1887. N°. 30.
Donderdag 10 Maart.
lö
74stc jaargang.
CiX&GidCS*-
GOESGHK
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bij de heeren NIJGH VAN D1TMAR te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
(MANT.
De prijs der gewone advertentiën is van A5 regels 50 cent, elke regel meer 10 cent.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,— berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande eo contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
GOES, 9 Maart 1887.
Te Nijkerk en te Aalten was het jl. Zondag
verre van rustig, naar aanleiding van de kerkelijke
troebelen. De doleerende dominees Van den Bergh en
Gangel wilden daar optreden in de Ned. Herv. kerk
gebouwen, doch laatstgenoemden werd dit belet door
de niet-doleerende gemeenteleden, die hem den toegang
tot de kerk beletten, terwijl te Nijkerk de gemeente
het »Wien Neérlandsch bloed" aanhief, toen ds. Van
deD Bergh haar uitnoodigde een psalm te zingen.
De Standaard, een en ander van een doleerend
standpunt beschouwende, zegt o. a.
«Is het te onpas, om den weusch uit te spreken,
dat ook het niet-Gereformeerde deel der bevolking
zich voortaan van dergelijk onbetamelijk kabaal ont-
boude en de rust op onze vlekken en dorpen niet
langer worde verstoord
«Spele men toch niet met vuur."
«Er is, de historie toont het, in zulk vuur een
kracht om aan te steken."
Een nuttige les, die de Standaard allereerst wel
eens aan de doleerende partijgenooten mag inprenten.
Immers niemand zal den doleerenden beletten zich
aftescheiden, maar wel dat zij dan toch de kerk en
de kerkelijke goederen willen houden. Als iemand op
zich zelf wil gaan wonen dan zoekt hij een ander huis
of Iaat er zich een bouwen. Bij den tegenwoordigen
strijd op kerkelijk gebied gaat het juist andersom.
Men tracht de wettige bezitters uit het huis te zetten
en er zelf in te blijven En daarom wordt de rust
op onze vlekken en dorpen in de allereerste plaats
door de doleerenden verstoordzij spelen met vuur,
en zij zullen dus ook de gevolgen van den daardoor
ontstanen brand voor hunne rekening moeten nemen. Wij
zouden naar aanleiding van deze zaak op de Standaard
kunnen toepassen, wat dit blad in zijn nommer van
heden over een andere quaestie aan het adres van
het Handelsblad zegt
«Nu, van tweeën éenHiermee liep het er zelf bij
zijn lezers in, of het speldt zijn lezers alles op de
mouw 1"
Gisteravond gaf de muziekonderwijzer P. De
Jonge Jz. alhier eene openbare les, met zijne leer
lingen. Uit den aard der zaak kan bij zoo'n uitvoering
van geen meesterwerk sprake zijn. Al toonde echter
de eene leerling grooter vaardigheid op muzikaal
gebied dan de andere, van allen kan gezegd worden
dat zij hun best deden. De gevoelens over dergelijke
openbare lessen zijn zeer verdeeld. Sommigen meenen
het minder goed, dat zulke jeugdige leerlingen reeds
om zoo te zeggen in het openbaar optreden; anderen
oordeelen dat juist daardoor de lust tot studie wordt
aangewakkerd. Iu 't algemeen komt ons de zaak vrij
onschadelijk voor en daarom niet bepaald te ontraden.
Toch zouden wij den heer De Jonge durven aanraden
om zich altijd te bepalen tot zijne beste leerlingen,
van welke hij zeker is, dat de lichte stukken, welke
hij zeer doelmatig bleek gekozen te hebben, ook behoor
lijk ten gehoore worden gebracht. Dan kan de ijver
voor de studie ook zeker bij de nog wat achterlijken
worden aangewakkerd. Wat minder luidruchtigheid
bij het publiek, vooral bij wat achteraan zittende
dametjes, ware wel gewenscht.
Gisteravond had in het koffiehuis »De Prins
Van Oranje" alhier eene vergadering plaats van de
coöperatieve voorschot-vereeniging
en spaarbank, waarin door den kassier het jaar
verslag met rekening en verantwoording werd uitge
bracht, dat later in dit blad zal worden opgenomen.
Het dividend, dat over het afgeloopen jaar zal worden
uitbetaald, werd bepaald op 6 pet., terwijl het bedrag
der optenemen gelden werd vastgesteld op 70,000.
