1887. N°. 32.
Dinsdag 15 Maart.
74ste jaargang.
ÖBSf Voorjaars- Veemarkt
tïMm TEGOES,
De lijsten der Kiezers
Politiek Overzicht.
GOESCHË
Da uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Adveitentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH VAN DITMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën ie vaa 15 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent»
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Den belanghebbenden wordt herinnerd, dat de eerste
zal gehouden worden op Dinsdag den 5 April 1887.
Goes, den 12 Maart 1887.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
A. A. VAN DELLEN, 1. S.
voor leden van de Tweede Kamer, der Provinciale
Staten en van den Gemeenteraad zijn herzien en heden
vastgesteld. Bij die herziening zijn geschrapt:
Van al de lijsten.
Wegens overlijden.
Mr -Johannes Gerardus De Backer, Adriaan De Brnijne,
Johannes Glerum, Teunis Van Heel, Samuel De Jonge
Mulock Houwer, Willem De Jonge JzFranciscus Sera-
phicus Augustinus Knitel, Jan Nouse, Johannes Cor
nells Kakebeeke.
Wegens vertrek uit de gemeente.
Dr. Leonard Willem Theodoor Wigman.
Wegens onvoldoenden aanslag.
Dirk Boer.
Van de lijst der kiezers voor leden der Tweede Kamer
en van de Provinciale Staten.
Wegens onvoldoenden aanslag.
Abraham Cornelis Dagevos, Johannes Dronkers, Sa
muel Har tog, Uungenis Thomas Van de Vijver, Gilles
Warrens.
Yan de lijst der kiezers voor leden van den
Gemeenteraad.
Wegens overlijden.
Anthonie Van Blitterswijk, Johannes Gijsbertus Roe-
lofse,. Jan Schouwenburg, Abraham Timmerman, Izaak
Vermeule.
Wegens vertrek uit de gemeente.
Maarten Van Harmeien, Pieter Johannes De Hond,
Cornelis Hootsmans, Üignus Korstaüje.
Wegens onvoldoenden aanslag.
Johannes Cornelis De Beste Wz., Adriaan Van der
Bliek, Cornelis Glerum, Gerard Kok, Jacob Kooman,
Jacobus Gerardus Janssen, Pieter Marinus Machielsen,
Meijer Heter, Marinus Ossewaarde, Marinus Peels, Jacob
Pot, Daniel Touw, Dirk Verheule, Jacob De Vreugd,
Jan De Wolf, Cornelis Van Zweeden.
De herziene en vastgestelde kiezerslijsten zijn aan
geplakt en zullen gedurende veertien dagen ter Secre
tarie voor een ieder ter inzage liggen, gedurende welken
tijd de eventueeLe bezwaren tegen die lijsten, door de
noodige bewijsstukken gestaafd, aan den gemeenteraad
kunnen worden ingediend.
Goes, den 12 Maart 1887-
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
A. A. VAN DELLEN, 1. S.
(710 Maart.)
Allen, die waarlijk de constitutioneele monarchie als
de beste regeeringsvorm voor Nederland btschouwen,
zullen het wel met ons eens zijn, dat de afgeloopen
week, waarin bij het debat over de Grondwetsherzie
ning de quaestie van »de macht des Konings" aan de
orde was, als een der belangrijkste tijdperken van den
herzieningsarbeid mag worden beschouwd. De con
stitutie, regelende de macht van den monarch, dit is
inderdaad het grondbeginsel van de constitutioneele
monarchie. Toch rijst bij deze quaestie de vraag, of
op die wijze de Koning zijne macht erlangt uit de
handen van zijn volk en het is wel geen wonder, dat
zij dan ook in de Tweede Kamer ter sprake is ge
komen. Dit geschiedde bij de behandeling van 11,
bevattende het formulier van afkondiging der wetten
enz., hetgeen tot nutoe in de Grondwet luiddeWij
enz., Koning der Nederlanden enz." De heer De Geer
van Jutfaas wenschte te lezen: «Wij enz., bij de gratie
Gods, Konmg der Nederlanden enz." Was deze toe
voeging werkelijk noodzakelijk 7 Neen, zeide de mi
nister Heemskerk, want in de uitdrukking »Wij enz."
