1887. N°. 98.
Zaterdag 20 Augustus.
74ste jaargang.
Z. D. Van der Bilt La Motthe.
De Staten-verkiezing.
Z. D. Van der Bill La Mcllhe.
G0ES11E
Da uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH VAN DITMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van i5 regels 50 cent, elke regel meer 10 cont.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande ea contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Nauwelijks zijn de verkiezingen voor den gemeen
teraad achter den rug, of ons district wacht een
nieuwe strijd aan de stembus, thans ter verkiezing
van een lid van de Prov. Staten in de vacature, ont
staan door het overlijden van jhr. J. L. De Jonge
en wanneer wij ook deze verkiezing straks achter den
rug zuilen hebben, staat er reeds weder eene voor de
deur door de ontbinding der kamers.
Er zal daarom nog menige gang naar de stembus
moeten worden gedaan en zulks te meer, omdat het
reeds nu te voorzien is, dat het beide keeren op eene
herstemming zal uitloopen. Juist met het oog daarop
betreuren wij het ten zeerste, dat er ook ditmaal
weder eenige verdeeldheid in het liberale kamp is te
ontdekken.
Dat de anti-revolutionairen en katholieken ieder een
eigen candidaat stellen is begrijpelijk maar dat in
het Oosten van Zuid-Beveland weder stemmen opgaan
ten gunste van eene candidatuur Vereeke, betreuren
wij. Niet omdat wij tegen die candidatuur zelve zoo
groote bezwaren hebben, maar omdat zij, evenals in
1882, weder gesteld is, nadat de liberale kiesvereeni-
ging in dit district had gesproken. Waarom, vragen
wij, worden die voorstanders van den heer Vereeke
dan niet lid van de kiesvereeniging en bepleiten zijn
goed recht op een zetel in de Staten in den boezem
der vergadering, teneinde hem langs dien weg can
didaat gesteld te krijgen Of, wanneer zij daartegen
bezwaren hebben, waarom dan niet vóór de vergadering
der kiesvereeniging, waarin de candidatenlijst werd op
gemaakt en die te voren was gepubliceerd, zich met
het bestuur der vereeniging in betrekking gesteld om
de aandacht op den heer Vereeke te vestigen 1 Nu
kan die candidatuur niet anders dan verwarring stich
ten de hoop, dat dhr. Vereeke gekozen wordt of
zelfs maar in herstemming komt, is zeer gering en
ten slotte is zij alleen geschikt om de liberale partij,
waartoe toch ook dhr. Vereeke behoort, bij de stem
bus den strijd te doen verliezen.
Doch wij wanhopen daarom nog geenszins en wij
vertrouwen, dat dhr. Vereeke de eerste zal zijn om,
wanneer hij bij eene herstemming mocht afvallen, zijne
aanhangers dringend uit te noodigen hunne stem nit
te brengen op onzen candidaat, den heer
Eene verkiezing voor de Provinciale Staten draagt
altijd eenigermate een tweeledig karakter. In de eerste
plaats beoogt zij eene districtsvertegenwoordiging ter
behartiging van de onmiddellijke belangen van dat
deel der provincie, waar de verkiezing plaats heeft;
in de tweede plaats heelt zij een politieke tint, omdat
de Prov. Staten geroepen zijn om de leden der Eerste
Kamer te verkiezen.
Beide quaesties zijn in dezen strijd van even groot
belang. Het is waar voor eene omzetting van de Staten,
zoodanig, dat geene liberale afgevaardigden voor de
Eerste Kamer zouden gekozen worden, bestaat nog
geen direct gevaar, maar toch is iedere zetel meer een
belangrijke steun voor onze partij en lauwheid zou ook
in dezen tot flaalen ondergang kunnen leiden. Zoo ooit
dan is het in de laatste weken duidelijk gebleken, wat
de voorstanders der neutrale school te danken hebben
aan de tegenwoordige samenstelling van de Eerste
Kamer en het is daarom ten allen tijde plicht ook bij
de verkiezingen voor de Prov. Staten dat liberaal be
ginsel hoog te houden. Het politiek karakter der ver
kiezing wint bovendien, naarmate de strijd loopt over
candidaten, die allen in het district zelf wonen, zooals
thans het geval is. Was dit niet het geval, het districts -
belang zou dan, voor zooveel ons betreft, meer op den
voorgrond treden. Toch mag dit geenszins uit het oog
worden verloren en dient met allen ernst de vraag
gesteld te worden, welke der candidaten ook uit dat
oogpunt de voorkeur verdient.
