1886. N°. 86.
Zaterdag 24 Juli.
73sle jaargang.
liOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdao en Yrijdaoavohd
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 et.
In ons land vervoege men zich- voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
öi<3GG&S&5wk
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct,, elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
Van den 26en Juli 1886 tot den 31en Maart 1887 zijn
OPGiRH EVEJf
de VERBODSBEPALINGEN tegen het vangen,
dooden en vervoeren van de BONTE KRAAI,
de ROEK, de KAUW, de KERKKAUW, de TOREN-
KAUW, TORENKA, de HUISMUSCH en de RING-
MUSCH, BOOM-, BERG- of VELDMUSCH, zoodat dit,
behalve wanneer zij zich bevinden op, aan of in eene
woning, of op het daarbij behoorde afgesloten erf, hetzij
in tuinen, fruitboomgaarden of kweekerijen, ook op het
veld, is vrijgelaten, daar die vogels gedurende gemelden
termijn in dit opzicht niet meer als beschermd zijn aan
te merken.
De bepalingen der wet tot regeling der jacht en
visscherij blijven evenwel ten voile van kracht, ten
gevolge waarvan het dooden der genoemde diersoorten
in het veld door middel van schietgeweer alléén mag
geschieden door hen, die, hetzij in open jachttijd krach
tens eene groote jachtakte, hetzij krachtens eene buiten
gewone machtiging, bedoeld in art. 26 van genoemde
wet, bevoegd zijn zich met geladen schietgeweer in
het veld te bevinden.
Goes, den 23 Juli 1886.
De Burgemeester van Goes,
J. G. DE WITT HAMER.
.»Kvgr.rgy-Awr>wiiw,TjBi 18»
GOES, 23 Juli 1886.
De N. R. Ct. van heden bevat, als antwoord
aan jhr. Pompe Van Meerdervoort, het volgende inge
zonden stuk van mr. P. H. Saaymans Vader:
Mijnheer de Redacteur.
Hoezeer ik, op mijn 87jarigen leeftijd, weinig lust
gevoel in courantenstrijd te treden met den heer Pompe
Van Meerdervoort, acht ik mij toch verplicht met een
kort woord te antwoorden op de door hem tegen mij
ingebrachte beschuldiging, in uw dagblad van 21 dezer.
Volgens hem zoude ik aan de liberale candidaten de
schandnameu hebben toegevoegd, in zijn stuk vermeld.
Ik moet den heer P. v. M. er op wijzen, evenals mijn
vroegeren bestrijder uit Goes, dat namelijk, door min
der nauwgezette lezing van hetgeen ik in bedoeld strooi
biljet ter neder schreef, hij vergeten heeft de spreuk
qui bene distinguit bene docet, anders zou hem toch
duidelijk zijn geworden, dat ik geenszins aan de
liberale candidaten voor Goes zoodanige aantijgingen
zou hebben toegevoegd, hetgeen vooral in dezen ook
minder passend zou zijn geweest, daar ik den heer
P. v. M. als persoon achting toedraag en gaarne hulde
doe aan zijne kennis, vooral ook van Indische zaken,
■waarom ik zelfs onder andere omstandigheden hem
gaarne als lid der Tweede Kamer zou zien optreden.
Mijn doel toch was alléén te waarschuwen tegen
de gevaarlijke leer, om, met terzijdestelling van het
Christendom, 's menschen rede als hoogsten wetgever
te erkennen, waarin volgens het beweren van prof.
Cort Van der Linden, in een onlangs door hem ge
schreven werk, het verschil zou bestaan tusschen cle-
ricaal en liberaal. Tot meerderen aandrang van deze
waarschuwing heb ik gewezen op de duizende slacht
offers, die tengevolge dezer leer tijdens de Fransche
revolutie door beulshanden het leven hebben verloren.
Zooals later ook diezelfde leer de communards tot
daden vervoerd heeft, waar de menschheid van gruwt.
Met de opname van dit weinige in uw veelgelezen
blad zult u verplichten hem, die de eer heeft zich te
noemen, Uw Dienaar,
Saaymans Vader.
Eversdijk, 22 Juli 1886.
