1886. N°. 85.
Donderdag 22 Juli.
T3ste jaargang.
goesche
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich- voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
courant.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen werden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
GOES, 21 Juli 188G.
Zooals wij in ons vorig nommer mededeelden,
heeft de financieels commissie uit den Ge
meenteraad alhier in de beslissing omtrent de over
name der gasfabriek reden gevonden om haar ontslag
aan te bieden. Wij behoeven zeker wel niet te zeggen,
dat dit besluit ons ten zeerste spijt. Eene goede be
hartiging van de taak, die aan de flnanciëele com
missie is opgedragen, eischt tijd en groote nauwgezet
heid. De eerste maakt velen huiverig deel dier com
missie uit te maken, de tweede is eene eigenschap,
die lang niet ieder bezit, doch waarmede juist de
leden der fin. commissie uit onzen gemeenteraad in
ruime mate waren begiftigd.
De vraag rijst echter, of er werkelijk in de aan
neming van het voorstel van B. en W. omtrent de
gasfabriek een geldige reden voor de fin. commissie
ligt om te abdiqueeren. Wij gelooven het niet. Wij
kunnen toch niet aannemen, dat jhr. Flugi van As-
permont en de heeren Lambrechtsen en Kakebeeke
in de gevallen beslissing in ernst een votum van wan
trouwen te hunnen opzichte willen zien. Wantrouwen
is altijd een onaangenaam klinkend woord, maar
wanneer men het opvat in den zin van «onvoldoende
zekerheid", dan toch lag het wantrouwen allereerst
aan hunne zijde, en dat dit zoo is blijkt uit het feit,
dat dhr. Lambrechtsen in de jongste raadszitting het
zelf noodzakelijk achtte te verklaren, dat bij de fin.
commissie geen wantrouwen (thans in den min gun-
stigen zin) in de verstrekte gegevens had voorgezeten.
Maar in elk geval, waar de fin. commissie een nader
onderzoek aanraadt en de gemeenteraad meent, dat
er genoeg gegevens zijn verstrekt, kan zeker allerminst
van wantrouwen aan de zijde van den raad sprake zijn.
Ook kan de commissie er zich bezwaarlijk op beroe
pen, dat aan haar advies niet het noodige gewicht
werd gehecht. Een nader rapport van den betrokken
deskundige en eene uitgebreide nadere toelichting van
B. en W. waren er het directe gevolg van. Is het
nu een bewijs tegen de commissie, dat de raad de
zaak voldoende voorbereid en een nader intewinnen
advies overbodig achtte? Zelfs dr. Callenfels, wien men
zeker geene luchthartigheid omtrent de financiën der
gemeente verwijten zal, was volkomen bevredigd!
Eene andere oorzaak, waarom de fin. commissie kan
gemeend hebben, hare taak te moeten nederleggen, kan
zijn: gemis aan samenwerking tusschen haar en den
raad. Maar ook van dat gemis is o. i. het bestaan
nog niet bewezen. Weliswaar heeft de raad zich niet
vereenigd met dit advies harer commissie, maar in
tal van andere zaken was dit wel het geval. Bovendien
vragen wij: waar zou het heen ais bij een eerste
gemis aan overeenstemming tusschen de adviseerende
en de beslissende macht de eerste haar taak nederlegde
Indien de Raad zich eens verklaard had voor het
voorstel der fin. commissie, zouden dan niet evenzeer
de leden van het dagelijksch bestuur, althans de beide
wethouders, hunne betrekking hebben moeten neder
leggen en niet alleen nu, maar telkenmale, wanneer
er eene beslissing valt in strijd met een voorstel van
B. en W. Eene dergelijke fijngevoeligheid, om geen
andere term te gebruiken, zou slechts tot voortdurende
wisseling van personeel leiden en zeker niet in het
belang der gemeente zijn.
Enkele dagen na den uitslag der herstemming
voor de 2e Kamer in ons district bevatte de N. R.
Ct. eene correspondentie uit Goes, waarin o. a. gewag
werd gemaakt van de verkiezings-circulaires, door mr.
P. H. Saaymans Vader den kiezers toegezon
den. In die correspondentie stond, dat mr. S. V.
de liberale candidaten zou genoemd hebbenoproer
lingen, petroleurs en beulen. Dit ontkende Mr. S. V.
in een ingezonden stuk in de N. R. Ct.
