1886. N°. 66.
Zaterdag 5 Juni.
73sle jaargang.
mnbestSTnT
jhr. J. L.C. POMPE VAN MEERDER VOORT
mr. L. A. BYBAÜ
Een zetel vacant.
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
GOESGHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maanda.g, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
in ons land vervoege men zich- voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiën is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prije slechts
tweemaal berekend;
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen werden van 18 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingenniet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regeL
Voor de verkiezing op 15 Juni a. s.
van twee leden voor de Tweede Kamer
bevelen wij den kiezers met den meesten
ernst aan
te Bei'gen-op-Zoom
en
te Kolijnsplaat.
van bet maken van een
Riool in de Wijngaardstraat.
op Zaterdag den 12 Juni aanstaande des namiddags te
een uur ten Raadhuize.
Het bestek ligt ter iDzage op de secretarie, eiken
werkdag van des voormiddags 9 tot des namiddags 2
uren, terwijl de bouwmeester de noodige inlichtingen
verstrekt en op Dinsdag den 8 Juni des avonds te 6
uren aanwijzing zal doen
Goes, den 4 Juni 1886
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J G. DE WITT HAMER.
De Secretaris,
HARTMAN.
Zooals wij reeds met een kort woord in ons vorig
nommer mededeelden, is de anti-revolutionaire leider
weinig gesticht, dat de Katholieken in ons district
voor de aanstaande Kamerverkiezing met een eigen
candidaat voor den dag komen. Billijk is dit zeker niet
van hem, maar het is alweder een bewijs te meer hoe dr.
Kuyper het hoofd wil zijn van het clericaal verbond.
Terecht merkte De Zoomhet Katholiek orgaan uit
Bergen-op-Zoom, in haar nommer van 30 Mei jl. op,
dat, nu er een vacante zetel in ons district is, bare
partijgenooten ook bet recht hebben die met een eigen
candidaat aan den gemeenschappelijken vijand te be
twisten.
«Moet", zoo vraagt bedoeld blad, seen s volgen"
van nPiome" de zegepraal weer aan eenen der andere
antiliberale fractie bezorgen?
Over deze vraag is lang beraadslaagd.
Zij kan zeer kort beantwoord worden.
Op de jongstgehouden «Deputaten-vergadering" heeft
men vergeten het kiesdistrict Goes" te noemen, toen
men van Almeloo en Delft uitdrukkelijk gesproken
heeft. Wat daar (de bladen hebben het den Lande
en Volke verkondigd) heeft gegolden als redenen voor
de genoemde twee districten, gaat nog veel meer op
voor zGoes". Omdat wij niet ten bate van liberalen
schrijven en voorlichten, kunnen wij volstaan met naar
het feit te wijzen, dat de Leiders der anti-revolution-
naire partij op die Deputaten-vergadering hebben er
kend en aangenomen, dat men in sommige districten
af moest wijken van y>0ns (hun) Programen Ka
tholieken steunen, reeds bij de eerste stemming.
Tot aan de wederlegging toe, houden wij als vast
staand feit de bewering vol, dat men Goes" vergeten
heeft en wilde vergeten".
Tot zoover De Zoom.
Is het te verwonderen, dat de Katholieken weigeren
langer gedwee in het gareel te loopen der anti-revo
lutionaire partij?
Intusschen is het de vraag of de partij van Rome
in ons district sterk genoeg is om op eenig succes te
rekenen De geschiedenis leert, dat zij het tot herstem
ming kan brengen, herstemming met een liberaal,
hetgeen den anti-revolutionairen zonder den steun der
Katholieken bezwaarlijk zal gelukken. Zoo dus éen
der kerkelijke partijen het recht heeft met eigen can-
didaten voor den dag te komen, dan zeker behoort
dat recht in de eerste plaats aan da Katholieken.
Het is echter duidelijk, dat dr. Kuyper ditmaal
minder dan ooit zeker is van de volgzaamheid zijner
partijgenooten. Hij cijfert zeer kunstig uit in de Stan
daarddat deze verkiezing zal leiden tot eene herstem
ming tusschen de beide liberale candidaten; maar hij
weet zeer goed, dat er veel meer kans bestaat op eene
eventueele herstemming tusschen den Katholieken can
didaat en een der liberalen. Waarom hij die mogelijk
heid voorshands ignoreert? Omdat hij dan reeds nu,
zich eenmaal aan voorspellingen wagende, zou moeten
getuigen of zijne partijgenooten den Katholieken can
didaat bij de herstemming al of niet zullen steunen.
