1887. N°. 2.
Dinsdag 4 Januari.
74ste jaargang.
GASFABRIEK
GOESCH
D® sitgave dezer Courant geschiedt Maandao, Woensdag en Vrhdaoavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
tn ons land vervoeg® men zich- voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NI JOH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone adzertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen werden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
De gewone kantoortijd voor den directeur-boekhouder
der
is bepaald op eiken werkdag des voormiddags van 912
en des namiddags van 2—7 aren.
Voor spoedeischende zaken zal echter ook buiten
die uren gelegenheid tot aangifte aan de fabriek zijn.
Goes, 3 Januari 1887.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
GOES, 8 Januari 1887.
Aan den terugblik, dien de Delvenaar bij de
jaarsverwisseling op 1886 werpt, ontleenen wij het
volgende
«Onderwijs, onderwijsZoo klinkt het ons van alle
kanten tegen, dit is het redmiddel. De Pruisische
schoolmeester heeft de Oostenrijkers overwonnen Hoe
meer scholen, hoe minder gevangenissenDiefstal en
moord, oproer en ontevredenheid ze komen allen uit
die eene brononkunde. Kennis is macht, en kennis
zal machtig blijken om eiken achteruitgang in zaken
en loonen te keeren; zelfs de kwijnende landbouw in
Nederland zal door vakscholen weer worden opgericht
Zoo spreekt men ten onzent nog in 1886; en inmid
dels omhelzen de openbare onderwijzers de denkbeelden
van Multatuli of van de socialisten" enz.
Het blijkt uit het bovenstaande genoegzaam dat de
Delvenaar een anti-revolutionair orgaan is en derhalve
behoort tot die partij, welke meent alleen het ware
geloof te bezitten. Maar dat ware geloof brengt dan
toch zeker allereerst waarheidsliefde mede en het
komt ons daarom voor dat ieder weldenkende, hij zij
liberaal of anti-liberaal, zich ergeren moet, wanneer
hij ziet, dat men niet aarzelt met het schrijven van
dergelijke onwaarheden een nieuwen jaarkring in te
gaan. Want wij behoeven het toch zeker, zelfs voor
andersdenkenden op politiek gebied dan wij, wel niet
nader te betoogen, dat de voorstelling, die hier van
de openbare onderwijzers wordt gegeven, met de waar
heid in strijd is. Elk kent in zijne gemeente toch wel
het personeel der openbare school en wie durft dan
in gemoede te verklaren, dat bij hen een zweem van
socialisme, d. i. van verzet tegen de openbare machten,
niet alleen op justitieel maar ook op staatkundig ge
bied, is te bespeuren. Neen, wanneer er waarlijk, be
halve bij de aanhangers van Domela Nienwenhuijs c. s.,
in Nederland een zucht tot verzet tegen de wet be
staat, dan is die niet te vinden bij de voorstanders
van het openbaar onderwijs, maar veeleer bij hen, die
o. a. in de kerk eene revolutie bewerkt hebben, die
Nederland ernstig bedreigt.
Wij zouden over deze aantijging tegen de openbare
onderwijzers gezwegen hebben, ware het niet, dat de
Standaard en hare partijbladen herhaaldelijk eene
scheeve karakterschildering van deze personen geven,
en er zijn helaas zooveel goedgeloovigen, die alles wat
die bladen schrijven, voor goede munt aannemen.
Immers, deze en dergelijke aantijgingen worden in de
anti-revolutionaire bladen gedekt door onheilig ge
scherm met «den God der vaderen", wiens naam men
zich niet ontziet ieder oogenblik in het geding te
brengen, wetende dat niet ieder tusschen gepast ge
bruik en misbruik van dien naam onderscheidt. Daarom
was, meenden wij, een enkel woord van protest onzer
zijds niet overbodig 1
Onder verwijzing naar achterstaand ingezonden
stnk, waarmede wij gaarne onze instemming betuigen,
herinneren wij alle belangstellenden in de viering van
den verjaardag van Z. M. den Koning aan
de bijeenkomst, die morgenavond gehouden zal worden
om over de feestelijke herdenking van dien dag van
gedachten te wisselen.
