1886. N°. 97.
Donderdag 19 Augustus.
73ste jaargang.
Uurwerken der Gemeente,
np? VEEMARKT
PATENTEN
verpacht worden,
GOESCHE
De uigave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 et.
In ons land vervoege men zich* voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen werden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents por regel.
OPENBARE VERGADERING
van den
Raad der gemeente does,
op DONDERDAG den 19 AUGUSTUS 1886,
des namiddags te 1 uren.
Goes, den 16 Augustus 1886.
De Secretaris,
HARTMAN.
Punten van behandeling:
I. Notulen.
II. Mededeelingen.
III. Ingekomen stukken.
IV. Verzoek van mej. J. G. Risseeuw om eervol
ontslag als onderwijzeres in de handwerken.
V. Aanvrage van het Burgerlijk Armbestuur om
wijziging der begrooting voor 1885.
VI. Eerste suppletoir kohier van den H. O. voor 1886.
VII. Opmaken eener voordracht ter benoeming van
twee leden in het college van zetters.
VIII. Staten van oninbare posten en restanten van
den H. O. en de belasting op de honden over
1884 en 1885.
IX. Verzoek van M. Salberg om afstand van grond
in erfpacht.
X. Idem van D. Klemkerk.
XI. Aanvrage van A. Van der Burgt om vergunning
tot het leggen van bruggen en het kappen van
hakhout aan den Stationsweg.
XII. Concept-overeenkomst met de Maatschappij tot
beëindiging der concessie voor de exploitatie
der gasfabriek.
XIII. Voorstel van B. en W. tot het aangaan eener
geldleening met plan enz.
XIV. Ontwerp verordening voor de exploitatie der
gasfabriek.
Na vaststelling dezer verordening:
XV. Benoeming eener gascommissie.
Den belanghebbenden wordt herinnerd, dat weder eene
TfiSfa» TE GOES
zal gehouden worden op Dinsdag den 14 en den 28
September 1886.
Goes, den 7 Augustus 1886.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
De belanghebbenden worden herinnerd aan het af
halen hunner
ter Secretarie der gemeente.
Het OPWINDEN en ONDERHOUDEN, alsmede bet
eenmaal 'sjaars SCHOONMAKEN van de
voor den tijd van acht jaar, ingaande deD 1 Januari,
1887 zal aanbesteed worden op Zaterdag den 21 Augustus
a. s. des namiddags te een uur ten Raadhuize alhier.
De voorwaarden liggen ter lezing, gedurende eiken
werkdag van des morgens 9 tot des middags 2 uren,
ter secretarie der gemeente.
Goes, den 7 Augustus 1886.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
Op Zaterdag den 21 Augustus a. s.
des namiddags te een uur, zullen in de groote zaal van
het Raadhuis
en wel bij enkele inschrijving, de navolgende GRONDEN
enz. van de gemeente, te weten
1°, De Westerschans en aanbehoorende gronden,
thans in pacht bij C. Van Noort
2°. De Weilanden met bijhehoorende getimmerten
langs den Westhavendijk, thans in pacht bij
A. Boone.
De voorwaarden liggen van Donderdag 12 Augustus
ter lezing gedurende eiken werkdag van des voormid-
daga 9 tot des namiddags 2 uren ter secretarie der
gemeente.
Goes, den 7 Augustus 1886.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
GOES, 18 Augustus 1886.
Wij ontvingen eene klacht uit Kruiningen over
het jongste bericht van de oesterbeurs te Ierseke.
Vrijdag zouden ook zaaioesters verkocht zijn voor 5
per 1000, terwijl biedingen van 4 en 4,75 niet
werden aangenomen. Wij stelden die klacht in handen
van onzen berichtgever, die o. i. terecht de klacht
beantwoordde met eene andere, nl. dat van de zijde
van het belanghebbend publiek al zeer weinig wordt
medegewerkt om de juiste prijzen wereldkundig te
maken. Bovendien worden na het sluitingsuur der beurs
nog wel eens zaken gedaan, waarvan men niet zonder
bezwaar notitie kan nemen.