En dit getuigenis is niet licht te geven.
Onze anti-revolutionaire plattelandsbewoners zijn over
het algemeen niet zeer gesterad voor Katholieke candi
daten, ja hebben daarvoor zelfs zulk een tegenzin, dat
zij veel meer geneigd zijn om bij herstemming den
liberaal te steunen. De herstemming in 1878 heeft
dit bewezen. Zij laten eenvoudig de Katholieken in den
steek en ziin op dat punt minder volgzaam dan deze
getuige de herstemming in 1881 toen jbr. Pompe het
verre van dhr. Bredius won.
Eene herstemming tusschen liberaal en katholiek
vooropstellende, 20U dr. Kuyper in De Standaard
gisteren in zijn betoog hebben moeten concludeeren,
welke van de beide candidaten het dan zou winnen.
Men gevoelt het, dat in die voorspelling reeds een
advies omtrent de herstemming zou opgesloten liggen.
Voorspelde hij, dat de katholiek het zou winnen, dan
zou dit een advies aan de partijgenooten zijn om op
dien candidaat te stemmen en dit zou allicht velen
der eigen partij ook voor de eerste stemming verbit
teren zette hij daarentegen zijn kans op den liberaal,
dan liet hij reeds bij voorbaat blijken, dat het bond
genootschap met Rome bij de herstemming opgezegd
zou worden. Om deze beide klippen te ontzeilen gaf
hij de meeste kans op eene herstemming tusschen
jhr. J. L. C. Pompe Van Meerdervoort en mr. L. A.
Bybau, en zinspeelde hij slechts op het gebeurde in
1878.
Ten slotte nog een paar opmerkingenin de eerste
plaats is èn bij vroegere stemming èn uit de cijfers van
dr. Kuyper zonneklaar gebleken, dat van de drie partijen
de liberale de sterkste is en dus bepaald recht heeft
op éen zetel, terwijl de anti-revolutionaire candidaten
het kleinste aantal stemmen op zich vereenigen. De anti
revolutionairen, die altijd klagen, dat zij zoo onderdrukt
worden, mochten wel eens bedenken, dat zij zich in
ons district het meest aan onderdrukking van liberalen
en Katholieken schuldig maken.
In de tweede plaats moet het verwondering wekken,
dat, waar de Katholieken dan toch bereid zijn op een
anti-revolutionair candidaat te stemmen, zij juist hunne
keuze hebben laten vallen op dhr. Lohman, den man,
die, vooral in den laatsten tijd, op kerkelijk gebied
zulke doorslaande bewijzen van onverdraagzaamheid
heeft gegeven en die dus, wanneer eenmaal de rech
terzijde de meerderheid mocht verkrijgen, die onver
draagzaamheid aan de Katholieken bet meest zou doen
gevoelen. Beter hadden wij het kunnen begrijpen, wan
neer zij naast dhr. Wilkens baron Schimmelpenninck
hadden geproclameerd, die zeker van meer bezadigdheid
zou blijk geven dan jhr. Lohman.
Voor het overige hebben wij ons met dezen onderlin-
gen strijd tusschen katholieken en anti-revolutionairen
niet in te laten. De heeren Schimmelpenninck en Wil
kens zijn in ons district volslagen onbekenden en vooral
de laatste was vóór enkele dagen vermoedelijk buiten
Bergen-op-Zoom, waar hij vroeger een tijdlang in gar
nizoen is geweest, wel nooit in ons district genoemd.