Naar men ons uit 's-Gravenhage meldt zou bij
een deel der liberale partij in de Tweede Kamer het
plan bestaan om bij de behandeling der wetsvoorstellen
tot Grondwetsherziening andermaal het be
kende amendement-De Beaufort op art. 194, met eene
kleine wijziging in de redactie, voor te stellen.
In de gisteravond gehouden vergadering van het
departement Goes van de Maatschappij
>tot Nut van 't Algemeen" is tot lid van
het hoofdbestuur verkozen Dr. J. Zaayer, uit Leeuwar
den, terwijl tot leden van het departementaal bestuur
met groote meerderheid werden herkozen de heeren
J. P. S. Jonquièreen M. C. J. De Visser. Ook deelde
de Voorzitter, de heer W. J. Van Gorkom, mede, dat
vanwege het hoofdbestuur dezen winter weder een
spreker zoude optreden, mits het Departement 10
daarvoor storte en dat dientengevolge mr. A. Kerdijk,
wiens lezing verleden jaar zooveel bijval vond, wederom
is uitgenoodigd in het aanstaand winterseizoen hier
op te treden.
De heer Van Hasselt te Amsterdam, die aan
ons blad de weerberichten seint, meldt ons,
dat van heden tot en met 8 Augustus geene telegra
fische weerberichten kunnen worden gegeven.
Ierseke. Gisteravond hield de kiesvereeni-
ging «Recht voor allen" alhier eene vergade
ring tot het bespreken en stellen van candidaten voor
de twee vacatures in den gemeenteraad, waarvan de
verkiezing zal plaats hebben op Vrijdag a. s. Gepro
clameerd werden de heeren Jan Sinke Joosz. en W.
Van Oeveren Jr.
Z. M. heeft aan jhr. mr. M. J. Schuurbequ
B o e ij e op zijn daartoe gedaan verzoek, met 1 Aug. f
eervol ontslag verleend uit zijn betrekking van pres.
der Arr.-Rechtbank te Zierikzee, met dankbetuiging
voor de door hem in rechterlijke betrekkingen bewezen
diensten.
Bij den Raad van State, afdeeling voor de ge
schillen van bestuur, ziju o. a. ingekomen twee ko
ninklijke besluiten, houdende beslissing in
zake het beroep van het bestuur van het waterschap
Groot en Klein Ferdinandus, van beslissingen van
Gedeputeerde Staten van Zeeland omtrent de leggers
der wegen en voetpaden in de gemeenten Koewacht
en St. Jansteen en het beroep van A. De Hullu c. s.,
van een besluit van Gedep. Staten van Zeeland om
trent den legger der wegen en voetpaden in de ge
meente Zuidzande. Met handhaving der resolutie van
Gedep. Staten, zijn beide beroepen ongegrond verklaard.
Bij het examen voor gemeente-secretarissen en
ambtenaren ter secretarie te Utrecht op 20 Juli is
o. a. geslaagd dhr. P. Kalbfleisch, te Veere.
Voor de waarneming van het kantoor der directe
belastingen en accijnzen te Kolijnsplaat, ingaande den
6 Augustus a. s., wordt aangewezen de heer J. V a n
H e e, surnumerair ter Provinciale Inspectie Middelburg.
(Z. N.)
De Minister van Financiën heeft bepaald, dat
in 1886 kunnen worden aangesteld 16 surnume
rairs der dir. bel., invoer r. en acc. Voor
de voorwaarden zie St.-Ct. no. 171.
Z. M. heeft benoemd tot gouverneur der Kon.
Militaire Academie den kolonel J. N. A. baron
Taets VanAmerongen, van den generalen
staf, die in verband daarmede wordt teruggeplaatst
bij het wapen der infanterie.
Uit het verslag van den toestand der vennoot
schap «de Schelde", gedurende het boekjaar 1885/86,
blijkt o. a. dat voor de oestercultuur te Wie-
ringen in April 1885 gemeenschappelijk met de heeren
Kakebeeke en Schippers, 1,500,000 (voor elk 500,000),
Fransche twijfelaars werden gekocht te Arcachon, per
boot naar Wieringen vervoerd en aldaar uitgezaaid.
