1886. N°. 106.
Donderdag 9 September.
73ste jaargang.
Koloniën,
Kunst, Wetenschap en Letteren.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandao, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen al» buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 et.
In ons land vervoege men zich voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct, elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen werden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
GOES, 8 September 1886.
Z. M. de Koning heeft volgens de IV. li. Ct.
besloten aan eene commissie van zijnentwege op te
dragen de opening der gewone vergade
ring van de Staten-Generaal, waartoe de
ministers zullen worden aangewezen.
Daarentegen verneemt het Dagbladdat Z. M. voor
nemens zou zijn in persoon de Kamers der Staten-
Generaal te openen, en daartoe den 17n dezer te
's-Hage te komen en na 14 dagen daar vertoefd te
hebben naar Het Loo te vertrekken.
Wij vernemen, dat het voornemen bestaat om
op nader te bepalen dag in de kermisweek te Ierseke
een zeilwedstrijd te houden op de Schelde.
Door de loodskweekelingen der 2de klasse bij
het Nederlandsche loodswezen J. B e n e k e r en G.
J. Meijnderts is met gunstig gevolg examen af
gelegd als zeeloods voor de zeegaten der Ooster- en
Wester-Schelde. {VI. Ct.)
Eervol ontslag verleend, wegens verandering van
woonplaats, aan H. W. J. C a 11 e n f e 1 s al3 2de
luit. bij de dd. schutterij te Vlissingen.
De bij het 2de reg. infant, benoemde 2de luit.
Lambrechtsen wordt ingedeeld te 's-Hertogen-
bosch.
Men schrijft ons
Dat de communicatiemiddelen van Schouwen en
Duiveland dringend verbetering behoeven, werd o. a.
verleden Z..tenlag weer voor de zooveelste maal be
wezen. Op dien dag, een der drukste immers van de
Goesche kermis, voer de spoorboot in 't geheel niet,
omdat zij een herstelling onderging. Geruimen tijd te
voren was het bekend, dat deze noodig was, zoodat
men gevoegelijk een anderen dag had kunnen kiezen.
Nu waren een zevental reizigers genoodzaakt over
Kolijnsplaat en Kats naar Goes te gaan, eenige anderen
door Tolen, terwijl nog anderen, die plan hadden ge
maakt de kermis te bezoeken, thuis moesten blijven.
De spoorboot schijnt zich dan ook niet bijster veel
om de belangen van het publiek te bekreunen.
Wanneer zal men eens handen aan den ploeg slaan
tot verbetering
Onze beroemde landgenoot dr. J a c. M o 1 e-
s c h o 11hoogleeraar in de geneeskunde te Rome,
heeft naar het Hbl. meldt aan den arts F. N.
Kramer, te Amsterdam, te kennen gegeven, dat hij
diens nieuw geneesmiddel tegen croup en diphteritis
zal aanwenden, betreurende het niet in het vorig jaar
te hebben gekend, toen zich ernstige gevallen hebben
voorgedaan. Het middel wordt ook door prof. Virchow
te Berlijn beproefd.
De heer J. S c h m a 1, hoofd eener school te
's-Gravenhage, heeft in het jongste nummer van Eet
Schoolblad in een degelijk artikel de aandacht gevestigd
op een fout, die bij akte-examens lager onderwijs steeds
begaan wordt, welke gelegen is in de onberperkte toe
lating van het publiek bij de examens, waaraan heeren
zich onderwerpen (bij examens van dames wordt geen
publiek toegelaten). Dit publiek is voor den candidaat
in menig opzicht een kwelgeest.
«Vreemd is het, zegt de heer Schmal dat de
Wet wel bij heeren, maar niet bij dames publiciteit
wenscht. Die publiciteit is toch zeker ingesteld om te
kuDnen nagaan hoe en wat gevraagd wordt, en dan
hebben zij, die daarnaar onderzoek wenschen te doen,
evenveel belang er bij te weten hoe de aanstaande
onderwijzeressen als de onderwijzers geëxamineerd
worden.