Zooals uit achterstaande advertentie blijkt zal de
vereeniging «Ijsvermaak" alhier, wanneer het
vriezend weder blijft aanhouden, een wedstrijd houden
voor minvermogende kinderen. Wij vestigen daarop
de aandacht van alle belangstellenden onder mededee-
ling, dat Woensdag en Donderdag voor dat doel giften
rollen worden ingezameld. Wij hopen, dat het goede
doel, dat de vereeniging beoogt in dit koude jaar
getijde, warme ondersteuning zal ondervinden.
Om alle verkeerde gevolgtrekkingen te voor
komen, door het ontslag nemen van den heer J. A.
G e i 11, geneesheer te Nisse, als gemeente- en armen-
geneesheer te 's-Gravenpolder, diene, dat genoemde heer
zich eene herbenoeming als zoodanig aldaar wederom
heeft laten welgevallen.
Van andere zijde schrijft men ons uit NisseDhr. J. A.
G e i 11 alhier heeft zijn verzoek om ontslag als ge
meente- en armengeneesheer te 's-Gravenpolder inge
trokken, nadat eenige door hem gestelde voorwaarden
zijn ingewilligd.
Kloetiuge. Ook in deze g meentu begint men plan
nen te maken om den 70n verjaardag van Z. M. den
Koning met eenigen luister te vieren. Reeds is door
bevoegde autoriteiten in overleg met het hoofd der
openbare school vastgesteld om der schooljeugd op
den 19 Februari een recht feestlijken dag te bereiden.
Hoogstwaarschijnlijk zal er binnen eenige dagen
eene feestcommissie worden gevormd.
Wij hopen hartelijk dat de pogingen naar wensch
zullen slagen.
Kruiningen, Door den burgemeester dezer gemeente
rs tot politie-agent alhier, standplaats Hansweerd,
benoemd J. M. Van den Boogaart, vroeger te
Leeuwarden.
Kruiningen. De mazelen breiden zich hier sterk
uit en zijn epidemisch verklaardzij heerschen dan
ook reeds in ruim 100 huisgezinnen. De openbare
school op het dorp is gesloten. Tot heden kwamen
te Hansweerd slechts een paar gevallen voor.
De benoeming van den heer F. M. Van der
Beek van Maasbracht tot stationschef te Kapelle
Biezelinge is ingetrokken. Hij is naar Vucbt
verplaatst, terwijl in verband daarmee de stations
assistent E. De Bruin van Oosterbeek (aangewezen
voor Vucht), als dienstdoend stationschef naar Bieze
linge verplaatst is. Deze heeft intusschen ook intrek
king verzocht van deze verplaatsing,
De surnumerair bij de posterijen H. J. M. A.
Janssen zal te 's-Gravenhage zijn functiën uit
oefenen.
Het verlies door het overlijden van den heer C.
Van R e e te Noordgouwe die gedurende 46 jaren
de geneeskundige praktijk in die en omliggende ge
meenten heeft uitgeoefend en tal van jaren de be
trekking van lid van den Raad en ambtenaar van
den burgerlijken stand bekleedde zal te meer ge
voeld worden, daar iu de plattelands gemeenten op
Schouwen-Duiveland grcot gebrek aan geneeskundigen
bestaat. Slechts in vijf van de 17 gemeenten bevin
den zich geneesheeren.
De Z.Zeesche N.bode spreekt ten stelligste het
bericht tegen, dat tusschen die stad en Brainisse een
hondenpostkar-dienst zal worden in het
leven geroepeD. «i
Men schrijft ons
Een deel van het werk bij den d ij k v a 1 te Wisse-
kerke, namelijk het verhoogen van den bekenden spek-
dam tot zeedijk, is ten einde gebracht en ter opleve
ring gereed. Een verbazende hoeveelheid grond is
daaraan gebruikt; want niet alleen dat genoemde ver
hooging voldoende zou zijn geweest, maar ter verkrij
ging eener basis van genoegzame breedte moesten een
paar putten aan den kant, wier bodem 3.20 M. be
neden gewoon peil lagen, worden aangevuld. De lood
rechte hoogte, van den putbodem tot de dijkkruin,
bedraagt juist 8 M. Dat deze kolos met zijn rijswerk
(nu vlechtrijs, later steekrijs) en bekramming een
gunstigen indruk maakt, behoeft geen betoog. Ten
gevolge dezer beëindiging zijn tbans verscheidene werk
lieden bedankt.
