1887. N°. 18.
Donderdag 10 Februari.
74slc jaargang.
GONE
De itgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nouuners 5 ct, met bijblad 10 et
in ons land vervoege men zich- voor Rotterdam aan het AIgemeenAdvertentiebure.au
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
Do prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 eert.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen werden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstsanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en cofttant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
GOES, 9 Februari] 1887.
De commissie in zake de suikerbietenteelt hield
gisteren hare laatste vergadering te Goes. Daarin werd
het uittebrengen rapport vastgesteld, dat weldra het
licht zal zien.
iStraatprediking" was als onderwerp voor de
tweede lezing vanwege de Chr. Jongelingsvereeniging
alhier tegen gisteravond aangekondigd, en onwille-
keurig zonder te profaneeren dachten wij aan bekende
personen, die een groot gehoor rondom zich weten te
verzamelen, dat zij boeien en vermaken, en waar
aan zij tevens hunne waar weten te verkoopen. De
heer D. Wilkens uit 's-Gravenhage, dia nu reeds meer
dan 18 jaren de stiaten der residentie doorkruist,
eerst in vereenigicg met wijlen den heer J. Esser, en
na diens dood alteen, om het Evangelie te verkon
digen, gaf eenige schetsen uit zijn werkkring ten beste.
Die schetsen getuigden van 's mans ijver voor de zaak
en van de moeielijkheden, die aan de volvoering der
opgenomen taak verbonden zijn. Doch ook de heer
Wilkens trachtte zijne waar aan den man te breDgen
en hij deed dit op eigenaardige wijze. In den aan
vang zijner toespraak deelde hij namelijk mede, dat
de ondervindingen, door wijlen den heer J. Esser en
hem opgedaan, gezamelijk waren te boekgestel! en
dat dit werkje reeds een derden druk beleefd had,
wel een bewijs, dat het de aandacht trok. En nu
moest blijkbaar zijne lezing ook dienen, om dit boekske
nog meer aftrek te bezoigen. Want telkens als hij
door een paar woorden van eene ontmoeting uit zijn
werkkriDg de nieuwsgierigheid zijner hoorders had
opgewekt, werd het verhaal afgebroken met: «Neen,
dat vertel ik u niet, want dat staat in het boekje!"
Wij kunnen het ons best verbeeldendat als de
heer Wilkens, «gekleed in chamber-cloack en slaap
muts" zuoals hij zeide, des avonds staat te prediken,
veie menschen zich rond hem scharen, en dat het
dan zeer goed mogelijk is, - dat de een zegt: «die
kerel pakt je maar dadelijk in je gewetenje hebt
voor een maand genoeg, als je hem gehoord hebt",
terwijl de ander den spot met zijne woorden en hande
lingen drijft.
Dat de heer Wilkens, ondanks al het goede dat hij
heeft, en ondanks den ijver dien hij voor de evangeli
satie aan den dag legt, geheel juist is in zijne gevolg
trekkingen, zouden wij Diet durven beweren. Als hij
O. a. vertelt, dat wijlen Koningin Sophia vele pakken
traktaatjes van hem deed koopen, en hij leidt daaruit
af, dat deze vorstin de straatprediking aanmoedigde,
dan achten wij de conclusie wel wat stout genomen.
Toch hebben wij geen spijt den heer Wilkens gehoord
te hebben. Hij heeft de woorden maar voor het grijpen
en een aangenamen toon in zijne redeneering.
Omstreeks Kerstmis 1886 is uit Goes een brie f
verzonden, gericht aan den heer I. J. Massee te Cocken-
gen bij Utrecht, inhoudende de navolgende coupons
4 a Z. R. 625 aandeelen Groot Russ. spoorw.
no. 382981/5, 552641/5, 560446/50, 561741/45, ver
vallende 13 Januari 11.
5 a Z. R. 125 aandeelen Groot Russ. spjorw.
no. 106746, 196816. 198512, 48028, 196817, ver
vallende 13 Januari 11.
3 a Z. R. 625 aandeelen 5 pet. Groot Russ. spoorw.
no. 435421/25, 430516/20, 575906/10, vervallende
Januari II.
8 a Z. R. 125 aandeelen 5 pet. Groot Russ. spoorw.
no. 281062, 102315, 22984, 79722, 79723, 213018,
263339, 260123, vervallende Januari 11.