Wij hebben over de circulaires van Mr. S. V. het
stilzwijgen bewaard, eensdeels omdat wij niet gelooven
dat zulke taal veel overredingskracht bezit, anderdeels
omdat wij geen oordeel wilden uitspreken over de
scheeve voorstellingen, die een 87-jarige grijsaard,
aan wiens leeftijd men althans den noodigen eerbied
verschuldigt blijft, in zijne verkiezingsgeschriften van
de partijen geeft.
Anders echter is het, wanneer men, zooals de libe
rale candidaten in ons district, persoonlijk wordt aan
gevallen. Dan is verwering plicht en daarom zeker
heeft jhr. Pompe Van Meerdervoort (liberaal candidaat
en tevens neef van Mr. S. V.) zich gedrongen gevoeld
in de N. R. Ct. van gisteren te schrijven
Bergen-op-Zoom, den 17en Juli 1886.
Den Heere Hoofdredacteur van de Nieuwe Rotter-
damsche Courant.
WelEdelGeb. Heer 1
Zeker wenscht niemand meer dan ik, dat aan de
couranten-artikelen over de laatste verkiezingen te Goes
een einde kome, en ongetwijfeld zoude ik dan ook nu
niet de pen opnemen, ware het niet, dat na een kort
verblijf in Engeland mij bij mijne tehuiskomst het in
gezonden stuk in uwe courant van 6 Juli jl. werd ter
lezing gezonden; ik bedoel het artikel van mr. P. H.
Saaijmans Vader. Door ZEd. word ik direct in de
correspondentie betrokken, het gaat mij dus nu per
soonlijk aan, want ik ben de man die door ZEd. be
doeld wordt als aan hem te zijn verbonden door fa
milie- en vriendschapsbanden
In uw nummer van 3 Juli werd uit Goes geschreven
dat mr. P. H. S. Vader de liberale candidaten zou
genoemd hebbenoproerlingen, petroleurs en beulen
daartegen komt ZEd. bij zijn schrijven van 6 Juli op
en noemt die aantijging lasterlijkdit verbaast mij
ten zeerste, want waarheid is het dat de heer S. V.
ons zoo liefelijk uitschilderde. Ik kan niet anders dan
vermoeden dat de heer S. V. zich niet meer herinnert
wat hij schreef; gedurende de verkiezingen kwamen
van ZEd.'s hand en door hem geteekend twee strooi
biljetten, een gedagteekend van 7 Juni en een 24 Juni,
en wat las men daar nu over de liberale candidaten
In het strooibiljet van 7 Juni, alinea 3, staat dui
delijk
«Slaat het oog in het rond en ziet hoe de wereld-
macht zich meer en meer stout tegen het Rijk Gods
«verzet en de toekomst dreigend doet worden, nu het
^liberalisme zich in socialisme en anarchisme schijnt
•sop te lossen enz."
Hier dus de liberalen geïndentificeerd met socialisten
en anarchisten.
Alin. 4 vangt aldus aan
»Moge Nederland tot nu toe zijn bewaard gebleven
«voor de gruwelen waarin, door het losmaken van dien
«band, het socialisme in naburige landen zich doet
«kennen, men vergete niet dat dezelfde geest ook in
sons vaderland zoekt kracht te winnen door het ver-
sspreiden van schandbladen, die het volk tegen de
Regeering ophitsen
Hier zijn de liberalenschandbladenschrijvers en
oproerlingen.
Alinea 9 vangt aan
«Ik mag, bij bekendschap met dit alles, niet zwijgen,
«en hoezeer mijne hooge jaren mij naar rust doen
«verlangen, voel ik mij gedwongen om zooveel ik ver-
«mag mijne pogingen aan te wenden om onzen volks-
«geest op te wekken, teneinde zooveel mogelijk het
«vaderland te verlossen van de dwingelandij van het
liberalisme".
Hier zijn dus de liberalen dwingelanden.
Het strooibiljet van 7 Juni van mr. P. H. Saaij
mans Vader zegt duidelijk, dat de liberale candidaten
zijnsocialisten, anarchisten, schandbladenschrijvers
oproerlingen en dwingelanden.
