1887. N°. 65.
Zaterdag 4 Juni.
74slc jaargang.
GSaCSJtïXïsGS*-
liOESCIII!
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH VAN D1TMAR te Rotterdam en verder <5=7^
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
GOES, 3 Juni 18S7.
Woensdag en gisteren werd te Amsterdam de
101e algemeene vergadering gehouden van de Maat
schappij tot nut van 't algemeen onder
voorzitterschap van den heer W. F. Loman. In zijne
openingsrede behandelde hij de vraag: heeft de wets
herziening van 1885 goede gevolgen gehad? en her
innerde daarbij aan de bepalingen van de eerste twee
artikelen der nieuwe wet, waarin bepaald wordt dat
het doel der Maatschappij zal zija «invloed te oefenen
op de verheffing zoowel van het arbeidsvermogen als
van den levensstandaard der werklieden en dat da
Mij. naar de 'bereiking van haar doel streeft onaf
hankelijk van eenige kerkelijke of staatkundige partij."
Vol optimisme werd dit neergeschreven, doch alras
bleek men het in de détails betreffende de uitvoering
niet eens te zijn, waardoor aan dat optimisme een
gevoelige slag werd toegebracht. Toch behoefde men
daarom thans niet sceptisch te zijn in zijn oordeel.
Wie het doel wil, moet ook de middelen willen. Het
is niet practisch elkander vrees aan te jagen voor
naderende en onvermijdelijke moeieiijkheden maar wel
practisch eenparig onze kracht te wijden aan hare
overwinning. In dien zin is en blijft waar, dat het
eerste hoofdstuk der wet een program bevat meer
zaak- dan woordenrijk; een program dat wordt uit
gevoerd en verwezenlijkt. Hij hoopte dan ook, dat
deze samenkomst daartoe zou medewerken.
Uit het verslag van het hoofdbestuur bleek o. a.,
dat 10 departementen werden opgeheven, terwijl 3
nieuwe werden opgericht, zoodat op 1 Juli e. k. de
Maatschappij 333 departementen zal tellen met 16822
leden tegen 17504 op 1 Juli 1885.
Overeenkomstig een besluit der vorige vergadering
werd bij wijze van proef/1000 beschikbaar gesteld voor
voordrachten die door verschillende sprekers, onder
wie de heeren Hcrm. Snijders en J. H. C. Heyse uit
Zeeland, in 63 departementen met succes werden
gehouden, en mag de proef ais geslaagd beschouwd
worden, terwij! in den afgeloopen winter 1500 be
steed werd voor 98 aanvragen van de departementen.
Geldelijke steun werd o. a. verleend voor volks
vermaken aan het departement Tolen, ten bedrage
van 50.
Van de drie geschrifijes«Ons dagelijksch brood",
«Waarom moeten wij leeren teekenen"? en «Ook
voor u staat de weg tot geluk open" werden 14,565
ex. afgeleverd.
Daarna kwam aan de orde punt 4 der agenda
Rapport der commissie van onderzoek in zake de
kweekschool voor bewaarschoolhouderessen, welke zaak
algemeen bekend mag geacht worden, en waarvan de
conclusie was om het plan-Utrecht, hier en daar ge
wijzigd, uit te voeren voor ƒ93,500 met 18,700
der jaarl. begrooting van uitgaven en 13,400 van
inkomsten, en de rest uit de kas van het hoofdbestuur.
In een uitvoerige nota ontraadde het hoofdbestuur
den verderen voortgang der zaak als op den duur on
houdbaar voor de financiën der Mij. en wenschte het
't besluit van 1883 tot stichting ingetrokken te zien, de
gestorte gelden aan de schenkers terug te geven en
het aangekochte pand te Utrecht te verkoopen.
Na een langdurig debat, waarbij o. a. de afgevaar
digde uit Goes betoogde, dat er óf een modelschool of
geen school moest worden gesticht en verklaarde, dat,
hoewel volkomen vertrouwen stellende zoowel in de
commissie als in het hoofdbestuur, hem prijsgeving der
kweekschool wenschelijk voorkwam, verwierp de ver
gadering bij acclamatie het voorstel der commissie en
nam zij het voorstel van het hoofdbestuur om het
besluit tot stichting in te trekken met 829 tegen 100
stemmen aan.