ligt in dit «enz." reeds »bij de gratie Gods" opgesloten,
zooals genoegzaam blijkt uit het feit, dat alle wetten
met dit formulier beginnenen waar nu deze woorden
niet in de Grondwet staan, daar ziet de regeering geene
ieden om ze er thans in te plaatsen. Maar, voegden
de afgevaardigden Van Houten en De Beaufort aau
deze opmerking toe inderdaad is ook door den eersten
Koning van Nederland niet aangenomen, dat hij uit
sluitend door de gratie Gods Koning van ons vader
land is geworden, want in de proclamatie, waarbij hij
de regeering aanvaardde, luidde het: «toen wij de
souvereiniteit over de Vereenigde Nederlanden, inge
volge de algemeene uitgedrukte begeerte des volks
aanvaardden", en later reserveert hij zich bij die zelfde
proclamatie om eene constitutie te kunnen aanbieden
«die, onder het eenhoofdig bestuur, dat zij zelve ge
kozen hebben, hunne zeden enz. verzekert", terwijl hij
>n 1813 mede verklaarde, alleen de souvereiniteit aan
te nemen op voorwaarde, dat een grondwettig verbond
tnsschen hom en het volk zou worden opgericht.
Er is hier dan ook geen sprake van die absolute
vorsten uit vorige eeuwen, die alleenheerscher waren
en vaak regeerden tegen den zin des volks. De eerste
Koning heeft het duidelijk en onomwonden verklaard,
dat hij wilde regeeren met zijn volk en door zijn
volk, wat niet uitsluit, dat bij die regeering eene hoo-
gere wijding van dit vei bond kan worden aangeno
men. Trouwens de geheele uitdrukking «bij de gratie
Gods" is volgens prof Cock afkomstig van Pepijn den
Korte, die juist alleen op de volkskeus zijn recht
grondde om den troon van Childerik te bestijgen, en
prof. Van der Chijs toonde in ziju «Tijdschrift voor
de algemeene munt- en penningkunde" aan, dat h't
een vooroordeel uit onkunde is, de formule «door
Gods genade" in den titel van Koningen en Vorsten
op te vatten, als wilde zij eenig bijzonder recht en
een meer onmiddellijke aanstelling van Godswege te
kennen geven.
Oogenschijnlijk behoeft er dan ook geen bezwaar
te bestaan om de woorden, in hunne historische be-
teekenis opgevat, in de Grondwet optenemen, maar
nu bleek, dat de rechterzijde er een and-r begrip
aan wilde gehecht zien, eene aanstelling van God alleen
en ontkenning van de vrije keuze des volks van hun
vorst volgens de wet, een begrip alzoo van absolutisme,
toen schaarden terecht de liberalen met de regeeiing
zich aaneen om de aloude volksrechten te verdedigen
tegen hen, die deze willen verkorten.
Dit was trouwens meer noodig in de afgeloopen
week, o. a. toen de heer De Savornin Lohman de
stelling verkondigde en deze later bij een paar amen
dementen ook in toepassing wilde gebracht zien, dat
de wetgevende macht alleen bij den Koning berust.
De Koning alleen heeft volgens onzen Goeschen afge
vaardigde macht; de Staten-Generaal geene. Wel kunnen
deze in vele gevallen hunne toestemming onthouden,
maar een eigenlijke macht vormt onze vertegenwoor
diging niet. Hij wenschte dan ook terugtekeeren tot
den tijd van 1814, toen in de constitutie stond bepaald,
dat «de Staten-Generaal raadplegen over alle voor
stellen hun door den Souvereinen Vorst gedaan en aan
Denzelven hun besluit door eene Commissie (zenden)."
In niet geringe mate zou daardoor dus het recht van
onze volksvertegenwoordiging worden verkort en d'ze
eigenlijk worden gemaakt tot een soort van advisperend
lichaam; maar dan konden ook de geheele Staten-
Generaal wel worden opgeruimd en de vereischte
adviezen worden uitgebracht door de Provinciale Staten,
gekozen door dezelfde kiezers als de leden der Tweede
Kamer, welke Prov. Staten toch ook de keuze der
Eerste-Kamerleden hebben te doen. De algebraïsche
som der provinciale adviezen zou dan voor den Koning
tot richtsnoer kunnen dienen.
