1886. N°. 47.
Dinsdag 20 April.
73ste jaargang.
Bij dit Hommer behoort een bijvoegsel.
De Secretarie der gemeente
Eeue ernstige waarschuwing.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag, Woensdag en Vrijdagavond
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 ct., met bijblad 10 ct.
In ons land vervoege men zich- voor Rotterdam aan het Algemeen Advertentiebureau
van NIJGH VAN DITMAR, en verder bij alle Boekverkoopers en Postdirecteuren.
COURANT.
De prijs der gewone advertentiên is van 15 regels 50 ct., elke regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts
tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen werden van 18 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ets.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cents per regel.
zal op HAAN DAG DEN 26 APRIL, uithoofde van den
2d en Paaschdag, gesloten zijn.
Tot het doen van aangiften voor den Burgerlijken
Stand zal gelegenheid gegeven worden des voormid
dags van 11 tot 12 uren
Goes, den 17 April 1886.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. DE WITT HAMER.
De Secretaris
HARTMAN.
Het is verklaarbaar, dat de anti-revolutionairen
en Katholieken, voor zoover ze zich om de politiek
bekommeren althans, den afloop van het debat over
hoofdstuk X der Grondwet betreuren. Ze hebben zoo
lang gehamerd op het aanbeeld der gelijkstelling van
het openbaar en het bijzonder onderwijs, ze hebben
zoo lang geijverd om te verkrijgen wat in hunne oogen
recht schijnt, dat het niet anders dan bittere teleur
stelling bij hen kan wekken, dat zij, nu ze eindelijk
een bepaalden eisch stelden, hun zin niet hebben kun
nen verkrijgen. De verloren slag heeft hen echter
geenszins ontmoedigd, maar veeleer verbitterd en hen
geprikkeld tot nog meer ijver, tot nog heftiger strijd,
maar thans op een ander terrein. Niet in de Kamer
maar daarbuiten hebben ze zich het oorlogsveld ge
kozen en in afwachting van de periodieke verkiezing
voor de Tweede Kamer, klinkt, met het oog op de
aanstaande verkiezingen voor de Provinciale Staten
door gansch het land weder de kreetDe Eerste
Kamer moet om 1"
«Aan het werk" 1 riep dezer dagen het katholieke
orgaan De Tijd daarom haren geestverwanten toe
vaan het werk" om in de eerste plaats de Provin
ciale Staten omtezetten, opdat langs dien weg het
hechte bolwerk der liberalende Eerste Kamer voor
de kerkelijke partijen worde gewonnen.
In dien wapenkreet uit het vijandelijke kamp ligt
voor de liberale partij eene ernstige waarschuwing.
Sedert een lange reeks van jaren zijn de Provinciale
Staten, en door hen de Eerste Kamer, in meest alle
provinciën uit liberale afgevaardigden gevormd ge
weest. De katholieke provinciën Noord-Brabant en
Limburg uitgezonderd, beschikte onze partij in alle
provinciale besturen over eene meer of minder sterke
meerderheid. Utrecht is ons het vorige jaar ontvallen
en de grijze Elout Van Soeterwoude dankt daaraan
zijn zetel in de Eerste Kamer. Thans heeft men het
oog geslagen op Zuid-Holland en Gelderland om er
eene meerderheid te verwerven en zoo zal men stap
voor stap trachten om het terrein der «Staten-Pro-
vinciaal" meester te worden.
Al wordt nu ons gewest niet met name genoemd
als deel uitmakende van het oorlogsveld, men wane
daarom niet dat men in Zeeland den liberalen geene
zetels zal betwisten. Het is in 1882 bij de tusschen-
tijdsche verkiezing ter voorziening in de vacature, ont
staan door het overlijden van jbr. Van Citters, genoeg
zaam gebleken over welk eene groote macht onze
tegenpartij kan beschikken; maar evenmin als wij
die macht mogen geringschatten, evenmin behoeven
wij haar zoo te duchten, dat wij den strijd zonden
«opgeven. Nog kunnen wij in ons district over een
genoegzaam aantal stemmen beschikken om te behou
den wat wij hebben, ja misschien zelfs om eene over
winning te behalen. Daartoe zijn echter nauwe aaneen
sluiting en krachtige samenwerking noodig van alles
wat zich waarachtig liberaal noemt op Noord- en Zuid-
Beveland, van allen, die, uit eerbied en dankbaarheid
voor het vele goede, dat zij, die reeds zoolang deel
uitmaken van onze Provinciale Staten, hebben helpen
tot stand brengen, bet een misdaad zouden aebten,
wanneer diezelfde personen thans als onnut werden
verworpen.
