1886. N°. 72. Dinsdag 22 Juni. 73stc jaargang. Jhr. J. L. C. POMPE VAN MEERDERVOORT Mr. L. A. BYBAU Het Kohier van den Hoofdelijken Omslag Het resultaat van 15 Juni 1886. -Cï^bCFaCËsCi'»- GOESCHE De uitgave dezer Courant geschiedt Maandao, Woensdag en Vrijdagavond uitgezonderd op feestdagen. Prijs per kwartaal, zoo binnen als buitan Goes, f 1,75. Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct. In ons land vervoege men zich' voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren. COURANT. De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend; Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen werden van 18 regels a f 1,berekend. Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets. Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel. Voor de herstemming op Dinsdag 29 Juni a. s. ter verkiezing van twee leden van de Tweede Kamer der Stat en-Generaal ondersteunen wij met den meesten aan drang de candidaturen der he eren te Bergen-op-Zoom EN te Kolijnsplaat. Blijkens de van het Stembureau ontvangen processen- verbaal, waarvan afschriften bij aanplakking ter open bare kennis gebracht, en ter secretarie voor een ieder ter inzage nedergelegd zijn, heeft bij de Verkiezing van twee leden voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal op 15 dezer, niemand de volstrekte meerderheid op zich vereenigd en moet eene herstemming plaats hebben tusschen de heeren; Jhr. J. L. C. POMPE VAN MEERDERVOORT die 941 Jhr. mr. A. F. DE SAVORNIN LOHMAN 867 Mr. L. A. BYBAU 841 en A. baron SCHIMMELPENNING VAN DER OYE VAN NIJENBEEK. 835 stemmen erlangden, voor welke herstemming, op 29 Juni a. s. te houden, de oproepings-brieven zijn uitge reikt; kunnende de kiezer/ die zijn stembiljet verloren of er geen ontvangen heeft, er een ter secretarie bekomen. Goes, den 19 Juni 1886. Burgemeester en Wethouders, J. G. DE WITT HAMER. De Secretaris, HARTMAN. voor het jaar 1886 is alphabetisch en klassikaal ge drukt en ter secretarie van de gemeente tegen betaling van vijf-en-dertig cents verkrijgbaar gesteld. Goes, den 21 Juni 1886. Burgemeester en Wethouders van Goes, J. G. DE WITT HAMER. De Secretaris, HARTMAN. De uitslag der verkiezingen voor de Tweede Kamer heeft bevestigd, wat reeds na de ontbinding van 1884 duidelijk bleek: de verbonden anti-liberale partijen gaan langzaam maar zeker terug. In onderscheidene districten, waar in 1884 de anti-liberalen het nog haalden, bleken de cijfers der liberale candidaten ge stegen, die der anti-liberale gedaald. In de laatste twee jaar is de kracht der liberalen blijkbaar sterk toegenomen. Hunne schitterende over winning te 's-Hage, te Zutfen, te Middelburg, te Steen- wijk zijn er zoovele bewijzen voor. Het werd bijna onmogelijk geacht dat in Den Haag een man als graaf Rutger Jan Schimmelpenninck zou kunnen vallen, toch geschiedde het. Dat Middelburg en Zutfen niet maar bij het kantje af maar met zoo groote meerderheid den liberaal kozen, bewijst dat men hier niet kan spreken van eenige toevallige om standigheid, maar wel zeker van eene zegepraal der liberalen. Utrecht ging voor de liberalen verloren. Als men zich herinnert dat dit district reeds voor de helft was verloren, en dat in 1884 de heer Roëll slechts met éene stem boven de meerderheid werd verkozen, dan is de nederlaag daar niet groot te noemen. Wel is zij pijnlijk omdat het den beer Roëll betreft, een der uitnemendste leden van de Tweede Kamer. Maar een nan als hij is daarom nog niet verloren voor het 'aderland. Er is geen twijfel aan, of te zijner tijd leemt hij weder plaats in de raadszaal des lands. Dat de groentekooplieden om Utrecht in dezen we- ler de beslissing hebben gegeven is niet