Dit geschiedde in navolging van hetgeen sedert
jaren te Bruinisse op Duiveland met zeer gunstigen
uitslag plaats vindt; de Fransche oesters, die daar
een zomer hadden doorgebracht, werden in den herfst
tegen vrij hooge prijzen, men spreekt zelfs van 50,
per 1000, verkocht. Deze oesters kostten franco te
Wieringen 20,per 1000; zij kwamen frisch en
gezond aan en gaven daarom eeue goede verwachting,
die echter werd teleurgesteld. In September 1885
bezochten Directeur en Commissarissen Wieringen en
vonden onder de Fransche colonisten nagenoeg geene
doodendoch zij waren, misschien tengevolge van den
kouden zomer, weinig gegroeid en mager. Bij den
verkoop bleek dan ook, dat niet dan met verlies kon
worden verkocht, en de poging, die er werd gedaan,
om een deel te laten overwinteren, mislukte ten eenen-
male; zij stierven zonder uitzondering, terwijl hunne
Zeeuwsche naburen flink den winter doorkwamen.
Daar ook tic heeren Kakebeeke en Schippers hetzelfde
resultaat hadden, kan de aanvoer van Fransche oesters
veilig als afgeloopen beschouwd woJM^^men
aan de eene zijde hiermede
geleden, aan den anderen kant
waarde de daarmede verkregen zekerhen^^p^A
Fransche produkt, ook al heeft het een zo
onze banken doorgebracht, op de buitenlandsche uarkt
zoover bij het Zeeuwsche achterstaat; tevens dat er in
de toekomst geen vrees behoeft te bestaan, dat dit
laatste ooit door het eerste kan worden verdrongen.
Op nog een punt was het resultaat te Wieringen niet
gelukkig. Een groote partij zaaigoed, op het perceel
59 onder de kust van Noord-Holland gebracht, heeft
zooveel te lijden gehad van vuil en grondverplaatsing,
dat maar een onbeduidend aantal werd teruggevonden,
dat echter goed was gegroeid. Dank zij de voorzorg
om op verschillende plaatsen van het terrein aldaar
perceelen te pachten, waren op andere punten de
resultaten vrij wat gunstiger.
In de inrichtingen, waar sterkedrank in
het klein wordt verkocht, zal na 1 Sept. a. s. weder
een nieuw exemplaar der drankwet moeten worden
opgehangen, aangezien die wet, o. a. de artt. 4 tot
18, is gewijzigd bij de wet van 15 April 1886 (Staats
blad no. 66), regelende het in werking treden van
het nieuwe wetboek van strafrecht.
Art. 13 der drankwet bepaalt nl., dat in bedoelde
inrichtingen o. m. moet worden opgehaogen een ge
drukt exemplaar van de wettelijke bepalingen tot re
geling van den kleinhandel in sterkedrank en tot be
teugeling van openbare dronkenschap, zoodat na elke
wijziging dier wet, hoe gering ook, het aanwezige
exemplaar moet worden vernieuwd.
De Maatschappij tot bevordering
van geneeskunde heeft besloten zieh tot de
hooge regeering te wenden, met verzoek dat de wet,
regelende de opleiding der geneeskundigen, in dien
zin worde herzien, dat de arts-examens door andere
examinatoren worden afgenomen dan de leermeesters
der candidaten.
Ter vervulling van eene plaats van adjunct-
ij k e r der maten en gewichten zal er op 6 September
e. k. in het gebouw van de Polytechnische school te
Delft een vergelijkend examen worden afgenomen. Aan
die betrekking is verbonden eene jaarwedde van 1000.
Wie aan het examen wenscht deel te nemen, moet
zich vóór 25 Augustus e. k. bij gezegeld adres wenden
tot den minister van waterstaat, handel en nijverheid.
Voor verdere bijzonderheden zie men de Staats-
Courant van 22 Juli.
Een ontwerp van een pensioenfonds voor
het notariaat in Nederland is, ter behandeling
op de aanstaande algemeene vergadering van de Broe
derschap van Candidaat-notarissen, opgemaakt door de
heeren H. W. J. Sannés, M. W. F. Treub en J. J.
Smith. Men vindt het medegedeeld in het pas ver
schenen no. van het tijdschrift Recht en Wel.
De heeren Schaepman en Vos de Wael hebben
als amendement voorgesteld, 3 van het gewijzigd
ontwerp-adres van antwoord op de Troonrede aldus
te lezen
«Aan de behandeling der aangekondigde wetsont
werpen, in het bijzonder van die betreffende de Grond
wet, hoopt zij hare beste krachten te wijden."