Om veel stoornis te vermijden, om het den candi-
daten aangenamer te maken, om de gelijkstelling te
bevorderen zou het daarom zeker aanbeveling verdienen
de publiciteit te behouden, maar met de volgende
beperking
lo. Bij het examen voor de akte van onderwijzer
worden alleen mannelijke personen boven de 17 jaar
toegelaten, dezelfde persoon niet meer dan éen dag in
de week
2o. Bij het examen voor de akte van onderwijzeres
worden alleen vrouwelijke personen boven de 17 jaar
toegelaten, dezelfde persoon niet meer dan éen dag in
de week.
3o. Bij het examen voor de hoofdakte als boven,
maar niet vóór den leeftijd van 20 jaar.
Vooraf kon dan worden bekend gemaakt, wanneer
mannelijke en wanneer vrouwelijke candidaten geëxa
mineerd worden".
Duivendijke. In de gemeenteraadsvergadering van
Maandag is tot wethouder gekozen dhr. C. Boogerd
met 6 van 7 stemmen.
Zooals men weet, is door den Burgemeester van
Amsterdam verboden om op of aan den openbaren
weg aldaar nieuwsbladen of andere gedrukte of
geschreven stukken te venten of te verspreiden.
B. en W. stellen thans met de commissie voor de
strafverordeningen aan den raad voor, dat verbod in
te trekken en daarvoor in de plaats te stellen een
verordening, inhoudende het verbod om op of aan den
openbaren weg zonder vergunning, door of namens den
burgemeester verleend, nieuwsbladen of andere ge
drukte of geschreven stukken te venten of om niet te
verspreiden. Overtreding van dat voorschrift zal ge
straft worden met eene geldboete van ten hoogste
vijf-en-twintig gulden.
In de Amsterdamsche Courant komen bij her
haling artikelen voor over het Centraal-station
te Amsterdam, waarvan zij den toestand als hoogst
gevaarlijk schetst. In haar jongste nommer vindt men
eene afbeelding van den bodem, de fundeering en de
pijlers, en wordt aangeteekend dat de afwijking der
pijlers, die in de maand Juni 15 centimeter bedroeg,
bij eene meting op 31 Augustus 27 centimeter bleek
te bedragen. De A. C. zegt:
De geheele zaak lost zich dus op in de vraaghoe
lang, of hoe kort, zal het duren, eer de grondverschui
ving zoo ver gevorderd is dat de houten fundeering
en de pijlers, die in de beweging deelen, geen vol
doenden steun meer bieden aan de kapspanten. Een
ïaadsel alzoo, maar een waarvan de oplossing, gelijk
in eiken toestand van verval, bijna geheel van het
onvoorziene afhangt en in dezen dus eene quaestie van
tijd is, maar dat nog een ander raadsel in zich sluit,
namelijk hoe de Regeering in het gezicht eener zoo
onzekere toekomst de gevolgen, die zich daarin zullen
voordoen, kalm durft afwachten en daarmede alle ver
antwoordelijkheid aanvaardt.
r Voor eenige weken ontwikkelde de heer As
sendelft De C oni n g h in het Hbl. het denk
beeld om voor Indië een keurkorps te vormen van
jongelieden, die vruchteloos naar eene betrekking had
den gedongen. Hij verlangde voor hen goede soldij en
voeding, fraaie uniform, behoorlijke behandeling en
het vooruitzicht op eene betrekking na volbrachten
diensttijd.
Het Vaderland oppert soortgelijk plan en wenscht
een pensioen van minstens 400 voor hen te bepalen.
In verband met de oprichting van zulk een keur
korps, wil het ook op de opheffing van het koloniaal
werfdepot te Harderwijk en de verplaatsing in of nabij
eene groote stad, waar in eene goede en voortdurende
werving voor het Indisch leger zal kunnen worden
voorzien.
De vereeniging van veehouders, ten vorigen
jare opgericht om Friesch vee naar Amerika te
verzenden en daar ter markt te voeren, is niet ge
lukkig de tweede proef is geheel mislukt en de schade
moet belangrijk zijn. D
«Nautilus" releveert, in het Hblde uit
drukking van het 1 i d der Eerste Kamer (Blussé),
die de mededeelingen van den Minister van Marine
over «de Schorpioen" «Syrisch-Chaldeeuwsch" noemde;
hij verdedigt den Minister, de zwakheden onzer Marine
stellende op rekening van de Kamers, die alle uitgaven
beknibbelen, en vat zijn betoog aldus samen:
«dat de Minister van Marine tot het instellen van
een onderzoek naar de oorzaak van de aanvaring der
«Schorpioen" geen andere commissie, wat de soort
der leden aangaat, mocht instellen dan thans is ge
schied
«dat de minister de schepen maar niet voor het
kiezen heeft en, roeiende met de riemen die de Kamers
hem toestaan, de schepen van 20 jaar geleden, zoo
goed en zoo kwaad ze zijn, thans nog moet gebruiken.
