1886. N°. 123.
Dinsdag 19 October.
73sle jaargang.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Rechtszaken.
Kunst, Wetenschap en Letteren.
Buitenlandsch Overzicht.
GOESGHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woinsdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich- voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct, elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen werden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel
GOES, 18 October 1888.
Tot lid van het beurscomité alhier is be
noemd de heer J. M. Kakebeeke.
Te ongeveer 4 uren liep Zaterdag met goed
gevolg van eene der hellingen op de fabriek der
Koninklijke Maatschappij De Schelde
te Vlissingen te water de eerste der aanleg-pontons,
welke voor de uitbreiding der inrichtingen aan de
buitenhaven zal noodig zijn.
Deze ponton, de grootste welke in aanmaak is, is
geheel van staal vervaardigd, heeft een rechthoekigen
vorm en eene lengte van 39 bij 15 M., bij eene hoogte
van 3.30 M., en alzoo eene oppervlakte van 585 Ml
Door langs- en dwarsscheepsche schotten is zij in
waterdichte afdeelingen verdeeld. Behalve een dubbel
bovendek van Amerikaansch grenen hout, heeft deze
ponton nog eene tusschendekbeplating op 1.65 M. uit
den bodem, die tot versterking is aangebracht.
De ponton is voor rekening van het departement
van waterstaat, handel en nijverheid vervaardigd, en
is een gedeelte van de inrichtingen voor den dagdienst
der stoomvaart-maatschappij «Zeeland".
Men schrijft uit Vlissingen aan de N. R. Ct.:
Eene gelukkige gedachte van den heer J. Spanjaard,
commissaris der Maatschappij Zeeland", en de bereid
willigheid van ons gemeentebestuur om diens plan te
helpen ten uitvoer brengen, hebben er toe geleid dat
gedurende een drietal dagen, en wel op 16, IV en 18
dezer, tegen een geringen toegangsprijs, strekkende
ten bate der algemeene armen in onze gemeente, in
twee der benedenlokalen van het raadhuis eene ver
zameling producten der schilderkunst is
tentoongesteld.
Het zijn de schilderijen 37 in aantal en van ver
schillend genre welke bestemd zijn om ter versie
ring te worden aangebracht in de wanden van de
deksalons der drie nieuwe mailbooten, die, ten behoeve
van den eerlang te openen dagdienst der Maatschappij
«Zeeland", thans in Engeland worden gebouwd.
De vervaardigers zijn allen levende Nederlandsche
meesters, die geheel belangeloos en met de meeste
welwillendheid hun talent aan dit doel hebben willen
wijden.
De schilderijen zijn niet op doek of paneel, maar op
daarvoor bestemd geprepareerd papier geschilderd, dat,
op maat afgesneden, door de bouwmeesters der booten
werd verstrekt.
De beschilderde zijde van dit papier wordt in Enge
land op eene bijzondere wijze op eene glasruit gehecht,
waarna het geheel, smaakvol geëncadreerd, in het daar
voor bestemde paneel van den salonwand wordt
bevestigd.
ffemeldinge. De winterbijeenkomsten van de dorps-
vereeniging »G o e d Rond, goed Zeeuwse h"
werden jl. Vrijdagavond geopend. De voorzitter, de
heer H. G. Sauer, riep den aanwezigen, waaronder ook
een viertal heeren uit het naburige Xerseke, een harte
lijk welkom toe, onder mededeeling dat de financiëele
toestand der vereeniging zeer gunstig was, zijnde er
een batig saldo van 53,68 in kas. Het eere-lid der
vereeniging, de heer H. G. Hartman Jz., gaf daarna
eene geschiedkundige schetsDe vestiging der Is
raëlieten te Amsterdam".
In Portugal niet geduld en vervolgd om des geloofs
wille, zochten de Israëlieten elders eene veilige schuil
plaats, en zetten zich eerst te Middelburg neder, van
waar zij echter ook verjaagd werden, begaven zich toen
naar Emden, waar hunne geloofsgenooten hen niet
durfden herbergen, maar met hen naar Amsterdam
vertrokken. Dit gebeurde in 1593 en reeds in 1596
werd de Portugeesche synagoge «Bet Jacob" gebouwd.
