1887. N°. 125,
Zaterdag 22 October.
74stc jaargang.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd ep feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH VAN DITMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COIKANT.
De prijs der gewone advertentiën is van I5 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slecht»
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
GOES, 21 October 1887.
Wie gisteravond de soirée van de vereeniging
»H er cu le s" heeft bijgewoond, zal wel met ons
moeten erkennen, dat zij sedeit hare jongste uitvoe
ring aanmerkelijk is vooruitgegaan en niet het minst
op tooneelgebied. De beide opgevoerde stukjes«Het
spreekuur van den dokter" en Dirk Nergensthuis"
werden vlug en goed afgespeeldvooral bet eerste
viel zoowel om den inhoud als om het spel zeer in
den smaak, wat voor een groot deel te danken was
aan Jan Spreeuw, die zijn lol zeer goed vertolkte.
Wat de afdeeling gymnastiek betreft, ook op dat
gebied was weder vooruitgang te bespeuren. Nieuwe
leden waren toegetreden en brachten nieuwe krachten
aande oude hadden in kracht en juistheid van uit
voering gewonnen. Zoowel voor de spelers en werkers
als voor het publiek was het gisteren een hoogst aan
gename avond.
Vóór het nastukje bleek bovendien nog de dank
baarheid der leden aan hunne leiders: dhrn. P. Van
der Meulen en Z. D. Van der Bilt la Motthe. Nadat
de gansche vereeniging zich in een breeden kring op
het tooneel had geschaard met het vaandel, versierd
met de medaille van 19 Februari jl door de sociëteit
«de Unie" alhier eraan gehecht, in het midden van
den kring, sprak een der leden in hartelijke bewoor
dingen den beiden genoemden heeren toe om hun dank
te zeggen voor de moeite, die zij zich getroosten om
de vereeniging «Hercules" te leiden en bood beiden
daarbij een keurig bewerkte photographie in zwarte
lijst, een nette groep van de leden der vereeniging,
aan. De heeren Van der Bilt la Motthe en Van der
Meulen toonden zich beiden zeer erkentelijk voor de
hun gebrachte hulde en gaven de verzekering, dat zij
steeds bereid zouden bevonden worden de vereeniging
met raad en daad bij te staan.
De photographie is vervaardigd door dhr. J. J. Quist
alhier en levert weder bet bewijs, dat in diens atelier
uitstekend geslaagde photographieën kunnen worden
vervaardigd.
Mochten wij eene opmerking maken dan zou het
deze zijn, dat het programma te uitgebreid is en
daardoor de soi'ée te lang duurt. Om half acht be
ginnen en eerst te kwart vóór twaalven eindigen is
te lang. Het best ware dit te vinden door éen tooneel-
stukje wegtelaten. Ware dit gisteren geschied, dan zou
de voorstelling om elf uur afgeloopen zijn geweest,
wat voor niet-dansers een geschikt uur is om huis
waarts te gaan en voor dansers om die bijzondere
soort gymnastiek te gaan beoefenen.
De A. R. Ct. bevat het bericht, dat er van de
oprichting eener schietbaan alhier vermoedelijk
niets zal komen vanwege de hooge kosten. Ongetwijfeld
hebben wij hier te doen met een sprekend voorbeeld van
clairvoyance, aangezien tot hiertoe van de deskundigen,
die een onderzoek naar het terrein om deze plaats
hebben ingesteldgeen rapport bij het gemeente
bestuur is ingekomen.
Provinciaal blad van Zeeland no. 103 bevat
de volgende circulaire van den Commissaris des Konings
aan de burgemeesters in Zeeland
«Het is den Minister van Koloniën wenschelijk voor
gekomen in het belang der koloniale werving
eenige officieren en gepensionneerde officieren van het
leger in Nederlandsch-Indië uit te zenden, met opdracht
zooveel mogelijk in overleg met de burgemeesters ten
platten lande voorlichting en waar noodig ook eenige
geldelijke hulp te verleenen aan personen, die zich naar
Harderwijk wenschen te begeven ten einde aldaar dienst
te nemen.
Aan die officieren wordt tevens opgedragen hunne
komst in eenige gemeente steeds te voren aan te kon
digen aan het hoofd dier gemeente, met uitnoodiging
tijdig bekend te maken, dat en waar hij daar ter
plaatse zal zijn te ontmoeten.
Voor deze provincie is aangewezen de gepension
neerde kapitein J. J. Van Poll".