Maar wij hebben wel, inzonderheid nu er een zetel
vacant is, onze beste krachten te wijden aan het mo
gelijk succes onzer partij. Sedert 1881 hebben wij
gestreden met weinig geluk wel is waar, maar toch
steeds met de overtuiging dat wij eene goede zaak
voorstonden en dat er eenmaal weder een oogenblik
zou aanbreken, waarop de kansen op eene overwinning
zouden toenemen. Dat oogenblik is, naar wij gelooven,
aangebroken. De nieuwe liberale kiesvereeniging ont
vangt uit alle deelen van het district blijken van warme
sympathie en haar ledental neemt dagelijks toe. Bergen-
op-Zoom is wakker geworden en verschafte ons zelfs
een uitstekend candidaat. En hij èn mr. Bybau zijn
beiden in en met ons district goed bekend, alle redenen
waarom wij bij trouwe opkomst en groote werkzaam
heid van alle liberalen gegronde hoop koesteren, dat
althans de vacante zetel door een liberaal kan worden
ingenomen.
GOES, 4 Juni 1886.
Naar aanleiding der denkbeelden in het TJtr.
Dbl. ontwikkeld, om een nationalen feestdag
in het leven te roepen, waarvoor op den verjaardag
van H. K. H. Prinses Wilhelmina vooral de aandacht
gevestigd werd, zijn te Utrecht een paar vergaderingen
van belangstellenden gehouden en is besloten, maat
regelen te heramen, die tot viering van zulk een nati
onalen feestdag kunnen leiden. Om bijzondere redenen
is evenwel daartoe niet de Prinsessedag gekozen aan
vankelijk is bepaald dat men trachten zal, den Aan
staanden 70n verjaardag van Z. M. den Koning met
meer dan gewonen luister te doen vieren.
Rilland-Bath. Woensdag had onder begunstiging
van prachtig weder de door de alhier gevestigde land-
bouwvereeniging uitgeschreven ploegwedstrijd
plaats.
Van de 14 mededingers, die zich hadden aangemeld,
kozen slechts twee den Waalschen ploeg. De overigen
hadden den gewonen Zeeuwschen ploeg genomen.
Het veld, dat beploegd moest worden, was onge-
ploegd braakland, bestond uit zandige klei, en ligt
in den Engelschen polder. Nadat alle mededingers een
nommer hadden getrokken en de breedte der schar
was opgemeten, begaven zij zich met hunnen ploeg
naar dat gedeelte van het land, waar het baken een
gelijk nommer als het hunne droeg.
Het opsteken eener vlag was het sein van begin.
Elk moest acht omgangen rijden en kon daarna ver-
vrekken. De tijd daarvoor noodig liep niet veel uit
elkander en varieerde tusschen de 70 en 89 minuten
voor den Zeeuwschen ploeg.
De Waalsche ploeg had 97 minuten daarvoor noodig.
De diepgang der eerste ploegen mocht niet boven
8, die van de laatste niet hoven 18 c.M. gaan.
Een regelingscommissia, op het veld tijdens het
ploegen aanwezig, zorgde voor den goeden gang der
zaken en noteerde den ploegtijd van eiken mededinger.
Deze commissie vertrok kort na het afloopen van het
ploegen en liet het land over aan eene later komende
keurcommissie. Lang had de commissie werk voordat
zij de prijzen toekendemaar haar verslag getuigde,
dat zij veel gewikt en gewogen, niets over het hoofd
gezien en alles in aanmerking genomen had.
De met redenen omkleede uitslag werd na korte
toespraak den mededingers bekend gemaakt. Hij luidt
als volgt: a. Gewone Zeeuwsche ploeg. 1ste prijs/10
aan J. B. Aerts2de prijs 7 aan A. Traas3de
prijs 5 aan G. De Boks4de prijs 3 aan N.
Lambreehtse. b. Waalsche ploeg. 1ste prijs 10 aan
J. Klap2de prijs 5 aan C. Kloosterman.
Moge deze eerste wedstrijd, die zoo goed gelukt is,
voor onze landbouwvereeniging een spoorslag zijn om
meerdere in dien geest uit te schrijven.
In de St. Ct. is opgenomen het kon. besluit tot
vernietiging van het besluit van den raad der gemeente
Wolfertsdijk van 25 Maart jl., bepalende dat
voor zooveel zijn dienst als veldwachter dat toelaat,
de gemeente-veldwachter, tevens bode der gemeente,
den ontvanger in zijne betrekking kan behulpzaam
zijn en dat het halen van geld moet geschieden op
risico van de gemeente.