Weldra groeide het getal Israëlieten tot 400 familiën
aan, die in de stad 700 huizen bezaten, en zoo lief de
Joden hun nieuw vaderland kregen, zoovele voorrechten
genoten zij van de regeering, maar ook zoovele voor-
deelen verschaften zij aan de plaats hunner inwoning,
door handel en nijverheid. Tal van bijdragen volg
den op deze schets.
Bij de literarisch-mathematische examens (eerste
examen voor hen, die arts of apotheker wenschen te
worden) te Amsterdam gehouden, is o. a. geslaagd dhr.
J. S. Van Pienbroek te Middelburg.
De 3 pets. conversie-leening der Stoomv.-
Mij. «Zeeland", ad 3,600,000, is ruim volteekend.
Naar men ons uit Noord-Beveland met zekerheid
meldt, zal weldra aan den ongeregelden post-
pakketdienst aldaar een eind gemaakt worden.
Plannen zijn gevormd om een geregelden dienst te
verkrijgen, langs den kortst mogelijken weg te kiezen.
De verzending zou dan waarschijnlijk geschieden over
Goes, in verbinding met den bodenloop der brieven
post. (Af. Ct.)
Omtrent onzen vroegeren stadgenoot Ooster
ling, over wien de heer Hobbel te Rotterdam in
lichting vroeg, deelt de heer P. Smallegange te Nieu-
werkerk mede, dat die persoon te Nieuwerkerk en
te Dreiscbor als predikant heeft gefungeerd, terwijl
hij daarna bij den heer Smallegange werkzaam is ge
weest als uien-wieder.
Intusschen maakt O. per advertentie in de N. R. Ct.
bekend, dat hij zich te Rotterdam gevestigd heeft als
magnetiseur.
Een Reuter-telegram uit Southampton meldt,
dat het stoomschip Noord-Holland, dat
op 14 dezer van daar vertrok op reis naar Java, met
troepen aan boord, er, na door een zwaren storm
overvallen te zijn, in ontredderden toestand is terug
gekeerd. Het verloor de stuurboordboot, een deel der
verschansing, eene hut en het stuurtoestel. Het schip
zal evenwel de reis voortzetten.
De gemeente A n d e 1 verkeert nog steeds in
volkomen ontredderden toestand, zonder raad en zon
der dagelijksch bestuur. Het ergst drukt deze abnor
maliteit op alle gemeente-ambtenaren, die bij 't ont
breken eener gemeentelijke administratie hun tracte-
ment niet uitbetaald krijgen. Gedep. Staten, die door
art. 225 der Gemeentewet geroepen worden voor die
uitbetalingen te zorgen, die B. en W. nalatig blijven
te doen, al zijn zij op de begrooting gebracht, maken
bezwaar van deze bevoegdheid ook in dit exceptioneele
geval gebruik te maken. De Minister heeft thans de
wet, dateerende van 24 Jan. 1815, regelende het leggen
van arresten en het vragen van kortingen op tracte-
menten, soldijen en pensioenen toegepast. Hij laat
krachtens die wet den Minister van Financiën de ge
meentelijke tractementen uitkeeren en kort die sommen
op het door de schatkist aan de gemeente Andel ver
schuldigde uithoofde van het *i4 personeel en de 30
pet. der lager-onderwijswet.
Bij de invoering van het nieuwe strafwet
boek en de daarmede gepaard gaande wijzigingen
in het Wetboek van Strafvordering is ook de toevoe
ging van een advocaat in strafzaken anders geregeld
en, naar veler oordeel, op zeer verkeerde wijze, zoodat
eensdeels dikwerf toevoeging zal geschieden waar dit
niet noodig zal blijken, anderdeels die vaak niet zal
plaatshebben waar ze wel noodig is.
De Utrechtsche balie heeft willen voorzien in die
leemte en willen zorgen, dat de onvermogende Diet
verstoken zou zijn van kostelooze verdediging, waar
dit noodig blijkt. Die regeling is de volgende
Alle onvermogende personen, tegen wie rechtsingang
is verleend of die gedagvaard zijn, zonder dat op hen
art. 121 of 132 strafv. toepasselijk is, kunnen zich
wenden tot het bureau van consultatie, met verzoek
om aanwijzing van een raadsman. Het bureau zal de
zich aldus aanmeldenden mits van hun onvermogen
voldoende blijke verwijzen naar een der ingeschreven
advocaten, met uitnoodiging hun zaak te onderzoeken
en, gronden van verdediging vindende, voor hen op te
tredendaarbij zal het bureau geregeld de orde van
het tableau der advocaten volgen, zonder daarvan af
te wijken.