De Raad der gemeente 's-Gravenpolder besloot
gisteren tot den aanleg van een telephoonver-
binding met Goes, indien de kosten van aanleg
voor 's-Gravenpolder niet te groot mochten zijn. Der
halve verzond de Raad een schrijven aan den Minister
van W. H. en N. om, gelet op art. 2 van de wet
van 22 Sept. '86 St.bl. 164, ZEx. te verzoeken mede-
deeling te doen van de kosten en voorwaarden eener
telephonische verbinding van 's-Gravenpolder. Voorts
werd, op voorstel van den heer Overman, besloten de
acht achterliggende gemeenten uit te noodigen 's-Gra-
venpolder in de kosten van aanleg te gemoet te komen.
(M. Ct.)
's-Heer Abtskerke. Onze gemeente zal a. s. Maan
dag bezocht worden door den Commissaris des Konings.
Ierseke. Gisteravond hield de gemeenteraad
eene vergadering.
Bij de opening waren afwezig de heeren Lemsun,
Sauer en Hartoog, waarvan de beide eersten evenwel
later ter vergadering verschenen.
Ingekomen waren de goedkeuring le van de ver
ordening op de tapperijen, 2e van bft contract tol
verhuring van het post- en telegraafkantoor aan het
Rijk en 3e van de traktementsregeling voor een 4en
onderwijzer aan school 1.
Eene mede ingekomen aanbieding van de Wed.
Massee Zoon te Goes tot levering van brandspuit
slangen volgens bijgevoegde prijscourant zou pas later
ter sprake kunnen komen.
De Voorzitter deelde mede, dat de levering van een
torenuurwerk is toegewezen aan den heer Van Bergen
te Midwolda voor 690. Daar evenwel om het uur
werk een houten of glazen kast moet worden aange
bracht stelden Burgemeester en Wethouders voor, voor
het uurwerk eene leening uit te schrijven groot f 800
ad 4 pet., aflosbaar in hoogstens 8 jaar. Dit werd
met algemeene stemmen aangenomen.
Van het Burg. Armbestuur was ingekomen het
verzoek, dat het Gemeentebestuur aan Ged. Staten
machtiging zou vragen tot de schenking door bet
Armbestuur eener bijdrage van 600 voor den genees
kundigen dienst en van eene andere groot 800 voor
die kosten van bet lager onderwijs, waarvan het rijk
geen 30 pet. vergoed. (De laatste som was het vorige
jaar bijgedragen voor bestrating en rioleering.)
Naar aanleiding van het tot heden behandelde wer
den in de begrooting eenige wijzigingen gebracht, en
werd deze ten slotte in ontvang en uitgaaf vastgesteld
tot een bedrag van 23594,8914.
Daarna vroeg en verkreeg de Voorzitter machtiging
tot het uitbetalen van f 135,38 (te nemen uit de
onvoorziene uitgaven) o. a. voor drukloon van bestek
en teekening van den toren, en van eene gratificatie
groot 10 aan ieder der veldwachters Bles en Koster
alhier, Aarts te Goes en Hendriks te Rilland-Bath.
Van Ged. Staten was nog ingekomen de kennisge
ving, dat zij het raadsbesluit van 17 Sept. II., waarbij
aan 3 onderwijzers hunne gratificatie groot 25 voor
ieder vol jaar verblijf wordt ontnomen, niet kunnen
goedkeuren. Volgens de bewoordingen van het raads
besluit, waarbij indertijd aan die onderwijzers die toe
lage was verstrekt, moeten de 25 niet als gratificatie
maar als traktementsverheeging beschouwd worden.
Zij (Ged. Staten) achten dus de terugname n:et billijk
en willen de onderwijzers tegen willekeurige trakte
mentsverlaging vrijwaren.
Hiertegen voerde de Voorz. aan, dat in de redactie
van laatstbedoeld raadsbesluit een fout is ingeslopen.
Die 25 gulden kunnen niet als traktement beschouwd
worden, want zij worden in eens uitbetaald en komen
bij de berekening van de bijdrage voor het pensioen
fonds niet in aanmerking. Het motief, waarop de gra
tificatie is verleend, is door de vermeerdering van
onderwijzers vervallen en dus vervalt ook de gratifi
catie. B. en W. kunnen zich dus niet met de ziens
wijze van Ged. Staten vereenigen en stellen den Raad
voor tegen hunne beslissing bij den Koning in hooger
beroep te gaan. Dit werd met algemeene stemmen
aangenomen.