Punt 5 der agenda, het ingetrokken bestuursvoor
stel omtrent de uitgifte van een Sociaal Weekblad,
bleef onbesproken.
Punt 6 was een voorstel van het bestuur om door
het hoofdbestuur, onder voorlichting van een deskun
dige, een onderzoek te doen instellen naar hetgeen in
verschillende gemeenten voor goede arbeiderswoningen
is geschied, daarvan verslag uit te brengen en dit voor
geringen prijs aan de departementen af te staan, voor
een en ander 2000 toe te staan.
Door het dep. Den Haag werd voorgesteld een on
derzoek door de departementen te doen instellen, die
daaromtrent het hoofdbestuur zullen rapporteeren. Dit
amendement werd verworpen met 475 tegen 470
stemmen.
Het voorstel van het hoofdbestuur werd daarna bij
acclamatie aangenomen.
Punt 7, een voorstel van het bestuur om deel te
nemen aan het in het leven roepen van een blijvende
organisatie tot bevordering van wedstrijden tusschen
handwerkslieden en leerlingen en daarvoor /1000 te
besteden, werd aangenomen, evenals punt 8, een voor
stel van het hoofdbestuur, om ƒ1500 beschikbaar te
stellen ter vergoeding van reis- en verblijfkosten van
sprekers in departementenpunt 9, een voorstel van
't bestuur om in zake verzameliugen van kunstnijver
heid, zooals in Utrecht en Dordrecht in het leven ge
roepen zijn of worden, ƒ3000 beschikbaar te stellen,
werd mede aangenomen, na verwerping van een amende
ment van het depart. Amsterdam om de kunstmusea
aan het onderwijs dienstbaar te maken.
Punt 10: Bestuurs-voorstei om voor da onderwijs-
cursnssrn aan het Utrechtsch museum van kunst-nij
verheid verbonden 500 subsidie 's jaars te ver-
leenen, is voor 3 jaren toegestaan.
Punt 11: Bestuurs-voorstei om het kostbare boek:
Handelingen der Mij. te doen vervallen, nu da dag
bladen madedeelingen verstrekken, en een beknopt
verslag harer handelingen in de almanak op te nemen
is goedgekeurd evenals punt 12: Bestuurs-voorstei tot
goedkeuring van het reglement voor reis- en verblijf
kosten van afgevaardigden, commissiën en hoofdbe
stuurders en punt 13Bestuurs-voorstei om te ver
klaren, en wel naar aanleiding in een verschil van
gevoelen daaromtrent, dat het dienstjaar der departe
menten hetzelfde moet zijn als dat der maatschappij.
Punt 14: Voorstel-Rotterdam om vanwege het hulp-
bestuur jaarlijks uit te geven 12 kleine geschriften
voor het volk, overeenkomstig de eischen des tijds,
hoofdzakelijk gewijd aan vragen van den dag op so
ciaal en oeconomisrh gebied, bij 50-tallen a 2 ct.
per stuk en voor redactie-kosten en mogelijk nadeelig
saldo 1000 te bestemmen, is na een lang debat
verworpen met 466 tegen 462 stemmen.
Punt 15: Voorstel-Dordrecht dat het hoofdbestuur
de aandacht der departementen vestige op iedere ge
legenheid voor volwassen ambachtslieden om zich in
het teekenen te oefenen, is bij acclamatie goedgekeurd
en evenzoo een voorstel van het Hoofdbestuur om
100 voor 5 jaar beschikbaar te stellen voor de op
te richten school ter vorming van boschbazen in de
kolonie Frederiksoord.
Na wederzijdsche plichtpleging werd de vergadering
gesloten.
Door het algemeen Ned. Werkl.-verbond is thans
aan de commissie van enquête een uitgebreide missive
gericht, waarin op verschillende gronden de wensche-
lijkheid betoogd wordt dat die commissie aan de
Tweede Kamer de volgende voorstellen doe:
lo. tot verbetering en uitbreiding der wet van 19
Sept. 1874 Staatsblad no. 130) in dezen zin:
a. Verbetering der redactie opdat duidelijk blijkt
dat verboden wordt, alle dienstarbeid.
b. Uitbreiding van den leeftijd, waar beneden het
verboden is te werken, tot 14 jaar.