En nu het strooibiljet van 24 Junidaar maakt
mr. S. V. het nog erger met ons, daar kan men in
alinea 11, 12, 13 en 14 het navolgende lezen:
«En wat belooft ons nu eene vrijheid die de vrucht
«is van de heerschappij der menschelijke rede (dat
«is de vrucht van het liberalisme).
«Frankrijk heeft het ons doen zien toen, om dit
«begrip van vrijheid te verwezenlijken, duizenden door
sbeulshanden werden omgebracht, enz. En zal ik
«wijzen op de latere geschiedenis van datzelfde Frank-
«rijk? toen de communards onder dezelfde leus gruwe-
slen pleegden waarvoor de menschheid terugdeinst
sen eindigden met hunne hoofdstad Parijs invlam-
smen te doen opgaan Zietdaar, kiezers, wat de vrij-
xheid is die niet uit God, maar uit den mensch is,
«en hoe rampzalig een volk wordt dat zich door die
«leuze laat misleiden."
In dit tweede strooibiljet dus worden de liberalen
voorgesteld als: beulen van duizenden, plegers van
onmenschelijke gruwelen, brandstichters, terwijl zij
het compliment van volksmisleiders op den koop toe
krijgen.
Aan het slot dezer strooibiljetten komt natuurlijk
de aanbeveling om de liberale monsters toch vooral
uit de Kamer te houden en eenparig te stemmen op
de antiliberale candidaten. Hoe het nu mogelijk is
dat de heer S. V. in zijn brief van 6 Juli ontkent
dat hij ons brandmerkte als oproerlingen, petroleurs
en beulen, is mij onverklaarbaardit toch waren slechts
enkele der liefelijke benamingen tegen ons gericht, en
hadde de schrijver van 3 Juli geheel juist alles willen
teruggeven wat mr. S. V. in zijn beide strooibiljetten
over de liberalen gezegd heeft, dan had hij moeten
vermelden: socialisten, anarchisten, schandbladen-
sschrijvers, oproerlingen, dwingelanden, beulen, ple
dgers van de ergste gruwelen, brandstichters en volks-
smisleiders"want niets meer en niets minder dan
al die fraaiheden staan aan het adres der liberalen
in die strooibiljetten gedrukt.
Deze beide strooibiljetten, juist komende van die
zijde, van mijn oom, hebben mij ten diepste gegriefd
hij kende mij beter, en zoodanige verdachtmaking was
onwaardig; ik voor mij aarzel niet ze het toppunt
van politieke onzedelijkheid te noemen. Na het schrijven
van mr. S. V. van 6 Juli daarop het stilzwijgen te
bewaren en Z.Ed. daardoor den schijn te laten behou
den van verongelijkt te zijn in den strijd, waarin zijne
buitengewone heftigheid bij alle weidenkenden afkeu
ring vond, dit is mij te sterk. Zoo gaarne hadde ik
over die strooibiljetten den sluier der liefde getrokken,
maar mr. S. V. heeft dit nu zelf onmogelijk gemaakt,
en ik mag Z Ed. niet in den waan laten dat ik zonder
p olest zijne invectiva accepteer.
U.Ed. dankzeggend voor de plaatsing van dit schrij
ven, verblijf ik hoogachtend
Uw dienst, dienaar,
J. L. G. Pompe Van Meerdervoort.
Voor de verkiezing van 3 leden van den gemeente
raad te 's-Heer Ahtskerke op gisteren zijn uitgebracht
15 stemmen, waarvan 1 van onwaarde, zoodat het
aantal geldige stemmen 14 bedroeg. Herkozen zijn de
heeren M. Stevense met 14, I. Everse met 14
en M. HariDck met 13 stemmen.
Kruiningen. Het fanf. muz. gez. alhier »E on -
dracht maakt Macht" heeft het te danken aan
zijne gunstige bekendheid, dat het is toegestaan om
op a. s. Zondag 25 Juli van 12 uur tot half 2 eene
muziekuitvoering te geven in de Rotterdamsche Dier
gaarde. Wij kunnen den reizigers met den pleziertrein
ten zeerste aanraden om dat concert te gaan bijwonen
en tevens den fraaien tuin, het sieraad van Rotterdam,
te gaan bezichtigen. Men kome vooral niet terug, zonder
de Diergaarde te hebben gezien.