Dat besluit berust op de overwegingen dat art. 113
der gemeentewet den ontvanger belast met de invor
dering van alle de inkomsten en ontvangsten der ge
meente en aan hem de zorg opdraagt, dat die invor
dering behoorlijk geschiede
dat dus de raad niet bevoegd is te bepalen, dat
de inning van aan de gemeente toekomende gelden
door een ander, buiten verantwoordelijkheid van den
ontvanger, kan geschiedenen
dat bovenvermeld besluit van den raad van Wol
fertsdijk derhalve in strijd is met art. 113 der ge
meentewet.
In de gehoudene gemeenteraadsverga
dering te Tolen is op voorstel van den heer C.
Vei kerke de behandeling van het adres in zake gods
dienstonderwijs tot de volgende vergadering uitgesteld.
Besloten werd aan de buitenzijde van de haven eene
Fairbank te plaatsen tegen eene jaarlijksche vergoe
ding van f 10.
Tot leden van het stembureau voor de verkiezing
van twee leden van de 2e Kamer werdeD benoemd
de hh. C J. De Vulder van Noorden, M. G. Van
Stapele en C. Verkerke.
Tolen. Het Departementder Maatschapp ij
tot Nut van 't Algemeen hield zijne zomer
vergadering. Behalve de gewone huishoudelijke werk
zaamheden werd behandeld eene van het hoofdbestuur
ontvangene circulaire, vermeldende dat volgens den
rooster als leden daarvan aftreden de hh. Böhringer
en Boot. Van de dubbeltallen der daarvoor aanbevo-
lenen werden met algemeene stemmen in de vacature
Böhringer A. G. Wertheim te Amsterdam en in die
van Boot B. Mees te Rotterdam benoemd.
In de vergadering van den Houwerpolder (ge
legen onder Poortvliet, Scherpenisse en St. Maartens
dijk) is de voordracht voor dijkgraaf opgemaakt als
volgtde hh. M. G. Van Stapele, G. Bolier en J.
Duijnhouwer.
De Inspecteur van het geneeskundig staatstoezicht
voor Zeeland heeft diphteritis in de gemeente Scher
penisse epidemisch verklaard.
Middelburg. Betreffende den gezondheids
toestand dezer gemeente in de maand Mei 11. kan
het volgende worden medegedeeld: Het totaal der
overledenen bedraagt 22. Aan kliertering stierven 3,
aan hersenziekte 2, aan longtering 2, aan longontste
king 2, aan darmontsteking 2; voorts 1 aan bloed
ziekte, i aan kanker, aan koudvuur, 1 aan koorts,
i aan croup, 1 aan borstvliesontsteking, i aan slepend
longlijden, 1 aan hartziekte, 1 aan heupgewrichtsont
steking, 1 aan nierziekte en I aan brandwonden. Naar
de leeftijden was de sterfte als volgtbeneden het
jaar 3, van 15 jaren 3, van 1015 jaren 1, van
1520 jaren i, van 3035 jaren 1, van 3540
jaren 1, van 5055 jaren 1, van 5560 jaren I,
van 6065 jaren 2, van 7075 jaren 2, van 7580
jaren 3, van 8085 jaren 2 en van 8590 jaren 1.
Geboren 20 jongens en 25 meisjes. Voltrokken hu
welijken 24.
Eenige kiezers te Middelburg, die het voorne
men hebben met Pinksteren op reis te gaan, hebben
hunne plannen zoo gewijzigd dat zij op den derden
Pinksterdag, Dinsdag 15 Juni, tijdig thuis zijn om zich
van hun kiezersplicht te kwijten.
Vinde dit voorbeeld navolging(Af. Ct.)
In verband met de aanstaande universiteits
feesten te Utrecht zijn de examens voor a d s p i -
rant-gemeente-secretarissen of ambte
naren ter secretarie uitgesteld tot den 19en Juli en
is de tijd van aangifte tot deelneming verlengd tot
den 8en dier maand.
Een uitstekend voorbeeld is gegeven
door eenige liberalen in Oisterwijk, die blijkens een
schrijven aan mr. Verster in de IV. II. Ct. geld heb
ben bijeengebracht, en aan de «Liberale Unie" opge
zonden, om besteed te worden voor de goede zaak.