De drie bestuursleden, die volgens art. 12 der statuten
moesten altreden, nl. dhrn. M. A. Rimondt, voorzitter,
mr. C. De Witt Hamer, kassier en Z. D. Van der
Bilt La Motthe, controleur, werden met groote meer
derheid van stemmen herbenoemd, evenals de beide
aftredende leden der commissie van toezicht, dhrn. C.
J. Kooman en C. Risseeuw. Gedurende het afgeloopen
jaar waren 8 leden uitgetreden en 16 nieuwe leden
bijgekomen, zoodat hun getal thans 156 bedraagt.
In de gisteravond gehouden vergadering der
werklieden-vereeniging «Eigen Hulp" alhier werd
mededeeliDg gedaan, dat de heer Vorsterman Van
Oijen om verschillende redenen van zijn voornemen
was afgezien om voor de vereeniging een volksvoor
lezing te houdenook van den heer Breetvelt was
dergelijk schrijven ingekomen. Beide heeren hebben
zich bereid verklaard om in het a. s. winterseizoen
voor de vereeniging op te treden. Daarna werd uit
gebracht het verslag over de feestviering op 19
Febr. jl. vanwege de vereeniging en werd bepaald
dat het uitgestelde huishoudelijk feest der leden met
hunne dames zal plaats hebben op Zondag 20 Maart
a. s. Op uitnoodiging van het bestuur heeft de rede
rijkerskamers «Eloquentia" zich bereid verklaard voor
de vereeniging »E. H." dien avond op te treden. De
kosten op een en ander vallende zullen zonder be
zwaar der ziekenbeurs door eene kleine verhoogde
contributie worden gedekt, waarmee sedert eenige weken
al reeds is begonnen.
Na voorlezing van het rapport door het bestuur
opgemaakt omtrent het ontslag nemen van den pen
ningmeester dhr. B. C. Gesquièrre, ging men over
tot de verkiezing van een bestuurslid en werd als
zoodanig gekoien dhr. C. Den Boer.
Wij vestigen nogmaals de aandacht op de lezing,
morgen avond door dr. J. H. C. H e ij s e in de «Prins
van Oranje" alhier te houden. De toegang staat na
tuurlijk ook vrij voor vrouwen en met genoegen ver
nemen wij, dat reeds eenige het plan hebben de lezing
bij te wonen.
Ierseke. Gisteravond werden in eene voor ieder
toegankelijke vergadering de middelen beraamd om hier
een fanfaren-gezelschap op te richten. Bij
zonder groot was de opkomst niet. Er werd besloten de
ingezetenen door circuleerende lijsten in de gelegenheid
te stellen tot het doen van rentelooze en rendeerende
voorschotten, giften en jaarlijksche bijdragen, of zich
als donateurs bij de vereeniging te voegen. Het voor-
loopig bestuur deelde mede, dat men op een 20tal
werkende leden kon rekenen.
Ierseke. De overweging, dat Ierseke, hoewel het
centrum en de sterkste vertegenwoordiger der Zeeuw-
sche oesterteelt, nog niet is aangewezen als
de zetel van een lid van het vischbestuur, heeft den
Burgemeester en de Jeden van den Raad aangespoord
middelen te beramen om daarin verandering te brengen.
Ierseke heeft 156 visschersvaartuigen met een tonnen-
maat van 2357 ton, de andere zetels van de leden
van het vischbestuur hebben samen maar 154 vaar
tuigen metende 2113 ton. Voor de consenten van al
die scheepjes en voor de massa werklieden, die hier
werkzaam zijn, moet men steeds naar Tolen of Krui-
ningen. Dat geeft natuurlijk aanleiding tot onkosten,
tijdverlies en meer dan eens zijn er reeds onaangenaam
heden voor de aanvragers uit voort gesproten. Ook is
Ierseke tot heden niet het station voor een der op
zieners voor de visscherijen en toch is uit de meer
malen voorgekomen overtredingen gebleken, dat dit
wenschelijk was. 'tls dan ook opmerkelijk, dat die
overtredingen meestal geconstateerd worden door de
hier gestationneerde rijks-veldwachters, behalve die,
welke op de consenten betrekking hebben. Sedert jaren
is over een en ander geklaagd maar nog nooit ter-
rechter plaatse, d. i. bij den Minister.