c. Verbod aan jongelieden beneden de 17 jaar, om
langer dan 10 uur per dag, mits afgewisseld door
rusttijden en in geen geval tusschen een bepaald avond
uur en een bepaald morgenuur, te arbeiden, met toe
kenning van een vasten wekelijkschen rustdag.
d. Hetzelfde verbod als bij c. bedoeld, benevens
geheel verbod tot arbeiden minstens zes weken vóór
en na de bevalling, voor vrouwen van eiken leeftijd.
e. Verbod aan jongelieden beneden 17 jaar en aan
vrouwen, om te arbeiden in gevaarlijke of voor de
gezondheid schadelijke bedrijven.
f. toepassing van het verbod in b. bedoeld, mede
tot het verrichten van veldarbeid, voor kinderen be
neden de 12 jaar, behoudens ontheffing van dat ver
bod gedurende een in de wet beperkt aantal weken
per jaar, die door Gedeputeerde Staten, aan elke ge
meente, overeenkomstig de behoefte die er aan blijkt
te bestaan en in overleg met de besturen dier ge
meenten, zou kunnen worden verleend.
g. Speciaal toezicht op de naleving der wet, door
bepaaldelijk daarvoor aangestelde ambtenaren.
2o. tot regeling van
a. het toezicht op de werklokalen en op de werk
tuigen én gereedschappen.
b. voorzorgsmaatregelen tegen ongelukken, alsmede
bij het bewerken van voor de gezondheid en het leven
nadeelige stoffen.
c. de aansprakelijkheid der patroons tegenover de
werklieden en hun familiën, ingeval den werkman bij
de uitoefening van zijn arbeid eenig ongeluk overkomt,
wanneer het althans niet kan worden toegeschreven
aan opzet of moedwil.
3o. Zij bij de Kamer bevordere
a. een spoedige regeling van het ambaebtsonderwijs.
b. spoedige invoering van den leerplicht.
Naar wij vernemen hebben zich een dertigtal
ambtenaren dezer gemeente aangemeld tot deelneming
aan een eventueel opteriebten weduwenfonds.
Door ingelanden van den Nieuwen Olzen-
d e p o 1 d e r is, ter voorziening in de vacature van
gezworene, welke met 1 Aug. zal ontstaan door
de periodieke aftreding van den heer W. De Jonge, die
verzocht had niet meer in aanmerking te komen, eene
voordracht opgemaakt, bestaande uit de heeren E. De
Jonge te lerseke, Jacs. Vermue te Kruiningen, L. Nieu-
wenhuijse te Kruiningen.
Gedurende de maand Mei zijn te Borsele 306
reizigers met de prov. stoombooten overgezet.
Dit getal werd nog nimmer bereikt zoolang de dienst
bestaat. Deze gunstige omstandigheid moet dan ook
geheel aan de nieuwe dienstregeling worden toegeschre
ven. Het hoogste cijfer in de drukste maand klom
slechts tot 273. Verleden jaar maakten niet meer dan
160 van het veer gebruik.
lerseke. Woensdagavond werd eene vergadering
van den Gemeen te raad gehouden, waarin alleen
de heer E. A. C. Sauer afwezig was. Ingekomen waren
de geloofsbrieven van het pas gekozen lid dhr. Jasper
Lemson. De Voorzitter deelde mede, dat lo. goed
keuring is verkregen op het raadsbesluit ooi f 50
uit te trekken voor het schoonhouden van het ge
meentehuis en 2o. op het reglement van het burgerl.
of a!gern. armbestuur. Ingekomen was een schrijven
van den ingenieur-verificateur te Dordrecht, waarin
opgave gedaan wordt van de kosten van het nieuwe
kadaster, alsmede een schrijven van den Min. van
W., H. en N. inhoudende goedkeuring van het bestek en
de teekening van het telegraafkantoor. De geloofs
brieven van den heer Jasper Lemson werden in orde
bevonden, zoodat tot toelating werd besloten. Verder
werden benoemd tot lid van het burg. of algem. arm
bestuur de heer G. Schipper en tot leden der com
missie van de schutterij de heeren J. Sinke en A.
Hartoog.
De Staatscourant van gisteren bevat de statuten
dernaamloozevennootschapMaatschappij voor
Oestercultuur Bruinisse, te lerseke. Het
maatschappelijk kapitaal bedraagt veertig duizend gul
den, verdeeld in tien aandeelen elk van 4000,
Als directeur, tevens secret.-penningm. wordt aange
steld de heer Cornelis Nieuwenhuijze en commissarissen
worden de heeren Cornelis Van Boven te Nieuwer-
Amstel en Guillielmus Johannes Verheijen te Rozendaal.
