1887. N°. 126.
Dinsdag 25 October.
74stc jaargang.
G0ESC1I
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd sp feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH VAN D1TMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slecht*
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
swat™®?"!
rass
OPENBARE VERGADERING
van den
Raad der gemeente Ooes,
in de Trouwzaal,
op DONDERDAG den 27 OCTOBER 1887,
des middags te 1 uur precies.
Goes, den 24 October 1887.
De Secretaris,
HARTMAN.
Ponten van behandeuno:
I. Notulen.
II. Mededeelingen.
III. Ingekomen stukken.
IV. Benoeming van een voorzitter van het Bur
gerlijk Armbestuur.
V. Verzoek van N. A. M. Van den Thoorn om
ontslag als lid der plaatselijke commissie van
toezicht op het lager onderwijs.
VI. Aanvulling van het besluit tot het in pacht
geven van grond aan D. Boel.
VII. Aanvrage van P. Buitendijk om afstand van
grond.
VIII. Reclames tegen den aanslag in den Hoofde-
lijktn Omslag.
IX. Rekening van ontvangsten en uitgaven voor
het Gasthuis over 1886.
X. Begrooting van idem voor 1888.
XI. Begrooting der ontvangsten en uitgaven voor
de Gasfabriek voor 1888.
XII. Idem voor de Gemeente.
Er is thans nog maar éen punt van gevaar voor
het slagen der Grondwetsherziening en dit is gelegen
in de mogelijke verwerping van hoofdstuk VIII
(defensie). Dit ontwerp toch is in eerste lezing met
23 tegen 15 stemmen aangenomen; blijven derhalve
alle leden bij hunne aanvankelijke meening, dan zou
dit hoofdstuk worden verworpen en, aannemende dat
de minister Heemskerk bij zijn uitgesproken meening
blijft, zou daarmede de geheele Grondwetsherziening
vallen. Het is daarom te hopen, dat velen onzer sena
toren zullen doen evenals de heer Viruly in de Tweede
Kamer en terwille van het goede doel hunne bezwaren
tegen het hoofdstuk defensie zuller, lattn varen, iets dat
te meer wenschelijk is, omdat de kansen er door de
geringe wijziging, die de samenstelling der Eerste
Kamer heeft ondergaan, er ni-t rp verbet-rd zijn.
De drie leden, die zijn uitgevallen, waren allen voor
standers van het nieuwe ontwerp, terwijl men in het
duister verkeert omtrent de meening hunner plaats
vervangers. Ja, het is zelfs te verwachten bij den tegen
stand, dien hoofdstuk VIII van Katholieke zijde onder
vindt, dat de plaatsvervanger van den heer Huyde-
cooper van van Maarsseveen, dhr. Van Nispen, die
door de antirevolutionairen in de Eerste Kamer is ge
bracht, zich onder de tegenstemmers zal scharen.
Met het oog op een en ander kan het zijn nut hebben,
dat men ook hier besloot om een adres naar de Eerste
Kamer te zenden om op aanneming van hoofdstuk
defensie aan te dringen, zoowel in het belang der her
ziening in het algemeen als van 's lands verdediging
in bet bijzonder. Moge dit adres, dat, voorzien
van p. m. 130 handteekeningen, is vei zonden, zijne uit
werking niet missen I
Aannemende alzoo, dat hoofdstuk VIII en daarmede
de geheele herziening in de oogen der le Kamer ge
nade zal vinden, dient langzamerhand overwogen te
worden, wat onze partij te doen staat met het oog
op de aanstaande Kamerontbinding. Het Dagblad van
Zuid-Holland droomt van eene nieuwe conservatieve
partij en zoekt tot verwezenlijking daarvan stiun bij
de Katholieken; de Standaard betoogde dezer dagen,
dat de kracht der anti-revolutionaire partij na de
reform-bill andermaal moet gezocht worden in haar
isolement. Hoewel het niet tot de onmogelijkheden
behoort, dat zij onder bepaalde omstandigheden nog
een enkele maal zal kunnen samenwerken met de Ka
tholieken of wel met de radicalen, het hand in hand
gaan, alleen ter bestrijding van de liberale partij,
moet uit zijn. De vriendschap wordt aan de Katho
lieken opgezegd en, zooals de Maasbode terecht op
merkt, de minderheid der Katholieke Kamerleden, die
de Standaard-politiek zoo trouw heeft gediend, »wel
wat ruw aan den dijk gezet".
