109.
Donderdag 16 September.
jaargang.
ste
O
-OP«ïs<ï*C*sGS*-
liOIÏSCIIIi
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensda» en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct, met bijblad 10 ct.
hl ons land vervoege men zich- voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
JIP
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen werden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
Het register van de ingeschrevenen voor den dienst der
BttANDWS^EI*
zal ter visie liggen van DONDERDAG DEN 16 SEPTEM
BER tot en met DONDERDAG DEN 30SEPTEMBER
a. s. en DE LOTING zal plaatshebben OP DONDER
DAG DEN 11 OCTOBER, des middags te 12 uren,
terwijl de Commissie tot onderzoek van reclames, ge
breken of vrijstellingen eene zitting zal honden op
DONDERDAG DEN 28 OCTOBER daaraanvolgende,
des namiddags te 12 uren, alles ten Raadhuize der
gemeente.
Goes, den 15 September 1886.
Burgemeester en Wethouders van Goes.
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
GOES, 15 September 1886.
De Rijksmiddelen brachten in Augustus
jl. op 8,533,543,37 tegen ƒ8,397,101,78 in Augus
tus 1885. Gedurende de eerste 8 maanden van 1886
beliepen de ontvangsten 68,999,524,02tegen
ƒ65,651,808,46 in gelijk tijdvak van 1885.
Naar men nader verneemt, is omtrent de uit
zending eener wetenschappelijke expeditie tot onderzoek
en bestrijding der berri-berri nog niets met
zekerheid beslist, behalve dat zij zal samengesteld worden
uit twee Nederlandsehe specialiteiten in bacteriologie
en Indische officieren van gezondheid, en dat nog in
den loop van dit jaar het onderzoek moet zijn aan
gevangen.
Het onderzoek wordt ingesteld op verzoek van den
milit. geneesk. dienst in Indië, die de overkomst van
erkende autoriteiten op bacterioscopisch gebied nood
zakelijk acht ter verdere bestudeering der ziekte.
Te Westkapelle is tot gemeente-vroedvrouw be
noemd mej. Van den Berge, thans in gelijke
betrekking te Heinkenszand werkzaam. (M. Ct.)
In de Maandag gehouden vergadering van inge
landen van het calamiteuse waterschap Ellewoudsdijk
is met 30 van 32 uitgebrachte stemmen tot vertegen
woordiger in den dijkraad van genoemd waterschap
en den calamiteusen polder Borsele benoemd de heer
E. A. Van der Bent, burgemeester van Elle
woudsdijk. (M Ct
Volgens peilingen voor den Vlietepolder
(N.-Beveland) trok het laatste jaar de laagwaterlijn in
eenige raaien met 5 M. landwaarts, terwijl aan de
westzijde van den polder in een 4tal raaien verwijde
ring met 5 tot 15 M. plaats had. In een 6tal raaien
werd de grootste verdieping van 3 M. gevondenin
raai 3 en 4 klom die tot 5.6 en 5 3 M. door over
gang van 5 in 10.6 M. en 2.9 in 8.2 M.
De peilingen op de oeverwerken gaven gunstige uit
komsten op de werken zelf werden geen verdiepingen
gevonden. D
Bij kon. besluit is goedgekeurd dat de burge
meester van Vrijenban, mr. W. J. Saaymans Va
der, is benoemd tot secretaris dier gemeente.
Staatsblad no. 141 behelst de Wet van den
26n Augustus 1886, houdende goedkeuring eener met
de Koninklijke Maatschappij »De Schelde" te Vlis-
singen gesloten overeenkomst, tot voortzetting der erf
pacht van het voormalig marine-etablissement aldaar.
Zaterdagmorgen 10 uren werd te Sneek het stof
felijk overschot van mr. S. Wybenga ter aarde
besteld. De familiebetrekkingen en eene schare be
langstellende vrienden vergezelden het naar zijne rust
plaats. In een keurige rede herdacht de heer H. Pijt-
tersen Tz. wat de overledene voor zijne woonplaats en
voor het vaderland was geweest.
Het stoomschip »Noord-Braband", van
Rotterdam naar Java, arriveerde 13 September te
Southampton.
Mevrouw Catharina Beersmans zal in
Januari a. s. hare 25-jarige tooneelloopbaan vieren.
