1887. N°. 4. Zaterdag 8 Januari. 74ste jaargang. Haagschs Brieven, Vvt»'Sfcsakv3ffS*^,. GOESCHE De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond uitgezonderd op feestdagen. Prijs per kwartaal, zoo binnen als buitan Goes, f 1,75. Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct, In ons land vervoege men zich- voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau van NIJGH VAN DITMAR, en verder hij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren. G01IRANT. De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen werden van 18 regels a f 1,berekend. Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets. Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel. VII. Tengevolge van bijzondere omstandigheden vertraagd.) Vivo komt zijn geachten lezerskring heden tegemoet j met den wensch, dat hat ingetreden jaar in alle op zichten een tijdvak van geluk, voorspoed en welvaart moge zijn. Voorteekenen van het tegendeel mogen r.iet buiten een verren horizont liggen, de geschiedenis behelst voorbeelden te over dat eensklaps licht door brak waar dikke duisternis 't menschdom omhulde. Kan het jaar 1887 voorbijsnellen zonder oorlog, een der zwaarste slagboomen is dan uit den weg geruimd om aan de malaise op velerlei gebied het hoofd te bieden. Handel, nijverheid en landbouw hebben be hoefte aan betere tijden. Wat zou er van die bronnen van bestaan in de eerstvolgende jaren terecht komen, wanneer een volkerenstrijd alle vei trouwen wegneemt en het kapitaal, dat niet wordt vernietigd, zich in den diepsten schuilhoek terugtrekt Moge de weerslag van zulk een krijg overal worden gevoeld, ons land in 't bijzonder zou er onder gedrukt gaan. In een periode van overgang, als waarin wij verkeeren, werkt de minste schok verlammend. Brengt eens een grondwetsherziening tot stand, terwijl hel gebulder van het kanon onze zonen aan de grenzen bindt om haar integriteit te bewaken, zoo noodig te verdedigen 1 Wij betwijfelen sterk hiervan de uitvoer baarheid, sterker ongetwijfeld dan dat deze lang ver beide hervorming verhinderd zou kunnen worden door tijdelijke ontstentenis van den titularis, die 't Depar tement van Marine bestiert. Het is wel beweerd, maar het argument maakte zoo weinig indruk op de Tweede Kamer, dat zij werkelijk het gezegde Departement hoofdeloos maakte. Een ander plaatsbekleeder van den zetel in 't Lange Voorhout schijnt nog niet te zijn gevon den. Zijner Majesteits terugkeer in de Hofstad kan het aanwijzen van een opvolger bespoedigen, een spoedige aanvulling wordt evenwel volgens de loopende geruchten niet waarschijnlijk geacht. Onderscheidene vlag-offlcieren moeten reeds voor de eer bedankt hebben het lot te deelen van hun bekwamen collega Gericke, die eigenlijk met een brevet van onbekwaamheid, uitgereikt door juristen en specialiteiten op economisch gebied, naar huis is gezonden, 't Belangrijkste element van die onbekwaamheid werd gezocht in 's Ministers al te groote plooibaarheid, alsof hetzelfde verwijt niet met meer grond had kunnen gericht worden tot den gevierden Sprenger Van Eyk, die zich bij de behande ling der suikerontwerpen zoo zoet gedroeg, dat de suikerindustrie tevreden kan zijn. 't Begrip «gemeen overleg" wordt inderdaad op deze wijze te veel afhankelijk van de wisselende inzichten van de kamerleden, dan dat het langer grondwettig baken kan blijven voor de richtiga bevordering van het algemeen belang. Te beweren dat dit gemeen over leg zoodanig zon behooren te worden gepleegd, dat 't zou ontaarden in 't prijsgeven der wederzijdsche zelf standigheid, gaat te ver, maar il y a des accomode- ments avec le ciel. En dit wordt wel eens te veel uit het oog verloren. Zeker was dit zoo bij de behandeling der marine-begrooting, waarmede 't waarschijnlijk niet den tegenwoordigen weg ware opgegaan, hadde een "ichers of een andere gewaardeerde