Deze brief is niet aan zijn adres bezorgd.
De officier van justitie te Middelburg verzoekt be
leefdelijk bericht, zoo iemand een of meer dier coupons
mocht ontvangen.
Mr. C. J. P i c k heeft, wegens ziekte, den
Koning tegen 1 April zijn eervol ontslag gevraagd als
burgemeester van Middelburg. (M. Ct.)
Bij Kon. best, is L. K. Van der Harst'
apotheker te Middelburg, benoemd tot lid van den
geneeskundigen raad voor Zeeland.
Bij kon. besluit is, voor het tijdvak van 1 April
1887 tot en met 31 Maart 1888, benoemd tot leeraar
aan de Rijks hoogere burgerschool te Middelburg
J. P. M. R e ij e r sleeraar aan het gymnasium
aldaar, met machtiging om gemelde ambten gelijk
tijdig te bekleeden.
De slotsom van het nader rapport van den heer
Th. Stang te 's-IIage, in zake een drinkwater
leiding voor Middelburg is, dat de heer Stang
verklaart, dat in de duinen bij de Oranjezon, tusschen
den Gerstepolder en het Slikkebosch duinwater in over
vloed voorkomt, voor e<n eventueel te maken duin
waterleiding voor Middelburg, dat hij de aanbieding
van de gemeente Vlissingen, om haar waterleiding
tevens voor Middelburg bruikbaar te maken, niet in
bet belang acht van laatstgenoemde gemeente en dat
hij verklaart, dat exploitatie van gemeentewege de
voorkeur verdient boven een concessie.
Tot leden der jury voor de tentoonstpl-
line van zaaigranen enz., a. e. Donderdag te
Zieriksee te houden, hebben zich bereid verklaard
voor de eerste afdeeling, zaaigranende heeren P. Lande-
gent te Burgsluis, S. J. De Rijke te Sirjansland en
J. E. Mulock Houwer te Zieriksee; voor de tweede
afdeeling, zaden de heeren F. J. Van Pesch te Wape
ningen, N. W. Hocke te Ellemeet en P. Smallegange
te Nieuwerkerk.
In gespannen verwachting werd zoo wordt
aan de Af. Cf. uit Hoofdplaat geschreven natuurlijk
de beslissing des Konings verbeid, nadat bekend was
geworden dat de heer Van Sloten als burgemeester
ontslag had aangevraagd Ofschoon menigeen de juist
heid van mijn bericht betwijfelde, was het toch vol
komen waar. Wat er verder is voorgevallen, valt
moeilijk te zeggen. Nadat het bericht der herbenoe
ming Vrijdagavond bekend werd, viel die tijding Zater
dagmorgen velen als een donderslag uit de lucht, toen
zij door het knallen van een paar moordslagen uit
kleine kanonnen verbreid werd. Verslagenheid c-ener-
zijds, vreugde aan den anderen kant. Des avonds toog
een zingende en jubelende menigte door de dorpsstra
ten en bracht den burgemeester herhaaldelijk ovaties.
Volgens de Z. N. zonden de wethouders dier ge
meente hun ontslag genomen hebben.
De gemeenteraad van Vröuwepolder heeft vol
gens de M. Ct. aan den hulponderwijzer aldaar eene
tijdelijke gratificatie van ƒ75 per jaar toegekend, om
daaruit da onkosten van een remplacant te bestrijden,
dien hij bij de aanstaande loting voor de nationale
militie hoogstwaarschijnlijk zal behoeven om in de
mogelijkheid te zijn het onderwijs te Vrouwepolder
voort te zetten.
Wij achten dit, hoe gelukkig het voor den betrok
ken onderwijzer ook zijn moge, in beginsel een ver
keerd middel om zich goede onderwijskrachten te ver
zekeren. Dat men de onderwijzers behoorlijk salariëert,
opdat zij voldoende in hun onderhoud kunnen voorzien
en ook door hunne kleeding niet schijnen in rang en
stand beneden hunne leerlingen te staan, achten wij
goed. Maar wanneer ieder degelijk ambtenaar zich een
remplacant koa aanschaffen voor rekening van de ge
meente, de provincie of van den staat, dien hij dient,
dan zou dit toch zeker wel op zijn zachtst een beden
kelijke zaak mogen genoemd worden.