Eene algemeene wijziging van tactiek gelooven wij
joiet, dat de liberale partij behoeft te bewerkstelligen.
Haar program wijzigt zich van zelf naar den eisch des
iijds, hare beweging is steeds voorwaarts gericht, en
«oo zal ook van zelf, wanneer de nieuwe toestand
nieuwe eischen schept, haar werkkring z ch moeten
wijzigen, mits daardoor geen afbreuk worde gedaan
aan hare hoofdbeginselen. Bovendien zal die werk
kring ten deele bepaald worden door de houding der
tegenpartij. Blijft die den schoolstrijd voortzetten, dan
kan de liberale partij dien niet ontwijken; en komen
de liberalen in de minderheid, wat nagenoeg zeker is,
dan zullen zij allereerst te strijden hebben b gen die
maatregelen der meerderheid, welke tegen hare hoofd
beginselen indruischen en ook daarbij zal zij nog ge
noegzaam gi l-eer.beid hebben om, al of niet ontdaan
van de radicale elementen, die nu nog met haar
samengaan, de kracht ten toon te spreiden, die zij ge
durende een reeks van jaren heeft kunnen ontwikkelen.
Zij toch heeft bij haren politieken strijd, althans
in de laatste jaren, geen steun ondervonden van an
dere partijen, integendeel de anderen vormden eene
coalitie om haar ten onder te brengen. Of zij voor
het vervolg hulp zal verkrijgen zal niet van haar,
maar wel van de andere partijen afhangen, maar het
zal dan toch altijd een toevallig samengaan, geen bond
genootschap worden. Het zal intusschen wel niet kun
nen worden tegengesproken, dat al lag ia haar isole
ment niet bepaald haar kracht, toch uit haar isole
ment haar kracht is gebleken, wijl zij zich tegen de
triple-alliantie van conservatieven, anti-revolutionairen
en katholieken steeds heeft kunnen staande honden.
Dat daartoe de uiterste krachtsontwikkeling noodig
was valt niet te ontkennen, maar toch zal de toekomst
nog veel meer inspanning vordaren.
De nieuwe kiesregeling toch zal aan de liberale
partij ongetwijfeld nadeelig zijn. Daardoor komt een
deel van het volk in de gelederen der kiezers plaats
nemen, dat tot nogtoe weinig politieke ontwikkeling
genoot en dat veel voorlichting zal behoeven om eeniger-
mate te komen op de hoogte, die onontbeerlijk is om
een juist oordeel te vormen van den staatkundigen
toestand van ons land, de eischen des tijds en de
wijze waarop de verschillende partijen aan die eischen
wenschen tegemoet te komen. Daartoe is leiding n od-
zakelijk, maar waar de kerkelijke partijen als vanzelf
hunne leiders hebben, naai' wier stemmen het volk
gewoon is op ander terrein willig het oor te neigen,
daar doet zich bij de liberale partij het gemis daar
van dubbel gevoelen En toch moet die leiding ,er
komen en wel spoedig. Het is volkomen waar, wat
het anti-revolutionair orgaan Het Vaandel dezer da
gen schreef:
sDoor de Tweede Kamer is de Reform bill aange
nomen. Welliiht dus, dat deze ontbin ïiog der Kamer
eerder komt dan men verwacht.
Voorbereidende werkzaamheden van onze kiesver-
eenigingen zijn derhalve dringend noodzakt-lijk.
Wacht men toch, totdat de ontbinding een feit is,
of zoolang het maar even kan, dan is het schier onmo
gelijk om op tijd klaar te komen."
Wij hebben hierbij tegelijkertijd het antwoord op
de vraag, wat er gedaan dient te worden?
De samenstelling van elk nieuw district is reeds
volkomen bekend en het terrein voor iedere kiesver-
eeniging nauwkeurig afgebakend. Alle vooi bereidende
werkzaamheden kunnen derhalve reeds worden aange
vangen, opdat, zoodra de tijding door het land weer
klinkt: »de Grondwetsherziening is aange >omen", het
plan van reorganisatie der kiesvereenigingen klaar ligt
en de verkenning van het terrein kan aanvangen.