Tegen den aandrang om bij faillissemen
ten handelaren van hetzelfde vak als curators te doen
optreden, oppert De Amst. ernstige bedenking. De
leer der faillissementen vordert zooveel opzettelijke
studie, dat de behoefte aan een daarin doorkneed rechts
geleerde zich bij de regeling van die zaken dikwijls
doet gevoelen. Onjuist is het ook, aan de regeling van
de zaken door rechtsgeleerden het lage peil der per
centen, die terechtkomen, toe te schrijven. Dit moet
daaraan worden toegeschreven, dat vele zaken, vooral
winkelneringen, zonder kapitaal, vaak met deficit
worden begonnen; dat de leveranciers al te ruim zijn
met het krediet verleenenja, dat vaak de leveringen,
vooral door bemiddeling van reizigers, eer worden op
gedrongen dan dat er voorzichtigheid bij betracht
zou worden. Om het kwaad te keeren, waartegen de
gewraakte verandering is aanbevolen, moesten de han
delaars dus iets anders doen, namelijk een bond sluiten,
wier leden geen krediet gaven dan op gezonde grond
slagen.
De Ter Neuz. Ct. meldt nader, dat door de op
29 Dec, jl. plaats gehad hebbende oeverafschui-
v i n g aan den calamit. Eendrachtpolder aan de ver
dediging geene schade ontstond daar de rand der af
schuiving ruim 200 M. uit den dijksteen is verwijderd,
brengt ze vooralsnog den toestand van den polder niet
in het minste gevaar.
Z M. de K o n i n g gevoelde zich in den nacht,
volgende op zijn terugkeer in de residentie, licht on
gesteld, zoodat om drie uren Zr. Ms. lijfarts werd ont
boden. Donderdag was Z. M. echter reeds hersteld
ook Vrijdag bevond hij zich wel, en Zaterdag kon de
gewone nieuwjaarsreceptie ten Hove gehouden worden.
De technische afdeeling van de Koninklijke Com
missie voor een haven te Scheveningen heeft
haar werkzaamheden volbracht en als vrucht daarvan
een schets-ontwerp ingediend voor een binnen- en bui
tenhaven van niet te groote afmeting, maar met be
hoorlijken diepgang. Thans wordt deze aangelegenheid
overwogen door de afdeeling voor de defensie.
Aan de rijks-universiteit te Groningen kunnen
studenten zich aanmelden om te worden aangesteld
alsadsistent bij de verloskunde vóór 15
Jan. e. k. aan den Min. van binnenl. zaken.
De Minister van Financiën maakt bekend, dat
de recepissen voor 3 ten honderd rentegevende
schuldbekentenissen aan toonder, ten laste van den
Staat, uitgegeven krachtens de wet van 9 Mei 1886
Stblno. 102) ten kantore van den Agent van het
Ministerie van Financiën te Amsterdam (Spinhuissteeg
no. 3), te beginnen met Woensdag 5 Jan. a. s., op
iederen werkdag van des voormiddags 10 uren tot des
namiddngs 1 uur zullen kunnen verwisseld worden
tegen definitieve schuldbekentenissen voorzien van
twintig halfjaarlijksche rentecouponswaarvan de
eerste verschijnt 1 April 1887.
De te verwisselen recepissen moeten vermeld worden
op daarbij over te leggen behoorlijk ingevulde en on-
derteekende nummerlijsten afzonderlijk opgemaakt voor
recepissen van fi 2000, f 6000, f 1000, f 500 en f 100.
Formulieren dier nummerlijsten zijn van heden af
ten kantore van den Agent kosteloos verkrijgbaar.
De gelegenheid tot verwisseling van recepissen bij
de betaalmeesters in de hoofdplaatsen der provinciën
en te Rotterdam zal op een nader te bepalen tijdstip
worden opengesteld.