Dat dhr. Huvers nimmer, dhr. Timans althans niet
bij eerste stemming onze candidaat kan zijn, behoeven
wij niet nader te betoogen. De politieke beginselen
dier beide heeren zijn daartoe te veel met de onze in
strijd. Maar ook afgescheiden daarvan komt het ons
niet twijfelachtig voor, dat dhr. Z. D. VAN DER
BILT LA MOTTHE boven allen de voorkeur verdient.
PhWij zouden bijna de vraag durven stellenwie kent
dhr. LA MOTTHE niet? Er is in ons district schier
niemand aan te wijzen, die in zoo hooge mate popu
lair, niemand, die in zoo tallooze betrekkingen werk
zaam en nuttig werkzaam is als hij. Reeds op zeer
jeugdigen leeftijd Goesenaar geworden, heeft de heer
LA MOTTHE zich in den loop der jaren bekleed ge
zien met tal van betrekkingen, de éen meer de ander
minder belangrijk, maar alle getuigende van het ver
trouwen, dat zijne medeburgers in hem stellen en
steeds heeft hij getoond, de rechte man op de rechte
plaats te zijn. Zijn ambt van gemeente-ontvanger, dat
hij nu reeds 21 jaren bekleedt, is zeker wel de post,
die het meest van groot vertrouwen getuigt, maar ook
de overige functiën, die hij hier ter stede bekleedt
voorzitter van het Gasthuisbestuur, commissaris van
de coöperatieve voorschotvereeniging enz. enz., zij allen
leveren het bewijs, dat dhr. LA MOTTHE algemeen
geacht en gezien is. En hoe zou het ook anders als
men ziet hoe velen met hunne persoonlijke belangen
zich tot hem wenden met de zekerheid, bij hem altijd
een open oor en eene hulpvaardige hand te vinden,
waar het geldt het goed recht te handhaven of steun
te verleenen, waar dit noodig is. En al mogen dit
nu niet alle argumenten zijn om hem tot lid der Staten
te verkiezen, zij vormen toch te zamen deze groote
beweegreden daartoe, dat met grond verwacht mag
worden, dat hem, die steeds gereed is de belangen
van het individu te behartigen, toch ook met het volste
vertrouwen de belangen van het geheele distriet kunnen
worden opgedragen.
Maar er is meer. En in zijne betrekking van bur
gemeester der gemeente 's-Heer Abtskerke c. a. èu
als ontvanger-griffier van den polder Baarland is de
heer VAN DER BILT LA MOTTHE volkomen op de
hoogte van alles wat gemeente- en polderzaken betreft
en zulke mannen passen in het college van de Prov.
Staten. De aangelegenheden der gemeenten en van
polders vormen toch de hoofdmomenten van den werk
kring der Staten en wanneer daarbijgevoegd kan worden,
dat onze candidaat als ontvanger van de hoofdplaats
van het district ook op het gebied der gemeentelijke
financiën goed te huis is, dan dunkt ons, dat zulk een
candidaat bijna boven iedere aanbeveling is verheven,
en mogen wij met allen ernst vragenof een der
andere candidaten den heer LA MOTTHE in geschikt
heid voor het lidmaatschap der Staten kan evenaren
Wij hebben waarlijk niet naar argumenten behoeven
te zoeken om den liberalen candidaat aan te bevelen
en wij gelooven, dat ieder, die den heer LA MOTTHE
kent en die van een onpartijdig standpunt de zaken
beoordeelt, hem zijne stem niet zal onthouden.
Toch is samenwerking nu meer dan ooit geboden,
nu iedere partij een eigen candidaat stelt. De liberalen
kunnen reeds bij eerste stemming de zege behalen,
maar daartoe is krachtige samenwerking noodig. Be
trachten wij die door op Woensdag 24 Augustus
trouw ter stembus te komen en onze biljetten in te
vullen met den naam van den heer
GOES, 19 Augustus 1887.