Ten slotte deelde de Voorzitter mede, dat de Comm.
des Konings deze gemeente op a. s. Woensdag ongeveer
12 uren denkt te bezoeken en dat hiervan bij publi
catie kennisgeving aan de inwoners is gedaan.
De heer Sinke verzocht nog, dat in het gedeelte
der zaal, hetwelk voor het publiek en de verslaggevers
is bestemd, eene lamp zou opgehangen worden. Van
dit verzoek zou nota genomen worden.
Hierna werd de vergadering voor het publiek ge
sloten, maar bleef de Raad naar aanleiding van het
te wachten bezoek van den Comm. des Konings nog
in gesloten zitting bijeen.
Wemeldinge. De loop van den postbode alhier
heeft heden eene belangrijke wijziging ondergaan, die
tevens verbetering is. Ging hij sedert Juli 1868 twee
maal per dag via Kapelle naar het Station Biezelinge,
zoodat hij 's zomers om den zwaren zandweg nog al
vaak een grooten omweg moest maken thans is de
verbinding met bet station Vlake bewerkstelligd, waar
door de bode èn in tijd èn ia gemakkelijkheid van weg
gewonnen heeft.
Woensdag ontving de gemeente Borsele een
bezoek van den heer Commissaris des Ko
nings. De ingezetenen van het dorp toonden reeds
vroeg in den dag hunne ingenomenheid met de komst
door het uitsteken der vlaggen, die in grooten getale
werden ontpldoid.
Omstreeks half een arriveerde jhr. De Brauw, waar
van de inwoners werden verwittigd door het luiden
der klok. Na in het gemeentehuis verwelkomd en
door den gemeenteraad gecomplimenteerd te zijn, wer
den achtereenvolgens bezocht de openbare school, de
kerk der Herv. gemeente, de begraafplaats en de be
waarplaats der brandbluschmiddelen. Intusschen on
derzocht de heer Hartman de gemeente-administratie.
In het gemeentehuis teruggekeerd, gebruikte de Com
missaris aldaar een collation, na afloop waarvan de
rondreis werd voortgezet naar Driewegen. Ter
audiëntie had zich niemand aangemeld.
Zeer ten gerieve der landbouwers zijn thans ook
op de kaaien der gemeenten St. Annaland en Scherpe-
nisse vaste weegbruggen geplaatst. Hebben de
aandeelhouders dier inrichtingen eenig voordeel er bij,
de levera' ciers van suikerbieten, aardappelen, ajuin,
enz. hebben alle zekerheid, dat het gewicht van hun
geleverde producten juist bepaald wordt. Behalve aan
de losplaatsen te Oud-Vosmeer en Nituw Strijen (ge
meente Poortvliet) zijn thans in alle gemeenten van
het eiland Tolen zulke weegtoestellen geplaatst.
Bij Kon. besluit is pensioen verleend ten laste
van den staat aan A. M. Van H e u v e n, gewezen
deurwaarder bij de arrondissements-rechtbank te Mid
delburg, en vroeger deurwaarder bij het opgeheven
provinciaal gerechtshof in Zeeland, ten bedrage van
149 's jaars.
Volgens berichten uit Zwitserland zal Z M. de
Koning der Nederlanden zich in het voorjaar niet
naar Evian (aan den Zuidelijken oever van het meer
van Geneve) begeven, maar gedurende geruimen tijd
verblijf houden te Territe-Montreux, aan den Oosthoek
van dat meer gelegen.
Te Bergen-op-Zoom is overleden de heer Adal
bert De Bourbon, kapitein der infanterie.
Zooals men weet, is deze familie overtuigd afstam
melingen te zijn van Lodewijk XVII, die niet op jeug
digen leeftijd in den Temple bezweken zou zijn.
Omtrent de geschiedenis van hunne aanspraken leest
men in de Encxjclopaedie van Winkler Prins (in deze
grootendeels het Conversations Lexikon van Brockhaus
volgende) deze bijzonderheden.