Kals. Door de ingelanden van den vrijen Katschen
polder is in hunne vergadering, den len Juni gehou
den, tot ontvanger-griffier benoemd de heer L. A.
Vink, in plaats van wijlen den heer J. Vink en tot
lid van den dijkraad van den calamiteuzen Anna-polder
de heer J. W. Markusse, eveneens in plaats van
den heer J. Vink.
Woensdag werd te Zieriksee de gewone jaar-
lijksche paardenmarkt gehouden. De aanvoer
overtrof dien van vorige jaren, en werkelijk is er voor
uitgang in dien tak van handel te bespeuren. Om
streeks 130 paarden stonden aan de lijn. De'kooplust
was ook vrij levendig. Eenige Franschen en Belgen
hebben vrij wat paarden aangekocht. De hoogste prijs
werd besteed voor een paard van den heer Blom, waar
voor 625 betaald werd. (II. JV.)
Indien, gelijk men verwacht, de grondwets
herziening omstreeks de helft van deze maand
in de Tweede Kamer zal zijn ten einde gebracht,
bestaat het plan de Eerste Kamer den 20sten Juni
te doen samenkomen voor het onderzoek der grondwets
voorstellen in hare afdeelingen.
Loopt alles naar wensch, dan is de berekening, dat
de Eerste Kamer op Woensdag 6 Juli de grondwets
herziening in openbare beraadslaging kan brengen.
Nader verneemt man, dat de heer Van den
B e r g h, Minister van Waterstaat, Handel en Nijver
heid, uiterlijk den 10jn Juni naar Ems zal vertrekken
om, op aanraden van zijnen geneesheer, eene gezond
heidskuur te ondergaan.
De Minister moet bij zijn voornemen, om wegens
gezondheidsredenen af te treden, zijn gebleven, maar
zijne aanvrage om ontslag eerst wenschen in te zenden
zoodra er zekerheid bestaat, dat een opvolger kan
worden aangewezen. Tot dusver zijn wel reeds ver
scheidene personen, onder anderen een liberaal lid der
Tweede Kamer, over het aannemen der portefeuille van
waterstaat gepolst, maar allen maakten bezwaar, in
de tegenwoordige omstandigheden zich met die taak
te belasten.
Onlangs is gemeld, dat tusschen de maatschappij
«Nederland" en de Ministers van Waterstaat en Kolo
niën een overeenkomst was gesloten, betrekkelijk een
postpakkettendienst tusschen Nederland
en Ned.-Indië. Met 15 Mei is de dienst van Batavia
reeds aangevangen (het tijdstip uit Nederland is nog
niet bepaald)
Het bij vooruitbetalir g te kwijten port voor de pak
ketten uit Nederland voor Batavia, Padang, Samarang
en Soerabaja en omgekeerd uit die plaatsen voor Neder
land bedraagt
0,85 voor een pakket tot een gewicht van 1 kilog.
1.35 van meer dan 1 tot 3
1,85 ««3«5»
De liberale kiesvereeniging «Vrijheid en Orde"
te Deventer heeft totcandidaat voor de Tweede Kamer
gekozen jhr. mr. R e 11, te Utrecht, die echter voor
de candidatuur heeft bedankt.
Da Centrale kiesvereeniging «Nederland en Oranje"
te Deventer heeft tot haren candidaat gekozen baron
Brandtsen Van de Zijp, oud-lid der Kamer.
Voor de rechtbank te Amsterdam verscheen
dezer dagen een 65 jarig man. Hem werd 1 a n d-
1 o o p e r ij ten laste gelegd. Luid weenende gaf hij
te kennen, dat het armbestuur van West-Souburg
zijn geboorteplaats hem naar Amsterdam had ge
zonden, om hem maar kwijt te zijn. Ter terechtzitting
werd door een politiebeambte verklaard, dat dergelijke
praktijken meermalen door vreemde armbesturen wor
den gepleegd. Men zendt armlastigen, van wie men
zich wenscht te ontdoen, naar de hoofdstad. De ge
meente-veldwachter gaat dikwijls als geleider mede,
brengt den ongelukkige op den Dam en iaat hem dan
aan zijn lot over. Zoo worden zelfs zieken naar
de hoofdstad geëxpedieerd. Alleszins wenschelijk is het,
dat de Regeering door hare lusschenkomst aan zulke
praktijken een eind wete te maken, zegt het Hbl.