Het is inderdaad een opmerkelijk blijk van conse
quentie, dat onze afgevaardigde geeft, om in een tijd,
waarin schier alle partijen (ook volgens zijn eigen
voorstel dhr. Lohman) uitbreiding van het kiesrecht
wenschelijk achten, teneinde het volk in ruimere mate
invloed te doen uitoefenen op 's lands bestuur, de
wenschelijkheid te betoogen van terugkeer tot het begin
dezer eeuw. Een van de weinige oogenblikken, dat
dhr. Lohman tot wijziging der Grondwet zou willen
medewerken, zou die medewerking ons terugvoeren
naar een toestand van ruim 70 jaren geleden en dat
op een tijdstip, dat de volksontwikkeling dwingt om
den blik voorwaarts te richten.
Ten slotte nog een enkel woord naar aanleiding van
een amendement van den heer Heldt, waarbij het recht
van oorlogsverklaring van den Koning werd overge
bracht op de wetgevende macht. Terecht heeft de
Kamer dit amendement met groote meerderheid ver
worpen, want met hoeveel overtuiging de voorsteller
het ook heeft verdedigd, de gronden, waarop die ver
dediging berustte, waren valsch. Inderdaad hebben ten
opzichte van de door een eventueelen oorlog benoodigde
gelden de Kameis een woordje mede te spreken, en
zij kunnen dus wel degelijk daarop grooten invloed
uitoefenen, maar bovendien moet niet uit het oog worden
verloren, dat de oorlogsverklaring wel meestal van
eene andere natie zal uitgaan en Nederland derhalve
tot den krijg zal gedwongen worden, een dwang, die
geen volksvertegenw oordiging, hoe vredelievend zij ook
gezind zou mogen zijn, zou kunnen opheffen. Dit was
voor de meeste leden zeker wel de groote reden, waarom
zij zich tegen het amendement verzetten, althans in
dien geest lieten dhrn. Farncombe Sanders en Roo
seboom zich uit. Eene oorlogsvei klaring zal wel meestal
moeten zijn een oogenblikkelijke daad, die, hoe wel
ook overwogen, het gevolg is van eene omstandigheid'
of van eene handeling der tegenpartij, welke die ver-
klaiing heeft geprovoceerd, liet oordeel eener gansche
vergadering voorat te hooren is noch practiscb, noch
wenschelijk.
GOES, U Maart 1887.
Naar wij vernemen valt er tot nogtoe geen druk
bezoek ten deel aan de gasornamenten, kachels,
kook- en strijktoestellen enz., die door de
bemoeiingen van den ijverigen directeur tijdelijk aan
de gasfabriek alhier ter bezichtiging zijn gesteld. Is dit
eensdeels te betreuren, omdat de heer Wolters iederen
middag van 2 tot 5 uren zich vrijwillig beschikbaar
stelt om eventuëele bezoekers alle mogelijke inlichtingen
te verschaffen, anderdeels is het ook jammer, omdat,
hoe klein van omvang deze tentoonstelling ook moge
zijn, er veel wetenswaardigs is te bekijken. In de
eerste plaats toch kin nen onze huismoeders er zich
verlustigen in de bezichtiging van verschillende kook-
en verwarmingstoestellen, die in de huishouding van
veel gemak kunnen zijn, als men «eens evenij -s gauw"
wat te kooken of te verwarmen heeft, waarbij wij,
hoewel geen deskundigen op dat gebied, vooral de
aandacht wenschen te vestigen, op de naar wij gelooven
zeer practische toestellen om strijkijzers te verwarmen.
Maar ook voor kantoorbeeren is er veel bezienswaar
digs en nuttigs aan de gasfabriek te bezichtigen, waar
onder wij behalve de eenvoudige lakbranders ook
rekenen de asbestkachels, voor kleinere kantoren vrij
wat gemakkelijker en aangenamer ter verwarming dan
de groote kachels of haarden, die zooveel ruimte
wegnemen.
Wij vestigen daarom de bijzondere aandacht onzer
lezeressen en lezers op de advertentie in dit nommer
voorkomende en wij hopen, dat den heer Wolters als
nog een druk bezoek moge ten deel vallen. Voorloopig
is de bezichtiging der toestellen nog tot a s. Zaterdag
opengesteld, iederen dag des namiddags van 2 tot 5
uren.
De Harmonie «De Volharding" alhier heeft,
na vele jaren gesluimerd te hebben, jl. Vrijdag hare
repetitiën hervat. De heer Kooiman heeft de leiding
ervan welwillend op zich genomen.
Door den Min. van Justitie is aan C. Bokelaar,
vroeger te Kats, thans te Goes, eervol ontslag verleend
als onbezoldigd rijksv. ld wachter.