In het algemeen, niet alleen ten opzichte van de
oesterbenrs, maar ook van den graanhandel, is er eene
begrijpelijke zucht van de zijde der verkoopers om
hooge, van de zijde der koopers om lage marktprijzen
genoteerd te zien. Bij dit tegenstrijdig belang is het
voor correspondenten en beurscomité's niet altijd ge
makkelijk den waren prijs der producten te leeren
kennen, terwijl, wat betreft de noteeringen door beurs
comité's, de dikwerf eenzijdige samenstelling dier co-
mité's strijd met het eigenbelang kan doen ontstaan.
Wij vinden het zeer jammer, dat de marktberichten
in de verschillende bladen niet altijd volkomen juist
zijntoch gelooven wij, dat zij in den regel niet ver
van den gemiddelden prijs afdwalen. Maar het eenige
middel om tot volkomen betrouwbaarheid in dezen
te geraken is, dunkt ons, dat eerlijke en openhartige
handelaren zeiven aan de personen, die zich met de
noteeringen belasten, de vereischte mededeelingen doen.
Daartoe kan ook de geachte klager uit Kruiningen
medewerken.
Wij vestigen de aandacht op de in dit no. voor
komende annonce, waarbij door de Maatschappij tot
exploitatie van Staatsspoorwegen gelegenheid wordt
aangeboden om op 22 dezer op goedkoope wijze een
uitstapje naar Vlissingen te maken. Gelijk
bekend is, lokt het nieuwe badhuis aldaar veel bezoek
en heerscht daar tegenwoordig eene aangename drukte.
Een dag tusschen die levendige schare aan het zee
strand en met een prachtig uitzicht doorgebracht,
mag zeker wel als eene aangename verpoozing van
den dagelijkschen arbeid aangemerkt worden, eene
verpoozing welke ieder, voor wien de geringe kosten
geen bezwaar zijn, zich wel gunnen mag.
Ovezand. De heer J. J. Quist, photograaf te Gofï,
heeft op 's Rijks kosten eene photographie vervaardigd
van de bestaande muurschildering in de Herv. kerk
alhier, voorstellende een ridder in wapenrusting.
Indertijd deelden ook wij mede, dat de gemeente
Rilland-Bath in het bezit gesteld was van een
wapen, dat eene vereenigiDg is van de wapens der
vroegere gemeenten Rilland en Bath. Het zegel bestaat
uit een schild met het randschrift«Gemeente Rilland-
Bath." Het bovendeel van het schild bestaat uit een
veld van sabel, met een schuinen balk van zilver
vermoedelijk het wapen der voormalige heeren van
Rilland of Rieland, zooals deze plaats vroeger ge
noemd werd)-, het benedendeel bevat een veld van
goud met een balk van sabel, waarop eene kuip, en
waaronder een boom met twee duifjesdaarnaast een
veld van lazuur met zes St. Jacobsschelpen van zilver.
De heer J. C. Van der Muelen schrijft daarover„in
het Maandblad van hetgenealogisch-heraldiek genoot
schap «de Nederl. Leeuw" het volgende:
«Aan welke familiën of plaatsen de twee wapens in
het «benedendeel" ontleend zijn, is mij onbekend.
Op de wapenkaarten bij Smallegange zijn de wapens
van Bat en Bats afgebeeld als: in rood een zilveren
vleermuis (in het Engelsch a bat), vergezeld van 5
sterren van 't zelfde, 2 boven en 3 onder.
In het Aardrijkskundig woordenboek van A. J. Van
der Aa is het beest in het wapen van Bath een uil
genaamd, vermoedelijk naar een onduidelijken afdruk
van het zegel.
Evanals bij de beschrijving van het wapen van
Stiphout zijn de kleuren aangeduid met de oude ge
bruikelijke benamingen van sabel, lazur, keel, enz.,
iets wat indertijd aanleiding gegeven heeft tot een zeer
curieuse onduidelijkheid.