marine-specialiteit nog in de Kamer zitting. Voorspoediger ging 't den ambtgenooten van den lieer Gericke. Wel werd den heer Van Karnebeek, onzen Minister van Buitenlandsche Zaken, 't vuur na i in de schenen gelegd, maar de Kamer bepaalde er zich toe dien prikkelbaren regeeringsman een geduchte les te geven wegens de tekortkoming van de Nesler- landsche diplomatie ten aanzien van een voorstel in het Fransche wetgevend lichaam gedaan tot invoering e ner surtaxe op vreemde koloniale suiker. Wel had de Minister van Oorlogde generaal V'eitzel, 'thard te verantwoorden wegens de ongrond wettige handeling, welke de vertegenwoordiging voor 't voldongen feit stelde der vestiging eener derde mi litaire school ter opleiding voor officier te Haarlem, maar nadat 't amendement van den voormaligen Mi nister Reuther om dien maatregel ongedaan te maken was verworpen, was ook de begrooting gered en ons land bewaard voor 't schouwspel dat de twee zetels voor 's lands verdediging gelijkelijk open zouden staan, hoezeer dit schouwspel wellicht niet onwelkom ware geweest aan de voorstanders van het denkbeeld der oplossing van de departementen van oorlog en marine in «en departement van landsverdediging. Voorspoediger trof het de Minister van Justitie, die wel een aaneengesloten phalanx tegenover zich vond, „aar critiek werd uitgeoefend over 's Ministers op vatting van het schoone recht van gratie; die wel door enkele afgevaardigden niet gespaard werd wegens zijn beleid tegenover het optreden der socialisten, maar ten slotte zijne begrooting schitterend uit het strijdperk zag komen, een voorrecht dat de premier en diens ambtgenooten voor Koloniën, Financiën en Waterstaat met hem deelden, hoezeer tegen de begrooting van den heer V. d. Bergh een berg bezwaren werden ge opperd en schier al de Amsterdamsche afgevaardigden onder de 17 tegenstemmers behoorden. De meest practische der gevallen beslissingen is wel de maatregel bij de behandeling van de wet op de middelen om de 5 buitengewone opcenten op het per soneel te doen vervallen. De vrucht ervan zal zicht baar zijn op 't aanslagbiljet voor het volgend dienst jaar en door de belastingschuldigen met genot worden gesmaakt. Oudergewoonte zal de Eerste Kamer spoedig bijeen komen om de begrooting te behandelen, nadat deze tak der vertegenwoordiging in den loop van de vorige maand de Indische begrooting en de suikerwetten heeft bekrachtigd. Bij de Indische begrooting hield de heer Fransen v. d. Putte een van die wegslepende redevoeringen, waarvan deze staatsman alleen het geheim bezit. Haar grondtoon was een nadrukkelijke aansporing ter behartiging van de belangen der Inlandsche bevolking en in verband hiermede een gemoedelijk woord tot den Gouverneur-Generaal van Insulinde, van wien hij vurig hoopte dat hij hem steeds zou mogen blijven tellen onder de warme verdedigers van de liberaal- koloniale beginselen, welke zich steeds het lot van den Javaan in de eerste plaats hadden aangetrokken. En waar spr. aan een en ander de toekomst van In sulinde vastknoopte ook met het oog op het vraag stuk van de verdediging van dit uitgestrekte Rijk, daar was zijn oordeel dat die toekomst gelegen is in de Utrechtsche linie en in de behandeling van de Inlandsche bevolking. Zon 't land zich niet overgelukkig kunnen rekenen, indien 't mogelijk ware in een paar van die forsche trek ken als waarin de bekwame redenaar Indië's toekomst aangaf, ook de toekomst van de Grondwetsherziening te schetsen? Maar wie zou zulks durven te ondernemen na het voorstel door een ander welsprekend redenaar der volksvertegenwoordiging, den heer Schaepman, ingediend om bij de Grondwetsherziening ook de bepa lingen omtrent het onderwijs te betrekken, waartoe hij al wederom eene nieuwe lezing van art. 194 ter overweging heeft aangeboden, welke sterke kiemen bevat om opnieuw de twistappel te worden, waarop