Wolfertsdijk. Nadat Vrijdagvoormiddag de open
bare vergadering van den gemeenteraad alhier geopend
was, deelde de voorzitter mede, dat w-gens het benoe
men van den vorigen secretaris den heer Ribbius te
Willemstad door het dag. bestuur in zijne plaats was
benoemd tot waarnemend secretaris dhr. P. Van der
Voorde, klerk ter secretarie.
De voorzitter deelde vcorts mede dat op 19 Feb.
door burg. en iveth. een telegram van geluk wensch
aan Z. M. den Koning was gezonden, en daarop een
dankbetuiging was terug ontvangen welke heiden wer
den voorgelezen; dat 1.1 telephoonhoudo wis benoemd
dhr. P. Van der Voorde, en tot plaatsvervanger dhr.
I. De Bakker.
Een verzoek der beide hoofdonderwijzers om de beide
scholen op Paasch-Maandag te mogen gebruiken tot
het uitvoeren van eenige zangstukken werd met alge
meene stemmen toegestaan.
Verder gaf de voorzitter te kennen dat door het
dagelijksch bestuur, in tegenwoordigheid van den opper-
brandmeester en den gemeente-architect, volgens besluit
der vorige vergadering, het brandspuithnisje is opge
nomen, en dat eene begroo itig is opgemaakt om dat
gebouwtje 5 M. te verlengen, waardoor het geschikt
zou ziju tot het bergen van de beide spuiten en al
het daarbij behoorende materieel, wat zeer wenschelijk
zou zijn, daar nu een en ander op 3 plaatsen is
geborgen; doch aangezien de kasten zijn begroot op
120 en dit moeilijk uit den post van de brandweer
kan gevonden worden, stelden burg. en weth. voor
om te wachten tot de begrooting van 1888, om deze
som hiervoor uittetiekken, en dan tot de uitvoering
over te gaan, waartoe besloten werd.
Tevens werd op voorstel van het dag. bestuur aan
genomen, om bij brand premiën uit te loven en wel
voor dengene die het eerst met een wagen bespan
nen met 2 paarden bij het brandspuithuisje tegen
woordig is, tot het vervoeren der spuit, en ten anderen
voor dengene die de brandmeesters J. M. Parhan en
A. Op 't Hof, die even buiten de kom der gemeente
wonen, het eerst wekt.
Het kohier van den hoofde.lijken omslag kwam nu
ter tafel. De heer Jacobs stelde voor, om den leden
van den raad eerst een afschrilt daarvan ter hand te
stellen en dan het kohier in de volgende vergadering
in geheime zitting te behandelen; hiertoe werd be
sloten. Da hondenbelasting werd vastgesteld op een
bedrag van ƒ128,50.
Nu werd een verzoekschrift, aan den heer burgemees
ter, van drie leden van den raad voorgelezen, zijnde de
heeren C. Philipse, G. Jacobs en C. Van Damme, om
zoo spoedig mogelijk eene openbare raadsvergadering
te beleggen, ten einde tot het benoemen van een se
cretaris te kunnen overgaan. Na voorlezing zeide de
voorzitter, dat er nog geene benoeming kon plaats
hebben, daar er door burg. en weth. nog geene aan
beveling is gedaan.
De heer Jacobs stelde voor, om art. 13 van het
reglement van orde te wijzigen, in dien zin, dat bij
ontstentenis van den secretaris de tijdelijke, voorzie
ning in die vacature wordt opgedragen aan den raad,
in plaats van aan burg. en weth., en om deze bepa
ling dadelijk in werking te doen treden Dit voorstel
werd met vier stemmen aangenomen.
De heer Jacobs wilde nu dadelijk tot het benoemen
van een tijdelijken secretaris overgaan, doch de voor
zitter antwoor dde dat dit niet kon de heer P. Van
der Voorde is door het dag. bestuur volgens de vorige
verordening wettig benoemd en dus is er op dit
oogenblik geen vacature.
De heer Philipse meende dat er wel een vacature
is, en zou liever een beëedigd secretaris benoemd zien
en zeide verder«Zoodoende kun je wel iedereen op
het kantoor zetten"; bovendien zijn er volgens hem
sollicitanten genoeg. Wilden soms burg. en weth. vóór
de benoeming nog een aanbeveling doen, dan kon
de vergadering wel een half nar geschorst worden.
Op deze opmerkingen werd echter door niemand ge
antwoord.