«Terwijl Hébert te Parijs terechtstond, zag men een
zekeren Morel de St. Dilier optreden, die in naam
van den echten, waren Lodewijk XVII tegen de aan
matigingen van dien gelukzoeker protesteerde. De
pretendent van dezen Morel was een Duitscher, Karl
Wilhelm Naundorf geheeten en afkomstig uit de Neder-
Lausitz. Hij woonde vroeger als horlogemaker en vader
van een talrijk gezin te Krossen, en stond algemeen
bekend als een oprecht en oppassend man. Reeds lang
beschouwde hij zichzelven als Hertog van Normandië.
Hij leverde een verhaal van zijne vlucht uit den Temple
en wendde zich tot verschillende Mogendheden, alsmede
tot de Hertogin van Angoulême (de dochter van Lo
dewijk XVI).
«Na de Juli-omwenteling begaf hij zich met xijn
gezin naar Frankrijk, waar hij, ook wegens de overeen
komst van zijn gelaatsvorm met dien der Bourbons
en wegens de treffende gelijkenis zijner dochter met
Marie Antoinette, vele aanhangers vond.
«Hij wendde zich tot de Kamers, maar deed afstand
van de kroon ten behoeve van het Huis van Orleans,
onder voorwaarde dat men hem in staat stelde om
als Prins van den bloede te leven.
«De stichting van een dagblad, waarin hij zijne
rechten wilde bepleiten, bracht hem evenwel spoedig
in geldverlegenheid, zoodat hij als oplichter en be
drieger werd aangeklaagd. De Rechtbank besliste
echter dat Naundorf niets was. niet eens een bedrie
ger, en sprak hem vrij. Later vestigde hij zich te
Delft, waar hij in vrij goede omstandigheden leefde
en in 1845 overleed, met den ijver der innigste over
tuiging verdedigd door zijnen trouwen vriend graaf
Gruau de la Barre.
«Ook nog veel later in den laatsten tijd van
het tweede Keizerrijk en geholpen door Jules Favre
heeft zijn zoon vruchtelooze pogingen aangewend om
te Parijs de rechten zijns vaders, en alzoo ook de
zijne, te doen gelden."
De Bourbon was als volontair in dienst getreden
bij het 6e reg. inf., en werd in Jan. 1864, nadat hij
als Nederlander was genaturaliseerd (hetgeen met veel
moeilijkheden gepaard ging) tot 2e luit., in 1867 tot
le luit, benoemd. In dezen rang werd hij spoedig over
geplaatst bij het reg. grenadiers en jagers, en bleef
daarbij dier.en, tot hij in Mei 1883 tot kapitein bij
het 3e reg. inf. werd benoemd. Zijn overlijden zal
door zijn vele vrienden zeer worden betreurd.
De lijkkist, welke zijn stoffelijk overblijfsel bevat,
draagt op eene koperen plaat de volgende inscriptie
Adal berth da Bourbon
Prince de France
Gapitaine d' Infanterie
de I' Armée Néarlandaise
né le 26 Avril 1840 a Ealing (Angleterre)
décédé le 18 Octobre 1887 a Bergen-op-Zoom.
Een berichtgever houdt in de Tijd vol, dat de
dood van het als student aan de Groninger Hoogeschool
ingeschreven jongmensch, indirect wèl moet geweten
worden aan het groenloopen. Hij schrijft:
»'s Avonds was er zoogenaamde «donderjool" bij
den heer Fr., student alhier. De overleden groen moest
daarheen en zag er vreeselijk tegen op, omreden dat
ze daar vreeselijk worden geplaagd.
Om die plagerijen des te beter te kunnen verdragen,
heeft dat ongelukkige jongmensch er wat couragewater
opgezet, dat, zooals ge weet, de doodelijke uitwerking
heelt gehad.
Dit is de zuivere waarheid, algemeen te Groningen
bekend en publiek verteld, maar door alle couranten
hier verzwegen".
Toegevende, dat de dood van den student geen recht-
stre.ksch gevolg was van het groenloopen, zal men
toch niet beweren, dat deze veroudeide instelling
glansrijk en smetteloos uit bet debat komt. In geen
geval wordt de sympathie verhoogd voor deze wijze,
waarop de leden worden opgenomen in de kleine maat
schappij, die uit de kern onzer jongetir gschap bestaat,
teekent de Arnh. Ct. hierbij aan.
Het wetsontwerp houdende bepalingen omtrent
den zoutaccijns, dat in de vorige zitting der
Kamers onafgedaan bleef, is door de Regeering bijna
onveranderd weder ingediend, met eene beantwoording
tevens van het Voorloopig Verslag der Tweede Kamer.