de Grondwetsherzienrng kan afstuiten. Voor de voor standers van het zuiver neutraal onderwijs, door de overheid overal voldoend te geven, is de voorgestelde redactie onaannemelijk. Voor hen, die ooren hebben naar een vergelijk en het «kruidje roer mij niet" niet zoo stipt op art. 194 wensehen te zien toegepast, bevat het voorstel veel dubbelzinnigs wat opheldering vereischt. Er kan echter van nu tot het tijdstip van de openbare beraadslaging nog veel gebeuren dat de kansen op 't slagen der groote herziening verhoogt In verschillende gesprekken is mij gebleken dat onder scheidene van de jongere Katholieke Kamerleden van die herziening lang niet afkeerig zijn en dat zij niets liever zouden wensehen dan dat een modus vivendi ware te vinden, welke hun veroorloofde het gewenschte doel te bereiken. 's-Gravenhage, 5 Januari '87. VIVO. GOES, 7 Januari 1887, Gelijk men zich herinneren zal, gaven wij een paar maanden geleden het denkbeeld aan, om bij ge legenheid van den 70n jaardag dés Konings door het gansche land eene feestgave in te zamelen «n deze Z. M. aan te bieden tot het stichten eener nieuwe of het instandhouden eener bestaande nuttige inrichting, ten einde eene blijvende herinnering aan dezen buitengewonen feestdag te bezitten, waaraan dan eigenaardig de naam van Willem III zou ver bonden zijn. Tot ons leedwezen hebben wij toen in de pers niet veel blijken van sympathie voor dit denkbeeld ont waard en kwamen wij tot de conclusie, dat men aan feestvieringen de voorkeur gaf. Gisteren echter be tuigde de Middelb. Ct. hare instemming met ons denkbeeld en tevens hare verwondering, dat het in de hier gehouden bijeenkomst niet ter sprake was gebracht. Dit schijnt ons echter best te verklaren. Immers de hier gehouden bijeenkomst had geen ander doel dan eene feestviering hier ter plaatse te bespre ken, en wat wij op het oog hadden was iets wat het gansche land betreft. Door wien nu daartoe het initiatief moet genomen worden, willen wij niet beslisseneen dagblad kan slechts het denkbeeld opperen. Kon de steun, dien de Midd. Ct. thans voor het denkbeeld openbaart, nog iets bijdragen om tot initiatief in dezen aan te sporen, dan behoort wellicht de verwezenlijking ervan nog niet tot het onmogelijke, al nadert de 19e Februari met rassche schreden. Tot lid van de Commissie voor de O e c o n o- mische spijsuitdeeling alhier, in plaats van wijlen den heer F. S. A. Knitel, is door de commissie benoemd de zoon des overledenen, de heer L. A. Knitel, die deze benoeming heeft aangenomen. In d« gisteravond gehouden bestuursvergadering van de werklieden-vereeniging «Eigen Hulp" alhier zijn benoemd tot voorzitter dhr. J. J. G. Van den Broeke, tot 2e secretaris dhr. F. Hillebrand en tot commissaris dhr. J. C. De Beste Az. In de haven van Goes heeft gedurende 1886, blij kens de waarnemingen aan het Sas van Goes, de volgende scheepvaartbeweging plaats gehad ingevaren zijn 975 schepen met een inhoud van 68505 ton, benevens een houtvlot van twee lagenuitgevaren zijn 971 schepen met een inhoud 67352 ton. De scheepvaart was 5 dagen gestremd wegens herstel der havenboorden. Het getal schepen was aanzienlijk minder dan in 1885, maar de tonneninhoud aanzienlijk meer, waaidoor de sas- en havengelden hooger in opbrengst waren dan in gemeld jaar 1885. Ierseke. In de raadsvergadering van gisteravond deelde de Voorzitter mede, dat de levering van 300 M3. grint aan den laagsten inschrijver P. Donkersloot te Dordrecht ad 1,64% is toegewezen. Gedep. Staten hebben kennis gegeven, dat het Burg. of Alg. Armbestuur alleen aan de kerk leenen mag onder hypothecair velband op onroerende goederen. Het besluit tot vermeerdering van de begrooting met .1500 voor de hoogere kosten van den toren bouw is goedgekeurd. Naar aanleiding van eene aanbieding van de firma Amand te Amsterdam werd besloten portretten van den