1887. N°. 52.
Dinsdag 3 Mei.
74ste jaargang.
D<« KIEZERSLIJSTEN
Politiek overzicht.
GOESCHE
Do uitgave deter Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH VAN D1TMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van t5 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,- berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Tan al de ONDERKIESDISTRICTEN zijn ingekomen
ce^telcviie gedeponeerd, alwaar aij dagelijks, met
uitzondering van Zon- en Feestdagen, van 's morgens
9 tot 's namiddags 2 uren, door iedereen kunnen worden
geraadpleegd.
Goes, den 30 April 1887.
De Voorzitter van het hoofdkiesdistrict Goes,
J. G. DE WITT HAMER.
(25—28 April.)
Zooals men weet bepaalt de thans vigeerende Grond
wet, dat het slot der rekening van de staatsuitgaven
en ontvangsten door de wet wordt vastgesteld. Het
Grondwetsontwerp der regeering liet echter deze be
paling weg en gaf ten opzichte van die rekening alleen
dan eene beslissing aan de wetgevende macht, wanneer
de algemeene rekenkamer bezwaar vindt in de ver
evening van eenige ontvangst of uitgave. Daardoor
werd dus in werkelijkheid aan de Kamer het recht
ontnomen om aan die rekening hare goed- of afkeu
ring te hechten en eene beslissing te nemen over de
juistheid, waarmede het beheer der staatsfinanciën was
gevoerd.
Dit kwam den heeren Verniers Van der Loeff en
Van Delden niet gewenscht voor en zij stelden mitsdien
voor het oude artikel te behouden en daaraan toe te
voegen de woorden: snaar de voorschriften van de
wet", zoodat voortaan de verantwoording der staats
uitgaven en ontvangsten aan de wetgevende macht
wordt gedaan, op de wijze zooals door de wet zal
worden bepaald.
Zeer zeker heeft het artikel door deze toevoeging in
juistheid gewonnen, wijl daardoor de volksvertegen
woordiging het recht behoudt ten opzichte van het
beheer van 's rijks gelden een woord mede te spreken.
De debatten handelden in de afgeloopen week echter
niet alleen over wijzigingen in de Grondwet, maar ook
weder over de volgorde der te behandelen voorstellen
en zulks naar aanleiding van het bekende voorstel van
den heer Godin De Beaufort om de addifioneele arti
kelen bij hoofdstuk III der Grondwet in te lasschen.
Veel nieuwe argumenten vóór en tegen werden er bij
deze debatten, die nog een groot deel van de zitting
van Dinsdag in beslag namen, niet geleverd en wij
kunnen te dien opzichte dus in hoofdzaak verwijzen
naar wat wij vroeger daaromtrent hebben geschreven.
Wij blijven het betreuren, dat de minister Heemskerk
niet heeft kunnen besluiten de additioneele artikelen
in afzonderlijke hoofdstukken te splitsen, omdat daarin
thans zeer verschillende zaken worden behandeld
waarover gecombineerd zal moeten worden gestemd.
Had de minister eene splitsing voorgesteld, dan ware
de inlassching van het voorloopig kiesreglement bij
hoofdstuk III zeker in zooverre ten goede gekomen
aan de Grondwetsherziening, dat althans de bepalin
gen omtrent het kiesrecht in éen hoofdstuk waren
vereenigd en hoe verder de loop der discussiën ook
moge zijn deze quaestie was dan ten minste in
eerste lezing opgelost.
Het valt intusscben niet weg te redeneeren dat
aan de uitvoering van het denkbeeld van den heer
Godin De Beaufort groote practische bezwaren waren
verbonden, die deze afgevaardigde vermoedelijk zelf
bezwaarlijk kan opheffen. Om er b.v. maar éen te
noemenwaar dhr. Godin De Beaufort zoo groote
bezwaren had en terecht tegen de vereeniging der
additioneele artikelen in éen hoofdstuk, uit vrees, dat
eene combinatie van minderheden het geheele hoofd
stuk zou doen vallen, daar kan hij toch niet blind
zijn voor het feit, dat zich bij inlassching der addi
tioneele bepalingen omtrent het kiesrecht bij hoofd
stuk III aan dit hoofdstuk op dienzelfden grond een
gelijksoortig lot zou kunnen zijn beschoren.