«Dientengevolge bezit Nederland thans een vrij ver
ouderde vloot, wier waarde een ernstig man niet mag
beoordeelen naar de ongelukkige gevolgen eener hoogst
toevallige aanvaring met een sleepboot, maar wel naar
de vele stemmen, die daarover in geschriften van zeer
bevoegde zijde zijn opgegaan!"
Een Engelsche kotter nam Zondag niet ver van
Seaham het Nederlandsch drankschip
«Kendon" in beslag. De bemanning werd te Hartle
pool in de gevangenis gezet.
Maandagmiddag heeft te Enschedé in de concert
zaal der Groote Sociëteit de plechtige opening plaats
gehad van de Nederlandsche school voor
nijverheid en handel en de installatie van direc
teur en leeraren, in tegenwoordigheid van de leden
van den gemeenteraad en der plaatselijke commissie
van toezicht op het middelbaar onderwijs, terwijl mede
een vrij talrijk publiek aanwezig was.
De Parijsche corr. van de Haarl. Ct. meldt,
dat in een der best ingelichte Parijsche bladen een
verslag is voorgekomen van een bezoek door
een corr. van het ongenoemde blad gebracht aan de
socialisten en volksmenners in Nederland.
Bij afwezigheid van den heer D. N. had aan het
bureau van Hecht voor Allen de heer Croll aan den
verslaggever verklaard, dat de leer der Nederlandsche
socialisten die is van den Duitscher Karl Marx. Fransche
socialisten, met uitzondering van Guesde, waren hun
volkomen onbekend. Omtrent dit ouderhoud en het
daarop gevolgde van den Fransche»journalist met den
heer Heldt meldt de Eaarl. Ct. nog het volgende:
De Franschman had er de overtuiging door opgedaan,
dat in Nederland nog geen omwenteling ophanden is;
een overtuiging, waaraan men te Parijs niet vreemd
was. De heer Croll had zich hieromtrent niet stellig
willen uitlaten, maar verklaard, dat het socialisme
groote vorderingen in Nederland maakte en dat hij
zeer bevreesd was voor den winter, aangezien de crisis
het gebrek aan weik dubbel deed gevoelen. De heer
Heldt daarentegen geloofde geenszins aan een revolutie,
daar de Nederlandsche werkman godsdienstig en Oranje
gezind waswat het heerschende gebrek betrof, zoo
rekende hij op de openbare liefdadigheid".
Van den Civielen en Militairen Gouverneur van
Atjeh en Onderhoorigheden is onder dagteekening van
20 Juli het volgend telegram ontvangen
Twaalf Juli: gezaghebber Melaboe, de le luit. der
inf. J. H. Kroet, nabij de benting aangevallen en ge
wond. Twee daders door bevolking gearresteerd, schuldig
bevonden en gefusilleerd. Zestien Julibeschieting van
Segli op groote schaalvijand na een uur overstelpend
vuur verjaagd met verlies van minstens twee en zeventig
dooden, wij één mindere licht gewond. Assistent-Re
sident Kamp nog niet terug van Westkustgeen nadere
berichten in zake Rigas. Zeven en twintig Juli: af
komende wacht Lamsajoen zeven man door veertig
Atjehers overvallen. Twee fuseliers gewond; drie ge
weren weggevoerd. Wacht hield stand. Twee vijanden
dood op de plaats. Wapens buitgemaakt. Een der
vijanden opgevat en gefusilleerd.
i— Men verneemt, dat de civiele en militaire Gou
verneur van Atjeh en Onderhoorigheden der Regeering
zou hebben medegedeeld, dat de maritieme macht in
zijn Gouvernement verre van voldoende is en haar in
overweging geeft, die te versterken.
