1886. N°. 73.
Donderdag 24 Juni.
73ste jaargang.
Jhr. J. L. C. POMPE VAN MEERDERVOORT
Mr. L. A. BYBAU
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag eu Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 et.
(n ens land vervoege men zich- voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend;
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
Voor de herstemming op Dinsdag 29
Juni a. s. ter verkiezing van twee leden
van de Tweede Kamer der Stat en-Generaal
ondersteunen wij met den meesten aan
drang de candidaturen der heeren:
te Bergen-op-Zoom
EN
te Kolijnsplaat.
Wij worden dezer dagen overstelpt
met ingezonden stukken en andere bij
dragen, waarin de schrijvers advies geven
aan de Roomsch-Katholieke kiezers in
ons district, omtrent de houding, die deze
bij de aanstaande herstemming dienen
aantenemen.
Wij achten het echter niet raadzaam
die stukken allen optenemen. De mede
werking, van verschillende zijden onder
vonden, stellen wij zeer op prijs, doch
wij gelooven, dat thans de Katholieken,
meer nog dan anders, zeiven moeten weten
hoe zij te handelen hebben, en dat zij
voldoende op de hoogte zijn om hunne
ingenomen fiere stelling al of niet te
handhaven.
Wij hebben in ons vorig nommer in
het kort de verhouding der partijen in
ons district geschetst en wij gelooven,
dat daarmede volstaan kan worden.
Alleen meenden wij eene uitzondering
te moeten maken voor het achterstaande
ingezonden stuk, omdat dit door een
katholiek kiezer geschreven is aan zijne
medekiezers en geloofsgenooten.
Wij meenden deze opheldering ver
plicht te zijn aan de talrijke inzenders, die
wellicht vreemd zouden opzien, wanneer
zij bemerkten, dat verscheidene hunner
stukken niet werden geplaatst.
GOBS, 28 Juni 1886.
Een woord van lof zijn wij nog schuldig aan de
liberale kiezers voor hun ijver, bij de stembus gebleken!
Al werd het inspannen van al hun krachten nog niét
beloond, aangezien het vurig begeerde niet verkregen
werd, de troost bestaat dat desondanks de toekomst
niet hopeloos schijnt. Zij hebben getoond, zich open
lijk en met kracht te willen stellen tegenover de aan
matigingen van Calvijn's geesteskinderengetoond, het
juk niet te willen torsen van een lichtschuwe en leven-
doodende partij. Er is in de borst van sommigen een
verterend vuur: een dorst naar het blinkende dezer
wereld, eer, aanzien, macht; een waan van eigenvol
maaktheid, die meent alleen de waarheid te bezitten
en nederigheid voorwendt, terwijl het hart vervuld is
met hoogmoed en broederhaat.
Kiezers, luistert naar de geschiedenis van uw volk.
Ziehier eenige vragen, die wij aan de Middelburgsche
Ct. ontleenen
«Wie bouwde 't schavot voor den twee-en-zeventig
jarigen Oldenbarneveldt?
i Wie joeg de landskinderen naar den vreemde 7
»Wie stookte 't twistvuur aan tusschen de volge
lingen van Arminius en Gomarus 7
»Wie sleepte 't geschil van Coccejus en Voetius in
de raadzalen van stad en land
»Wie dwong den burger tot godsdienstoefeningen in
't geniep
Wie onthield hem het recht tot het bekleeden van
eenige landsbediening 7
«Een kerkelijke partij, die gewetensvrijheid eischte
voor zich, maar anderen verketterde; die den Paüs
te Rome verwierp om zichzelf tot Paus te maken;
die heerschen wilde over de zielen om te beschikken
over de beurs."
En wat deden de liberalen van verschillende tijden 7
Zij maakten ons vaderland tot schuilplaats voor wie
in nood verkeerde en drukzij deden den roep van
Hollands gastvrijheid weerklinken alle werelddeelen
door; de vrijheid, die zij voorstonden, trok handelen
bracht gewinzij gunden gelijke rechten aan iedereen.