Het eenige practische middel om aan de meeste
der geopperde bezwaren tegemoet te komen die
van onderling wantrouwen van de eene partij ten op
zichte van de andere uitgezonderd ware geweest
splitsing der additioneele artikelen en onmiddeil.jke
behandeling van het voorloopig kiesreglement na hoofd
stuk III. 't Is vermoedelijk aan de weigering van den
minister Heemskerk te danken, dat een desbetreffend
voorstel niet weder is ingediend.
Older de 25 artikelen der Grondwet, die in de
vorige week aan eene herziening werden onderworpen,
behooren ook die, regelende den werkkring van de Pro
vinciale Staten en van de gemeenteraden en hoewel
weinig ingrijpende wijzigingen daarin zijn gebracht,
leverden de debatten toch een paar punten op, merk
waardig genoeg om even te worden gereleveerd.
Het eerste punt vindt men in de debatten omtrent
art. 131, bepalende, dat de Koninklijke goedkeuring
wordt vereischt op de door Prov. Staten in het belang
van hun gewest te maken reglementen en verordenin
gen. De heer Goekoop achtte het wenschelijker, dat
deze verordeningen door Prov. Staten werden gemaakt
«onder de waarborgen te stellen bij de wet", de heer I
Iluber wenschte alle toezicht, waarborg of goedkeuring
te doen vervallen. De regeering kon zich met geen
van beide amendementen vereenigen, doch wijzigde
om tegemoet te komen aan de bezwaren der voersV-V
Iers het regeeringsartikel in dien zin, dat de goed- 1
keuring des Konings niet kan worden geweigerd, dan
na den Raad van State gehoord te hebben. Het liberale
Kamerlid dhr. Goekoop trok dadelijk daarop zijn
amendement in, doch de anti-revolutionnaire heer Huber
handhaafde het zijne, omdat hij volledige autonomie
voor de provinciën wilde. De stem des Konings mocht
daarin niet medespreken, de provinciën moesten zich
zelf uitsluitend regeeren de wijziging door de regeering
aangebracht kwam in geenendeele tegemoet aan zijn
bezwaar dat de Koning mede wetgever is in de huis
houding der provincie.
Men zal zich vermoedelijk nog wel herinneren,, dat
de heer Lohman in de zitting van 15 Febr. jl. den
liberalen ten laste legde, dat zij de macht van den Ko
ning zooveel mogelijk wilden knotten, maar wij vragen
wie daarvan in dezen meer blijk gaven de liberalen en
Katholieken, die nagenoeg allen het amendement-Huber
verwierpen of de anti-revolutionnairen, die het steun
den? Voorwaar, wanneer er ooit bewijs is geleverd
voor het spreekwoord van den splinter en den balk,
dan was het wel in dit geval. Dhr. Lohman moge in
zijne boosheid dan beweren dat de liberale bladen
hem en zijne partijgenooten valseh beschuldigen door te
zeggen, dat zij geene uitbreiding van kiesrecht willen, het
oordeel van den heer Lohman over de zucht}; der
liberalen om 's Konings macht te binden, is zeker in langen
tijd niet zoo gelogenstraft als in dit geval, en met
recht mag nu althans hetzelfde verwijt tegen de anti-
revolutionaren worden gericht.
Ten slotte nog een kort woord over het voorstel
van den heer Van Kerkwijk, om de benoeming van den
voorzitter van den gemeenteraad (burgemeester) niet
meer door den Koning te doen plaatshebben, maar
haar bij de wet te regelen.
Gelukkig is dit voorstel met groote meerderheid van
stemmen verworpen wij zouden het bedenkelijk vinden
wanneer op die benoeming door de gemeenteraden te
groote invloed zou zijn uitgeoefend, want daartoe zou
toch vermoedelijk het voorstel van den Zierikseeschen
afgevaardigde hebben geleid. Nog daargelaten, dat de
burgemeester ten deele rijksambtenaar is, zou zijne
benoeming aan partijverhoudingen en vaak aan per
soonlijke sympathiën en antipathiën blootstaan, ter
wijl het juist een der eerste vereischten voor het hoofd
der gemeente is, dat hij boven alle partijen staat.
Het dient intusschen onder de aandacht onzer lezers
gebracht te worden, dat ook weder ten opzichte van
dit zeer ingrijpend amendement de beide afgevaar
digden van ons kiesdistrict lijnrecht tegenover elkander
stonden. Dhr. Lohman stemde er vóór, dhr, Schim-
melpenninek tegen. Gelukkig district, dat zichzelf bij
deze en andere belangrijke quaestiën allen invloed op
de beslissing heeft ontnomen 1
GOES, 2 Mei 1887.