Van dat besluit heeft de orde kennis gegeven aan
den president der rechtbank, terwijl het bureau van
consultatie zich heeft bereid verklaard daaraan gevolg
te geven. (R D.)
Op de vraag: Waar blijven de gouden tien
tjes? vinden we ook in het N. v. d. D. een ant
woord gegeven. Daarin wordt medegedeeld dat de
regeering zooveel mogelijk zorg draagt dat het goud
geld zoo weinig mogelijk in omloop wordt gebracht en
dit bij voorkeur moet strekken om deel uit te maken
van den muntvoorraad der Nederlandsche Bank. In
de kelders dezer instelling ligt het evenwel niet zonder
bedoeling. Wanneer de handelaren in het buitenland
aanzienlijke sommen hebben te betalen op plaatsen
waar de gouden munt standaard is, dan is het natuur
lijk wenschelijk dat er steeds een voldoende goudvoor
raad aanwezig zij om daaraan te voldoen. Voor dat
doel is de Bank steeds bereid haar goud af te staan,
om zoodoende den handel niet gedrukt te zien door
het gedwongen gebruik maken van zeer onvoordeelige
wisselkoersen, welke ongetwijfeld zouden ontstaan, wan
neer niet de zekerheid bestond dat ten allen tijde be
taling in goud kan verkregen worden. In het laatste
geval toch zou de wisselkoers zich gaan regelen op
den prijs van het zilver, en dientengevolge zoodanig
stijgen, dat de onvoordeelige wisselkoers de te behalen
handelswinst nagenoeg deed verdwijnen.
Ten gemakke van particulieren is de Bank intus
schen steeds bereid aan hare kantoren te Amsterdam,
Rotterdam en 's-Gravenhage bij verwisselingen voor
een bedrag van ƒ50 aan goud af te staan.
Naar men verneemt, is door de Regeering aan
de Ned. Maatschappij voor electriciteit en metallurgie
te 's-Hage opgedragen de electrische ver
lichting van de havenwerken te Tandjong-
Pr i o k. Behalve 4 stuks electrische machines, die
een groot aantal booglampen moeten voeden, is tevens
gerekend op het noodige reservemateriëel, opdat sto
ringen niet kunnen voorkomen. De geheele inrichting
zal reeds aanvang 1887 in werking treden.
De «Maatschappij tot opvoeding van wee
zen in het huisgezin" heeft gedurende de elf jaren
van haar bestaan in den toestand van 242 ouderloozen
verbetering gebracht, waaraan zij, daartoe door giften
en contributiën in staat gesteld, ruim 110,000 be
steedde. Maar wat beteekent dit getal bij de 20,000,
die meest op gebrekkige wijze door gemis van de
noodige middelen moeten worden uitbesteed (D
Beroepen te Oud-Loosdrecht ds. J. Van den
Bergen te Kortgene.
De heer J. P. Tazelaar, candidaat te Terneuzen,
heeft het beroep naar de Chr. Ger. gemeente te Weesp
aangenomen.
Ook Westelijk Zeeuwsch Vlaanderen ondervindt
de gevolgen van den predikantsnood bij de Ned. Herv.
kerkvan de 16 gemeenten daar zijn 6 vacant.
In de vergadering van den bijzonderen kerkeraad
van Rotterdam op 6 October 11. werd «namens ouder
lingen" mededeeling gedaan, «dat zij besloten hadden,
geen dienst te doen bij het avondmaal, waar dit door
predikanten, die de autoriteit van Gods woord aan
randen, bij name door ds. Francken en Vinke, bediend
wordt." Twee dezer ouderlingen, de heeren Visser en
Verhey, zijn te dezer zake door het classicaal bestuur
geschorst.
De Synode heeft twee voorstellen, waarin alle
leden der commissie overeenstemden, nl. lo. het voor-
loopig aangenomen reglement, houdende tijdelijke be
palingen tot bevordering van den vrede in de Ned.