Koning en de Koningin aan te koopen om die in de Raadzaal op te hangen, en wel de luxe-uitgave van ƒ7,50 per stuk met lijsten van ƒ10 per stuk. Met algemeene stemmen werd het aanbod van den heer M. Van Stee aangenomen tut aankoop van de zijkanten-weg van af den Iersekendam tot op den hoek bij de wed. Sinke, zijnde 27 A. 36 cA. of 209 BI. roeden voor eene som van ƒ150. Een verzoek der Zondagsschool-vereeniging Eben Haëzer om ook nog een lokaal van school 2 tot het houden van Zondagsschool te mogen gebruiken werd toegestaan, mits de vereeniging evenals op school 1 zelf voor verlichting en verwarming zorge. Ingekomen was een missive van den Min. van W. H. en N. om spoedig bericht of de gemeente voor een geschikt gebouw voor post- en telegraafkantoor kan zorgen. De heer Laban wilde den Min. om subsidie vragen, maar de Voorz. vreesde dat dit toch geweigerd nou worden en wilde daarom den Min. kennis geven dat de gemeente voor een gebouw zal zorgen, mits de Staat daarvoor minstens 10 jaar lang 500 huur garandeere. De heer Laban wilde 550 vragen, doch het voor stel van B. en W. werd met 4 tegen 3 st. aangenomen. Nu deelde de Voorz. mede, dat er een klein verschil is gerezen tusschen het gemeentebestuur en den heer Van Heel te Goes, naar aanleiding van de boven de 30.000 nog te leenen 1500. De heer Van Heel wil die slechts geven tegen 99% pet., evenals de eerste 9000 voor den torenbouw en niet tegen 100%, zooals de eonversieleening. B. en W. hadden dit niet verwacht, vooral niet omdat zij de heele leening van ƒ30.000 tegen 100% hadden kunnen eischen, en dit met de eerste 9000 toch niet gedaan hebben. Het verschil is wel is waar zeer gering (ƒ13) maar een gevolg zal zijn dat de begrooting opnieuw gewijzigd moet worden. Hij wilde, als dit toch gebeuren moet, aan Ged. Staten vragen om de ƒ1500 uit de batige sloten te vinden. Na eenige discussie las de Voorz. een vroegeren brief van den heer Van Heel voor en bewees daaruit dat deze geen recht heeft om de 1500 tegen een lager percent dan 100% te leenen. Alle leden waren het met den Voorz. eens. Daarom zal de heer Van Heel daarop gewezen worden. Nu tas de Voorz. voor de aanmerkingen van Ged. Staten op de begrooting. Deze geven zoo door ver meerdering van uitgaven als door mindere inkomsten een nadeelig verschil van 916,41%. Daaronder behoort eene som als salaris voor een nieuw te benoemen onderwijzer aan school 1 ingevolge een ministei iëele aanschrijving. De heer Van Oeveren wilde die benoeming achter wege laten, omdat een 3e onderwijzer ook volgens de meening van het hoofd der school bij de be staande localiteit niet met vrucht te gebruiken is. Liever wilde hij dan eerst de school vergrooten. Na eenige discussie werd goedgevonden uitstel te vragen tot de vergrooting der school zal zijn bewerkstelligd, maar tevens met 5 tegen 2 stemmen besloten om ƒ400 voor een onderwijzer of een onderwijzeres op de begrooting te brengen. Door het ontslag van den heer Laban als lid van den Raad en als lid van het Algem. armbestuur is de verkiezing van een nieuw raadslid bepaald op 17 Jan. en werd tot lid van het gezegde armbestuur ge kozen de heer G. Schipper. Ten slotte werd nog aan F. Nieuwenhuisa evenals andere jaren eene gratificatie van 10 toegewezen wegens buitengewone politiediensten op dkermisdagen. Reeds sedert lang wordt behoefte gevoeld aan een halte op den staatsspoorweg tnsschen 's-Heer- Arendskerke en Arnemuiden. Om deze halte (Zuid-Kraaiert) te verkrijgen, gaat thans in de verschillende gemeenten van westelijk Zuid-Beveland een adres ter teekening rond, houdende het verzoek tot bovengemeld doel. (D.) Ierseke. Gisteravond vervulde ds. Littooy van Middelburg in de Chr. Ger. kerk alhier eene spreek beurt vanwege het locaal comité der Unie in de plaats van ds. Pierson van Zetten, die door ziekte verhinderd was. Hij sprak in het belang van