Tot lid der Tweede Kamer in het hoofdkiesdi
strict Amersfoort is gekozen mr. L. W. C. KEUCHE-
N1US (a.) met 1255 van de 2507 geldige stemmen.
Dhr. Huidecoper van Nigteveeht (1.) bekwam 622,
Graaf Schimmelpenninck Van Nijenhuis (k.) 589 st.
De werkzaamheden der Tweede Kamer
zullen, naar men beweert, niet langer dan hoogstens
drie weken duren. Het seizoen leent zich niet voor
inspannenden parlementairen arbeid. Wel schijnt het
onderzoek in de afdeelingen van de weder ingediende
grondwetsvoorstellen te zullen plaatshebben.
Omtrent den gezondheidstoestand
des Konings vernam de residentiebriefschrijser
van het Z. D., dat de maagaandoening, aan welke
hij onlangs leed, hem nogal heeft aangedaan. Zijn
krachtig gestel overwon die ongesteldheid betrekkelijk
spoedig, maar de koning hield er uit een gevoel van
afmatting, waardoor hij spoedig moede wordt. Groote
beweging kan hij zich dan ook nog niet veroorloven.
Met eiken dag neemt echter de beterschap toe.
Volgens den briefschrijver uit de hofstad van
de Midd. Ct. overweegt onze regeering ernstig, een
soort socialisten-wet in het leven te roepen.
Het gevoelen van den Raad van state over een derge-
lijken stap zou reeds zijn ingewonnen.
Op de tentoonstelling van «Arti et Industriae"
te 's-IIage is o. a. bekroond G. J. Den Hollander,
te Middelburg, voor een piëdestal met een diploma
3e graad.
De Gemeenteraad van Sliedrecht heeft besloten
de zorg voor de straatverlichting (gaslicht) op te dragen
aan den heer W. De Liefde te Hoorn, tegen 2H
cent voor elke lantaarn per uur, in 't geheel ƒ1631.
Naar de Landbouw Crt. toevallig vernam, heeft
er weinige dagen geleden een samenkomst plaats gehad,
waarin 't oprichten eener groote Landbouw-Bank
besproken is. Aan 't hoofd moet, naar men mededeelde,
de heer D. F. A. Baudin, thans te den Haag, staan.
Er zouden provinciale vertakkingen wezen, elk met op
en voor zichzelf verantwoordelijke besturen. In dat plan
moet ook het Ned. comité betrokken zijn.
Volgens een telegram uit Lissabon vertrekt Z. M.
de Koning van Portugal met een aanzien
lijk gevolg den 31n dezer naar Engeland en Duitsch-
land. Op reis zal Z. M. ook Amsterdam en 's-Graven-
hage bezoeken, waar Z. M. zich voorstelt eenige dagen
te vertoeven.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
In de gisteren gehouden zitting kondigde de heer
Reuther eene interpellatie aan over de oprichting
eener militaire school te Haarlem. Vervolgens had de
loting voor den rooster van aftreding plaats. Voor
Zeeland treden in 1887 af jhr. A. F. De Savornin
Lohman en de heeren Buteux en Van Kerkwijkin
1889 A. baron Schimmelpenninck Van der Oye en
dhr. Smit.
Heden is het adres van antwoord aan de orde, dat
na eenige wijziging, naar aanleiding van de in de af
deelingen gemaakte opmerkingen, van den volgenden
inhoud is
«Sire
1. De Tweede Kamer der Staten-Generaal waar
deert het hoogelijk, dat deze zitting wederom door
Uwe Majesteit mocht worden geopend.
2. Erkentelijk voor de mededeelingen, in Uwer
Majesteits rede vervat, mag zij niet verhelen, dat naar
hare meening nevens de lichtzijden in 's lands toestand
ook schaduwzijden zijn waar te nemen, en met name
in Nederlandsch Indië meer dan ééne aangelegenheid
bijzondere zorg vereischt.
3. Aan de behandeling der aangekondigde wets
ontwerpen, in het bijzonder aan de herziening der
Grondwet, hoopt zij hare beste krachten te wijden.