Men verneemt dat Zr. Mv. schroefstoomschip Ie
kl. «de Ruyter" naar Atjeh zal worden gedirigeerd,
ten einde te trachten de opvarenden van den «Hok
Canton" te bevrijden, dan wel Toekoe Oemar in handen
te krijgen.
Daartoe heeft de bevelvoerende officier van «de
Ruyter" de machtiging ontvangen om met overleg
van den Civielen en Militairen Gouverneur van Atjeh
te handelen en zoo noodig alle daar aanwezige scheeps
macht tot het beoogde doel te bezigen. {B. Hbl.)
De laatste berichten omtrent de gev angenen van
Toekoe Oemar luiden, dat zij, na de vergeefsche po
gingen der expeditie om hen te bevrijden, nog verder
landinwaarts zijn gevoerd. Toekoe Oemar zoude zich
vereenigd hebben met de bende onder aanvoering van
Tengkoe di Toeroe. (Deii Crt.)
Uit Samarang verneemt de J. B.
Het getuigenverhoor in zake den bekenden moord
op O. E. Swaving is nog steeds aan den gang.
Op Samarang wint het vermoeden echter meer en
meer veld, dat de beide beklaagden, mevr. Swaving
en mevr. Vogel, geboren Portier, uit gebrek aan be
wijzen vrijgesproken zullen worden.
Voorwaar, dat zou een sterk stukje zijn.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Kolijnsplaat. Ds. J, H. Wensinck te Neerlangbroek
heeft voor het beroep, door den kerkeraad der Ned.
Hervormde gem. alhier op 18 Aug. 11. op hem uitge
bracht, bedankt.
Beroepen bij de N. H. Kerk te Bruinisse ds.
D. J. Karres, pred. te 't Woud.
De Synodus contracta zal den 13den dezer hare
zittingen hervatten en beginnen met de afgezette kerke-
raadsleden (die onder hunne bezwaren, tegen het
vonnis van het provinciaal kerkbestuur ingebracht,
ook het «niet gehoord zijn" opnoemden) hoofd
voor hoofd te hooren. Allen zijn daarom uitgenoodigd
op bepaalde dagen in de week van 13 tot 19 Sept.
in de Willemskerk te 's-Gravenhage te verschijnen.
Het nieuwe kerkgebouw der Herv. gemeente
te Ter Neuzen, ontworpen door den heer Fol, archi
tect te Rotterdam, en gebouwd door den heer C.
Maters te Vlissingen, werd Zondagnamiddag plechtig
ingewijd. Niettegenstaande de felle hitte was de kerk
meer dan vol. De predikant, de heer A. Van Veen,
sprak de inwijdingsrede uit naar aanleiding van 2 Kron.
6 vers 40.
Het gebouw is een sieraad der gemeente.
(T. N. Ct.)
De heer P. Moerdijk, pred. te Grand Rapids in
Amerika, heeft aan de Biervlietsche herv. gemeente
een nieuw zilveren doopbekken geschonken in ruil voor
het tinnen oude bekken, dat hij als een aandenken aan
de kerk zijner geboorteplaats naar de nieuwe wereld
medegenomen heeft. (M. Ct.)
De Bisschop van Breda, mgr. P. Leyten, heeft
o. a. benoemd: tot pastoor en deken van Hulst den
heer Th. P. Hessels; tot deken van Aardenburg S.
H. Nuss, pastoor aldaar; tot pastoor te IJzendijke
P. C. M. Verhoeven; tot kap. te Hulst J. Willemse;
tot kap. te Kruisland E. Van Acker.
Bij den aanvang van de nieuwe cursus zijn aan
school E toegelaten 9 leerlingen, zoodat die inrichting
thans 31 leerlingen telt.
De cursus der H. B. S. begon met 66 leerlingen
voor alle en 7 voor enkele vakken.
Tot onderwijzer aan de tweede tusschenschool
D te Rotterdam is benoemd de heer M. Van Driel
te Wijk (Noord-Br.)
Maandag had te Ter Neuzen de opening plaats
der pas opgerichte Chr. Bewaarschool. Een vijftigtal
leerlingen hadden zich aangegeven.
Het lokaal kan 180 leerlingen bevatten.