De heer H. L. Verspijck, geneeskundig inspec
teur te Utrecht, vestigt de aandacht op een in den
laatsten tijd uit Duitschland in Nederland ingevoerd
zoogenaamd brooddeeg waarschijnlijk bestemd
tot vernietiging van ratten, bevattende op éen
gram twintig milligram rattenkruid (arsenik). Dit deeg
ziet er vrij onschuldig uit, doch kan gemakkelijk aan
leiding geven tot groote ongelukken, vooral bij kinde
ren. Tevens waarschuwt hij tegen het gebruik van
sommige geglazuurde pannen en wel van die,
waarvan het glazuursel gemakkelijk loslaat, omdat
het gebruik van spijzen, in dergelijke pannen bereid,
aanleiding heeft gegeven tot vergiftigingsverschijnselen.
Bel Nieuws van den Dag behelst een inge
zonden stuk, dat, de voeding bij het leger
betreffende, toch ook van uitstekend algemeen belang
is, omdat het van toepassing is op het gebruik van
vleesch door iedereen.
Immers, uit een daarbij gevoegde teekening blijkt,
hoedanig de verschillende deelen van een rund in
voedselwaarde tot elkaar in verhouding staan en dus
ook de koopwaardeze zijn zoo uiteenloopend, dat
daarvan 18 soorten worden verkregen.
Als no. 1 wordt verkocht voor een gulden per
kilo, dan zijn nos. 2 en 3 op 85 cents te stellen, en
zoo afdalende nos. 11 en 12 50 ets. en no. 18 tien ets.
No 1 is het deel aan het eind van den rug, alzoo
het beste vleesch, dat zeer karakteristiek den naam
draagt van domino'sstuk.
Te 's-Hage heeft zich thans een voorloopig
bestuur tot het oprichten van een kookschool
gevormd.
Van de geschriften over sociale vragen,
uitgegeven vanwege de Liberale Unie, is no. 2 ver
schenen. Het is van de hand van dr. J. Th. Mouton
en heeft tot titel: «Wettelijke voorschriften betreffende
de gezondheid en veiligheid voor werklieden in fabrie
ken en werkplaatsen."
Nader wordt aan het Vad. medegedeeld, dat
er op dit oogeDblik in Limburg acht gemeentebesturen
aanschrijving van de Ged. Staten hebben ontvangen,
om tegen 1 Jan. 1887 het aantal onderwijzers
der openbare lagere scholen in overeenstem
ming te brengen met het Kon. besluit van
3 Oct. 1884, en dat zeven van die besturen ook
daarna weigerachtig zijn gebleven aan dit bevel te
voldoen.
Een der eerste gedenkfeesten van 1887 zal wel
dat van den 8n Januari zijnden 300n verjaar
dag der geboorte van Hoorn's grootrn burger, Jan
Pieterszoon Koen, den stichter van Batavia.
Te Arcen (Limburg) werd een vervolging inge
steld tegen het hoofd eener bijzondere school, omdat
hij geen hoofdonderwijzersrang had. Eene uroor-
deeling volgde, waarop fot hoofd der bijzondere
school van toen af werd benoemd het hoofd der open
bare. De minister Heemskerk heeft thans uitgemaakt,
dat tegen degelijktijdige waarneming van
beide betrekkingen van wettelijk standpunt niets te
zeggen valt. (Tijd)
Uit Suriname deelt men aan het N v. d. D.
mede, dat de opbrengst van de suiker dit
jaar ver beneden de geraamde hoeveelheid, zelfs nog
beneden die van verleden jaar (5 414.580 Kg zal zijn.
De jaarlijksche uitvoer van dat product bedroeg
een halve eeuw geleden nog 37.773.861 Amst. pd.
gebrek aan arbeidszin bij de bevolking, lage suiker
prijzen, ongunstige weersgesteldheid en gebrek aan
ondernemingsgeest en kapitaal zijn de oorzaken van
den achteruitgang van dat belangrijk product, waar
aan de kolonie voor een groot deel haar voormaligen
rijkdom is verschuldigd geweest.
Dames-ambtenaren. "Volgens een bericht in «The
Electrician" laten Verscheidene Engelsche dagbladen
zich zeer ongunstig uit over den loketdienst aan de
post- en telegraafkantoren, waar deze door dames
ambtenaren wordt waargenomen.