twijfelachtig. ,n Utrecht zelf, waar men, ondanks de vleitaal van dr. Schaepman, wel weet dat met de liberalen de universiteit valt of staat, heeft de overgroote meerder heid der kiezers zonder twijfel de liberale candidaten gekozen. Uit de verkiezing te Utrecht blijkt dan ook duide lijk, dat de kerkelijke kabalen te Amsterdam op de politieke verkiezingen niet of weinig invloed heb ben. Viel dit reeds op te maken uit de houding der vergadering van zoogenaamde »deputaten" der anti revolutionairen, Utrecht bewijst het afdoende. Het manifest der heeren Valeton, WeedeVan Dijk veld, Gunning en Falck te Utrecht, dat zoo krachtig de heillooze non-possumus-politiek veroordeelde, heeft blijkbaar op de orthodoxen volstrekt geen invloed ten gunste der liberalen gehad. De Standaard, in zijne woede over de zegepraal der liberalen, wil het wel anders doen voorkomen. Zeer boosaardig zegt hij dat te Utrecht vwaar men hen kenthet manifest der heeren Weede Van Dijkveld c. s. geen invloed had, maar dat het in het district Zutfen daarentegen de balans deed overslaan. Ais dat waar was, dan moest in het district Tiel betzelfde verschijnsel zijn waargenomen. Doch daar is er niets van gebleken. Integendeel. De predikanten, welke bekend staan als tegenstanders van dr. Kuyper op godsdienstig gebied, hebben in Tiel openlijk de clericale candidaten aanbevolen. Noch te 's-Hage (waar de anti-revolutionairen, op zich zelf staande, het belang rijke aantal van ruim 80 stemmen uitbrachtennoch te Steenwijk, noch te Middelburg is er iets van ge bleken, dat de kerkelijke ruzie op politiek gebied den liberalen ten goede kwam. Eu wij achten dit verblij dend, want de liberale partij is nu gebleken zoo krachtig te zijn dat zij niet noodig heeft te speculeeren op de leelijke dingen, welke in de Nieuwe Kerk te Amster dam zijn voorgevallen. Hoe meer kerkelijk en politiek geschil uit elkaar wordt gehouden, hoe beter! Alleen ligt het vermoeden voor de hand, dat enkele gemoedelijke anti-revolutionairen, teruggeschrikt door het revolutionair optreden op kerkelijk gebied, terecht aan mr. De Savornin Lohman hunne stem hebben geweigerd. Intusschen is het niet tegen te spreken, dat de libe ralen langzaam doch zeker hunne positie herwinnen. De opruiingen tegen de liberalen alsof zij den gods dienst vermoorden en de jeugd verderven wilden, beginnen krachteloos te worden omdat in dit practisch leven de onwaarheid duidelijk blijkt. En zoo zien wij in Friesland, in Dokkum en Sneek, districten welke eenige jaren geleden in clericale handen schenen te moeten vallen, thans de liberalen met honderden stemmen meerderheid herkozen. Gelderland is bijna geheel herwonnen. Eerst Arnhem, toen Zutfen weldra zal Tiel volgen. In Overijsel is Steenwijk her overd en in Zwolle en Almeloo treden de liberalen krachtig op. In Zuid-Holland is Den Haag schitterend hernomen en behaalden te Gouda en Gorinchem de liberalen zulke krachtige minderheden, dat ook daar van vooruitgang sprake is. Zwaar is het verlies door de anti-revolutionairen geleden. Zij verloren vele van hunne beste mannen, Van der Hoop Van Slochteren, Brantsen Van de Zijpe, Keuchenius, Donner, graaf Rutger Jan Schimmelpen ninck. Te Leiden kon baron Van Wassenaer het niet halen en moet hij in herstemming komen, en hangt dus af van de hulp der katholieken. Te Middelburg werd de kleine Lohman geslagen en de groote Lohman de man nu eenmaal, volgens eigen verklaring, er niet voor terugdeinzende, dat de schoolstrijd het vaderland ten verderve kan voeren hij zou in dit district zelfs wellicht niet eens in herstemming zijn gekomen, als niet de Deus ex machina der clericale partij, de heer Schaepman, door zijn zendbrief