De kleinen werden op eenige versnapering onthaald.
450 is ontvangen voor het meubilair dier school
en bijna ƒ200 als jaarlijksche contributie.
Het geheele gebouw is zeer doelmatig ingericht.
(T. N. Ct.)
Boven onze verwachting was Maandagavond de
Schouwburgtent van den heer Van Lier goed bezet. We
zeggen dit niet omdat de voorstellingen, die daar ge
geven worden, niet een druk bezoek overwaard zijn,
maar we hadden met het oog op de soirée in de
Sociëteit V. O. V. die de vele kermisvermakelijkheden
met eene kwam vermeerderen niet zulk een talrijk
publiek durven verwachten. Dat er tóch velen waren
opgekomen pleit zeker voor den goeden naam, dien
de heer Van Lier in Goes en omstreken zich heeft
weten te verwerven. En ook ditmaal deed zijn gezelschap
die gunstige reputatie eer aan. Al geven we toe, dat
het drama Twee Weezen1' zijn Franschen oorsprong
duidelijk verraadt en enkele tafereelen te aanschouwen
geeft, die ons minder bekoren kunnen, zoo dient toch
gezegd, dat er andere in voorkomen, die werkelijk
schoon te noemen zijn. En dat toonde ook het publiek
althans een deel ervan te begrijpen door de
aandacht waarmee het de voorstelling volgde, al werd
die soms wel eens afgeleid door een ander deel van
het publiek, dat óf een drama geen gelegenheidsstuk
voor de kermis vond, öf geen kunstzin of gevoel genoeg
scheen te bezitten om het werkelijk schoone te begrij
pen. Wie, die gevoel heeft, wordt niet getroffen door
de innige vriendschap, die de twee weezen voor elkan
der aan den dag leggen en die blijft voortduren, ook
nadat zij wreedaardig gescheiden zijn en die niet rust
vóór zij elkander ook al kost dit voor een harer
(Henriëtte) groote opoffering en strijd hebben te
ruggevonden Wie heeft niet medelijden met die an
dere (Louise) die, blind als zij is, zich op eens door
de schaking harer vriendin van hare beschermelinge
ziet beroofd en nu wordt geëxploiteerd door vrouw
Frochard, eene bedelaarster, die het ongeluk en de
schoone stem van Louise als middelen aanwendt om
in het onderhoud van zich en haren verkwistenden en
losbandigen zoon Jacques te voorzien? En toch waren
er onder het publiek, die in plaats van medelijden te
laten blijken met die ongelukkige, lachten om de on
hebbelijke wijze, waarop de bedelaarster haar toe
sprak en behandelde, evenals zij en haar zoon Jacques
dit deden met diens broeder Pierre, die zelf gebrek
kig en verstooten het echter voor de ongelukkige
opnam, waar hem dit mogelijk was. Gelukkig vond
Louise later in de gravin de Linières hare moeder
terug, van wier bestaan zij was een vondelinge
ze zich niet eens bewust was en kreeg zij alzoo ver
goeding voor al het leed, dat zij eenmaal had doorstaan.
Onnoodig bijna te zeggen, dat zoowel dames als
heeren weer allen uitmuntend hun rollen vervulden.
En al willen we ook niet geacht worden daarmee
te kort te doen aan de talenten der overige too-
neelisten, toch moet een woord van lof ons uit de
pen aan de dames Jeanne De Groot (Henriëtte) en
Juliette Roos (Louise) voor de uitstekende wijze
waarop zij de titelrol vervulden, evenals aan mevr.
Van Rossum, die vrouw Frochard (de bedelares) ver
tolkte en aan de heeren L. Moor en Verhagen, die
hare zonen Jacques en Pierre voorstelden.
Ook het publiek toonde zich meermalen door applau-
dissement en terugroeping dankbaar voor het gesmaakte
kunstgenot.
Minder goed bezet was het Dinsdagavond, toen
werden opgevoerd Albert Beaujolais", de Goochelaar
van Montmorency, waarin de heer Moor op de hem
eigen verdienstelijke wijze de titelrol vervulde en dat
werd gevolgd door Uit liefde voor de kunstblijspel
met zang, een nastukje, uitstekend geschikt om het
publiek in vroolijke stemming huiswaarts te doen