Zoo las ik indertijd in een door een beëedigd ver
taler uit het Fransch in het Nederlandsch overgezet
stuk, de beschrijving van het wapen der familie van
der Goes, nl. vEen kroon van zant of zandkroon
belaade met drie zilveren bokkenhoppen en halzen" enz.
De man, die, zoo als men ziet, van de in de wapen
kunde gebruikelijke benamingen niets afwist, vertaalde
het woord «Ecu" alsof er een Fransch muntstuk mede
bedoeld was voor «kroon" in plaats van «schild", en
het woord »sable" voor «zand" in plaats van «zwart."
Hij zal wel gedacht hebben: welke onzin heeft die
heraut Beydaels daar geschreven
Het bericht van de N. R. Ct., dat de Regeering
een heffing van 15 buitengewone opcenten op het
personeel zal voordragen, is niet juist, zegt het
Vaderl. Wel waren de oorspronkelijke begrootingen
zoo hoog geraamd, dat tot dekking van het tekort
ongeveer 15 buitengewone opcenten noodig zouden zijn,
maar op aandrang van den Minister van Financiën
zijn sommige begrootingen niet onbelangrijk verlaagd.
Intusschen zal toch, zijn wij wel ingelicht, weder de
heffing van eenige buitengewone opcenten worden voor
gesteld.
In de toelichting tot het enquêtevoorstel
omtrent overmatigen arbeid en omtrent den
toestand van fabrieken en werkplaatsen betoogen de
voorstellers, dat het arbeidscontract principieel verschilt
van een gewoon koopcontract, en daarom handelsnij
verheid niet uitsluit beperkingen van het arbeidscon
tract. Loonsregeling moet echter buiten de staatsbe
moeiing blijven. Voor een onderzoek omtrent de nood
zakelijkheid van aanvulling der wet op den kinderarbeid
achten zij eene parlementaire enquête verkieslijk boven
eene administratieve, omdat anders geen getuigen kun
nen ontboden en tot mededeelingen verplicht worden.
Het onderzoek over den toestand van fabrieken en
werkplaatsen moet loopen over de vraag, aan welke
gevaren werklieden in de verschillende takken van
nijverheid blootstaan, welke voorzorgsmaatregelen er
worden genomen, in hoever de klacht over hoogst ge
brekkige inrichting van fabriekslokalen gegrond is, in
hoever gemeentelijke verordeningen kunnen meewerken
tot een beteren toestand, welke wettelijke voorschriften
uit technisch, hygiënisch en zedelijk oogpunt aanbe
veling verdienen, wat noodig is voor preventief toe
zicht, en hoever men daarmede kan gaan, zonder de
industrie te veel te belemmeren.
In ons vorig no. kwam een bericht voor uit de
N. R. Ct. volgens hetwelk de met verlof hier te lande
aanwezige kapit.-kwartiermeester hij het Indische leger
T h. Kleij de hem opgelegde straf van 14 dagen pro
voost zou hebben ondergaan of zal ondergaan.
De heer Kleij deelt thans in dat blad mede dat dit
bericht geheel onjuist is; die straf van 14 dagen pro
voost is door hem nog niet ondergaanwel heeft hij
reeds op 31 Maart 1885 zich daartoe ter beschikking
gesteld, doch tot nu is de Minister van koloniën al
thans voor zoover hem bekend niet op het toen
door Zijne Excellentie gegeven antwoord teruggekomen.
Zooals bekend is heeft hij reeds den 3en J uni d. a. v.
zich met een request ter zake gewend tot de Tweede
Kamer, doch de inlichtingen van den Minister naar
aanleiding daarvan aan dat lichaam verstrekt zijn nog
in handen eener commissie en is die zaak nog niet
afgedaan.
Juist heeft hij dezer dagen zich opnieuw met een
request tot de Volksvertegenwoordiging gewend, met
verzoek de afdoening van de hem betreffende zaken
zoo mogelijk te willen bespoedigen.
Naar aanleiding van het bericht over carbolineum
in ons no. van jl. Zaterdag, vestigt men onze aandacht
op het kyaniseeren van hout, dat sinds eenige
jaren geschiedt.