Waarschijnlijk zal de gevierde actrice bij die ge
legenheid in eene nieuwe hare talenten waardige rol
optreden en zoowel in ons land als in haar geboorte
land (België) eene kunstreis maken.
Maandag is de cursus der Landbouwschool
aangevangen met 137 leerlingen, waarvan in afdeeling
a 38, in afdeeling b 52 en op de hoogere burger
school 47.
In eene vergadering van ingenieurs werd gisteren
te Amsterdam breedvoerig de quaestie van verschui
ving van het stationseiland besproken. Door
den heer Leijds werd gezegd, dat de verschuiving van
grond niet te beteekenen had, dat er in de laatste
drie jaren geen aanmerkelijke verschuiving was voor
gevallen. Gevaar voor treinen over de viaducten be
stond dus niet.
De volgende opmerking vindt men in de Land
bouw Ct.
Indien men de inenting tegen hondsdolheid
vergelijkt met die tegen pokken en miltvuur, dan
ziet men, zeide Grancher in eene voordracht, den 22
Juni jl., te Parijs gehouden (Receuil de méd. vét. van
18 Aug. '86), dat zij, wat betreft have goede uit
werking, in geenen deele bij de laatste ten achteren
staat,
"Vóór Jenner stierven er op 1000 poklijders 500
en tegenwoordig niet meer dan 23; de waarde der
vaccinatie kan dus worden voorgesteld door 50023,
of 21.7.
Vóór de inenting tegen miltvuur was de sterfte der
geïnfecteerde kudden gemiddeld 12 pet.tegenwoordig
bedraagt zij bij de geënte kudden slechts pet. De
waarde dezer inenting is dus gelijk aan 12 0.5 24.
"Vóór de inenting tegen hondsdolheid stierven van
de 100 gebeten personen gemiddeld 16, terwijl thans
de sterfte T/io pet. bedraagtde waarde van deze behan
deling kan dus worden aangegeven met 160.7 22.85.
Prof. Grancher is belast met de directie der inen
tingen in het laboratorium van Pasteur.
Succi's proefneming, om een maandlang geen
voedsel te nemen, is een der belangrijkste experimen
ten van den jongsten tijd.
Deze proeve, wel verre van humbug te zijn, rust
op het denkbeeld, om door een krachtig vocht de
werking van de maagzenuwen voor een tijdlang te
verdooven, en zoodoende te voorkomen wat men hon
ger noemtaltoos in de onderstelling, dat het lichaam
genoegzamen voorraad leeftocht in de vetdeelen en in
de spieren bezit, om een maand lang er op te kunnen
teren.
Het is slechts de generaliseering van wat op kleine
schaal bij bestijgingen van hooge bergen ervaren wordt.
Dan dooft de hooge lucht de werking der maagzenu
wen. Men kan zelfs niet eten. En toch blijkt het
lichaam tot de hoogste ontplooiing van kracht in staat.
Gelukt nu deze proeve, gelijk waarschijnlijk is, en
blijkt men alioo een vocht te bezitten, wat den mensch,
onder bepaalde omstandigheden, in staat stelt weken
lang te teren op het kapitaal aan voedsel, dat hij in
zijn lichaam met zich omdraagt, dan geeft dit uitzicht
op de volgende voordeelen:
lo. dat voorziening van elke reddingsboot van dit
vocht in genoegzame hoeveelheid, het vreeselijke dood
hongeren van schipbreukelingen voorkomen zal;
2o. dat bij gewichtige operatiën van keel, maag
of ingewanden, de altoos zoo bedenkelijke inbrenging
van voedsel zoo lang kan vermeden worden tot de
wonde hersteld is;
3o. dat men in Aziatische landen, waar plotseling
hongersnood uitbreekt, tijd wint om in het ontstane
gebrek te voorzien
4o. dat men in oorlogstijd bij kleinere expeditiën
het meeslepen van voedsel mijden kan.
Misschien zou zelfs bij het insluiten van een vesting
dit middel de verweerkracht van de belegerden ver-
hoogen kunnen.
De geneeskundigen in Italië toonen dan ook zeer
wel het hoog gewicht van deze proefneming in te zien.
(Stand.)
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Beroepen te Serooskerke (cl. Zieriksee) ds. N.