Het bestuur der liberale kiesvereeni
ging «Goes" heeft zich per brief tot de Goesche
afgevaardigden ter Tweede Kamer dhrn. A. baron
Schimmelpenninck Van der Oije en jhr. mr. A. F De
Savornin Lohman gewend met het verzoek zeo moge-
lijd het bestuur te willen inlichten omtrent hunne
houding bij de Grondwetsherziening in tweede lezing
aan te nemen en zulks met de bedoeling, om, wanneer
deze beide heeren mochten verklaren, da Grondwets
ontwerpen in tweede lezing te willen helpen aannemen,
dan aan de kiesvereeniging voor te stellen ditmaal
geene candidaten van liberale zijde te stellen. Thans
is van baron Schimmelpenninck het volgende antwoord
bij het bestuur ingekomen
Huize de Geldersche Toren
18 Augustus 1887.
WelEdelGeboren Heer
Ik begin met u verschooning te vragen, dat ik
niet eerder uw geacht schrijven van 16 Augustus
heb beantwoord maar niet in 's Hage zijnde bereikte
uwe missive mij eerst gisteravond. Ik hoop niet, dat
daardoor vertraging zal zijn teweeggebracht in de
electorale werkzaamheden der liberale kiesvereeniging.
Wat uwe geëerde vraag betreft zoo moet ik UEd.
mededeelen, dat ik geene vrijheid gevoel mij uitte-
laten, of ik bij de tweede lezing mijn goedkeurend
votum aan een of meerdere hoofdstukken zal geven.
Zelfs in het geval, dat bij de tweede lezing een of
meerdere hoofdstukken door mij werden aangenomen,
zou ik tegenover uwe kiesvereeniging toch geene be
lofte mogen afleggen, al waardeer ik de welwillend
heid, die in uw schrijven doorstraalt.
Ik heb de eer, met hoogachting te verblijven
UEd. Dienstvaardige Dienaar
Schimmelpenninck v. d. Oije Van Nijenbeek.
Het komt ons voor, dat na dit antwoord de kies
vereeniging niet kan nalaten de candidatuur van dhr.
Schimmelpenninck te bestrijden.
Van den heer Lohman ontving de kiesvereeniging
nog geen antwoord.
Gisteren had te Bergen-op-Zoom de aangekon
digde meeting plaats tot oprichting eener coöpe
ratieve vereeniging voor den oester-
handel, te vestigen te Ierseke. De vergadering was
druk bezocht en het denkbeeld vond aigemeene in
stemming. Het presidium werd waargenomen door
dr. F. Leo De Leeuw van Wemeldinge. De ontworpen
statuten werden met eenige wijzigingen aangenomen'
waaronder behooven, dat het buitengewone lidmaat
schap niet ƒ2,50 maar ƒ10 'sjaarskost, dat buiten
gewone leden geen stem krijgen, dat niet de algem.
vergadering maar het bestuur qualiteit en gewicht
der te leveren oesters bepaalt, dat bestuursleden ver
goeding van reis- en verblijfkosten erlangen en dat,
als de algem. vergadering tot verlaging van prijzen
besluit, de leden vrij zijn het aantal beschikbaar ge
stelde oesters te wijzigen.
De heer Ochtman te Goes bracht namens de ver
gadering zijn dank toe aan de commissie van uitvoeiing.
Daarna werd de lijst tot toetreding als lid ge
presenteerd. 37 personen, waaronder van de voor
naamste oesterkweekers, plaatsten daarop hun naam,
evenwel niet allen als gewone leden.
Donderdag a. s. zal te Bergen-op-Zoom een tweede
vergadering gehouden worden, o. a. tot benoeming
van een bestuur.
Kruininge. In de gisteren gehouden vergadering van
de kiesvereeniging «Gemeentebelang" werd, met op
één na algemerne stemmen, tot candidaat gesteld voor
de prov staten dhr. J. Vereeke.
De vergadering was van oordeel, dat het oostelijk
deel van Zuid-Beveland, hetwelk 12000 inwoners telt,
ook uit zijn midden een vertegenwoordiger in de prov.
s aten dient te hebben.