Volgens de bewoordingen van het amendement wordt
niet van herziening der Grondwet gesproken, zooals
in het voorstel der commissie.
De heeren Schaepman en Reekers hebben een amen
dement voorgesteld op de tweede zinsnede van 4
van hetzelfde adres. Zij wenschen in plaats van «eene
groote mate van vrijheid" te lezen«eene grootere
mate van vrijheid".
In het voorstel der commissie slaan de woorden
«groote mate van vrijheid" op de toekomstige regeling
van het kiesrecht door den gewonen wetgever.
(N. R. Ct.)
Aan de burgemeesters van ongeveer duizend ge
meenten in Nederland is een biljet gezonden ter aan
plakking in het openbaar, vermeldende de voorwaarden,
waarop de vrijwillige dienstneming bij het korps
m a r i n i e r s geschieden kan, terwijl tevens hunne
medewerking gevraagd wordt, indien zich personen,
die geneigd zijn bij genoemd korps in dienst te treden,
bij hen mochten aanmelden.
Tot die voorwaarden behoort o. a., dat aan hen, die
niet jonger dan 18 en niet ouder dan 34 jaar zijn,
mits zij zich voor zes jaar verbinden, bij aanneming
een handgeld wordt gegeven van 130; aan jonge
lingenvan 16 tot 18 jaar, mits zich verbindende voor
8 jaar, 75, enz.
Het incompleet van het korps was op 1 Juli jl.
ruim 100 man.
De Staats-Courant bevat een rapport over den
uitslag van de in het voorjaar gehouden examens
ter verkrijging van akten van bekwaamheid als (hulp)-
onderwijzer en (hulp)onderwijzeres. Die uitslag is over
het geheel treurig te .noemen, want van de 1423 can
didaten moesten er 667 worden afgewezen. Vooral
was groot het percentage der afgewezen mannelijke
candidaten. Van de 950 kon slechts aan 484 een
diploma worden uitgereikt. Zoo ongunstig is de uit
slag in vroegere jaren nog niet geweest. En de redenen
Zij, die die redenen wenschen te kennen, kunnen die
vinden in de nota van opmerkingen der Friesche com
missie, voorkomende in de St.-Crt. van 21 Juli. Daaruit
blijkt, dat van de 94 cand., aan wie door genoemde
commissie de akte moest worden geweigerd, er 53
werden afgewezen voor het vak Neder!, taal. De com
missie kwam daarbij tot de treurige ervaring, dat velen
een handboekje hadden gememoriseerd, zonder zich van
het geleerde rekenschap te kunnen geven. Zoo liet
b. v. het gepaste gebruik van Nederl. woorden, door
ze in zinnen te brengen, bij verreweg de meesten zeer
veel te wenschen over.
De commissie staaft dit door eenige voorbeelden.
De verschillende Nederlandsche tendings-
vereenigingen hebben over 1885 de som van
247,694.95 ontvangen. Daarentegen waren de uit
gaven 287,373.34, nadeelig saldo 39 678.39.
In No. 5 van het tijdschrift Le bassin d'Arcachon
wordt uit Engeland geschreven
«De laatste berichten uit Londen melden, dat de
aanslag der oesters onbeduidend is en dat de sterfte
grooter is dan gewoonlijk. Vooral de Portugeesche
hebben veel te lijden gehad, zoodat vermoedelijk meer
dan de helft van de ingevoerde verloren zal zijn.
«De lage temperatuur, die tot het einde van Juni
heeft geheerscht, is daarvan ongetwijfeld een der hoofd
oorzaken. Over het algemeen zijn de resultaten der
industrie in Engeland ditmaal niet gunstig."
De «Westdeutscher Verein für Koionisation and
Export" heeft eene in het Duitsch te stellen p r ij s-
vraag uitgeschreven over het volgende onderwerp:
«Een geschiedkundig overzicht van de gerechtelijke,
administratieve en financiëele ontwikkeling der Hol-
landsche Oostindische Compagnie." Da premie bedraagt
3000 M.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
In de gisteren gehouden zitting is de algemeene
strekkiDg van het adres van antwoord ten slotte goed
gekeurd met 73 tegen 2 stemmen.