Caro Wz. te Krommeniedijk.
Het kiescollege der Ned. Hervormde gemeente
te Rotterdam heeft, ter voorziening in de nog be
staande vacature, beroepen ds. C. A. Renier Jz., pred.
te Amsterdam.
Naar de M. Ct. meldt zijn Maandag herkozen
als leden van het provinciaal college van toezicht op
het beheer der kerkelijke goederen en fondsen van de
hervormde gemeenten in Zeeland de heeren dr. H. M.
De Bruijn deNeve Moll, C. Giltay PAz. en C. M, Van
Visvliet.
Maandag kwam de synodus contract», belast
met de behandeling in hooger beroep der Amster-
damsche tuchtzaak, weder bijeen ter hervatting harer
werkzaamheden. De vergadering is samengesteld, gelijk
reeds vroeger is vermeld, uit de heeren J. Douwes,
pred. te Leens, voorzitter; C. H. Ten Harmsen van
der Beek, pred. te Valburg, vice-presidentprof. J.
Reitsma, hoogl. te Groningen, prae-adviseerend lid
E. Cèsar Segers, pred te Leidenmr. J. Bredins,
ouderl. te Leiden C. F. Zeeman, pred. te Zonnemaire
L. J. P. Moquette, pred. te Sneek; L. J. Fledderus,
pred. te HellendoornM. A. Perk, waalsch pred. te
Amsterdammr. C. R. Merkus, waalsch ouderl. te
Utrecht en den heer L. Overman, secretaris, advisee-
rend lid. De heer T. W. P. Hofstede, ouderling te
Grootegast, woonde deze zitting niet bij, die, tenge
volge van eene lichte keelongesteldheid werd geleid
door den vice-president Ten Harmsen v. d. Beek.
Gisteren zouden een vijftal heeren als getuigen wor
den gehoord, met name de hh. P. C. Van der Horst
en W. J. G. Aalders, als president en scriba der
kerkeraadsvergaderingen, in December te Amsterdam
gehouden, waarin de veel besproken voorstellen zijn
ter tafel gebracht, de heer dr. G. J. Vos Az., scriba
van het classicaal bestuur van Amsterdam, en de
heeren dr. H. P. Berlage en K. F. Ternooy Apel,
predikanten te Amsterdam, die tegen het ia behande
ling nemen der voorstellen geprotesteerd en de zaak
bij het classicaal bestuur aangebracht hebben.
(N. 11. Ct.)
Naar wij vernemen is door vele der geschorste
kerkeraadsleden te Amsterdam aan de Synode bericht,
dat zij geen gebruik wenschen te maken van de hun
aangeboden gelegenheid, om voor de Synode te worden
gehoord. De Synode toch schreef, dat ze hen wenschte
te hooren, niet over het appél, maar nover de tucht
zaak" en hiertoe meenen de bovenbedoelde leden van
den Amsterdamschen kerkeraad zich niet te mogen
leenen, tenzij de tuchtzaak zelve eerst op behoorlijke
wijze door het classicaal bestuur van Amsterdam bij
de hoogere besturen aanhangig zij gemaakt. Dit nu
is dusver niet geschied, overmits het classicaal bestuur
én tot de provisioneele schorsing én tot de voordracht
der ontzetting besloot, zonder vooraf partij gehoord
te hebben. (St.)
De heeren J. M. W. De Louw, uit Den Haag
m L. Schmier uit Leiden, beiden studenten in de
godgeleerdheid aan het Seminarie te Warmond, zijn
thans naar Afrika vertrokken om onder de volken
aldaar het Katholieke geloof te verbreiden.
Voor de scholen met den bijbel is gecollecteerd
te Wemeldinge (Herv. kerk) 17, te 's-Heerenhoek
(Herv. kerk) 7 en te Bath met Rilland en Maire
(Herv. kerk) ƒ10.
Voor het examen ter verkrijging van acte als
onderwijzeres en onderwijzer hebben zich in deze pro
vincie aangegeven 10 vrouwelijke en 22 mannelijke
candidaten. Het schriftelijk gedeelte zal aanvangen
Maandag 4 October en het geheele examen in de vier
volgende dagen afloopen. Als deskundigen zullen op
treden voor rekenen dhr. Bevelander Schoo te Groede,
voor Nederlandsch de heeren De Jager en Van Lin-
schoten te Middelburg, voor vormleer dhr. Cense te
Middelburg, voor natuurkunde dr. Japikse te Middel
burg, voor geschiedenis dhr. Crucq te Stavenisse, voor
aardrijkskunde dhr. Frijlink te Tolen, voor zang dhr.