De Goesche correspondent van de Standaard
raakt zoodanig verward in de liberale candidatpn voor
de Prov. Staten en de Tweede Kamer, dat hij o. a.
meldt, dat mr. Walter bedankt heeft voor eene even-
tueele candidatuur voor de Staten. Wij kunnen hem
mededeelen, dat mr. Walter reeds geruime jaren voor
het district Hulst zitting in de Staten heeft en dus
van eene candidatuur zelfs geen sprake was. Hij werd
genoemd voor de Tweede Kamer, doch bedankte. Dat
de liberalen niet gelukkig zouden zijn, o. a. omdat
dr. Frowein bedankte, is evenzeer onjuist. Met uit
zondering van zeer enkelen hebben de liberalen in d t
district met genoegen vernomen, dat die «man van
de toekomst" geene candidatuur wilde.
Men deelt ons mede, dat vanwege de Christel.
Jongelingsvereeniging rKen den Heer in al uwe wegen"
alhier dezen winter weder lezingen zullen worden
gehouden.
De heeren Geel van Amsterdam, dr. Riemens van
Middelburg en waarschijnlijk Biestervelt van Gorinchem
zullen daarbij optreden.
De Stand, brengt den minister Heemskerk dank,
dat de verkiezingen voor de nieuwe Tweede
Kamer der Staten Generaal reeds op den 1 September
werden bepaald. «Heemskerk hebbe dank, dat h j niet
getreuzeld en niet op zien komen gespeeld heeft, maar
doortastte en stroom in den politieken vliet bracht."
Maar de medaille heeft een keerzij, die voor de
lei Iers der verkiezingen bestemd is: «wat de enquête
commissie terecht als slavenarbeid brandmer kte, is nog
een dolce far niente vergeleken bij wat thans onzen
stembus-agenten wacht. Geen asem zal er voor geld
te krijgen zijn. Alles zal over den kop loopen. Het
zal een jagen en drijven, een slaven en sloven zijn om
gereed te komen.
Het stellen der candidaten is wel reeds bijna aller-
wege geschied. Er kan met candidaturen getobd woiden
die soort moeielijkheden evenwel kwam men steeds
te boven. Maar anders staat het met wat op de can
didaturen volgt.
«Een candidaat stellen is nbeuzelmarkt," zoo als
onze ouden zeiden, tenzij ge er ook de stuwkracht
van uw wil achterzet, om er uw candidaat te bi engen.
Een verkiezing is geen parade, het is een heusche-
lijk vechten. Het is geen spiegelgevecht, maar een
wezenlijke veldslag. En vaak niet minder dan op het
slagveld, waar met bajonet en sabel gestreden wordt,
hangt aan den uitslag van dezen veldtocht de toekomst
van uw vaderland.
Geen spel, volle ernst is dus de worsteling, die thans
aangaat."
Hard, zeer hard zal er moeten gearbeid worden,
om in deze tien etmalenen meer is het eigenlijk
nietvoor zulk een worsteling zóó gereed te komen,
dat ge met zeker gevoel van gerustheid den aanvaller
achter uw bolwerk kunt afwachten.
Er is overal zooveel in te halen. Allerwegen zooveel
bij te werken. Agenten zijn verhuisd. Nog geen andere
gezocht en ingespannen.
Heele deelen van het district liggen soms braak.
En toch, op dat stille, rustige, bezadigde, geregelde
afvisschen van alle vlieten en stroompjes in uw dis
trict komt het aan.
Geld vermorsen doet het 'em niet.
Het land besneeuwen met strooibiljetten brengt even
min heil aan.
Inspectie van man op m<n, en van man op man
contróle I daarmee alleen worden de districten behou
den en veroverd.
De Arnh. Ct. teekent hierbij aan«Bij het lezen
dezer overdreven en gezwollen woorden, moet men
vragenwat beteekent de kiesbevoegdheid voor de
massa Zij wordt slechts geëxploiteerd door eenige
drijvers, die de kunst verstaan, het «klappen der
zweep" kennen, om de menigte op te jagen en in hun
geest te doen stemmen. Dat pochen op de duizenden,
die hunne stem op vertegenwoordigers der anti-revo
lutionaire beginselen uitbrachten, bewijst niet anders
dan hunne volgzaamheid en pleit niet voor hunne poli
tieke oveituiging, evenals het «tobben" met de can
didaten de zelfstandigheid van dezen in verdenking
«En zoo iets heet men in ons land vrije verkiezin
gen 1 en men dringt aan op algemeen stemrecht, opdat
de volksvertegenwoordiging inderdaad het «geheele
volk" zou vertegenwoordigen".