Inzonderheid in districten als het onze is voorbereiding
gebiedend noodzakelijk, want al maken wij ons geen
enkele illusie, dat de liberale partij in ons district
het bij de samenstelling der nieuwe Kamer tot eene
overwinning zal brengen, het valt aan den anderen
kant niet te ontkennen, dat zij dit groote voordeel
heeft, dat zij in het vervolg in plaats van twee
slechts éene partij tegenover zich heeft staan.
Nagenoeg alle gemeenten, waar de Katholieken een
integreirend deel der bevolking uitmaken, ontvallen
aan het tegenwoordige districtBe.rgen-op-Zoom en
omstreken zullen voortaan op zich zelf staan, evenzoo
het vijfde dictrict, waaraan nog worden toegevoegd
Borsele, Driewegen, Nisse, Ovezand, Hoedekenskerke,
's-Heeivnhoek, Oudelande, Ellewoudsdijk, Baarland, Ril-
land-Bath, Waarde, Schore, Kruiningen, Krabbendijke,
Ierseke en Kapelle.
Behalve de laatstgenoemde zeven kunnen al de an
dere gemeenten tot de meer Katholieke gerekend
worden en de keuze blijft dus beperkt tusschen libe
raal en anti-revolutionair.
Ds kiezers tijdig te onderrichten, wat die keuze
beteekent, achten wij in den eersten tijd de taak der
kiesvereenigingen en de thans bestaande liberale kies-
vereeniging in ons district, gereorganiseerd naar de
samenstelling van dat district, zij daartoe tijdig in
staat.
Wij hopen en verwachten, dat daartoe spoedig de
voorbereidende maatregelen zullen kunnen worden ge
troffen.
GOES, 24 October 1887.
Wij vestigen de aandacht op ons feuilleton van
heden van de hand van den bekenden populairen
schrijver J. v. M. Jr. Het werd ons in den vorm eener
circulaire door het bestuur der Prins Hendrikstichting
toegezonden met het verzork er onze lezers op te wijzen.
Wij wisten daartoe geen beter middel dan het in ons
blad te plaatsen en wij ondersteunen gaarne het ver
zoek om gaven tot instandhouding en uitbreiding dezer
stichting ten behoeve van oude zeelieden.
Volgaarne vei klaren wij ons dan ook bereid aan ons
bur> au in i ntvangst te nemen de gelden die men
voor alt edele doel zou willen afzonderen.
Wcuieldinge. Aanstaanden Woensdag zal de Com
missaris des Konings ook deze gemeente
bezoeken.
Door het vervallen van den gewonen perso
nentrein, die vóór de zomerdienstregeling van dit
jaar te 11 u. 42 m. in de richting RozendaalVlis-
singen te Kruiningen arriveerde, ondervindt de o e s -
terhandel een groot ongerief. Die trein bracht de
brieven voor Ierseke uit Engeland aan, en daar deze
ongeveer te 1 uur besteld waren, konden de orders
voor dat land met den trein van 4 u. 33 m. nog
juist uitgevoerd worden. Nu evenwel bedoelde trein
een sneltrein geworden is, welke te Kruiningen niet
stopt, komen dezelfde brieven met den vo'geriden trein
ruim een uur later en zijn dan te laat in handen van
de geadresseerden om vóór 4 n. 33 m. nog oesters
in te pakken en naar 't station Kruiningen te vervoeren.
Dit inconvenient is door de heeren Schipper en
Kakebeeke ter kin nis van de bevoegde autoriteiten
gebracht, die zich niet ongenegen toonden er zoo mo
gelijk in te voorzien. Dit zou kunnen gebeuren door
een uitwerp-pakket met den straks bedoelden snel
trein, al of niet met terzijdestelling van de nu bestaande
post van 12 u. 52 m. te Kruiningen. Geschiedde het
eerste, d. i. werd die post opgeheven, dan zou dit
misschien aan anderen voor hunne brieven naar Goes,
Middelburg en Vlissingen weer ongerief kunnen ver
oorzaken. Daarom hebben genoemde heeren eene ver
gadering van belanghebbenden belegd, om hun gevoelen
omtrent eene betere postregeling in te winnen.