In het jaar 1832 nam de Engelschman Kyan een
patent op de toepassing van het sublimaat tot hout
bereiding tegen bederf, welke stof reeds lang in gebruik
was voor andere doeleinden, als b. v. het balsemen
van lijken. Deze behandeling breidde zich in Engeland
spoedig uit en werd tengevolge der studie van eene
commissie van Badensche ingenieurs in Engeland, bij
het begin van den aanleg van den Badenschen spoor
weg, naar het vasteland overgebracht. Op de lijn
Mannheim-Heidelberg werden alle houtwerken gekya-
niseerd, die boven den grond kwamen. Op het gedeelte
HeidelbergBasel kyaniseerde men, ter oorzake van
de hooge kosten, alleen de dwarsliggers, onder de
destijds in gebruik zijnde langsliggers, daar de eerste
niet gemakkelijk drogen en toch nog niet op eer.e
diepte liggen van voortdurende vochtigheid en daardoor
in een ongunstiger toestand waren dan de blootliggende
langsliggers, die bovendien veel gemakkelijker verwis
seld konden worden. Bij den verderen aanleg der Ba
densche Staatsspoorwegen ging men in 1853 over tot
eene goedkoopere methode, namelijk het koken in zink-
chlorid, doch de geringere resultaten hiervan waren
intusschen oorzaak dat reeds in 1859 de vroegere wijze
van behandelen weder werd toegepast.
Daar bij het kyaniseeren van het hout de eiwit
stoffen daarin zich scheikundig verbinden te zamen
met het kwikzilver-sublimaat en wel tot metaalharde
korreltjes, waardoor de eerste haar rottend vermogen
en het laatste zijne vergiftige eigenschap verliezen,
wordt dit hout veel harder. Daarom worden door vele
fabrikanten in Duitschland daarvan de vloeren gelegd,
ter voorkoming van het enorme afslijten, wat volkomen
aan de verwachting beantwoordt.
Ook in ons land is eene inrichting voor gekyaniseerd
hout, waar goede resultaten verkregen worden.
Het Ilbl. vestigt, nu de dag nadert waarop het
nieuwe strafwetboek in werking treedt, de
aandacht op de groote veranderingen, die onze geheele
strafrechtspleging daardoor zal ondergaan. Het resu
meert zijno beschouwing aldus
Zoo zullen wij dan weldra leven onder een Neder
landsch strafrecht, dat groote voortreffelijkheden in
zich vereenigt. Het is humaan en tevens krachtig, en
volkomen op de hoogte der tegenwoordige wetenschap.
Maar zullen onze misdadigers, zal onze maatschappij
daarom al de gezegende vrachten plukken eener goede
rechtspleging Daartoe is door het wetboek zelf zeker
eene hoofdvoorwaarde vervulddeze staat echter op
verre na niet alleen. Om goed te werken moet eene
wet niet alleen goed zijn zij moet ook goed uitgevoerd
worden, en dit is te eer noodig, waar zij zelve daarbij
zooveel vrijheid laat. Wij willen op het groote ver
trouwen, dat onze rechterlijke macht geniet, niets af
dingen. Wanneer men haar vergelijkt met die in som
mige naburige staten, is zij inderdaad voortreffelijk.
Maar de rechter alleen kan de goede toepassing eener
strafwet niet verzekereneene goede proces-orde kan
daartoe misschien nog wel zooveel bijdragen. En in
dit opzicht blijven wij nog ver bij onzen tijd ten ach
teren. Eene algeheele hervorming blijft in dit opzicht
dringend noodzakelijk. Ook mag men niet vergeten dat
het rechterlijk onderzoek niets meer is dan de inleiding
tot de toepassing der strafwet. Van veel grooter be
lang is de behandeling van den veroordeelde in de
gevangenis. Wel blijft daarbij het eerste vereischte,
ook onder het nieuwe wetboek, dat men hem geene
gelegenheid geeft om te ontvluchten, maar toch eischt
de taak van gevangenbewaarder geheel andere hoeda
nigheden dan die van een goed bewaarder. Gevange
nen goed te bewaren is eene kunst.