van Pinksteren aan de katholieken hulp had gesmeekt voor den man, die zijn naam bij de Amsterdamsche kerkbestorming betrokken ziet. Welk eene vernedering, welk een val voor de anti revolutionaire partijHoe is het ditmaal weder ge bleken, dat zij een onbeteekenend aandeel heeft in den politieken strijd, zij die zich zoo hoogen toon aanmatigde 1 Ook in ons district kan zij slechts bestaan bij de genade der Katholieken en toch welk eene aanmatiging tegenover dezenHooghartigheid tegenover rechtma- tigen eisch 1 Zullen, nu de afval van eenige Katholieken van hun eigen candidaat de twee antirevolutionairen in her stemming brengt, de overige Katholieken weder ge dwee volgen om hunne natuurlijke vijanden te doen triomfeeren Na wat De Zoom vroeger deed hooren, is dit niet te denken en er is ook geen noodzaak voor, aangezien de meerderheid in de Kamer niet meer van deze her stemming afhangt. Doen de Katholieken wat verwacht wordtin dezen strijd de antirevolutionairen op hun beurt aan zich zeiven overlaten, dan wordt dezen eene les toegediend, welke hen niet licht uit het geheugen zal gaan, maar die ten volle verdiend is. Maar nog een ander resultaat valt uit de onbe twistbare zegepraal der liberalen opteteekenen. Deze verkiezing drukt o. i. ontegenzeggelijk uit, dat de natie de oplossing van den schoolstrijd, de uitbreiding van het kiesrecht in handen der liberalen stellen wil, in de handen van hen, die noch in de huishouding van den staat, noch in hunne eigene huishouding bij het koopen hunner benoodigdheden vragen, of men te doen heeft met een katholiek of een anti-revolu tionair. Welnu, de liberalen aanvaarden deze opdracht en maken daartoe gebruik van de verkregen meerder heid, en hoe sterker die meerderheid is, hoe meer kans, dat de ware vrijheid ten opzichte van iedere richting zal gehuldigd worden. Wij schrijven dit niet om de katholieken op onze zijde te krijgen. Wij be grijpen, dat verscheidenen hunner dit met hun be ginsel niet kunnen overeenbrengen. Maar dit mag den katholieken wel op 't hart worden gedrukt, dat het nu andermaal bij deze verkiezing in het district Goes is gebleken, dat zij nimmer iets te verwachten hebben van de anti-revolutionairen. Gaan de katholieken nu weer mee met de anti-revolutionairen, dan geven zij voor altijd het recht op een eigen candidaat uit handenwant dan zullen weder de twee zetels voor Goes door anti-revolutionairen worden bezet. En 't is gebleken, dat men tot geen opoffering aan, tot geen convenu met de katholieken bereid is, zelfs niet wan neer één der zetels ledig staat De katholieken oordeelen overigens zeiven wat hun te doen staat en raadplegen de geschiedenis omtrent de vraag van wie zij de meeste vrijheid voor hun godsdienst hebben te verwachten1? Thorbecke herstelde de bisdommen in ons land. Verdraagzaamheid tegen over eiken godsdienst stond steeds in de banier der liberalen geschreven. Hoe hitter voor de katholieken staat daartegenover het nuchtere feit, dat de calvi nisten in het district Goes hun niet eens een zetel in dé Kamer gunden GOES, 21 Juni 1886. Met het oog op de a. s. herstemming voor twee leden der 2e Kamer op Dinsdag 29 Juni a. s. heeft het bestuur der liberale kiesvereeniging «Goes" po gingen aangewend om eenige sprekers in het district te doen optreden. Wanneer die pogingen mochten slagen, zullen vermoedelijk in den loop dezer week het woord voerendhr. J. H. C. H e y s e uit Zierik- see te Heinkenszandmr. E. Fokker uit Middel burg te Wissekerke (N.