Daarom heeft de Raad met zijn voorzitter gister
avond ruim een 60 tal oesterhandelaars en oesterkwee
kers tot een vergadering uitgenoodigd en aan dezen
voorgesteld zich tot den Minister te wenden met het
dubbele verzoek hier een lid van het vischbestuur te
vestigen en een opziener te stationneeren. Dit zou te
meer noodig en zelfs in het belang der schatkist zijn,
omdat gedurig bij den Burgemeester aanvraag om
inlichtingen komt omtrent de soliditeit van pachters
en borgen, die natuurlijk steeds gegeven worden, maar
waartoe men hem niet kan noodzaken.
De vergadering besloot eenparig een request tot den
Minister (van Financiën) te richten, het bovengenoemde
dubbele verzoek inhoudende, en zij benoemde tevens
een commissie van 3 leden (de Burgemeester en de
heer Sauer alhier en dr. Leo De Leeuw te Wemeldinge)
om bij den Minister op audiëntie te gaan en het ver
zoek klem bij te zetten.
De Burgemeester, die de vergadering presideerde,
deelde nog het volgende mede, waaruit men afleidde,
dat het vischbestuur niet genegen schijnt aan recht
matige en billijke verzoeken te voldoen. Op den 18en
dezer zal te Goes eene verpachting van eenige zaai-
perceelen plaats hebben, en nu hadden enkelen den
Burgemeester op de minder gelukkige keuze van datum
of plaats gewezen. Immers de 18e Maart valt op
een Vrijdag, een dag, waarop vele belanghebbenden bij
de verpachting zich wegens de oesterbeurs hier moeten
bevinden. De Burgemeester had daarom den voorzitter
van het vischbestuur iu het belang der oesterkweekers
en zeker ook van de schatkist beleefdelijk verzocht de
verpachting alsnog op een anderen dag te bepalen of
anders, die te Ierseke te houden, waar het tegenwoor
dig aan geschikte localiteit niet ontbreekt; maar hij
kreeg het echt lakonisch antwoord: «Noch het een,
noch het andere kan".
De vergadering besloot den Minister hare verbazing
hierover te kennen te geven en hem tegelijk hetzelfde
verzoek te doen, hem tevens in overweging gevende het
vischbestuur te gelasten, voortaan geschikter dagen
voor de verpachtingen vast te stellen, nl. op Dinsdagen
te Goes, op Donderdagen te Middelburg enz. Dit re
quest werd staande de vergadering door alle aan
wezigen geteekend.
Ten slotte werd bepaald, dat men den 18 Maart
weer vergaderen zal om het antwoord van den Mi
nister mede te deelen en tevens over een andere ge
wichtige zaak te beraadslagen.
Onder Bruinisse en Herkingen worden tegenwoordig
veel Fi-ansche oesters gezaaid. Deze teelt welke in
Zeeland verboden is slaagt daar zoo goed, dat zij eeue
gevaarlijke concurrent voor de Zeeuwscne dreigt te
worden. De billijkheid van de vergunning tot het
werken met Fransch zaaigoed mag betwijfeld worden,
omdat de I rsche oesterbank veel zwaarder pachten
opbrengt, dan de Herkingsche. Bovendien is het zaaien
van vreemde oesters op de Zeeuwsche stroomen ver
boden om het overbrengen van den gevreesden oester-
boorder (een soort van zeeslak) uit Frankrijk naar
hier te voorkomen, en nu is het bewezen, dat de
Zeeuwsche stroomen toch met dat Fransche bröerl,
van onder Herkingen en Bruinisse afkomstig, worden
bedeeld. Het verbod wordt dus doelloos. Daarom
wenschte men ook later de vraag te overwegen, of het
niet wenschelijk en billijk was het zaaien van vreemde
oesters ook buiten Zeeland te vei bieden. Men zal ook
andere Zeeuwsche gemeenten, welke de oesterteelt be
oefenen, hierover hooren en zoo noodig haren steun zien
te verwerven.
In de vergadering van gisteren is daarover evenwel
nog niet beraadslaagd.
Omtrent de spuit te Ierseke ontvingen wij nog
het volgende bericht van een deskundige:
Op 3 Maart had te Ierseke de beproeving plaats
van eene nieuwe brandspuit, door de gemeente aan
gekocht. Deze spuit zijnde een zuig- en perspomp is
geleverd door A. H. Van Bergen te Heiligerlee; de
cilinders zijn 14 c.M. in diam. en de spuit vereischt
14 man om te pompen.