Toen de Grondwet van 1815 aanleiding gaf tot
vervolging der Ghr. Gereformeerden of «afgescheide
nen", waren het liberalen als Luzac, Dirk Donker
Curtius, Falck, die zich sterk daartegen verzetten,
was het een liberaal ministerie, dat door de Grondwet
van 1848 een zoodanige vervolging voor latere dagen
onmogelijk maakte.
Toen de Katholieken aandrongen op wettelijke gelijk
stelling, waren het liberalen, die in 1853 de wet op
de kerkelijke diocesen instelden.
Liberalen hieven de binnenlandsche tollinie op
schaften scheepvaartrechten af, deden de belastingen
op het gemaal, het vleesch en de brandstoffen ver
dwijnen. Op bezuinigingen op bet budget van oorlog
werd door hen aangedrongen; de rechterzijde stond steeds
de sommen toe, daarvoor gevraagd. Voor marine en
waterstaat desgelijks; meD herinnere zich slechts de
spoorwegwetten, het plan van het Merwedekanaal, die
door de rechterzijde werden goedgekeurd.
Wat is van de anti-revolutionaire partij voor de
toekomst te wachten 7 Geen grondwetsherziening
want van inwilliging hunner laatste eischen op onder
wijsgebied is in onze nieuwe Kamer minder dan ooit
sprake, tenzij zij zich losmake van haar katholieke
medeleden', doch dan spreekt zij haar eigen doodvonnis
uit. Kieswetwijziging binnen de grenzen van den census,
waardoor de toestand niet noemenswaard verbeteren
zou. Wat de financiën betreft, zij zou leening op leening
trachten te stapelen, doch tot hervorming der belas
tingen niet te bewegen zijn; dit heeft zij bewezen
door alle voorstellen in dien geest van regeering of
liberalen af te stemmende klassenbelasting werd
door haar verworpen. Voorstellen van bepaald uitge
drukte anti-revolutionaire, kleur zullen vallen of in de
Tweed i óf in de Eerste Kamer. Van den kant dezer
partij dus stagnatie, stilstand, achteruitgang.
Wat bevat daarentegen het programma der liberale
partij? Vooreerst grondwetswijziging, met invoering
van vaststaande regelen voor de troonsopvolging, met
uitzetting der grenzen tot het verkrijgen van een
meer voldoend kiesstelsel, van betere bepalingen aan
gaande defensie en koloniënen verder organieke
wetten, die dit alles regelen: ten opzichte der kies
wet niet den census, tenminste niet dezen alleen, tot
bazismet betrekking tot de defensie een betere ver
houding tusschen levende en doode strijdkrachten. Op
financiëel gebied zuiverder verdeeling van belasting,
onder welke benaming ook; pogingen tot herstel van
het evenwicht in onze maatschappelijke verhoudingen.
Zoo ge mee wilt helpen, om dit te verkrijgen en
het andere te weren, kiest dan de heeren Pompe Van
Meerdervoort en Bybaulaat dan den heer De Savor-
nin Lohman los, die u en uw land niet voert tot vrede,
eendracht, samenwerking, welvaart, maar tot onver
poosden strijd die niet beoogt het welzijn des volks,
maar den triomf zijner partijdie bewezen heeft, juist
datgene, waarop volgens Jezus de wet en de profeten
rusten, niet te betrachten.
Als vervolg op ons bericht omtrent het optreden
van enkele sprekers in ons kiesdistrict met het oog op
de herstemming van Dinsdag a. s. kunnen wij melden,
dat dhr. H e ij s e zal spreken Vrijdagavond te Hein-
kenszand in de zaal bij M. Hoondert, de heer G. A.
Vors terman Van Oyen uit Aardenburg Zater
dag te Wemeldinge in de gemeente-kamer en mr. E.
Fokker uit Middelburg Maandag achtereenvolgens
te Wolfertsdijk bij C. Van Strien en te Kortgene bij
Van der Linde.