De oesterhandel was goed veitegenwoordigd en
allen verklaarden zich hoogst ingenomen met het denk
beeld van een uitwerp-pakket met den voormiddag-
sneltrein. Daardoor zou men niet alleen de Engelsche
brie»en, maar ook die uit Duitschland en een deel van
Belgie bijna 2 uren vroeger ontvangen. Alleen die uit
een ander deel van België zou m in dan pas met de
avondpost in handen krijgen dus een groote winst
tegenover een klein vei lies. Men zal nu verdere stap
pen bij de bevoegde macht doen, dis misschien te
gemakkelijker aan den billijken wensch der ojstei hande
laren kan voldoen, nu Ierseke in plaats van hulppost
een postkantoor wordt.
Hoewel de quantiteit beetwortelen grooter
is dan in de laatste jaren, laat de qualiteit veel te
wenschen over. Het suikergehalte, dat verl den jaar
ruim 9 pet. bedroeg, is thans gedaald tot ruim 7
pet., aldus meldt men uit Bergen-op-Zoom aan de N.
R. Ct.
Het volgens de denkbeelden en onder toezicht
van den ln luit. F. E. II. Liebert van het 8e
reg. inf., voor pakj stading ingericht geweer klein kali
ber onzer infanteiie, heeft bij de pro fmming te Delft
uitstekend voldaan eu is naar het depaitem»nt van
oorlog te 's-Hage opgezonden. De losse blikken maga-
zijntjes bevatten 5 patronen en vallen na het verschieten
der laatste patroon van zelf uit het geweer, waardoor,
evenals bij het Oosteniijksche fysteem Mannlicher, een
groote snelheid van vuren kan worden verkregen.
Men verwacht dat dit geweer, evenals dat door den
kapitein Vitali, van het Italiaansche leger, voor eene
proef in het groot bij den troep in aanmerking zal
komen. (,V. R. Ct
De Staats-Ct. bevat een verslag over de v I eesc fa-
vergiftiging in Augustus 1887 te Middelburg
waargenomen, ontleend aan de dasbetri ffende inge
komen ambtsberichten. Het vleesch, dat de ziektever
schijnselen veroorzaakte, was inge>oerd van eene koe,
die den 26en te Ileinkenszand, stervende aan ka'.fziekte,
uit nood geslacht was.
Dit vleesch was, volgens zeggen, te Heinkenszand
reeds bestemd voor de militairen. Het werd volgens
den commissaris van politie te Middelburg in den nacht
van den 27en op den 28en Augustns ostvangen door
den slager, tevens leverancier van het garnizoen, in
wiens winkel toen ook vleesch voor de militairen, door
de voedingscommissie goedgekeurd, voorhanden was.
Het des nachts ingevoerde vleesch werd echter eerst
den volgenden morgen door den stedelijken keurmeester
onderzocht en, volgens de aanteekening op zijn register,
goedgekeurd. De slager kon echter het bij d« gemeente-
veroidening voorgeschreven bewijs niet vertoonen.
De ziekteverschijnselen in casu kwamen het meest
overeen met die, welke eigen zijn aan vergiftiging door
ptomainen (lijkengift), organische alcaloïden, welke zich
bij het uit nood geslachte zieke dier blijkbaar snel en
in betrekkelijk groote hoeveelheid hebben ontwikkeld.
Deze ptomainen worden door verwarming niet ver
anderd, waardoor zich b at verklaren dat het vleesch
en de soep, na uren gekookt te hebben, hunne schade
lijke eigenschappen hadd-n behouden.
Daardoor wordt tevens duidelijk, waarom in dezen
niet aan georganiseerde kiemen (parasieten, bacteriën)
als oorzaak der ziekte kan gedacht worden.
Uit het op verzoek der regeering door den officier
van justitie te Middelburg ingesteld onderzoek is niet
gebleken, dat de singer L ynse drsbewust bedorven
vleesch heeft vei kochtwel wordt hij verdacht dat
hij bedrog heeft gepleegd bij den verkoop van vleesch
aan het garnizoen, doordien hij in plaats van het ge
keurde vleesch, dat ten bewijze daarvan met loodjes
was voorzien, ander vleesch, waaraan hij bedriegelijk
diezelfde loodjes had weten te bevestigen, heeft gele
verd en zoodoende het misdrijf begaan bedoeld bij art.
329 van het Wetboek van Strafrecht.
Door den officier van justitie wordt het onderzoek
in die richting voortgezet.
B. en W. van Middelburg hebben bij den Raad
rapport uitgebracht over den aanleg en de exploitatie
van de gemeentel ij ke waterleiding nit de
duinen in het Noorden van Walcheren. Zij stellen den
Raad voor, omtrent de levering der plannen en be
stedingsstukken en omtrent het houden van oppertoe
zicht gedurende den aanleg van het eerste jaar van
exploitatie, een contract aan te gaan met den heer
Th. Stang, directeur van de Haagsche waterleiding.