De kosten van genoemde spuit bedragen 900,
108 Meter - persslangen wijd 5 c.M.
7 zuigbuis 7 c.M.
2 straalpijpen, 6 mondstukken en een
spuitstuk en het verder benoodigda 455,40
Samen 1335,40
Bij de beproeving waren een aantal autoriteiten uit
andere gemeenten uitgenoodigd.
Zij had plaats in de nabijheid van het dorp, op
eene weide, waar zich een vogelstang bevond van de
boogschutters hoog 96 voet of 26.80 N./ra., waaraan
de hoogte van de straal kon worden gemeten.
De eerste proef geschiedde met eene persslang lang
50 Meter, en met een mondstuk van 19 m M.hierbij
werd bereids een afstand van 33 M. verkregen.
De tweede proef met een mondstuk wijd 21 m M.,
afstand 40 Meter, was voor den wind en horizontaal
zelfs gunstig.
De derde proef als de voorgaande doch in den wind,
werd genomen met een mondstuk van 21 m.M., hier
was de afstand ruim 25 Meter.
De vierde proef geschiedde verticaal op de vogel
stang, en bracht het water 5.20 M. boven de stang,
dit bij de verkregen 26.88 M. gevoegd, bekomt men
eene hoogte van 32 Meter, da laatste hoogte was
natuurlijk stofwater.
De vijfde proef geschiedde met 108 Meter lengte
persslang met een mondstuk van 21 m.Mde afstand
bedroeg voor den wind 37 M., en dwars in den wind
ruim 25 Meter.
De zesde proef had plaats met een mondstuk van
24 mM., waarmede een afstand van 26 Meter werd
bereikt.
Ook werd met twee persslangen, welke op 25 Meter
uit de pomp werden aangebracht, in verticalen stand
aan de vogelstaDg ruim 26 Meter behaald.
Deze pomp geeft in iederen slag 4,10 L water, de
spuitgasten maakten 40 slagen in de minuut dat is
4 10 x 40 of 164 L. in de minuut, alzoo in 60 minu
ten 60 x 164 of 9840 L., zijnde 985 emmers water
in het uur dat verplaatst wordt.
Het gemakkelijke van deze spuit bestaat hierin, dat
de persslang steeds is aangeschroefd, en de zuigbuis
evenzoo, de eerste is gewonden op een haspel, ter
wijl de laatste om den pompbak wordt geleid.
Toen liet sein tot begin werdt gegeven werd de
haspel door 2 man afgenomen, waarop de 108 M. slang
was opgerolddaarmede werd weggeloopen tot zoo-
danigen afstand als noodig was. In dien tijd werd de
zuigbuis in het water geworpen, terstond gepompt en
eer de straalptjp was aangeschroefd was het water op
de bestemde plaatsdit geschiedde binnen de 2
minuten.
Bovenstaande uitkomsten hebben bewezen dat de
proef verre boven de gestelde eisclien voor de levering
vastgesteld heeft voldaan. De gemeente Ierseke is alzoo
in 't bezit van een spuit, die met de beste die er zijn
kan kampen.
Den fabrikant A. H. Van Bergen te Heiligerlee strekt
zulks tot eere, terwijl ook de afwerking in details niets
te wenschen overliet.
Er heeft zich te Middelburg erna commissie
gevormd uit ingezetenen van verschillende politieke
en godsdienstige richtingen, die van oordeel zijn, dae
de burgerij gaarne een stoffelijk blijk van sympathit
en waardeering zal wenschen te geven aan den tegen
1 April eervol ontslagen burgemeester mr. G. J.
P i c k voor het vele goede, dat hij aan die stad
heeft gedaan, voor den ijver en de werkzaamheid
waarmede hij hare belangen heeft behartigd. De
commissie neemt geen inschrijvingen aan boven 1,
maar ook niet van minder dan 25 cent.