De tegenpartij huldigt den stelregel: «het doel
heiligt de middelen" en put daaruit de leer, dat
zonder aanzien des persoons en zonder herdenking
van bewezen diensten, ja, desnoods zonder acht te
slaan op de geschiktheid van candidaten, voor alles
de vraag dient gesteld te worden«voor of tegen de
openbare school VZij zal die vraag beantwoorden
door tegen ons openbaar onderwijs te velde te trekken
als zou dit leiden tot onvermijdelijken ondergang van
onze maatschappij en ons volksbestaan en op die wijze
zal zij trachten te zegevieren en hare vaan der vrij
heiddie echter in werkelijkheid eene vaan der dwin
gelandij zal blijken, op het overwonnen veld planten,
na zonder aanzien des persoons allen en alles te hebben
ter zijde gesteld wat haar in den weg stond.
De vraag dient gesteld te worden, inzonderheid aan
onze plattelandsbewoners, of zij werkelijk zooveel slechts
van het openbaar onderwijs hebben ondervonden, als
men het wil doen voorkomen. Zij zelf hebben nagenoeg
allen van dat onderwijs geprofiteerd en er de vruchten
van genoten en wanneer zij dan de hand in eigen
boezem steken en zich afvragen of dat onderwijs hen
in zedelijke waarde heeft doen verminderen, ol het hen
van God en Zijnen dienst heeft vervreemd, zooals onze
politieke vijanden het willen doen gelooven, moeten
zij die vragen dan niet beslist ontkennend beantwoorden
Maar dan oak bestaat er geen enkele reden om zich
te kanten tegen de bestaande orde van zaken of om
zich te verzetten tegen hen, die tot nogtoe in de Pro
vinciale besturen dat onderwijs naar hun beste weten
hebben beschermd.
Daarom, wij herhalen het, behoeven wij geenszins
te wanhopen aan de overwinning bij de stembus op
11 Mei a. s. Daarom evenwel is het ook noodig, dat
wij zoo eensgezind mogelijk optreden. De kerkelijken
zullen niets onbeproefd laten om terrein te winnen;
stellen wij ons vast aaneengesloten daartegenover, op
dat ons niets worde ontnomenDe waarschuwing is
van de overzijde gegevenwij mogen haar niet in
den wind slaan, maar wij moeten haar integendeel
ernstig ter hdrte nemen, in dien zin, dat ook wij
pal staan voor onze beginselen en met dankbaarheid
het goede erkennen, dat onze reeds lang beproefde
provinciale afgevaardigden hebben helpen tot stand
brengen.
GOES, 19 April 1886.
Z. M. de Koning heeft graaf R. J. Schim-
melpenninck Van Nijenhuis geraadpleegd
over de vorming van een nieuw ministerie. Een be
paalde opdracht is echter aan graaf Schimmelpenninek
nog niet verleend.
Van verschillende zijden wordt aan de Amst. Ct.
medegedeeld (doch geheel onder voorbehoud gemeld),
dat Z. M. de Koning den heer C r e m e r s voor
zitter der Tweede Kamer, zou belasten met de sa
menstelling van een nieuw Kabinet.
De heer Heemskerk is Vrijdag door den
Koning ten gehoore ontvangen en heeft een zeer lang
durig onderhoud met Z. M. gehad. Vad
In de Staats-Ct. is opgenomen het Kon. besluit
van 9 April II., houdende voorziening in de uitvoering
der wet van 31 Dec. 1885 tot verhooging en uitbrei
ding van het zegelrecht op effecten en het
Kon. besluit houdende bepaling van den dag, waarop
deze in werking zal treden, nl. 1 Juni a. s.
De commissie, welke in dit,jaar belast zal wor
den met het afnemen in Nederland van het groot
ambtenaars-examen voor den Indischen dienst,
zal hare eerste vergadering houden te 's-Gravenhage,
op den 21sten Juni 1886.