-B.), Mr. W. Van der K a a ylid der 2e Kamer, te Wemeldinge en dhr. Troelstra uit Vlissingen te Hulst. Voorts ligt van morgen (Dinsdag) af bij de firma F. Kleeuwens Zoon ter teekening eene advertentie ter aanbeveling van de candidaten Jhr. J. L. C. Pompe Van Meerdervoort en Mr. L. A. B y b a u waaronder alle kiezers, die voornemens zijn op die heeren hunne stem uittebrengen, hun naam kunnen plaatseD. Wij hopen, dat velen van hunne meening in dezen door mede-onderteekening zullen doen blijken. Het katholieke blad De Zoom bevat het volgende ingezonden stuk: «Geef uwe verwachtingen van de stembus te Goes opHet spel is gebroken. «En toch, ze waren gegrond, de verwachtingen, die ik bij u had opgewekt. Onze kiesvereeniging Recht voor allen had flink gewerkt, uitstekend geleid. De katholieken zouden als één man naar de stembus zijn opgetrokken voor den katholieken candidaat Wilkens, voor hem alleen, volgens het advies van De Tijd, Maas bode en het uwe. Wij hoopten, ja meenden zelfs te mogen verwachten, dat de katholieke candidaat reeds bij de eerste stemming zou gekozen zijn. «Helaas daar komt dr. Schaepman op Pinksterdag een schrijven te richten aan zeer invloedrijke personen in het district, waarin hij aandringt om den protestant- schen candidaat boven den katholieken te stellen en Wilkens aan den baron SchimmelpeDninck op te offeren. Welke zullen er de gevolgen van zijn? «Verwarring onder onze geestverwanten. Versnippe ring van stemmen. Uitdooving van het strijdvuur bij zeer vele katholieken. Verontwaardiging bij niet wei nige. Overloopen van sommigen naar de liberale partij. Onze katholieke partij ontmoedigd. De katholieke kies vereeniging geknakt, zoo niet gedood. En O, owist dr. Schaepman eens, aan welke roerselen men hier zijne voorliefde voor baron Schimmelpenninck toeschrijft, hij zou zjjn advies niet gesteld hebben tegen over dat van bovengenoemde organen 1 Moet hij nu zich zelf gaan klein maken «Het is verschrikkelijk! «Een lid der kiesvereeniging «Recht voor allen." Uit het bovenstaande blijkt derhalve, wat trouwens ook hier reeds bekend was, dat dr. Schaepman aan den vooravond der verkiezing verwarring heeft ge bracht bij zijne eigene partij. Met welke bedoeling dit is geschied willen wij niet beslissen, maar twee gevolgtrekkingen kunnen dientengevolge worden ge maaktle. dat het alleen aan de aansporing van dr. Schaepman te danken is, dat de heer Wilkens niet en dhr. Schimmelpenninck wel in herstemming kwam (de eerste bleef slechts 6 stemmen bij den laatste achter) en 2e. dat het aantal stemmen op de anti revolutionaire candidaten uitgebracht niet juist aan geeft hoe sterk de anti-revolutionaire partij in ons district is. Ongetwijfeld toch hebben nog verscheidene katholieken het advies van dr. Schaepman getrouw gevolgd. Deze meening is ook De Zoom toegedaan, die ove rigens zich in haar nommer van gisteren met recht verontwaardigd toont over hetgeen door dr. Schaepman is gedaan. «Wat dr. Schaepman", zuo schrijft zij, «vroeger in het openbaar niet heeft durven doen, heeft hij in de laatste ure van den strijd en in het geniep gedaan, namelijk verraad gepleegd en verraad doen plegen jegens de Katholieken van Goes. Ook jegens de Ka tholieken van Nederland." En een eind verder «De verontwaardiging over zijn ongevraagde, onge wettigde tusschenkomst is algemeen en groot. Het woord verrader zweeft op aller lippen. De wijze, waarop hij is tusschen gekomen, rechtvaardigt dat leelijke woord." Ten slotte vraagt dezelfde redactie: «Was het wel de goede zaak, die hem tot tusschen komst verleidde op eene wijze, een staatsman, zooals men hem geloofde, volkomen onwaardig, of was het de persoon van baron A. Schimmelpenninck Wellicht zullen de feiten hierop spoedig antwoord geven en dan zal het blijken of dr. Schaepman met zijne inmenging het belang van den Staat en van zijne geloofsgenooten