Gisteravond werd in de bovenzaal van het koffie
huis «De Vriendschap" eene vergadering van de leden
der Vereeniging voor Volksvermaken gehouden.
De voorzitter, de heer A. R. Breetvelt, gaf te kennen,
dat hij voorloopig het presidium had op zich genomen,
terwijl de heeren J. P. S. Jonquière als vice-president,
G. J. Van der Poll als eerste, S. J. J. De Jonge Mulock
Houwer als tweede secretaris en W. Pelle als penning
meester zullen fungeeren. Art. 13 van het Reglement
werd daarna gewijzigd in dien zin dat jaarlijks énne
algemeene vergadering zal zijn, waarin het bestuur
verslag uitbrengt en rekening en verantwoording doet,
welke rekening gedurende twee uren voor de leden ter
visie ligt, staande de vergadering door drie leden,
daartoe door de vergadering gekozen of den voorzitter
aangewezen, wordt nagezien en door de leden goed
gekeurd. Voorts deelde de Voorzitter mede, dat het
bestuur er in geslaagd was een concert te organiseeren
van de stafmuziek van het 3e regiment Infanterie,
onder directie van den kapelmeester N. A. Bouman,
en dat dit concert, gevolgd door een «bal champêtre",
zal plaatshebben in »De Prins van Oranje", op Woens
dag den 14 Juli a. s.
De agenda voor de zomervergadering
van de Provinciale Staten van Zeeland, welke
aanvangt op Dinsdag 6 Juli a. s., bevat o. a. de vol
gende punten
Onderzoek van de geloofsbrieven van de herkozen
en nieuw gekozen leden.
Benoeming van drie leden van gedeputeerde staten
tengevolge van de aftreding der heeren mr. N. J. C.
Snouck Hurgronje, J. A. A. Fransen Van de Putte en
J. H. C. Heijse en de benoeming van een lid der
staten, bedoeld bij art. 89 der provinciale wet.
Eene mededeeling zal worden gedaan naar aanleiding
van het adres van den heer C. Van der Bent om
subsidie voor een stoomtramweg van Hulst naar
Walzoorden.
Met betrekking tot dit verzoek om een subsidie uit
de provinciale fondsen van minstens 10000 gedurende
33 jaren, voor een stoomtramweg van Hulst naar
Walzoorden, deelen ged. staten mede dat zij den
adressant te kennen gegeven hebben dat in geen
geval kan gedacht worden aan het verleenen van sub
sidie, zoolang ged. staten de uitslag niet bekend is
van door hem aan te wenden pogingen tot het beko
men van bijdragen van de naast belanghebbenden bij
den aanleg van den tramweg en tot het aangaan van
eene overeenkomst betreffende het postvervoer.
Daar de adressant het ged. college nader verzocht
heeft de aanvraag tot de najaarsvergadering aan te
houden, nemen ged. staten zich voor later èn het
verzoek èn hun voorstH aan de staten over te leggen.
In behandeling komen voorts de volgende voorstellen
van gedeputeerde staten
a tot toekenning van een subsidie voor de ambachts
school te Middelburg
b naar aanleiding van een verzoek van het bestuur
der kweekschool voor machinisten te Amsterdam
c tot wijziging van het bijzonder reglement voor het
bestuur en beheer der waterkeering van den calami-
teusen stad Philippinepolder
d tot wijziging van de grenzen der werken tot zee
wering en oeververdediging van den calamiteusen Anna
Friscpolder
en e tot het verleenen van eene bijdrage in de kosten
van verbetering der haven van Philippine.
Dit voorstel strekt om aan die gemeente een sub
sidie te verleenen tot de helft der kosten en ten
hoogste van 3000, onder voorwaarde dat een door
gedeputeerde staten goedgekeurd plan worde uitge
voerd en dat de gemeente zich tot voortdurend be
hoorlijk onderhoud verbinde.