Lijsen te Middelburg en voor paedagogie dhr. Van
Kamer te Vlissingen, terwijl voor de handwerken
dezelfde examinatoren van vroeger zullen fungeeren.
Aan een artikel van den heer Taco De Beer,
voorkomende in Noord en Zuid, en handelende over
de onderwijzers-examens in Ned. taal, wordt in het
Dagblad welverdiende hulde gebracht. De heer De
Beer, die alleszins bevoegd is om in deze zaak het
woord te voeren, komt met warmte op tegen de wijze
waarop de moedertaal wordt geleerd. De spraakkunst
is daarb'j hoofdzaak geworden, de letterkunde bijzaak
op het eerste toch wordt bij de examens het meest
gelet. En hoe die spraakkunst geleerd wordt moge
blijken nit het aannemen van onderscheidingen als
»het nevenschikkend en onderschikkend zinsverband,
de aaneenschakelende, tegenstellende en redengevende
zinsverbinding, de doelaanwijzende, beperkende en ver
gelijkende bijwoordelijke bijzinnen."
Het Dagblad deeit bij de vermelding hiervan de
volgende anekdote mede
»Een beroemd hoogleeraar liet zich tot een zijner
leerlingen over dergelijke zinsontledingsmanie aldus
uit»In dit boek (de professor bedoelde een bekende
grammatica) lees ik, dat er in het Nederlandsch 52
verschillende soorten van «zinnen" zijn. Het is best
mogelijk, dat ook ik wel eens zulk een zin geschreven
heb. Maar dit is zeker, é;n voorname is vergeten,
nl. de 53e, die allen kan omvatten, en die moet onzin
genoemd worden."
Boekaankondiging.
De Indische Mail no. 12 van 15 September.
Uitgave van Blom Sc Olivierse bevat
P. C. Huijzer, De suiker-crisis in Indië. Louise
B. B., Een Anak Pyara II. Uil, Brieven uit Java's
Oosthoek I en II. N, D Schuurmans. De Zending in
Ned. Indië. H. E. E De Rigas-zaak, Slot (Soerabala
Courant) Bonjour, Atj«h-Details. (Idem.)Atjeh.
(Idem.) Malaise en Geldschaarsclite. (A. D. v. N. I.)
Mali-O verzicht. Batavia, 24 en 30 Juli en 7 Aug. 1886.
(A. D. v. N. I.) H. E. E., Kronijk. (Soerabaia
Courant.) Berichten. E. Rittner Bos, Finan
ciën. enz.
Landbouw en Veeteelt.
In Vlaanderen zijn ter beantwoording van de
vraag, wat doelmatiger ishet onderbrengen of het
opstrooien van de kunstmeststoffen, nieuwe proeven
genomen bij het verbouwen van aardappelen op een
lichten, zwak kleiachtigen grond. Ia vergelijking met
de bij het opstrooien van den mest verkregen uitkomsten
werd door het onderbrengen ter diepte van 22 cM.,
niet alleen eene hoogere opbrengst van den oogst,
maar ook een hooger gehalte aan meel bij de aardap
pelen verkregen.
Tot gelijke uitkomsten geraakte ook prof. Petermann,
die proeven nam met suikerbieten, en wel op zwaar
deren grond.
Rechtszaken.
Het gerechtshof te Amsterdam deed Maandag
uitspraak in de zaak van Belderok, beschuldigd van
samenspanning tot omstooting of verandering van de
Hooge Regeering en aanranding van de waardigheid
of het gezag des KoniDgs en van de rechten van het
Koninklijk Slamhuis. liet hof veroordeelde hem tot
een jaar gevangenis (dus cellulair) met vermindering
echter van twee maanden, wegens zijn langdurige
preventieve gevangenschap. Zijn voorloopige invrijheids-
stelling is door het hof gelast.