Tot den aanleg van de waterieiding hebben het
rijksdomein, het kroon lomein, de gemeentebesturen
van Serooskerke, van Vrouwepolder en St. Lanrens,
benevens het polderbestuur van Walcheren, hnnne
medewerking toegezegd. De geheele aan den staat
behoorende duinstre k van den noordoosthoek van
Walcheren tot nabij Domburg stelt de staat be
houdens goedkeuring der wetgevende macht ten
verkoop beschikbaar tegen eene som van 17,200.
Onder de door het polderbestuur gestelde voor
waarden behoort ook, dat wanneer om welkeredenen
ook, genoemd bestuur het verleggen of opruimen van
buizen wenschelijk acht, die opruiming zal moeten
geschieden uiterlijk binnen 2 jaren, nadat de aanzeg
ging hiertoe heeft plaats gehad.
Men schrijft uit Bruioisse aan de N. R. Ct.
Betreurenswaardige besluiten werden in den laatsten
tijd door of namens het vischbestuur genomen ten
aanzien der opening van de mosselzaadbanken
in Zeeland.
Menigmaal moet op het verkeerde daarvan gewezen
en openstelling in het voorjaar (Apiil en Mei), gevraagd
zijn, doch daaraan is geen gevolg gegeven, omdat
terechtwijzingen dienaangaande slechts beschouwd wor
den alleen in het belang der Bi uinissenaren te zijn,
aangezien men het er voor houdt dat het daar in den
herfst te druk is m,t opvangen, inpakken en verzen
den van oesters en mosselen, om zich met mosselzaad-
visschen onledig te kunnen houden. Dit is echter niet
jnist, want op welke mossel- en oestervisschersplaats
in Zetland is het in den herfst niet druk?
Het ware wel te wenschen, dat de aandacht van
hoogere autoriteiten op dezen tak van nijverheid werd
gevestigd, vooral nu het weer blijkt dat het mossel
zaad, in September gevangen en uitgezaaid, zonder
overdrijving voor drievierde gedeelte afgestorven en
bijgevolg verloren is, wat noodwendig het gevolg moet
worden, omdat het zaai in September nog jong en
zwak is waar nog bijkomt dat het zaad, hetwelk in
den herfst iu den grond getrapt wordt, dood gaat ter
wijl het in het voorjaar, door de natuur zelve geholpen,
weer boven komt en blijft leven.
Wordt met de openstelling der zaadbanken als tot
dusver voortgegaan, dan wordt het Zeeuwsche mossel
zaad kunstmatig vermoord, de handel gedupeerd en
de visscher genoodzaakt minder goed zaad, voor veel
geld, van elders te doen aanvoeren, hetwelk dan toch
nooit de bedoeling van het hooger bestuur, en zeer
zeker niet in het belang der visscherijen kan zijn.
Als vervolg op een vroeger gedane mededeeling
meldt de M. Cl. dat Ged. Staten voorstellen
aan het gemeentebestuur van Kolijnsplaat een jsar-
lijksch subsidie van 200 te verleenen ter voorziening
in de. geneeskundige hulp, en aan het gemeentebestuur
van Westkapelle een jaarlijksch subsidie van 100
ter voorziening in de verloskundige hulp. Zij wenschen
aan het subsidie de voorwaarde te verbindena dat
een gelijk subsidie door het rijk worde verleend; b dat
uit de gemeentekas eene bijdrage worde gegeven min
stens gelijkstaande met het thans door de gemeente
daarvoor uitgetrokken bedrag; en verder te bepalen,
dat het subsidie voor elke gemeente zal ingaan met
1 J inuari 1888, of zooveel later als de te benoemen
titularis in functie zal treden, en bij het bestaan eener
vacature zal ophouden.
De eerstvolgende oproeping van jongelingen bij
het instructie-bataljon te Kampen is bepaald
op 16 November, zijnde de laatste in dit jaar.
De residentiebriefschrijver van het Zeewsch Daqbl,
meldt omtrent de troonsopvolging in Luxem
burg, dat Z. M. Koning Willem III, die er piijs p
stelt, dat Luxemburg zelfstandig blijve, zich er van