Herv. kerk niet te arresteeren2o. niet te trachten
dit door wijzigingen te verbeteren, met algemeene
stemmen aangenomen. Omtrent een derde: een nieuwe
alinea aan den aanvang van art. 22 reglement op de
vacaturen te plaatsen, waardoor den kerkeraad eener
vacante gemeente, onder zekere voorwaarden, het recht
gegeven werd andere dan de aangewezen ringpredi-
kanten tegen wie hij bezwaar heeft tot vervulling der
vacatuurbeurten te doen optreden, liepen de meeningen
zeer uiteen en hadden breedvoerige discussiën plaats.
Deze hadden tot uitslag, dat het met 11 tegen 7
stemmen voorloopig aangenomen werd. Het voorstel
van twee leden der commissie, om artt. 27 regl. op
het examen enz., 38, 39 regl. op het godsdienstonder
wijs in den vorigen vorm te herstellen, werd met 10
tegen 8 stemmen verworpen. Gedurende het debat
werd ingediend een nieuw voorstel, deze zaak betref
fende, door de heeren Houwing en Merkus, ten doel
hebbende aan de prov. kerkbesturen en aan de exa
minandi de vrijheid van keuze te geven tusschen art.
27 regl. op 't examen in zijn ouden en dat zelfde art.
in zijn nieuwen vorm, en die zelfde vrijheid te geven
aan de kerkeraden eener gemeente ten aanzien van
artt. 38 en 39 regl. godsd., in hunnen vorigen en
hunnen tegen woordigen vorm, met dien verstande, dat
deze regeling zou gelden gedurende een tijdperk van
10 jaren. Nadat een amendement, strekkende om deze
laatste bepaling te doen vervallen, met meerderheid
was aangenomen, werd het aldus geamendeerd voorstel
in stemming gebracht, met den uitslag dat de stem
men staakten (9 voor, 9 tegen), zoodat in de volgende
zitting daarover opnieuw gestemd zal moeten worden.
Volgens de 89e rekening van het Ned. Zende
linggenootschap hebben gedurende 1885 de ontvang
sten 97 323 bedragen.
Van 1 Januari tot uit. Augustus werd dit jaar
ontvangen f 61,881,52, zoodat, bij een raming van
behoeften voor 1886 ad 78,660, nog noodig blijft
16778,48.
De heer M. G. Van Neck, leeraar aan de H.
B. School alhier, is benoemd tot lid in de commis-
siën voor de in dit jaar aftenemen examens voor de
Engelsche taal middelbaar onderwijs.
In de vergadering der vereeniging «De Unie,
een school met den bijbel", kwam ook aan de orde
het voorstel van het Locaal Comité te Biezelinge
«Het Bestuur der Unie geve een klein week- of
maandblad uit, om het doel en de beginselen der
Unie meer algemeen bekend te maken".
Dit punt werd door ds. V. d. Beke Callenfels in
geleid, die er op wees, hoe noodig het was, vooral
in Zeeland, meerdere bekendheid aan de Unie te geven.
De heer Gijben maakt hiertegen bedenl ing. Dit doel
kun beter worden bereikt door een locaal blaadje,
terwijl de voorzitter den inleider aanraadde hiervoor
een der Unieblaadjes of een der bestaande bladen te
gebruiken. (St.)
Jl. Zaterdag had te Oostburg voor de laatste
maal in dit jaar de vergadering van de onderwijzers-
vereeniging in het arrondissement Oostburg plaats,
welke bijeenkomst, het ongunstig weder in aanmerking
genomen, vrij druk was bezocht. Na behandeling van
meer huishoudelijke zaken, werden spreekbeurten waar
genomen door de heeren de Smidt te Zuidzande,
Beerens te St. Kruis en De Pauw te Slikplaat over
de onderwerpenProf. Jonckbloet, Jan De Witt en
het zangonderwijs in de lagere school.
De zangvereeniging van leden der onderwijzersver-
eeniging hield na afloop der vergadering eveneens eene
bijeenkomst, ditmaal bijgewoond door 3 dames en
8 heeren.
De afd. Oostelijk Schouwen van het Ned. Ond.