De Minister Heemskerk meende dat de kiezers het
ministerie hadden gelijk gegeven en weigerde zich bij
een bepaalde partij aan te sluiten. Hij wil kiesrecht
regeling, doch eene, die niet voert naar algemeen
stemrecht.
Bij de behandeling der paragrafen drongen de hee
ren Kielstra, W. Van Dedem en J. Schimmelpenninck
Van der Oye aan op de verbetering van het Indisch
leger en op verbetering van de voeding van den In-
dischen soldaat.
De heer Van Gennep besprak de onlusten op Tjiomas
en vroeg of de Minister de verantwoordelijkheid voor
de genomen maatregelen aanvaardt.
De Minister van Koloniën erkende dat de toestand
van onze Indische bezittingen zorgelijk is, maar hoopte
de middelen te hebben om daaraan het hoofd te bie
den. Tot uitbreiding der legerformatie is besloten. De
voeding van den Indischen soldaat achten de autori
teiten voldoende. Alles wordt gedaan tot fnuiking
van de beri-beri-ziekte, die niet ontstaat uit onvol
doende voeding. Omtrent de gebeurtenissen op Tjiomas
kon hij nog geen inlichtingen geven. De oorzaak der
onlusten ligt niet in fanatisme.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Nadat de vergadering der Synode Woensdag door
den oudste in jaren, ds. Douwes, was geopend, de
stemmingen tot voorzitter en vice-voorzitter hadden
plaats gehad, en nog eenige andere werkzaamheden
waren verricht, kwam een spoedeischeude zaak aan
de orde, namelijk de aangelegenheid der gemeente
Leiderdorp, die bij officieel schrijven aan de Synode
gemeld had, dat zij noch een Synode, noch eenig
ander kerkelijk beheer als besturen over de kerk te
Leiderdorp meer erkende. Het Classicaal Bestuur van
Leiden had geen kennis van het gebeurde langs officiëelen
weg ontvangen, en mededeeling van het aan de Synode
gezonden schrijven verzocht, om handelend op te treden
en te doen te Leiderdorp wat des Kerkeraads is. De
Synode besloot echter deze zaak, evenals de soortge
lijke van Raitzum, Voorthuizen en Kootwijk zelve te
behandelen, doch benoemde een commissie, om reeds
in de zitting van gisteren te rapporteeren omtrent de
maatregelen, welke de Synode terstond, vóór aanst.
Zondag, te nemen heeft. Die commissie bestaat uit de
heeren Prof. Reitsma, Douwes en Zeeman.
Met de uitloting van een synodus contracta, wier
leden voorloopig niet bekend worden gemaakt, in zake
het appèl der geschorste kerkeraadsleden te Amsterdam
van het vonnis van het Provinciaal Kerkbestuur van
Noord-Holland, werden de werkzaamheden dezer zitting
hesloten. (St.)
Omtrent het behandelde in de vergadering van gis
teren meldt de N. R. Ct. nog:
«De exceptioneele toestand der herv. kerk, veroor
zaakt door groot gebrek aan predikanten, zoodat tal
van gemeenten jaren lang vacant moeten blijven, brach
ten den heer Fledderus er toe, een schriftelijk voorstel
in te dienen tot wijziging van het reglement op het
hulppredikerschap, in verband met wijzigingen in het
alg. reglement, het reglement op de vacaturen en in
andere reglementen, dat ten doel had het examen voor
het hulppredikerschap te verlichten, de bevoegdheid der
hulppredikers uit te breiden, en hunne positie te ver
beteren.
Over het praeadvies, hoe te handelen in de zaak van
den kerkeraad van Leiderdorp, gegeven door de daar
voor benoemde commissie, werden langdurige discus-
siën gehouden, die tot resultaat hadden, dat met al
gemeene stemmen besloten is, dezelfde gedragslijn te
volgen, als ten opzichte van de kerkeraadsleden van
Voorthuizen, die van het herv. kerkgenootschap zich
hadden afgescheiden, gevolgd isde gemeente Leider
dorp vacant te verklaren, en het classicaal bestuur van
Leiden te gelasten, om daar te doen wat des kerke
raads is, en den ring van Alphen aan te schrijven, ten
spoedigste in het dienstwerk dezer vaceerende gemeente
te voorzien".
De heer A. M. Van Driel, onderwijzer aan school
B alhier, is te Breda geslaagd voor de hoofdakte.