Niet alleen beklaagt men zich over de weinige voor
komendheid van het damespersoneel, doch ook schijnt
het bij den Engelschman tot een beginsel gewordene
«Time is Money", weinig sijmpathie te vinden b'j het
zwakkere geslacht. Dikwijls scheen een debat, naar
aanleiding van het laatst verschenen nommer van een
mode-journaal, of de vermoedelijke afloop van een
feuilleton-roman de dames van meer bekentenis dan
de belangen van het wachtende publiek of de werk
zaamheden van toestel of kast.
Ten einde te gernoet te komen aan de hierover inge-
komene klachten wordt voorgesteld geene dames aan
den loketdienst te doen deelnemen, dan onder toezicht
van een mannelijk ambt-naar. Ons damespersoneel
zal, hopen wij, de betere verwachtingen die de Nederl.
administratie van haar koestert, niet teleurstellen, en
een gunstige tegenstelling voimen met dit hun zeker
niet welkome bericht.
Tijdschrift voor Posterijen en Telegraphie.)
O.-Indië. Gesteld ter beschikking van den direc
teur van binnenl. bestuur de ambtenaar voor den
burg. dienst D. H. Van der Hoek.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Beroepen bij de Ned. Herv. kerk te Chaam ds.
N. De Jonge, te Brussel. (Z)
Bij de Herv. gemeente te Wolfertsdijk is als
ouderling in functie getreden J. Dingemanse en als
diaken P. J. Van Damme, en zulks ter vervanging
van de afgetredene kerkeraadsleden J. Op 't Hof en
J. Polderman.
Nadat door Notabalen de kerkvoogd C. Zuijdweg
als zoodanig herbenoemd werd, is door den kerkeraad
M. Houtekamer, ter vervanging van A. Kaan Az., tot
lid bij de kerkvoogdij afgevaardigd.
Ierseke. Een lid der Ned. Herv. gem., dat onbe
kend wenscht te blijven, heeft op nieuwjaarsdag ds.
H. Vermaas aldaar aangenaam verrast met een prach-
tigen folio-bijbel met platen (uitgave Brummelkamp)
op den predikstoel.
De heer H. V. Hogerzeil, predikant te Amster
dam, heeft in een brochure, getiteld. «Wat nu?" een
ernstig woord gericht tot de leden der Nederl. Herv.
gemeente te Amsterdam.
Hij toont er eenvoudig en duidelijk in aan, wat
de oorsprong is van den strijd in de kerkhoe de
attesten-quaestie niets te maken had met de uitspraken
der kerkbesturen, en dat enkele predikanten nit hun
ambt ontzet zijn om de beheersquaestie, omdat zij
poogden met behoud der kerkelijke goederen uit het
kerkelijk ferband te tredenomdat zij een kerkelijke
commissie, aan wie de zorg over de stoffelijke goederen
was opgedragen, gelast heeft, zoodra er een conflict
met de wettige besturen ontstond, alleen de geschors
ten als den wettigen kerkeraad .te beschouwen.
«De quaestie tusschen de afgezette broeders en ons
komt ten slotte hierop nêer", zegt ds. Hogerzeil, «dat
zij voor zedelijk geoorloofd houden, wat wij zedelijk
ongeoorloofd noemen".
Dit toont hij uitvoerig aan. Hij wijst er op, hoe
de breuk in de gemeente ontstaan is en hoe het twist
vuur dagelijks grooter afmetingen aanneemt. «Zelfs
tot in de huisgezinnen werkt die verdeeldheid door",
zegt hij, «zoodat ouders tegenover hunne kinderen,
en dezen tegenover vader of moeder staan".
Kerkvoogden der Hervormde gemeente te Kollum
(Friesland), wier kerkeraad en predikant uit synodaal
verband zijn getreden, hebben besloten na I Januari
jl. geene uitgaven, de kerkvoogdij betreffende, meer
te betalen, tenzij daartoe schriftelijke last van den
president of administreerend kerkvoogd is gegeven.
Voor de vacante betrekking van onderwijzeres aan
de openbare school te Geersdijk, gemeente Wissekerke,
hebben zich twee sollicitanten aangemeld.
Kolijnsplnat. Hoewel er, zooals wij vroeger berichtten,
plan was de school den 3en Januari te openen, hebben
burgemeester en wethouders op advies van den genees
heer besloten, daaitoe nog niet over to gaan.