Hierop komt aan de orde een voorstel van den heer
C. J. J. A. Van Teijlingen, lid der staten, tot wijzi
ging van het reglement op de wegen en voetpaden,
van het algemeen reglement voor de polders en water
schappen, en van het reglement van politie voor de
polders.
De rekening wegens de enkel provinciale en huis
houdelijke inkomsten en uitgaven over 1884 bedraagt
in ontvang 426 580.32% en in uitgaaf ƒ376.484.22;
zij levert dus een voordeelig slot op van 50.096.10
De begrooting van de eDkel provinciale en huis
houdelijke uitgaven voor 1887 bedraagt in ontvang
en uitgaaf 366.823.40%. De begrooting der kosten
van het provinciaal bestuur van Zeeland, voor zoo
veel het rijksbestuur is, bedraagt 60.265.50.
Het voorstel betrekkelijk de heffing van opcenten
ten behoeve der provincie toont aan dat de heffing
vereischt wordt van 273.000, tot dekking waarvan
voorgesteld wordt voor te dragen 30 opcenten op de
gebouwde en ongebouwde eigendommen en 22 opcenten
op de personeele belasting.
Ovozand. Bij het restaureeren der Hervormde Kerk
alhier heeft men op beide pilaren van den toren eene
muurschildering ontdekt.
Z. M. de Koning heeft thans zijne reis naar
Nederland aldus geregeld, dat de vorstelijke familie 25
Juni van Wildungen naar Arolsen vertrekt, om over
ScherfedeWinterswijk op 1 Juli a. s. te Soestdijk
aan te komen.
Men meldt voorts, dat Z. M. den 13den Juli uit
Soestdijk naar den Haag denkt te komen ter opening
van de zitting der Staten-Generaai op den volgenden
dag.
Tot dusver moet bepaald zijn, dat Z. M. na afloop
van de openingsplechtigheid in den middag naar Soest
dijk zal terugkeeren, en telkenmale van daar naar de
residentie zou gaan tot het verleenen der gebiuikelijke
audientiën aan wetgevende commissiën, enz.
Bij kon. besl. is de heer W. Jz. Hofdijk, leeraar
in de Nederl. taal- en letterkunde aan het gymnasium
te Amsterdam, benoemd tot ridder in de orde van den
Nederlandschen Leeuw.
Toen de Ned. pelgrims onlangs te Rome in de
Pieterskerk waren, sprak kardinaal Melchers o. a.
het volgende
«Het doet mij genoegen, heden op deze plaats de
gelegenheid te hebben den Katholieken van Neder
land, als wier vertegenwoordigers ik ul. beschouw,
openlijk en plechtig uit mijnen eigen naam en ook
uit dien van vele duizenden Duitsche priesters en
ordebroeders, daarvoor dank te zeggen, dat zij ons,
toen wij door der kerk vijandige wetten niet in ons
vaderland konden leven en werken, in hun land
gastvrij hebben opgenomen, en ook nu nog aan
velen gastvrijheid bewijzen. In het bijzonder moet
ik ul. bedanken, want gijl. hebt het mij mogelijk
gemaakt 10 jaren lang van uit den vreemde de mij
door God toevertrouwde kudde te leiden."
De heer Visser Van Hazerswoude
heeft het lidmaatschap van de Tweede Kamer voor
Hoorn aangenomen.
Naar men meldt is Domela Nieuwenhuis
niet van zins van zijn vonnis in hooger beroep te
komen en zal hij binnenkort zich aan het parket te
's-Gravenhage aanmelden om zijn jaar celstraf te
ondergaan.
Het Vaderland schrijft
Weet het Departement van Koloniën ons niets te
vertellen over het jongste wapenfeit der Atjehneezen,
dat, als wij afgaan op het Reutertelegram,ons een
nieuwe TVisero-quaestie dreigt te bezorgen 7
Men was er spoedig genoeg bij onlangs, om een,
naar het schijnt weinig beduidend opstootje op Java
te vermelden, dat aan de Indische regeering gelegen
heid gaf een hoogst voorbarige aantijging aan den man
te brengen tegen een bij haar gehaat landeigenaar.