De Minister doet opmerken dat de toestand der
schatkist geene afschaffing van dezen accijns toelaat,
die 3,700,000 'sjrars opbrengt, en die bovendien
niet het eerst voor afschaffing in aanmerking zou komen;
want door schier alle staathuishoudkundigen wordt
de leer gehuldigd dat in beschaafde landen, waar de
openbare dienst groots uitgaven vordert, enkele be
lastingen onvermijdelijk zijn, die niet uitsluitend door
de meergegoeden, maar door alle ingezetenen worden
opgebracht.
Met de voorstanders van verlaging kan de Minister
evenmin medegaan. De tijd is nog niet gekomen om
de inkomsten van den Staat te verminderen met
minstens 1,400,000, wat noodig zou zijn om. door
eene verlaging van het recht van 9 tot 5, de
fraude langs de Belgische grens te fnuiken.
In de Heldring-gestichten te Zetten
waren op 1 Oct. j.i. 307 meisjes en kinderen geplaatst,
nl. op Steenbeek 42, Magdelenahuis 23, Bethel 51,
Talitha Kumi 138, opleidingshuizen 23 en normaal
school 30. Sedert de oprichting van deze gestichten
tot heden zijn daarin reeds 3772 meisjes en kinderen
verpleegd gewoiden, als op Steenbeek 1328, Magda-
lenahuis 194, Bethel 770, Talitha Kumi 1124, oplei
dingshuizen 52 en normaalschool 304. Slechts 34
plaatsen ziju meer beschikbaar, terwijl weder 13 aan
vragen tot plaatsing zijn ontvangen.
O.-Indië. Ontslagen eervol uit 's lands dienst de
opzichter 2e kl. bij den waterstaat J. Visser.
Landbouw en Veeteelt.
Proeven met twintig soorten aardappelen voor
consumtie, op de Groningsche kleigronden genomen,
deden zien, dat de opbrengst verschilde van 7000
kilo tot 26000 kilo. Vele soorten gaven een minimum
van zieke knollen, maar van andere was wel Va aan
getast. Terwijl van enkele soorten de opbrengst zeer
aanzienlijk was, werd tevens de smaak goed bevonden.
Het is opmerkelijk, dat op de kleigronden blijkbaar
geheel andere sooiten willen tieren dan op cultuur
gronden, zooals b.v. in de veenkoloniën. Friesche jam
men en Zeeuwsche blauwe waren vooral zeer goed. Er
werden weinig zieke onder aangetroffen.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Beroepen te Willemsoord ds. J. Dommisse Cr.,
te Gapinge.
Bij de Woensdag gehouden herstemming voor
2 leden van het kiescollege der Ned. Herv. kerk
alhier zijn gekozen de heeren L. Meijler met 102 en
E. Kerkhove met 100 stemmen. De heeren C. Gierum
en F. J Boone verkregen 97 en 80 stemmen. Bij de
eerste stemming waren op genoemde heeren resp:c-
tievelijk uitgebracht 62, 58, 84 en 57 stemmen.
Kloetinge. Tot leden van het kiescollege bij de
Herv. gemeente alhier zijn gekozen de heeren J. Paar-
dekooper, H. Ode en A. Leendertse.
Bij de stemming voor notabelen bij de Her
vormde gemeente te Wolfertsdijk op jl. Woensdag
zijn ditmaal 86 stemgerechtigden opgekomen. Met
volstrekte meerderheid zijn tut leden van dit college,
om 1 Jan. 1892 af te treden, gekozen de heeren H.
Van Strien Jz. met 45 en M. Tolhoek Jz. met 43
stemmen. De beide aftredende leden M. Tolhoek Dz.
en Adr. Op 't Hof erlangden respectievelijk 33 en 31
stemmen, terwijl nog enkele stemmen op 2 andere
personen werden uitgebiacht.
's-Gravenpolder. Benoemd tot onderwijzeres bij het
openbaar lager onderwijs in deze gemeente mejuffrouw
C. W. Janse te Schore.
De raad der gemeente Alkmaar bepaalde inder
tijd, dat onderwijzeressen aan de openbare lagere
scholen aldaar, die in het huwelijk treden, verplicht
zijn ontslag aan te vragen, uiterlijk op den dag, waarop
haar huwelijk voltrokken wordt. Z. M de koning heeft
thans dit raadsbesluit, als strijdig met art. 29 in ver
band met art. 13 der onderwijswet, vernietigd.