in ons district heeft willen behartigen, of dat er particuliere sympathieën bij in het spel waren, waaraan die belangen moesten worden opgeofferd. Het Weekbl. voor Z. VI. i'i. schrijft We hebben, dank zij deze verkiezingen, kennis ge maakt met den heer Jhr. mr. A. F. De Savornin Lohman, den man, die de katholieke gedeelten van ons district afreisde met een honingkwastje, om de hulp in te roepen van de katholieke geestelijkheid. We weten ook, dat van hem de beruchte woorden zijn De strijd mag niet opgegeven, ofschoon die, zoo God het niet verhoedt, ons land ten verderve voert. Maar niet algemeen genoeg is het bekend, dat de heer Lohman op eene vraag van een der lezers van de Enkhuizer Courant, in welk verband die woorden gebruikt waren, tot antwoord gaf, dat h ij nie't wist in welk verband hij die woor den gebezigd had. ttlk herinner mij niet die woorden gebezigd te hebben". Mijnheer Lohman is voor een hoogleeraar aan de Vrije universiteit en voor een afgevaardigde ter Tweede Kamer wel wat kort van memorie. In De Standaard van 21 April leest men in een stuk, onderteekend A. F. De Savornin Lohman: De onderhandelingen (over art. 194) z ij n thans afgebroken; de strijd moet dus weder worden voortgezet. Een strijd helaas! dien wij niet mogen opgeven, maar die, zoo God het niet verhoedt, ons land ten verderve voert. Nog zijn er geene twee maanden verloopen en de heer Lohman herinnert zich niet meer, wat hij geschreven heeft 1 Verheven voorbeeld van vaderlandsliefde Overtuigd, dat de strijd het vaderland ten gronde voert, zet hij dien strijd door, spoort zijne partijge- nooten aan hem daarin hun bijstand te verleenen. Arm misleid volk, dat in zulke mannen de redders van het vaderland bewondert. Borsele. Vrijdag werd door het bestuur van den KoDingspolder aan de vergadering van Ingelanden re kening en verantwoording gedaan van het gehouden beheer over het dienstjaar 1885/6. Daaruit bleek dat de inkomsten hebben bedragen 445.19 en de uit gaven 379.01, zoodat een goed slot aanwezig was van ƒ66.18. De voorgedragen ontworpen begrooting voor 1886/7 was geraamd in ontvang en uitgaaf op 392 33. De vergadering besloot beide stukken on gewijzigd goedtekeuren en het dijkgeschot vasttestellen op ƒ3.50 per hectare. Onder de medegedeelde ingekomen stukken behoorde een brief van het gemeentebestuur van 's-Heer Arends- kerke, houdende opgaaf van de kosten van onderhoud der wegen in die gemeente over 1885, waaruit bleek dat hiervoor was uitgegeven 3206.10. Iersekc. De dag van Zaterdag jl. zal hier en zeker ook wel te Krabbendijke en Wemeldinge velen oester kweekers nog lang in het geheugen blijven. De hevige storm uit het N. eu N.O. en de daarmede gepaard gaande woedende golfslag heeft nl. velen hunner aan zienlijke schade toegebracht. Voor wie minder met de kunstmatige oesterteelt bekend zijn, volgt hier eene korte uiteenzetting, tot recht begrip waarin die schade bestaat. Als het broed van de pannen afgestoken is wordt dit onder den naam afsteeksel in zoogenaamde hospi talen gedaan om het daarin op te kweeken tot het zaaibaar is. Die hospitalen bestaan vrij algemeen uit houten ramen en een blad geperforeerd zink van 2 Ms. Zij worden bij drieën op elkaar op korte paaltjes in de oesterputten gezet, maar daar zij, ook als zij met broed gevuld zijn, een vrij aanzienlijk drijfvermogen bezitten, moeten zij tusschen ribben bekneld en door spieën tegen opdrijven gevrijwaard worden. De ribben zijn gewoonlijk 2 M. lang, waarvan éan M. in den grond. Bovendien worden zij dikwijls nog met ballast bezwaard. In putten met een vlcer (van cement, het in^

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1886 | | pagina 1