Volgens de kiezerslijsten bedraagt in het
aantal kiezers voor leden
dat voor leden der Piov.
hoofdkiesdistrict Goes het
der Tweede Kamer 2849
Staten 1383.
In 1836 bedroeg dit aantal resp. 2926 en 1380.
De aflevering der militieplichtigen der
lichting 1887 zal plaats hebben te Tolen voor Tolen
en St. Filipsland op Woensdag 4 Mei, des voormid
dags te 9 uren
te Goes o. a. voor geheel Zuid-Beveland op Don
derdag 5 Mei, des voormiddags te 9 uren
te Middelburg o. a. voor Noord-Beveland, op Dins
dag 10 Mei, des voormiddags te 11% uren.
Voor de zeemilitie zal uit de geheele provincie
de inlijving plaatshebben te Middelburg op Maandag
9 Mei, des voormiddags te 10 uren.
Naar men ons mededeelt is het correspon
dentschap Goes der vereeniging Tes-
selschade uitgebreid tot eene ai'deeling en zijn
door het hoofdbestuur tot leden van het afdeeÜDgs-
bestuur benoemdmevrouw KakebeekeDe Jongh, pre
sidente; mevrouw Van der MandereDe Laat de Kanter,
secretares-penuingmeesteres, mevrouw SalbergKake
beeke, mej, J. Fransen Van de Put'e e* mej. M. Van
Heel. Voor het bemiddelingsbureau kan men zich aan
melden bij mevrouw Salberg-Kakebeeke.
Met de werkzaamheden tot uitbreiding en ver
bouwing der gasfabriek alhier worden goede vorde
ringen gemaakt; circa 50 personen zijn er met graven,
schuieren van den grond en het breken der muren
van de oude ketelfondeering bezig. Het is in dezen
slappen tijd voor het werkvolk een groote uitkomst,
daar er tot 28 stuivers daags verdiend wordt.
Hoe slecht het weder ook is voor land- en tuinbouw,
de aannemer van het werk kon het niet beter treffen.
Nog eenige dagen en de uitgegraven kisting heeft de
vereischte diepte. De uitgegraven grond is tijdelijk
aan den havenkant opgeworpen, doch daar al die grond
voor het werk niet noodig is, wordt een gedeelte weg-
"V "oor Isndbemesting.
Rilland-Bath. Den derden Mei zal het dubbele spoor
van Bergen-op-Zoom tot hier in gebruik genomen wor
den en den 6den d. a. v. tot Kruiningen.
Alhier is men druk in de weer om een weer
baarheids vereeniging op te richten. Reeds
is een voorloopig bestuur gekozen, bestaande uit de
heeren H. J. Augustijn, president, J. D. C. Steenberg,
secretaris, J. Van Gorsel Jz. en J. Van Koeveringen,
commissarissen. Twaalf leden zijn reeds toegetreden
en men gelooft een geschikt terrein voor het oprichten
van een schietbaan gevonden te hebben.
Met ingang van 1 Juni wordt dhr. P. Nap com
mies-vei ificateur der 3e categorie bij 's Rijks belas
tingen van Hansweerd naar Rotterdam verplaatst en
in diens plaats komt dhr. J. Van der Zee, commies
3e klasse thans te Leeuwarden naar Hansweerd.
Bij het dezer dagen te 's-Hage gehouden examen
van ambtenaren der rijkstelegraaf in den postdienst
zijn o. a. geslaagd de heeren N, I. B u w a 1 d a en
P. Bruggeman.
Na een te Middelburg gehouden examen zijn tot
roeiers der dranken benoemd de kommiezen
T. C. Eversdijk te Aksel, L. Manneke te Philippine,
A. W. Sorber en P. C. v. d. Bos, beiden te Rapen
burg; H. v. d. Kamp en J. P. Manni, beiden te Wal
soorden en W. C. v. d. Putte te Eede.
In het geheel zijn op de tentoonstelling
van schilder ij en te Middelburg 30 stuks ver
kocht.