De sollicitatiën naar de betrekking van secretaris
werden nu voorgelezen en wel van de heeren W. F.
K. Lenshoek en P. Van der Voorde Fz. van Wolferts
dijk D. Dekker te Loosduinen, C. Warnsinck te Kloe-
tinge, H C. F. Kramer te Oud-Beijerland en J. C.
Fischer te Hoogeveen, terwijl er nog een vijftal heeren
information hadden ingewonnen.
Nog werd voorgelezen een adres dat voor eenige
dagen door de gemeente had gecirculeerd, en dat door
212 hoofden van huisgezinnen was geteekend, waar
onder rnim 75 kiezers, waarin den raad werd verzocht
om dhr. P. Van der Voorde te benoemen tot secretaris
dozer gemeente.
Na voorlezing vroeg de heer Philipse hoeveel personen
er wel onder de ondei teekenaars zouden zijn die het
werk van een secretaris kennenmisschien geen drie.
(Een mooi compliment aan de 75 kiezers).
De Voorzitter vroeg of de heer Jacobs nog bij zijn
voorstel bleef om dadelijk een tijdelijk secretaris te
benoemen en toen deze toestemmend antwoordde, werd
dit voorstel in omvraag gebracht en met 4 stemmen
aangenomen de beide weth. bleven buiten stemming.
De Voorzitter zeide, dat hij geen uitvoering gaf aan
dit besluit en dat hij gebruik maakte van de bevoegd
heid hem bij art. 70 der gemeentewet verleend.
Nadat de voorzitter nog een paar mededeelingen
had gedaan werd de vergadering gesloten. Afwezig
was in deze zitting dhr. J. Kallemein.
Ierseke. In eene Vrijdagnamiddag gehouden ver
gadering van oesterhandelaars en oes
terkweekers zijn op voorstel van den Burgemees
ter 3 heeren aan het gemeentebestuur toegevoegd om
nevens hetzelve handelend op te treden ter bereiking
van het doel door de vergadering van Maandag gesteld
en van mogelijke verdere oogmerken. De gekozene hee
ren zijn L. Laban en J. Molhoek te Ierseke en C. Lin-
denberg te Wemeldinge. Het door inschrijving verkre
gen fonds ter bestrijding der noodzakelijke uitgaven
werd ter beschikking van het gemeentebestuur gesteld.
De heer De Leeuw te Wemeldinge heeft bedankt als
lid der commissie, die namens de vergadering bij'den
Minister op audiëntie zalgsan om te verzoeken Ierseke
als zetel van een lid van het vischbestuur en als sta
tion voor een opziener der visscherij aan te wijzen.
Middelburg. Heden herdacht de heer D. de Oude,
c mmies ter gemeente-secretarie alhier (afdeeling comp
tabiliteit) die meer dan eene halve eeuw in dienst
der gemeente werkzaam is zijn 75sten jaardag. Onder
eene gepaste toespraak van den wairnemenden burge
meester, werd hem namens den gemeenteraad een
stoffelijk blijk van belangstelling overhandigd, niet
alleen ter gelegenheid van dezen feestdag, maar tevens
als bewijs van erkenning voor de goede en trouwe
diensten, die hij in dit langdurig tijdvak aan de gemeente
heeft bewezen. De hoofdambtenaren ten raadhuize
alsmede zijne ambtgenooten ter secretarie boden hem
een prachtigen zwart marmeren met zilver gemonteerden
inktkoker aan; op het eene deksel is gegraveerd «Aan
den heer D. de Oude. 14 Maart 18121887" en op
het andere: «Van de gemeente-ambtenaren ten raad-
huize." Dit geschenk werd hem onder hartelijke bewoor
dingen door den gemeente-secretaris uitgereikt.
Ook van verschillende andere zijden mocht de jubilaris
vele bewijzen van belangstelling ontvangen.
Vlissliigen. Jl. Zaterdag om 3 uren zou van de
werf der maatschappij «De Schelde" alhier het schroef-
stoomschip tCeram" van stapel loepen, waarom eere
groote menigte zich op en nabij de werf had geposteerd.
In gespannen aandacht richtten zich aller blikken
naar den kolossus, die thans, nu het «laatste beletsel"
de klink was weggevallen, zou moeten afglijden.
Edoch, de beste berekening kan falen; dit ble-k ook
weder hier.
Onbewegelijk bleef de «Ceram" staan als moest er