In hun eigen district staat het toch hopeloos met hun
kansendaarom willen zij langs dezen weg de geest
verwanten helpen in de districten, die met eenige in
spanning te winnen zijn.
Het voorbeeld moge wekken tot navolging. Er zijn
veel verloren streken, waar de liberalen op deze wijze
ten bate der partij werkzaam kunnen zijn. In twijfel
achtige districten wordt zoo ontzettend veel van de
kiezers gevergd, dat steun van geestverwanten van
elders dubbel gewenscht is. (Vad.)
Jhr. W. Van Citters, oud-burgemeester van
Zieriksee, is door de koningin-regentes van Spanje
benoemd tot commandeur der orde van Isabella
Catholica.
Maandagnamiddag is te Cadenabbia, aan het meer
van Como, overleden mr. Willem Assuerus
Jacob baron Schimmelpenninck Van
der O y e.
De overledene bekleedde geruimen tijd de functie
van opper-ceremoniemeester bij Zr. Ms. Huis en bleef,
na het nederleggen van deze betrekking, als groot
meester aan het Koninklijke Hof verbonden.
De burgerij van 's-Gravenhage schonk hem een
tiental jaren geleden een zetel in den gemeenteraad,
van welk mandaat de overledene zich met ijver kweet
en dat bij de vorige verkiezing op voor hem hoogst
eervolle wijze werd vernieuwd. Als raadslid wijdde
hij bij voorkeur zijne zorgen aan een goed beheer van
de plaatselijke werken. Geruimen tijd had hij zitting
in de commissie van fabricage. Ook vertegenwoordigde
hij de stad zijner inwoning in de Provinciale Staten
van Zuid-Holland. Bij de jongste periodieke verkiezing
voor de gewestelijke vertegenwoordiging verzocht hij
buiten aanmerking te blijven.
Baron Schimmelpenninck Van der Oye koesterde
ook een warm hart voor de kunst en heeft als lid
der commissie van beheer en toezicht over de ver
zameling van geschied en oudheidkundige voorwerpen
in het gemeente-museum belangrijke diensten aan de
stad en de instelling bewezen.
Wilhelminadorp. In plaats van den heer J. A.
Bevier De Fouw, die naar Goes vertrekt, is alhier tot
kerkvoogd benoemd de heer P. K. Van Daalen.
Rilland-Bath. Beroepen als predikant bij de Herv.
Gemeente alhier dhr. De Zwart, cand. te Utrecht.
De Eerste Kamer voor civiele rechtszaken te
Amsterdam deed Woensdag uitspraak in zake het ver
zoek van ds. Van Son en 75 geschorste kerkeraads-
leden te Amsterdam om te mogen interveniësren in
de aanhangige procedure, betreffende het archief des
Kerkeraads.
Zij verklaarde het verzoek niet ontvankelijk, op
grond dat het niet afzonderlijk, doch gezamenlijk,
alzoo strijdig met de regelen der gewone procedure,
was gedaan. De quaestie zelve bleef dus ongepreju-
dicieerd.
De ring Holwerd heeft van de synodale com
missie machtigiiig verkregen om een geding voor den
burgerlijken rechter te voeren tegen de zich noemende
kerkvoogden der Herv. Gemeente te Reitzum, Genum
en Lichtaard. Dezer dagen worden per deurwaarders-
exploit de respectieve kerkgebouwen ten behoeve van
den vacature-dienst, alsmede de catechisatie-lokalen
voor den consulent, door den ring opgeëischt.
Het classicaal bestuur van Zutfen heeft besloten
den kerkeraad van Aalten, die onder voorzitterschap
van ds. Gangel, aan twee jonge dames te Aalten het
getuigschrift van goed zedelijk gedrag, noodig om tot
lidmaat in een andere gemeente aangenomen te wor
den, geweigerd had te geven, te gelasten dat getuig
schrift binnen den tijd van vier weken over te leggen.
Buitenlandsch Overzicht.
Hartington heeft voor Chamberlain niet willen onder
doen en daarom zijne geestverwanten in het Engelsclie
Lagerhuis ook laten bijeenkomen. Na tal van redevoe-