Zij, die verlangen dit examen af te leggen, behooren
zich uiterlijk 18 Mei e. k. bij een op zegel geschreven
request aan te melden bij het Depart van Koloniën.
Nadere bijzonderheden bevat de Staats-Courant van
Zaterdagavond.
De examens der Polytechnische
school, vermeld onder B en C in de artt. 6065
van de wet op het middelbaar onderwijs, Zullen in
de maand Juni a. s. te Delft worden afgenomen. Na
dere bijzonderheden meldt de St. Ct.
In het belang van de talrijke inleggers in de
Rijkspostspaarbank diene dat bij eene eerste
inlage ten behoeve van derden wanneer bij die het
boekje neemt niet in staat is de verklaring no. IV
volledig in te vullen, omdat hem voldoende gegevens
ontbreken, met een gedeeltelijke invulling genoegen kan
worden genomen. De later door den inlegger onder-
teekende verklaring moet echter alle vereischte ge
gevens bevatten.
Door de afdeeling Rotterdam van de Neder-
landsche Vereeniging tot bescherming van dieren is
o. a. aan den politiedienaar C. D. V. d. B u s s c h e
een belooning uitgereikt voor ingeleverde processen-
verbaal wegens dierenmishandeling, waarop door het
kantongerecht aldaar veroordeelingen gevolgd zijn.
De heer P. C. P1 u g g e, hoogleeraar te Gronin
gen, is door den senaat der universiteit te Utrecht
benoemd tot doctor in de geneeskunde, en de heer
K. W. Van Gorkom, oud-directeur der Indische
cultures, te Baarn, tot doctor in de artsenijbereidkunde,
beiden honoris causa.
Z. M. heeft benoemd tot griffier bij het kanton
gerecht te Oostburg, mr. B. II. Car p, adv. en proc.
te Middelburg, tevens beëedigd klerk ter griffie van
de arr.-rechtbank aldaar.
In de tweede helft van Mei zal in de bovenzaal
van het raadhuis te Middelburg eene tentoonstel
ling worden gehouden van aquarellen entee-
k e n i n g e n van eenige jeugdige Ilaagsche schilders.
De opening der tentoonstelling, die veertien dagen
duren zal, is bepaald op 19 Mei.
De Commercie-Compagnie te Middel
burg heeft in 1885 met verlies gewerkt en zal der
halve geen dividend aan hare deelgenooten kunnen
uwkeeien.
Men schrijft uit Vlissingen aan het Dagbl.
«Wanneer Het Vad. ons bericht omtrent de inspec
tiereis van ingenieurs van den Waterstaat naar Indië
vreemd noemt, kunnen wij slechts daarop antwoorden,
dat wij het volhouden, maar met de verandering,
dat de heer Mosquetier eerst in den loop van den
zomer en niet reeds in het begin van Mei zal ver
trekken, daar hij op het oogenblik wegens drukke
bezigheden zijn standplaats niet kan verlaten. Ieder
van de drie hoeren maakt de reis afzonderlijk en wel
naar verschillende distneten."
Op de tentoonstelling vanwege Avicultura te
Arnhem is o. a. hekroond Joh. Van der Have
te Nieuwerkerk. Hij verkreeg een 3den prijs voor
Peking-eenden.
De scherpschuttersvereeniging te
Veere heeft, ter gelegenheid van haar 5jarig bestaan,
een schietwedstrijd uitgeschreven op Maandag 12 Juli
a. s., waartoe uitgenoodigd worden de bataljons in
fanterie te Middelburg en te Vlissingen, de schutterijen,
de scherpschutterskorpsen en schietvereenigingen in de
provincie Zeeland.
Het bestuur zal trachten, goedkoope reisgelegenheid
ter verkrijgen voor de deelnemers, en hoopt later kennis
te geven van de feestelijkheden, die tevens zullen plaats
hebben. Verschillende prijzen zijn reeds toegezegd.
(IV. B. Ct.)
Van de Nederl. vereeniging voor Zon
dagsrust is te Middelburg eene afdeeling tot stand
gekomen.