In het pas verschenen laatste gedeelte van het
w«rk van Prof. Buys: Toelichting en Kritiek
der Grondwet, handelt de bekende hoogleeraar ook
over het vraagstuk der herziening van art. 194. Hij
schrijft daaromtrent
«Ds ervaring, sedert 1848 opgedaan, spreekt in dat
opzicht waarlijk duidelijk genoeg. Het wordt daarom
hoog tijd, dat wij ons ook bij de herziening van ait.
194 door dezelfde beginselen laten leiden als wij nu
bereid zijn te aanvaarden voor de regeling van het
kiesrecht, de rechtsspraak en het defensiewezen. De
grondwetgever trekke zich ook hier terug op zijn na
tuurlijk terrein; hij late de regeling van het onder
wijs aan den wetgever over en verdedige slechts wat
te midden van alle wisselingen en wenlingen onver
anderlijk recht moet blijven, en dus hier eenerzijds
de vrijheid van onderwijs en anderzijds het recht van
het individu op eene school, waar deskundigen onder
wijs geven en zijne godsdienstige overtuiging niet wordt
gekrenkt, 't Is waar, door zoo te beslissen, wordt geen
stap gedaan tot oplossing van de schoolquaestie, maar
meent men dan inderdaad dat art. 194 wel een stap
in die richting geweest is of ooit worden kan Of er
immer zulk eene verzoening volgen zal is het geheim
van de toekomst, maar dit staat in elk geval vast,
dat de Grondwet dan het meest tot het gewenschte
einddoel bijdraagt, wanneer zij door soberheid van hare
voorschriften, aan de pogingen van hen, die in deze
richting mochten willen arbeiden, geenerlei onnatuur
lijke belemmering in den weg legt".
Van beteekenis is ook het oordeel van prof. Buys
over de wijze van Grondwetsherziening. Het stelsel om
door Kamerontbinding aan nieuwe Kamers de eindbe
slissing in handen te geven, zonder recht van amen
dement, is ook het zijne. Slechts zou hij wenschen,
dat de nieuwe Kamers niet over hoofdstukken alleen,
maar ook over artikelen stemmen, terwijl hij 't aan
bevelenswaard zou achten, de Kamers in vereenigde
zitting te doen beslissen. Maar de buitengewone meer
derheid wordt door hem niet gerechtvaardigd, ja ge
vaarlijk geacht. Dat stelsel kan ons dwingen met een
zedelijk veroordeelde Grondwet voort te leven. Men
wil thans in 't bestaande berusten. «Moge Nederland
over dat berusten nimmer rouw dragen I" roept de
hoogleeraar uit.
In een drietal artikelen over «de kansen der
Grondwetsherziening" komt de Arnh. Ct. tot de vol
gende conclusie
«Thans moet het voor en boven alle andere zaken
om eene voorloopige, maar voldoende regeling van de
kiesbevoegdheid gaan. Kan de liberale partij in de
Tweede Kamer die, met medewei king van Regeering
en de andere partijen, tot stand brengen, dan zal zij
met voldoening op een volbracht nuttig werk kunnen
terugzien. Veilig kan zij zich dan aan de proef der
ontbinding wag >n, en het werk der verdere hervorming
onzer grondwettige instellingen overlaten aan de Ka
mer, die deze zal opvolgen, en uit de aanraking m- t
het echte volk van Nederland de scheppingskracht en
wetgeverswijsheid zal putten, welke aan de tegenwoor
dige Volksvertegenwoordiging maar al te zeer ont
breken."
Da rehearing heeft opnieuw ingediend hei door de
jongste Kamerontbinding vervallen vuorstel tot uit
breiding der vr ij stelling van patent
recht over hen, die zonder werklied, n alleen of
met hunne vrouwen en kinderen, de bedrijven en hand
werken, vermeld in de tabellen I en XII, uitoefenen
en niets reeds krachtens vorige bepalingen van dit
artikel zijn vrijgesteld.
Op verschillende gronden kan de Minister in verdere
uitbreiding der vrijstelling niet toestemmen.
De mede arbeidende vrouwen en kinderen van bazen,
met een, twee of meer leerlingen of knechts arbeidende,
worden óok niet onder het aantal werklieden begrepen
Onder kinderen worden behuwd-kinderen begrepen.