Middelburg. Aan het verslag van den toestand
dezer gemeente over 1886 door burgem. en weth.
aan den gemeenteraad uitgebracht wordt het volgende
ontleend. De bevolking dezer g-meente bestond op 31
Dcc. 11. uit 7413 maun. en 8965 vrouwen, te zamen
16378 personen. Het aantal geboorten bedroeg 467,
het getal overledenen beliep 373, het getal huwelijken
109 en dat der echtscheidingen 4. Het getal personen
dat zich alhier heeft gevestigd bedroeg 955, terwijl
1018 personen hunne woonplaats naar elders over
brachten; het amtal verhuizingen binnen de gemeente
liep over 2989 personen. De gemeentebegrooting over
1888 bedroeg zoo in ontvang als in uitgaaf/349,698,44,
de kosten van het lager onderwijs bedroegen ƒ44,971.02
tegen eene ontvangst aan schoolgelden van 9318.97
en ƒ11475,43 der 30 pet. rijksvergoeding. Voor de
burgeravondschool werd uitgegeven 5752 68, aan
schoolgeld werd slechts 123 ontvangen. De uitga
ven voor het gymnasium beliepen 19843,39%; aan
schoolgelden werd ontvangen ƒ3836.69 en/7953,35
subsidie van het rijk, het getal leerlingen beliep 39.
Ten behoeve van het tramwezen werd een subsidie
van 24,500 uit de gemeentekas toegestaan, waarvan
22649,14 benoodigd is geweest. In de gemeente
apotheek werden 29225 recepten gereedgemaakt. Het
saldo der exploitatierekening der gemeente-gasfabriek
bedraagt 21,157,63% of slechts 457,33% minder
dan het vorige jaar, niettegenstaande wegens de ver
laging van den gasprijs voor de straatverlichting die
post 2391,64% minder opbracht. In het Prins
Hendrik dok werden 15 vaartuigen opgenomen. De
Middelburgscke maatschappij van stoomvaart vervoerde
met hare booten tusschen Vlissingen, Middelburg en
Rotterdam 21270 personen tegen 22911 in het vorig
jaar; tegen 42496 verzendingen in 1885, hadden er
nu 46413 plaats. De Zeeuwsche spoorbootmaatschappij
vervoerde in 368 reizen tusschen Middelburg en Zie-
riksee 17202 personen tegen 16859 in 1885. Door
de stoombargedienst tusschen Middelburg en Vlissingen
werden 9390 reizen in éene richting gemaakt, het
personenvervoer bleef stationnair.
Ylissingeii. Van Greenock is alhier Zaterdagavond
te acht uren aangekomen het stoomschip «Nederland",
gezagvoerder P. Joha, zijnde de laatste van de drie
nieuwe mailbooten, die de Maatschappij «Zeeland" ten
behoeve van den door haar op 1 Juni a. s. te openen
dagelijkschen dagdienst tusschen deze plaats en Queen-
boro'-Pier aan de werf der Faiifirid Shipbuilding- and
Engineering-Company, limited (voorheen firma John
Elder and Co.) te Govan bij Glasgow heeft doen
bouwen. Deze boot, die in alles geheel gelijk is aan
de reeds vroeger hier aangekomen mailbooteu «Duitsch-
land" en «Engeland", legde den aanzienlijken afstand
tusschen Greenock en Vlissingen, rond kaap Landsend
en de Lezards, in slechts 49 uren af.
Thans liggen de drie prachtige nieuwe stoomschepen
in de eerste binnenhaven gemeerd. Aldaar liggen ook
nog twee andere mailbooten van de Maatschappij
«Zeeland" en de beide veebooten «Mercurius" en «Mi
nerva", zoodat die haven met dit zevental «steamers"
er vrij wat levendiger uitziet dan gewoonlijk.
De mailboot «Nederland" moet nu eerstdaags nog
een officiëele proefvaart maken naar Queenboro' en
terug, en vóór het einde dezer maand moet alles
ook de werkzaamheden aan de buitenhaven, het leggen
en verleggen van de pontons enz. geheel gereed zijn
om den dagdienst op 1 Juni te kunnen aanvangen.
Naar het schijnt zal de opening van den dienst met
eenige feestelijkheid plaatshebben.
O. a. heeft de burgemeester van Zieriksee zich
bereid verklaard het lidmaatschap van 't hoofdcomité
der Nationale Tentoonstelling van oude en nieuwe
kunstnijverheid, 1888 te 's-Hage, aan te nemen en in
zijne gemeente een plaatselijke commissie samen te
stellen.
Door den gemeenteraad van Hontenisse was aan
0. v. d. Bent, te Middelburg, een subsidie ver
leend van 600 's jaars voor een stoomtram van
Walsoorden naar Hulst, waarvoor door hem concessie
is gevraagd.