Tolen. Da heer W. H. De Lozanne alhier heeft
met goed gevolg het directeurs-examen voor de poste
rijen afgelegd.
Sedert eenigen tijd wordt door de oeverbewoners
langs de Dordtsche Kil ernstig geklaagd, dat de ver
schillende passagiersbooten, van Zeeland op
Rotterdam varende, veel schade aan particuliere oevers
of aan roeibootjes enz., door hun snel varen en den
daardoor ontstanen golfslag veroorzaken, en dat menig
maal de verordeningen, daarop gesteld, overtreden
worden. Naar men verneemt, zal hierop voortaan een
streng toezicht worden uitgeoefend. {N. R. Ct.)
Met den meesten eenvoud werd Zaterdag het
stoffelijk overschot van mevr. Bosboom Toussaint van
het sterfhuis grafwaarts gebracht. Op het kerkhof
aan het kanaal te 's-Gravenhage was een onafzienbare
schare van letterkundigen, schilders, mannen van weten
schap bijeen. Bij de met prachtige bloemen en kransen
overdekte lijkbaar spraken de heeren Ising namens
«Oefening", dr. Beijnen als vriend, prof. Ten Brink
namens de Maatschappij van Letterkunde en mr. Van
Hall namens de redactie der »Gids". Allen stelden
haar verdiensten in het licht voor Letterkunde, Ge-
schiedenis en Volk.
Hoe zij ook in den familiekring gewaardeerd werd,
bleek uit de dankbare erkentenis harer neven, voor
wie zij een tweede moeder geweest was. De geheele
plechtigheid maakte een diepen indruk.
De Huisvrouw een artikel wijdende aan de na
gedachtenis van mevr. Bosboom—Toussaint zegt
aan het slot daarvan
Als straks de eerste indruk van smart voorbij is,
laat dan ééne gedachte alle Nederlandsche vrouwen
bezielen de gedachte, om op haar graf een zichtbaar
teeken te plaatsen van de vereering, die wij aan hare
nagedachtenis schuldig zijn.
Aan de JV. li. Ct. is een schrijven gericht door
mr. W. baron Van Goltstein, waarin deze
staatsman poogt aan te toonen dat de aanvraag om
ontslag door het Kabinet, is in strijd met eigen antece
denten, daar het, willende wijken voor de bekende
bedreiging, veel vroeger had moeten gaanmet een
gezonde practijk der constitutioneele beginselen, daar
de beslissing omtrent art. 194 niet dit Kabinet heeft
getroffen met 's lands belang, daar de grondwetsher
ziening, eenmaal aanhangig zijnde, met het oog op
's lands belang behandeld had behooren te worden.
Dat de kleinere anti-revolutionaire pers alles be
halve ingenomen was met het amendement der rech
terzijde op art. 19 4 is bekend genoeg. Het is maar
al te duidelijk, hoe de heer Lohman ook zijn best doet
het te ontkennen, dat het amendement bet merkteeken
van een transactie met de Roomschen op het voor
hoofd draagt. Kras wordt dit thans nog uitgesproken
door De Roeper, het orgaan van de Gereformeerde
(Afgescheidene) partij, dat zijn vrienden gispt over hun
aandrang op subsidie en eindigt met de woorden: «het
Christehjk-historisch beginsel is verdronken in de wa-
t ren der Roomsche slimheid".
Maar ook een Katholiek orgaan komt thans op tegen
de tactiek der rechterzijde. De Gelderlander nl. keurt
het af, dat de Tweede Kamer het voorstel der Regee
ring, betreffende wijziging van Hoofdst. X, verwierp
en meent, dat na de indiening van dat voorstel het
amendement-Mackay zijn reden van bestaan verloren
had. Dat voorstel meent het blad, hetwelk school
geldheffing voorschreef, subsidie in uitzicht stelde en
constitutionneel vermeldde, aan de openbare school
slechts de plaats latende, waaruit toch Diemand ze
kan verwijderen, had (natuurlijk zonder amendement-
Van Delden c. s.) behooren te worden aangenomen.
{Vad.)
Volgens bericht uit Berlijn, is Prinses Maria
van Pruisen, echtgenoote van den hertog van
Saksen-Altenburg,vroeger Prinses Hendrik der
Nederlanden, voorspoedig bevallen van eene dochter.