Nu het een geval geldt, waarbij de eer van ons land
en het prestige van onzen naam gemoeid kunnen zijn,
zwijgt de Staats-Courant.
In het oesterbassin te Husum zijn ten
behoeve van het nemen van proeven ongeveer 1000
stuks oesters ondergebracht. Men wil waarnemingen
doen over het aanzetten van het broedsel, dat in
Juni en Juli de moederschaal verlaat. Te dien be
hoeve zijn drainbuizen enz. gelegd. Zooals bekend is
zijn de oesters op de tusschen de Noord-Friesche
eilanden liggende banken, vergeleken met vroeger,
zeer sterk verminderd, en is dat niet beter geworden,
ofschoon sinds vele jaren de vangst gestaakt is ge
weest. Vermoedelijk liggen in de Noordzee nog vele
weinig of in het geheel niet bekende oesterbanken,
wat waarschijnlijk wordt als men bedenkt, dat Blan-
kenezer visschers van hunne tochten op de Noordzee
onlangs eene aanzienlijke hoeveelheid oesters hebben
medegebracht. Men is in Sleeswijk tot het doen van
de onderzoekingen gekomen, omdat men het zoo
sterk verminderen van de oesters zich niet weet te
verklaren.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Ovezand. Bedankt voor het beroep naar de Ilerv.
gemeente alhier c. a. door den heer P. J. Hopman,
predikant te Ouderkerk a/d. IJsel. Benoemd tot
notabele bij de Herv. kerk de heer L. Hundersmarek.
Door den kerkeraad der Nederd. Herv. gemeente
te Vlissingen is beroepen de heer J. H. Guldenarm,
predikant te Nieuwland.
Men meldt uit Amsterdam aan de N. R. Ct.
Terwijl de koster der Oudezijds-kapel, die tevens
makelaar is, de kosterij gisteren voor zaken verliet,
schelden twee personen, een schipper en een zeilmaker,
aan. De niets kwaads vermoedende dienstmaagd liet
hen binnen, waarop de beide personen namens de
heeren Rutgers cum suis verklaarden, .bezit te nemen
van kerk en kosterij.
De dienstmaagd gaf onmiddellijk den commissaris
van politie Stork kennis van de overrompeling en deze
verwijderde daarna op verzoek der kosterin de beide
vreemde indringers uit de kosterij, de particuliere
woning des kosters, en zette hen op straat.
Ook aan de Noorderkerk verschenen twee personen
met hetzelfde doel, doch daar zij aan den koster geen
voldoende antwoorden gaven omtrent het doel hunner
komst, werden zij niet binnen gelaten.
Nader wordt hieromtrent nog aan hetzelfde blad
gemeld, dat de koster van de Nieuwezijds-kapel zelf
zich naar het commissariaat van politie der 2e sectie
begaf en den heer Stork hulp verzocht tegen de per
sonen, die in zijne kosterij gedrongen waren.
De heer Stork ging onmiddellijk zelf naar de kosterij
en vond aldaar de twee indringers. Hij zeide hun op
verzoek van den koster gekomen te zijn, om hun te
verzoeken het huis te verlaten, aan welk verzoek ge
volg werd gegeven, na de verklaring dat bij onverhoopt
verzet geweld zou moeten worden gebruikt.
Nauwelijks hadden de ongenoode gasten het huis
verlaten, of twee andere personen namen in het zij
kamertje plaats. Deze verblijven daar echter met vol
komen toestemming des kosters, om tegen verdere
overrompeling te waken.
Aan de kosterij der Oosterkerk vervoegden zich
tezelfder tijd, ongeveer 11 uur, mede twee handlangers
der heeren Rutgers c. s., doch de koster liet hen
buiten staan. Ook hem werd versterking tegen geweld
toegevoegd. Ook de Noorderkerk wordt thans bewaakt
vanwege de wettige kerkmeesters.