Aangezien nu ook door A. H a r t o g A z., te Ierseke,
gelijke concessie en subsidie-aanvrage is gedaan, heeft
de gemeenteraad, in de vergadering van Dinsdag jl.,
zijn besluit in zooverre gewijzigd, dat de subsidie zal
worden verleend aan hem, die de concessie erlangt,
onder voorwaarde, dat binnen zes maanden nadat de
concessie is verkregen, met de werkzaamheden vcor
de lijn een aanvang is genomen. (T.-N. Ct.)
Groede. De schaapspokken alhier breiden zich uit;
althans op eene hofstede in de onmiddellijke nabijheid
van die, waar de ziekte onlangs werd geconstateerd,
hebben zich eveneens gevallen voorgedaan. Vrijdag jl.
werden twee schapen afgemaakt en verbrand. Het ont-
smettingsdetachement is druk bezig met bet desin-
fecteeren der stallen, enz.
Zaterdag had met goed gevolg de proefrit plaats
van de stoomtram van Bergen-op-Zoom op Ant
werpen. Het materiaal munt uit door soliditeit en
netheid. De opening der lijn zou gisteren plaatshebben.
De vanwege de Ned. Vereeniging voor
gemeentebelangen af te nemen examens voor
adspirant-gemeente-secretarissen of ambtenaren ter se
cretarie zuilen dit jaar worden gehouden te Utrecht en
te Leeuwarden den 31 Mei a. s. en volgende dagen.
De commissie te Utrecht zal bestaan uit de heeren
R. A. Verploegh Chassé, burgem. van Vreeswijk, voor
zitter; C. W. A. M. Groskamp, R. W. Haentjes Dekker,
mr. L. Bybau en G. J. Gerritsen, burgemeesters van
Sloten (N.-H.), Oudewater, Kolijnsplaat en Breskens.
In de commissie te Leeuwarden zullen zittiDg ne
men de heerenmr. L. W. Ebbinge, burgem. van
Kampen, voorzitter; mr. H W. Waardenburg, burgem.
van HagensteinJ. M. Buser, H. J. Flothuis en R.
F. Stalenhoef, secretarissen van Zwolle, Hoogeveen en
Montfoort.
De commissie, belast met het nazien van het schrif
telijk werk, is samengesteld uit de heerenmr. W.
J. Van Weideren baron Rengers, voorzitter der ver
eeniging, voorzitter; J. F. Jansen, burgem. van Til
burg, vice-voorzitter en W. A. Boeschoten, secretaris
van Zeist.
Voor de verschillende commissiën zijn benoemd tot
plaatsvervangende leden de heeren: D. Hussem, secret,
van RauwerderhemA. De Vulder van Noorden, secret,
van Middelburg en F. W. Van Liempt, secret, van
Waalwijk.
Aanmelding voor het examen moet geschieden vóór
16 Mei aan den heer R. A. Verploegh Chassé, burgem.
te Vieeswijk.
In de Zaterdag te Utrecht gehouden algemeene
vergadering van aandeelhouders der «Utrechtsche
Hypotheekbank" zijn de witist- en verliesreke
ning en de balans per 31 Dee. 1886 goedgekeurd.
Het getal aandeelhouders was 189. Er werden 189
aanvragen om 2.668 850 behandeld en 89 leeningen
toegestaan ad/1 078.750. Op 31 Dec. was ƒ2 968 000
aan pandbrieven in omloop. Het winstcijfer beliep
24.312.54, waarvan 19.468.24 voor verdeeling
beschikbaar. Het uit te keeren dividend is vastgesteld
op 0 pet. ef 13.50 per aandeel en 2 per op-
richtersbewijs (in het vorige jaar resp. 12.50 en
1.55%). O. a. is de heer J. M. Kakebeeke her
kozen als commissaris, de heer H. J. M. Van Asch
van Wijck als directeur.
- Op de Ooster-begraafplaats te Amsterdam werd
Zaterdag in tegenwoordigheid van vele vereerders en
kunstvrienden, het monument op het graf van
wijlen mevrouw K 1 e i n e onthuld. Het is twee
meter hoog en geheel in zandsteen gebeiteld. In het
midden trekt eene uitmuntend gelijkende buste, om
geven door palm- en lauwertakken, de aandacht.
De heer Hofdijk sprak in krachtige, gespierde taal
eene fraaie rede uil en eindigde met het monument
in de hoede aan te bevelen van het hoofdbestuur vaa
het toonoel verboni,