In een onder voorzitting van dr. Mouton ge
houden vergadering der margarineboter-fa-
brikanten in Nederland is een concept-adres aan
den Minister van Waterstaat, tot wederlegging van het
advies der Landbouw-commissie, vastgesteld.
Het voornemen moet bestaan Ommerschans
van lieverlede op te heffen en als te Veenhuizen het
nieuwe gesticht in gereedheid is, alle opgezondenen
daar te plaatsen. Alleen zij, die zich schuldig maken
aan desertie, worden naar Hoorn opgezonden, alwaar
zij onder zeer sterke discipline komen.
Uit Rome wordt aan het Journal des Déba's
dd. 30 Mei het volgende getelegrafeerd:
«Msgr. von Daehne van Varick, voorzitter der Katho
lieke Club te 's-GraveDhage, is alhier aangekomen.
Hij moest Nederland officieel vertegenwoordigen bij
de feesien te Florence ter gelegenheid van de over
brenging van het stoffelijk overschot van Rossini, maar
ook, naar men zegt, bijzonder de quaestie bestudeeren
betreffende de leiding, aan de Katholieke vereenigingen
in Nederland te geven. Het schijnt namelijk, dat een
zeker aantal Nederlandsche Katholieken voornemens
zijn, door middel van een petitionnement aan te drin
gen op het herstel der diplomatieke betrekkingen tus
schen den Heiligen Stoel en de Regeering te 's-Gra-
venhage."
Jhr. mr. A. von Daehne van Varick is ongeveer
twaalf jaren geleden van de Protestantsche tot de
Roomsche Kerk overgegaan.
IIH. M.M. de Koning en de Koningin
zullen 29 Juni van Wildungen vertrekken en eenigen
tijd op «Soestdijk" verblijf gaan honden.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
In de zi ting van gisteren is het algemeen debat
over het voorstel Schaepman geëindigd, nadat nog
verschillende sprekers hunne denkbeelden hadden ont
wikkeld. De heer Borgesius hoopte, dat de heer De
Beaufort zijn voorstel van verleden jaar weder zal in
dienen de heeren De Meijier en Lieftinck hadden be
zwaar alles aan den gewonen wetgever over te laten,
iets waartoe de heeren Gleichman, Sanders, Van Hou
ten en A. Mackay niet ongenegen waren. De heer
Vermeulen verklaarde zich tegen weglating der 3e en
4e alinea. De minister hield zich zeer gereserveerd in
zijn oordeel omtrent het voorstel Schaepman en de
daarop voorgestelde amendementen van den heer Vos
De Wael om de 3e en 4e alina en van de heeren De
Beaufort, Kist en Mees om de 4e alinea te schrappen.
De heer Bahlmann eindelijk heeft voorgesteld de tweede,
derde en vierde alinea te doen vervallen, en daarvoor
in de plaats te lezen
«Voor zoover in het Rijk door anderen geen vol
doend hooger-, middelbaar- of lager onderwijs ge
geven wordt, geschiedt zulks van overheidswege.
«Het openbaar onderwijs wordt gegeven met eer
biediging van de godsdienstige begrippen der leer
lingen, die het bijwonen".
Kerkelijke Zaken en Onderwijs,
Gisteren werd alhier in de Cbr. Ger. Kerk de
Zeeuwsche pastorale conferentie gehouden. Er waren
tegenwoordig 11 predikanten, ongeveer 20 kerkeraads-
en eenige gemeenteleden.
Niet-leden hadden geen toegang. Ook ons werd die
geweigerd, zoodat wij slechts door mededeeling van
anderen kunnen vermelden, dat de aangekondigde re
feraten aan de orde zijn gesteld. Merkwaardig was
dat van ds. Schock over de vraag: Mag een christen
de hulp van het somnabulisme inroepen f De con
clusie was dat de groote baat van 't vragen aan 't som
nabulisme niet te ontkennen is, maar dat de christen
zich er van heeft te onthouden. De overige referaten
waren meer van theologischen aard, en lokten eenig