het Chr. onderwijs naar aanleiding van Gal. 6 vers 7 «Zoo wat de mensch zaait, dat zal hij maaien". Van de gelegenheid tot debat werd geen gebruik gemaakt. De toehoorders waren trouwens, op een enkele uitzondering na, allen leden der Chr. Ger. gemeente. De spreker meende evenwel daaruit te mogen afleiien (•evenals vroeger de heer Vorsterman Van Oyen te Wemeldinge) dat allen het met hem eens waren. De heer B. Berkenfeld, sedert 14 Augus tus 1828 praktiseerend geneesheer te Kolijnsplaat, heeft tegen 1 April aanstaande zijn ontslag als ge meente-geneesheer aangevraagd. (Af. Cl.) Middelburg. De bevolking dezer gemeente be stond op 31 Dec. uit 7409 m. en 8965 vr. te zam.n 16374 personen, tegen 16340 op 31 Dec. 1885. In het afgeloopen jaar hadden alhier 469 geboorten en 373 sterfgevallen plaats, terwijl er 109 huwelijken werden voltrokken en 4 echtscheidingen zijn inge schreven Middelburg. Omtrent den gezondheidstoe stand dezer gemeente in de maand December 11. strekt het volgende. Het totaal der overledenen be draagt 39. Aan beroerte stierven 5, aan hersenont steking 4, aan longtering 4, aan ouderdomszwakte 3, aan longontsteking 3, aan hartgebrek 3, aan kanker 2, aan darmontsteking 2, aan kliertering 1, aan bloedziekte 1, aan hersenwaterïucht 1, aan stuipen 1, aan croep 1, aan kinkhoest 1, aan slagaderbreuk 1, aan dysenterie 1, aan diarrhee 1, aan nierziekte 1, aan blaasziekte 1, terwijl van 2 de ziekte niet bekend was. Naar de leeftijden was de sterfte als volgt: beneden het jaar 10, van 15 jaren 5, van 0—1 (i jaren 1, van 2025 jaren 2, van 2530 jaren 3, van 3035 jaren 1, van 4045 jaren 1, van 6065 jaren 3, van 6570 jaren 3, van 70 75 jaren 5, van 7580 jaren 4 en van 9095 jaren 1. Geboren zijn 23 jongens en 13 me sjes. Gehuwd 4 paren. H. K. H. prinses Maria van W u r t e m - berg, eenige zuster van wijlen onze Koningin Sophia, is den 4en Januari jl. te Stuttgart overleden. De prinses, oudste dochter van koning Wilhelm I, was geboren 30 October 1816, en op 19 Maart 1840 gehuwd met graaf Alfred Neipperg, die op 16 Novem ber 1865 overleed. De regeering he.ft een wetsvoorstel, be vattende nadere bepalingen omtrent den a c c ij n s op het zout, aan de Tweede Kamer ingezonden. Deafdeelingsverslagen over de Grond wetsvoorstellen betrekkelijk definitieve en de voorloopige regeling van het kiesrecht zijn verschenen. Wij zullen onze lezers maar niet vermoeien met de meening van «vele" en «andere" leden en ons bepalen tot de mededeeling, dat de hoofdgedachte, waarvan de regeering is uitgegaan, door de meerderheid overeenkomstig den wensch der Kamer wordt geoordeeld. Over de redactie van het nieuwe artikel loopen de meeningen echter uiteen en men achtte haar voor dubbelzinnige uitlegging vatbaar. De grondslagen voor voorloopige kiesbevoegdheid vonden bij de meeste leden instemming. De Minister van Koloniën brengt ter kennis van belanghebbenden, dat bij het korps genie-troepen te Utrecht de gelegenheid bestaat voor vijf jongelingen van zestien tot achttien jaar om te wot den opgeleid tot korporaal en sergeant bij de Indische g.enie-troepen. De voorwaarden vermeldt de 8f. Ct. Bij Kon. besluit van 23 Dec. 11. zijn v r ij g e - s t e 1 a van het examen voor de natuurwe tenschappen, omschieven in art. 2 van het Kon. besluit van 12 Febr. 1879, degenen, aan wie, na afgelegd examen, het diploma van veearts is uit gereikt. In een artikel over het algemeen stem recht schetst dr. E. D. Pijzei in de Gids als den toestand, waartoe eenmaal alle beschaafde volken moeten komen «Geen census, maar een kiesrecht, dat, behoudens onvermijdelijke wettelijke beperkingen, aan allen wordt toegekendgeen censuur, maar strikte eerbiediging der vrije gedachtegeen belasting in vleeseh en bloed, door de mingegoeden op te brengen, maar dienstplicht

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1887 | | pagina 1