den Lezer. Melati van Java,
Van Slaaf tot Vorst XXI. Redactie, Litteratuur over
Oost en West. Planters-partijen, Soerabaia Cou
rant). XXX- Een oordeel en een advies, (Soera
baia Cour.). Kronijk van de Soerabaia Courant.
Mail-Overzicht van den Java-Bode. Mail-Overzicht
van het Bataviaasch Handelsblad. Berichten van
gemeDgden aard. Handelsberichten enz.
Het buitenlandsch nieuws blijft nog steeds hoogst
onbeduidend en bij gebrek aan beter doet de zaak van
den heer Wilson, den schoonzoon van den Fransche»
president Grévy, nog wat opgeld, hoewel toch ook
daarover de bladen langzamerhand raken uitgepraat.
Nu de quaestie door het bekende voorstel van het lid
der rechterzijde Cuneo d'Ornano in de Kamer is ter
sprake gebracht en zelfs tot het instellen van een
parlementair onderzoek is besloten, krijgt de zaak meer
een politiek karakter en als zoodanig levert zij nog
wat belangrijks op.
Zooals gezegd is, het voorstel kwam van een lid der
rechterzijde en nu blijkt reeds, dat daarin meer moet
gezocht worden dan een bloote zucht om het fijne
van de zaak te weten te komen. Men schijnt thans
te begrijpen, dat het hier een aanval gold op den
president en in hem op de republiek. Maar het was
noodig, dat de heer Grévy dreigde met weggaan, al
vorens de republikeinen dit inzagen. Nu zitten ze wel
wat met de handen in het haar en het is niet onmoge
lijk, dat er ten slotte niets van het geheele onder
zoek komt, minder omdat men den heer Grévy zoo
gaarne wil behouden dan wel omdat men niet weet,
wie hem zou moeten opvolgen.
De heer Wilson schijnt intnsschen het E'ysé) te
hebben verlaten. Omtrent de vergadering te Tours,
waarin hij zijne verdediging heeft voorgedragen, loo-
pen de berichten nog uiteen. Het schijnt echter, dat
het hoofdzakelijk zijne tegenstsnders waren, die in de