En ook, wanneer men het eens zoover gebracht heeft
dat allen, die straf verdienen, hunne vergrijpen op
voldoende en doelmatige wijze boeten, ook dan nog
wachte men zich de behaalde overwinning al te hoog
te schatten. De vrees voor straf kan de kiemen der
misdaad in hare ontwikkeling belemmerenzij kan
ze nooit uitroeien. Goede strafwetten alleen hebben
nog nooit eene zieke maatschappij genezen. Andere
middelen, ook die van den staat uitgaan, kunnen hier
voor veel meer doen.
Wanneer dus het nieuwe wetboek zal ingevoerd zijn,
heeft men misschien recht om een zucht te loozen van
verlichting, dat het eindelijk zoover gebracht is
op zijne lauweren insluimeren mag men niet. Maar
wanneer men dit deed, zou immers ook blijken, dat
de schoone woorden van Modderman niet meer voort
leefden «Eene goede wet alleen kan niets doen, maar
een volk, waarin een krachtige zin voor het goede
leeft, kan met een goede wet alles 1"
Naar het Bredasch Advertentieblad verneemt,
is de eisch in zake het treurig geval in het cadetten-
kamp voor drie daarin betrokkenen: twee jaar cor
rectioneel of een jaar celstraf en vervallenverklaring
van den militairen stand.
Het 2e toelatings-examen voor de Rijksland-
bouwschool te Wageningen zal gehouden worden
op 6 en 7 Sept. a. s. Aangifte vóór 1 Sept. bij den
directeur.
Onder het opschrift «Het Bredasche Boevenpaleis"
bevat de Tijd een artikel, waarin het enkele gebreken,
die dit gebouw van circa 500,000 gulden aankleven,
in een helder daglicht meent te moeten stellen.
Wij beginnen zegt het blad met het cellulair
systeem en constateeren al dadelijk dat de gevangenen
door de verwarmingsbuizen met elkander kannen spre
ken, zelfs op een afstand van 2 of 3 cellen, zoodat
het veel heeft van een telefonisch net, waardoor al de
cellen met elkaar verbonden zijn, want bij de vinding
rijkheid der gevangenen zal men misschien maar al
te dikwijls de ondervinding opdoen, dat ieiere gevan
gene juist weet wat er in de gevangenis omgaat, zonder
nog te spreken van het bedenkelijke, dat er in gelegen
is, wanneer 2, 3 of 4 gevangenen in éen strafzaak in
preventief arrest worden gesteldwant kan men dezen
niet beletten met elkander, hoe dan ook, gemeenschap
te hebben, dan zal het allicht gebeuren, dat de geheele
instructie geen enkel resultaat oplevert.
Na de cellen komt de vloer, welke zoo stuift alsof
men op een muilen zandweg loopt, en wordt hij be
goten, dan geeft hij zoo zwart af, dat het geheele
gebouw er de sporen van draagt.
Met de acoustiek is het al even slecht gesteld, want
spreekt men in de eigenlijke gevangenis een enkel
woord, dan geeft de echo het dadelijk weer. Aam
pastoor of predikant is het dan ook onmogelijk, in
het bedehuis den gevangenen een enkel verstaanbaar
woord ter opwekking toe te spreken. Nu heeft men
wel beproefd met lakens en katoenen draden den galm
te verminderen, doch nog altijd speelt de echo den baas.
De Nederlandsche Vereeniging van
Gemeente-ambtenaren zal 27 Augustus a. s.
iu het stadhuis te Leeuwarden hare zesde algemeene
vergadering houden.
De algemeene secretaris der Vereeniging, de heer
J. Bosch Bruist, zal zich niet weer als bestuurslid her
kiesbaar stellen, omdat zijn zelfstandig gedaan voorstel
tot het benoemen eener commissie, belast met een
onderzoek van de mogelijkheid om ook zonder steun
van rijk of provincie een pensioen-, weduwen en wee-