Zooals gemeld werd, is op alle verzoekschriften
om gratie, ten behoeve van mevrouw Bulkley inge
diend, afwijzend beschikt. Bij deze beschikking is
tevens bepaald, dat zij naar de cellulaire gevangenis
te Rotterdam zal worden overgebracht, daar die te
Dordrecht voortaan als huis van bewaring wordt ge
bezigd.
Beursoverzicht.
De beursdagen van den 6den tot den 11 den Sept.
leverden weinig belangrijks op. De financiëele wereld
schijnt opnieuw te zijn ingedommeld, nu de vroegere
twistappel in het Oosten, in den vorm van den ge
wezen vorst van Bulgarije, het veld heeft geruimd om
te Jugenheim van zijn opofferingswerk te gaan uit
rusten. Intusschen blijft de geldovervloed op alle Euro-
paesche markten voortduren en het bewijs leveren dat
het kapitaal tot nogtoe ongenegen blijft om zich in
nieuwe of bestaande ondernemingen te wagen, en een
zeer matige rente van 2 pet. (bij groote posten nu
en dan 1 pet.) verkiest boven het zich blootstellen
aan de kansen, die de aankoop van eik fonds met
zich brengt.
In den aanvang der week hield de Europeesehe
markt zich vrij zwak, waarvoor ten deele zeer zeker
de weinige zaken het hare bijbrachten, doch die toch
ook werd geprovoceerd door een groep van contre-
mineurs. Men schijnt nl. verwacht te hebben, dat
Engeland het niet bij praten en schrijven in de dag
bladen zou laten, doch ernstig protest zou hebben
aangeteekend tegep den steeds klimmecden invloed
van Rusland in Oostersche aapgelegenheden. Als zoo
danig ontstond op de markten van Londen en Parijs
eene lustelooze houding voor bijna alle Europeesehe
staatsfondsen, waarvan baissiers partij zochten te trek
ken. De gunstige verhouding die er voorshands schijnt
te bestaan tusschen de drie keizers, en vooral de
kracht die de Duitsche en Petersburger beurzen wisten
te ontwikkelen, was ten slotte de oorzaak eener alge-
meene rijzing, zoodat wij de beurswe-k eindigden met
een avans voor bijna alle Europeesehe waarden.
Onze nationale schuldsoorten bleven bij deze be
vestiging der beursprijzen niet ten achteren en sluiten
voor de 2% pet. Gert if. Nederl. werk. schuld op 75 y»
na 7b?£i te zijn geopend, evenzoo avanceerden de 3
pets. dito pet. De 3% pet. schuldsoort bleef ten
achteren, veroorzaakt door opruimingen van de zijde
van diegenen die voor het vrijgekomen bedrag Obli-
gatien Maastricht of Breda wenschen te koopen,
twee plaatsen die in navolging van Amsterdam en
Rotterdam met succes hebben beproefd om hare schul
denlasten door conversie te verminderen.
De Koloniale markt bleef als uitgangspunt de variatien
in de Dorrepaalsche bankwaarden beschouwen. Gebrek
aan omzet meer nog dan overvloedig aanbod was
de oorzaak van dalende prijzen, hetgeen zelfs door
ruime vraag op enkele dagen niet werd geneutraliseerd.
Ten slotte blijft een verlies van circa 2 pet. te boeken.
Bij de Nederlandsehe bank zijn van 28 Augustus
tot 4 September de volgende veranderingen voorgeval
len toegenomen de wisselportefeuille met 56 millioen,
de beleeningrekening met '/is millioenverminderd de
goudvoorraad met vijf ton.
Voor zooverre de transacties in buitenlandsche staats
fondsen eenige btteekenis hadden, vielen de meeste
affaires, wat Russische waarden betreft, voor in de
obligatiën Rusland 1873, de 4 pet. Rusland Nicolai,
de obligatiën Rusland 1860 en de obligatiën 6e serie.
Al deze soorten kouden eene kleine fractie opkomen
en sluiten met vaslen tendenz.
De Spaansche fondsen waren iets zwakker; blijk
baar blijven de slechte berichten omtrent den gezond
heidstoestand der Koningin-regentes hierop invloed
uitoefenen.
Even weinig opgewekt was de markt der Portu-
geesche waarden. Wel deed zich op de Londensche
en Parijsche markten vraag oorten slotte ten onzent