De voorgedragen vrijstelling behoort, naar het gevoelen
van den Minister, niet uitgestrekt te worden tot weezen,
die bij ambachts- of handwerkslieden besteed worden.
Naar het Handelsblad verneemt, heeft de com
missie ut de Tweede K ui r. in wier handende stuk
ken betreffende de Tjiomaszaak zijn gesteld,
meer inlichtingen van de regeering gevraagd, en wordt
daarover nu met het Indisch bestuur gecorrespondeerd.
Deze zaak zal daarom wel niet in de eerste maanden
aan de orde komen.
Het is herhaaldelijk voorgekomen, dat personer,
ten behoeve van derden gelden bij de R ij k s p o s t-
spaarbank inlegden, met het klaarblijkelijk doel,
om aan hen, te wier namen de boekjes gesteld werden,
een gift te doenen daardoor tevens bij die personen
den lust tot verder sparen, door het leggen van een
grondslag daartoe, op te wekken.
Het hiervoor aangeduide, zoo edele doel, is vaak
niet bereikt geworden. De overgroote meerderheid der
b giftigden heeft namelijk zeer spoedig nadat de gelds
bedragen waren ingelegd die wederom hetzij geheel,
hetzij grootendeels teruggevorderd.
De gevers hadden dit kunnen voorkomen, door gebruik
te maken van de bevoegdheid, hun toegekend bij art.
7 van het koninklijk besluit, van 10 Januari 1881 (Stbl.
no. 2), benevens bij art. 16 van no. 1130, en bij art.
2 van no. 1142 der verzameling van voorschriften
nopens den d'er st der posterijen.
Volgens deze voorschriften kan men, ten behoeve
van derden inleggende, binnen zeker tijdsverloop de
terugvordering der ingelegde sommen beletten, door
in de zoogenaamde verklaring, een stuk, in te vullen
en te onderteekenen ter gelegenheid van de uitreiking
der boekjes, eene beperkende bepaling, in dien zin, te
dom opnemen.
Van deze bepaling wordt alsdan, niet alleen in de
boekjes zelve, maar óók op de rekeningencourant, aan
gehouden wordende ter centrale directie te Amsterdam,
melding gemaakt.
Bij de commissie, door de algemeene vergadering
van Tesselschade benoemd tot het uitschrijven
en beocrdeelen eener prijsvraag: «Handleiding
tot het geven van classicaal onderwijs in kunstnaald
werk, toegelicht door teekeningen", is ingekomen éen
antwoord onder het motto«R. chlindis".
Dit eene antwoord getuigt van grondige kennis van
het kunstnaaldwerk, van degelijke studie der ornamen
tiek, voor zoover die aan dit vak ten grondslag ligt,
en zal zeker bij eventueele uitgave aan menige onder
wijzeres, werkster en dilettante als nuttig handboek
welkom zijn.
De commissie heeft daarom besloten aan de schrijf
ster van genoemd werk mej. J. W. B. Naber te Am
sterdam, dé bekroning toe toe te kennen.
De directeur-generaal der Maatschappij tot ex
ploitatie van Slaatsspoorwegen heeft bepaald, dat voor
het personeel, werkzaam aan het Centraalbureau te
Utrecht, Zaterdag de 19e dezer, als hulde aan de na
tionale f'estviering van den zeventigsten verjaardag
van Z. M. den Koning, zal worden beschouwd als een
Zondag, zoodat het personeel dien dag v r ij van
dienst zal zijn.
Pref. B. II. Pekelharing te Delft en dr. II. C.
Muller te Amsterdam hebben, volgens het Gr. Wbl.,
met een aantal andere heeren een adres aan de regee
ring opgesteld, waarin zij aandringen op het indienen
eener wet, waarbij politieke gevangenen niet
worden gelijkgesteld met gewone misdadigers.
Maandag vergaderde het Centraal Comité
der anti-revolutionaire kiesvêreeni-
gingen, in zake de houding door de anti-revolutio
naire partij bij de aanstaande discussie over de Grond
wetsherziening aan te nemen.
Aldus meldt de Standaard. Wat er verhandeld of
besloten is, houdt het blad geheim.
Bij de gisteren te Amsterdam gehouden Kof
fieveiling, door de Nederl. Handelm., werd ge
middeld 1 cent boven taxatie besteed, zijnde in door
snede 42 cent voor goed ordinaire Java.