Genootschap nam in haar October vergadering met
algemeene twaalf stemmen de volgende voor
stellen aanI. het toestaan van een som van 50
tot het completeeren en in goeden staat houden van
werken der Paed. BibliotheekII. het verkenen eener
subsidie van 250 aan het ondersteuningsfondsIII.
wijziging van art. 9 van het reglement op de ond.
spaarbank, waardoor den directeuren ruimere gelegen
heid wordt verschaft om in soliede fondsen op voor-
deelige wijze de gelden der inrichting te beleggen.
Verworpen werd, eveneens met algemeene stemmen,
het voorstel van de afd. 's-Gravenhage, om bet hoofd
bestuur uittenoodigen, ter bevordering van de studie
der paedagogiek prijsvragen uitteschrijven. Ter ver
kiezing van twee leden in het hoofdbestuur werden
uitgebracht op den heer T. Terwey te Amsterdam 12
stemmen en op den heer W. J. Wendel te Middelburg
12 stemmen.
Het Gerechtshof te 's-Gravenhage heeft Zaterdag
de schippers A. P. DeM. en A, De M., te Sliedrecht
en te Ierseke, wegens het afdwingen door geweld en
dwang van de teekening van een geschrift, een ver
bintenis behelzende, (van welke zaak wij vroeger uit
voerig melding maakten) ieder veroordeeld tot 9 maan
den gevangenisstraf.
In ons nummer van Donderdag jl. deelden wij,
in navolging der Middelb. Ct. mede, dat tegen den
heer P. J. Rienstra, predikant te Veere, een aanklacht
bij de justitie was ingediend wegens een ingezonden
stuk, waarin hij een blik wierp in het leven van Jas-
persze te Veere, die, wegens poging tot moord, ver
oordeeld is tot 7 jaren gevangenisstraf.
Naar het Rotterd. Nbl. thans van goederhand ver
neemt is die aanklacht door de vrouw van J. zelf
ingediend en zouden er geen termen voor rechtsver
volging bestaan.
Eene interessante geneeswijze der cholera wordt
thans in het barakken-hospitaal te Buda-Pest door dr.
Bela Angyan in toepassing gebracht met een toestel,
dat door professor Cantani uitgevonden werd bij ge
legenheid van de cholera-epidemie in 1884. De behan
deling bestaat daarin, dat den choleralijder van uit
de buikstreek een liter gedesinfecteerd water onder de
huid gespoten, en dit dan door eene matige drukk'ng
in het bloed gedreven wordt. De cholera ontneemt
namelijk aan het bloed het watergehalte, dat niet ver
nieuwd kan worden, omdat bij choleralijders de maag
weigert dienst te doen. Door deze behandeling heeft
dr. Angyan zieken weder tot bewustzijn gebracht, die
reeds geheel bewusteloos en blauw waren.
De Wetenschappelijke Nederlander zegt, dat
een artikel tegen de Verosimilia van prof. Pierson en
prof. Naber, onlangs aangekondigd, aan de redactie
is ontvreemd. De zaak is in handen der politie. De
schrijver van het stuk is een paar dagen na de toe
zending van zijn artikel, op reis gegaan naar Azië,
waar hij eenige jaren aan de wetenschap zal wijden.
Om rieten daken tegen brand te beschermen,
bestrijke men het dak met een mengsel, bestaande
uit «o klei, Vio zand, V,0 paardemest en 'I ,o onge-
bluschte kalk, onder toevoeging van zooveel water dat
het de dikte van cement verkrijgt, zoodat het met
een truffel, liefst 1 cM. dik, over het riet gestreken kan
worden. Da kosten zijn zóo gering, dat deze niemand
behoeven af te schrikken eene oppervlakte dak van
160 vierk. meter kost slechts 4 hetwelk nog vermin
derd wordt, indien de eigenaar eenige der opgenoemde
zelfstandigheden om niet heeft, gelijk bij een boer door
gaans het geval is. De Fransche maatschappij van
landbouw heeft goed geslaagde proeven genomen op
kleine, met riet gedekte gebouwtjes enz., welke letter
lijk onbrandbaar werden.
Zooals reeds gemeld is heeft de Bnlgaarsche re
geering aan de groote mogendheden een trooncandi-
daat gevraagd. Hieruit valt gemakkelijk afteleiden,
dat Alexander van Battenberg niet weder in aanmer
king zal komen, wat trouwens wel te verwachten
was. Het is echter gemakkelijker aan te geven, wie