De Minister van Oorlog heeft bepaald, dat
ouders of voogden, die zonen of pupillen, hetzij als
volontair bij het Instructie-bataljon, de Instr.-comp.,
de Instr.-batterij of het korps genietroepen in dienst
wenschen te doen treden en die vooraf eenigen waar
borg willen hebben, dat die jongelingen lichamelijk
geschikt zijn, in de verschillende garnizoensplaatsen
door een officier van gezondheid gratis een voorloopig
militair geneeskundig onderzoek zullen
kunnen doen ondergaan, wanneer zij zulks den plaat
selijken of garnizoenscommandant verzoeken. Van den
uitslag van dit voorloopig onderzoek wordt aan de
betrokken ouders of voogden schriftelijk mededeeling
gedaan. Door deze gunstige bepaling zullen aan me
nigeen vergeefsche reiskosten worden bespaard.
Door een aantal aanzienlijke ingezetenen, mee-
rendeels oud-opperofficieren van leger en vloot, oud
hoofdambtenaren in Indië, hoogleeraren, enz., is een
adres aan Z. M. den Koning gericht, om aan te
dringen op het nemen van maatregelen tot ver
sterking van leger en vloot in Indië.
De Regeering heeft nader voorgesteld, art. 6 6
der Grondwet te lezen als volgt
«De Koning heeft het recht van gratie van straffen,
door rechterlijk vonnis opgelegd.
«Hij oefent dat recht uit, na het advies te hebben
ingewonnen van den rechter, die het vonnis gewezen
heeft, wanneer het veroordeelingen betreft tot hechtenis
of gevangenisstraf van niet meer dan drie jaren en
tot geldboete te zamen of afzonderlijk, met of zonder
bijkomende straffen.
«Bij ontstentenis van dien reekter, alsmede wanneer
het veroordeelingen tot andere straffen betreft, wordt
de Hooge Raad gehoord.
«Amnestie of abolitie worden niet dan bij een wet
toegestaan."
(De wijziging strekt om te voorkomen, dat de Hooge
Raad zou moeten worden gehoord bij veroordeelingen
tot hechtenis of gevangenisstraf van korten duur, zoo
dra daaraan een andere bijkomende straf dan verbeurd
verklaring van voorwerpen verbonden is, b. v. opzen
ding naar een rijkswerkinrichting of vervallenverklaring
van den militairen stand. Da beslissing der vraag,
welke rechter behoort te worden gehoord, moet af
hangen van de hoofdstraf.)
Het examen om als leerling aan 's Rijksveeartsenij
school te Utrecht te worden opgenomen, zal plaats
hebben in de eerste helft der maand Juli e. k.be
langhebbenden moeten zich schriftelijk, mits portvrij,
vóór 1 Juni e. k. bij den directeur der school aanmeldeu.
De vereischten worden vermeld in de St.-Ct.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
In de zitting van gisteren is de behandeling der
Grondwetsherziening voortgezet. Bij de behandeling
der afdeelingen 25 van Hoofdstuk II (inkomen der
Kroon, de voogdij des Konings, het regentschap en
de inhuldiging des Konings) constateerde de Regeering
op een vraag van den heer Sanders, dat tijdens een
regentschap geen verandering in de troonopvolging
kan worden gebracht, in welken vorm ook, dus ook
niet in den vorm van wijziging der orde van erfopvolging.
De wijzigingen betreffende de afdeelingen «inkomen
der Kroon" en «voogdij der Konings" werden goed
gekeurd.
De heer Lohman betoogde, dat in het eedsformulier
der voogden moest voorkomen een voorschrift, om den
Koning in te prenten de onderwerping aan het Hoogste
Gezag, doch hij stelde geen amendement voor.
De overige wijzigingen der afdeelingen 25 van
Hoofdstuk II zijn nagenoeg onveranderd goedgekeurd.
Het geheele derde ontwerp is ten slotte aangenomen
met 57 tegen 15 stemmen, waarna het debat over
de 6e en 7e afdeelingen van hetzelfde hoofdstuk (van
de macht des Konings en van den Raad van State en
de ministriëele departementen) is aangevangen.
Naar aanleiding van een amendement door dhr. Van
der Kaay op par. 2 voorgesteld, vroeg de minister
schorsing van het debat, opdat de regeering zich nader
over deze zaak zou kunnen beraden.
Tegen a. s. Vrijdag is het afdeelingsonderzoek uit
geschreven van eenige kleine ontwerpen, ook van het
OEtwerp betreffende den zoutaccijns.
(De Kamer heelt Maandag zooals in ons vorig no.
werd gemeld het tweede ontwerp der Grondwets
herziening (1ste afd. eling) aangenomen met 43 tegen
28 stemmen.
Tegen stemden al de aanwezige leden der rechter-