De directeur der weesinrichting te
Neerbosch is voornemens, tengevolge van de vele en
dringende aanvragen tot plaatsing van weezen, over te
gaan tot den bouw van nog een weeshuis voor 100
kindereD, mits men hem daarvoor de gelden verschaft.
Reeds eenige giften zijn voor dit doel ontvangen.
De oudste Levensverzekeringmaat
schap p ij in Nederland «De Westzanerbos" te West-
zaan, wordt wegens achteruitgang van het ledental
geliquideerd. Zij was in 1730 opgericht.
Voor het op 11 en 13 Mei a. s. te Utrecht te
houden examen voor surnumerair bij de E x -
ploitatie-Maatschappij van Staatsspoorwe
gen zijn ongeveer 20 personen opgeroepen.
Op de Woensdag 28 April te Dordrecht te hou
den algemeene vergadering van het Gereform. tractaat-
genootschap «Filippus", zal de heer A. L i 11 o o y van
Middelburg spreken over: «De eigenaardigheid van het
spiritisme als wapen des Satans tegen de H. Schrift".
Kerkelijke Zaken en Onderwijs.
Bedankt voor het beroep naar Ovezand c. a.
door ds. J. Ossewaarde, te Doeveren en Genderen.
De catechisanten van ds. Crull te Tolen zijn
Zondag te Bergen-op-Zoom door ds. Schuring aange
nomen en bevestigd.
Door den Bisschop van Haarlem is tot assistent
te Hansweerd benoemd de heer J. Goense.
Kapelle. Bij het te 's-Bosch gehouden examen
voor onderwijzers, is onder anderen geslaagd, voor
hulponderwijzer, Jozias De Jager Bz. alhier, kweeke-
ling aan de rijkskweekschool aldaar.
Opmerking verdient dat voor de opengevallen
plaats van onderwijzer met rang van hoofdonder
wijzer, waaraan een bezoldiging van f 700 verbonden
is, aan de openbare lagere school te Oudshoorn geen
enkele sollicitant zich heeft aangemeld.
Vrijdag 16 dezer hield de afdeeling Tolen van
het Nederlandsch onderwijzers genootschap te Scher-
penisse hare eerste vergadering in dit jaar.
Na het afdoen van eenige huishoudelijke zaken
werden de vragen beantwoord, ingekomen in de vraag-
bus, die vooral gewaardeerd wordt door studeerende
onderwijzers, daar zij in ons geïsoleerd eiland eene
welkome hulp bij de studie aanbiedt.
De heer Van Rooijen, van Poortvliet, leidde ver
volgens in: «Het cultuurstelsel." Welsprekende cijfers,
menige bijzoudert^eid en heldere uiteenzetting maakten
zijne rede bij uitstek leerrijk.
De voorzitter, de heer Van Langeraad, van St. Maar
tensdijk, besprak daarop de restentafel van Pythagoras.
Op zeer aanschouwelijke wijze verklaarde hij de kwa-
draatresten en het theorema van Termat, een onder
deel der rekenkunde, dat anders menigeen nog al wat
hoofdbrekens kost.
Op de gebruikelijke wijze, werd daarop de verga
dering gesloten.
Rechtszaken.
Uit Amsterdam schrijft men ons, 17 dezer:
Reeds heden, dus met prijzenswaarden spoed, nam
de eerste kamer onzer rechtbank zitting, teneinde aan
advocaten van partijen gelegenheid te geven tot het
voeren der pleidooien omtrent het verzoek tot inter
ventie van 76 zich noemende gemeente- en kerkeraads-
leden in de onlangs aangevangen kerkelijke procedure.
(Zie Goesche Courant 10 dezer).
Het classikaal bestuur, doende wat des kerkeraads
is, had reeds het verzoek tot interventie weersproken.
De gedaagden dr. F. L. Rutgers en de heer P. H.
Goedhuys hadden zich dienaangaande gerefereerd aan
het oordeel van den rechter.
Voor de intervenienten werd gepleit door mr. W.
Heineken, die in de eerste plaats opkwam tegen de
handeling van het classikaal bestuur in zake de schor
sing. Voorts trachtte hij aan tc toonrn het goei recht