Uriel da Costa, van Karl Gutzkow, ver
taling van dr. P. C. F. F r o w e i n, wordt morgen
in het ThéaterVan Lier te Amsterdam opgevoerd,
ter benefice van den heer L. B. J. Moor.
Van den hear Hartog, ingenieur te Rotterdam,
is bij het gemeentebestuur van Hulst eens aanvrage
ingekomen om concessie voor den aanleg van een
stoomtram van Hulst naar Walsoor
den, en gedurende 15 jaar eene subsidie van 300
's jaars.
O. -Indië. Door den directeur der burg. openb. werken
is toegevoegd aan den chef der 4e waterstaatsafd. de
opt. 3e kl. J. K. C. F e h rwordende hij in verband
daarmede van de directie naar Patjitan (Maiioen) over
geplaatst.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
In de zitting van gisteren diende de heer Schaep-
man een motie in, de wenschelijkheid uitdrukkende
dat alsnog eene splitsing van groote gemeenten in
kiesdistricten worde voorgesteld, opdat te dien opzichte
blijke van de meening der kamer, die Diet duidelijk
uitgedrukt is in het afdeelingsverstagvermoedelijk
wegens lacune daarin. De heer Van Delden vroeg na
dere opheldering omtrent de bedoeling van dhr. Schaep-
man, waarop deze verklaarde te doelen op de niet
onderteekening van het verslag door den heer Van der
L'nden, rapporteur der derde afdeeling, terwijl vele
liberalen met de gehee'e rechterzijde voor eene split
sing waren. De heeren Van Delden, Van Houten en
De Bruijn Kops constateerden dat het verslag op de
gebruikelijke wijze was vastgesteld, terwijl de heer Van
der Linden, het gebeurde in de derde afdeeling be
vestigend verklaarde dat hij door verhindering niet
had medegewerkt tot vaststelling der verslagen, en
daarom geweigerd had die mede te onderteekenen,
opdat er geen schijnvertooning zon plaats hebben.
De mot e-Schaepman zal Maandag behandeld worden.
De heer Keuchenius zeide een voorstel tos betrek
kelijk de samenstelling der vertegenwoordiging.
De regeling der werkzaamheden is daarop bepaald
overeenkomstig het in ons vorig nommer medegedeelde
plan. Aangenomen werd, met 66 tegen 10 stemmen,
een voorstel van den voorzitter om Maandag de discussie
over de grondwetsherziening te beginnen. De heer
Vermeulen wilde echter eerst het antwoord op het
soorstel-Schaepman afwachten, in verband met de nog
altijd door hem verlangd wordende prioriteit van art.
194, maar de heer Lohman adviseerde met het alge
meen debat te beginnen en daarna uit te maken of
het wellicht beter is twee ontwerpen te behandelen in
plaats van alle hoofdstukken der grondwet.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Bedankt voor het beroep naar Zieriksee door
ds. J A. Pr.ns, te Dockum.
Van de 165 v!) sollicitanten, die zich hadden
aangemeld voor de vacante betrekking van hoofd der
school te Loosduinen, kwamen Dinsdag bij het vergel.
examen 114 op.
Landbouw en Veeteelt.
St Maartensdijk. Vanwege de landbouwvereeniging
alhier is bij inschrijving aanbesteed de levering van
Chili-salpeter, superphosfaat en zwavelzure ammoniak.
Van de 3 inschrijvers was de minste de heer J. J.
Kortman, van Rotterdam, die inschreef: Chili-sal
peter 16 pet. voor 11,70; superphosfaat 14 pet,, voor
3,41 zwavelzure ammoniak 20 pet. voor/16,36,
alles per 100 K G.
Rechtszaken.
Door de arr.-rechtb. te Middelburg zijn gisteren
o. a. veroordeeldF. T., 30 j., vroeger stationschef te
Arnemuiden, thans zonder bekende woonplaats, wegens
misbruik van vertrouwen tot 1 maand gev.J. De
V., 34 jte Goes, wegens diefstal tot 6 m. gev.
Beursoverzicht.
Was het verloop der fondsen in de laatste twee
weken die wij bespraken teleurstellend voor den
bezitter, de nu achter ons liggende Februari-dagen