4. Onder de belangrijke voorschriften der hoogste
Staatswet, waarvan wijziging raadzaam is, behooren
die betreffende het kiesrecht. Naar de overtuiging der
Kamer zal 's lands belang het best gediend worden,
wanneer aan den gewonen wetgever bij de toekomstige
regeling van dat onderwerp eene groote mate van
vrijheid wordt toegekend, en aan de gewijzigde Grond
wet voorloopige bepalingen worden toegevoegd, strek
kende om de kiesbevoegdheid reeds dadelijk uit te
breiden buiten den kringdoor de tegenwoordige
Grondwet afgebakend.
5. Mogen de werkzaamheden van Uwe Majesteit en
van de Staten-Generaal, onder Hoogeren zegen, het
welzijn van het Vaderland bevorderen."
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Bedankt voor het beroep bij de N. H. Gemeente
te Tolen door ds. J. H. M. G. Wolf te Hurwenen.
De van Doeveren naar Sluis vertrekkende pre
dikant ds. J. Ossewaarde, hield Zondagmiddag zijne
afscheidsrede, naar aanleiding van Deut. 30 19 ea
20a. Tal van ambtgenooten, ook uit naburige ringen,
gaven door hunne tegenwoordigheid blijk van belang
stelling.
Uit Dokkum wordt aan de N. R. Ct. van 18
Juli gemeld
Het was ds. Nicolai van Hoogebeintum, die heden
morgen de vacature te Genum moest vervullen (com
binatie Reitzum, Genum en Lichtaard) niet mogelijk
de kerkdeur binnen te komenhet voorportaal en de
kerk was zoo stampvol, dat het onmogelijk was, er
doorheen te dringen, en uit de blikken van hen die
zich voor en in de kerkdeur bevonden, was het duide
lijk te bespeuren, dat iedere poging om binnen te
gaan, wellicht eene minder aangename ontmoeting
zou ten gevolge hebben.
Ds. Ploos Van Amstel had te 8% uur reeds den
kansel beklommen. Ds. Nicolai, die te 9 uur met zijne
getuigen verscheen, is dan ook teruggekeerd, na bij
proces-verbaal of een ander stuk de toedraeht gecon
stateerd te hebben.
A. s. Zondag zal ds. Stegenga, een geestverwant
van ds. P. v. A., lid van den ring Holwerd en predikant
te Tewerd, trachten zijne ringbeurt te Lichtaard te
vervullen.
Men heeft het plan om voor den onlangs over
leden bisschop van Roermond, den heer Paredis, aen
gedenkteeken te stichten.
Door den R. K. bisschop van Breda zijn benoemd
tot pastoor te Terheyden de heer A. A. Van Aert,
thans te Ter-Neuzen, en tot pastoor te Ter-Neuzen
de heer F. Kerstens, kapelaan te Rozendaal.
De uitslag van de overgangsexamens der leer
lingen aan de H. B. S. alhier is als volgt
Bevorderd
Van de voorbereidings- tot de eerste klasse.
Met den eersten graad
H. Snijder en J. Corn. Pilaar.
Met den tweeden graad
C. Risseeuw, M. W. Schippers en M. J. Van den
Berge.
Met den derden graad:
J. A. Sturm, J. M. Goedbloed, A. Ridder, J. F.
Rohner, A. P. Wouterse, J. H. Pilaar en J. Wabeke.
Van de eerste tot de tweede klasse.
Met den eersten graad
C. Snijder en M. D. Dekker.
Met den tweeden graad
F. II. Ramondt, D. M. Prumers, M. Pieterse, E.
De Koning en E. G. Rijstenbil.
Met den derden graad
J. H. Ochtman, C. D. Vereeke, W. Kakebeeke,
W. Griep, A. Nyssen, J. W. Van Dellen, J. G. Janssen,
W. Koole en W. M. A. Schilham.
Voorwaardelijk met herexamen in het Hoogduitsch
A. J. Van der Hoek.
Van de tweede tot de derde klasse.
Met den tweeden graad
J. Pilaar en G. Sauer.
Met den derden graad
M. Vermet, A. L. Van Paassen, P. W. Jonquière,
G. Th. C. Callenfels, J. K. Dominicus en J. C. M.
Visser.
Van de derde tot de vierde klasse.
Met den eersten graad
H. C. P. Steenhoven.
Met den twerden graad
E. Van der Hoek.
Met den derden graad
J. Schippers, A. Jonquière, H. J. F. Borel en A.
Van Altena.