In de gisteren gehouden deputatenver-
gadering te Utrecht ging men over tot de be
spreking van de houding, die de antirevolutonaire
partij zou hebben aan te nemen ten opzichte van de
tweede lezing der Grondwetsherziening. Dienaangaande
wierd door het Centraal Comité op den voorgrond ge
steld het diep gevoel van gekrenktheid, dat leefde bij
alle antirevolutionairen over de moedwillige bestendi
ging van het grievende onrecht, hun door de Eerste
Kamer in zake art. 194 aangedaan, en over den schier
brutalen zet der liberalisten, om, in strijd met het
aangenomen stelsel van enkelvoudige districten en in
weerwil van het gegeven uitzicht, toch de groote steden
niet te splitsen. Desniettemin oordeelde het Centraal
Comité dat dit voor de antirevolutionaire partij geen
aanleiding mocht zijn, om wat goed en nuttig voor
land en volk was, uit partijgeraaktheid af te keuren.
Het non possumus was, zoo oordeelde het Centraal
Comité, van zelf vervallen, vooreerst doordien thans
de revisie der Grondwet elke vier jaren aan de orde
zou kunnen komen, en ten anderen doordien het thans
aangebodene volstrekt niet de revisie der Grondwet
was, maar slechts een voorloopster van de thans uit
gestelde, meer ingrijpende revisie, die hoe eer hoe
beter moet komen. Als middel om tot die betere en
meer gelijke revisie te geraken, stelt het Centraal
Comité daarom voor, de aangeboden reformbill aan te
nemen en voorts uit te spreken, dat de antirevol. be
ginselen niet verbieden, om ook de wijziging, rakende de
troonopvolgingde administratieve rechtspraak en
de defensie te helpen tot stand brengen, terwijl het
oordeel over de min beduidende wijzigingen aan de
prudentie der te kiezen leden moest worden overgelaten.
Bij deze verkiezing zal de Zeeuwsche bond
ter verkrijging van Algemeen kies- en stem
recht zich onthouden van het stellen van protest-
candidaten, maar de leden zullen hunne krachten
verzamelen voor eene volgende verkiezing.
Worden de voorstellen tot Grondwetsherziening aan
genomen, dan moeten er binnen eenige maanden nieuwe
verkiezingen plaats hebben, met een minder beperkt
kiesrecht. Die gelegenheid zal men aangrijpen om te
beproeven of er dan misschien iets voor de partij te
winnen is. «Dan zal de volkspartij binnen Zeeland,
voor de eerste maal in het strijdperk treden, tegen
de liberale en clericale volksverdrukkers". Zoo schrijft,
«de Zeeuwsche propaganda-club voor Algemeen kies-
en stemrecht" in een van haar verspreid geschrift.
Walcheren. Sinds eenige dagen vertoont zich in
onze streken de gevreesde varkensziekte. In
een enkele gemeente stierven er de vorige week drie
dieren. Een zeer nuttige instelling om dit kwaad zoo
veel mogelijk te neutraliseeren is een fonds, dat aan
de deelhebbers bij den dood van hun vai ken een zekere
som toelegt. Was de ziekte van zoodanigen aard, dat
het vleesch nog kon verkocht worden (natuurlijk voor
geringen prijs I), dan is ieder lid verplicht zooveel aan
den getroffene uit te keeren, dat deze de gansche
waarde ontvangt. Kon het vleesch niet meer in den
handel worden gebracht, dan bedraagt die uitkeering
slechts de helft. Gelijke vereeniging bestaat ook ter
verzekering van het rundvee. Hierdoor zijn arbei
ders en kleine landbouwers voor een groot deel tegen
enorme schade gevrijwaard.
Het prachtige stoomschip »C e r a m", gebouwd
op de werf «De Schelde" te Vlissingen, trekt de aan
dacht van iedereen, die deze stad bezoekt. De hechte
bouw, de rijkdom en keurigheid van tuigage en in
strumenten, de schoone inrichting der machines, koitom
alles wat aan dit pronkstuk te zien is, bewijzen, dat
«De Schelde" een etablissement van den eersten rang
is, 't welk een scherpe concurrentie het hoofd kan
bieden.
De «Ceram" zal van uit Ilellevoetsluis de reis naar
Indië aanvaarden, om daar als transportvaartuig dienst
te doen.
Men schrijft ons:
Algemeen hoort men klachten over het «door
groeien" der aardappels. Sommige velden
